Giảm tiểu cầu: phân tích triệu chứng

2023-04-26 02:52 PM

Giảm tiểu cầu xảy ra thông qua một hoặc nhiều cơ chế sau: giảm sản xuất tiểu cầu bởi tủy xương, tăng phá hủy tiểu cầu, kẹt lách, hiệu ứng pha loãng và lỗi xét nghiệm.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Giảm tiểu cầu được định nghĩa là sự giảm bệnh lý về số lượng tiểu cầu. Nó được xác định điển hình là phát hiện trong xét nghiệm về số lượng tiểu cầu dưới 150.000 tế bào/L, nhưng nó thường không được phát hiện trên lâm sàng cho đến khi số lượng tiểu cầu giảm xuống dưới 100.000/L. Xu hướng chảy máu có thể xảy ra, nhưng chảy máu tự phát thường không xảy ra cho đến khi số lượng tiểu cầu dưới 20.000 tế bào/L trừ khi xảy ra các tình trạng sẵn có khác sẽ khuyến khích nguy cơ chảy máu.

Giảm tiểu cầu xảy ra thông qua một hoặc nhiều cơ chế sau: giảm sản xuất tiểu cầu bởi tủy xương, tăng phá hủy tiểu cầu, kẹt lách, hiệu ứng pha loãng và lỗi xét nghiệm.

Đánh giá đặc điểm

Phải có được một lịch sử tỉ mỉ, đặc biệt tập trung vào những điều sau:

Nhiễm trùng gần đây.

Xem xét kỹ lưỡng tất cả các loại thuốc hiện đang dùng và ngày kê đơn.

Tiền sử kinh nguyệt và thai nghén.

Xuất hiện những dấu hiệu sau: chảy máu cam và chảy máu nướu răng, da đổi màu đỏ hoặc tím, bầm tím quá nhiều, tiểu ra máu và phân đen hoặc đại tiện ra máu.

Chế độ ăn uống, sử dụng rượu bia.

Tiền sử bệnh án cá nhân.

Tiền sử gia đình.

Kiểm tra thể chất kỹ lưỡng được đảm bảo với sự nhấn mạnh đặc biệt vào những điều sau đây:

Khám da tìm đốm xuất huyết, ban xuất huyết và bầm máu.

Khám bụng đánh giá lách to, gan to.

Khám thần kinh để xác định xem có xuất huyết hay không, mặc dù hiếm gặp.

Công thức máu toàn bộ với phết tế bào vi phân và ngoại vi.

Sinh thiết tủy xương có lợi ở bệnh nhân lách to và ở những người theo một liệu trình không đặc trưng.

Chẩn đoán hình ảnh hiếm khi được chỉ định.

Chẩn đoán phân biệt

Giảm sản xuất tiểu cầu của tủy xương

Nhiễm virus.

Hóa trị/xạ trị.

Bất thường tủy xương bẩm sinh.

Độc tính của rượu.

Thiếu vitamin B12 / folate.

Tăng hủy tiểu cầu

Ban xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn (ITP). ITP là một bệnh giảm tiểu cầu tự miễn tương đối phổ biến xảy ra trong môi trường cấp tính và mãn tính với tỷ lệ mắc bệnh là 1 trên 10.000 người. ITP cấp tính chỉ gặp ở trẻ em 2-9 tuổi, với tỷ lệ mắc cao nhất ở trẻ 3-5 tuổi. Nó ảnh hưởng đến con trai và con gái như nhau. ITP cấp tính thường xảy ra sau một hội chứng virus cấp tính và có một quá trình tự giới hạn. Ngược lại, ITP mãn tính ảnh hưởng đến người lớn từ 20–50 tuổi, tỷ lệ nữ giới chiếm ưu thế là 3:1 và hiếm khi dẫn đến thuyên giảm tự phát.

Do thuốc. Giảm tiểu cầu do thuốc có thể được gây ra bởi rất nhiều loại thuốc. Thủ phạm thường gặp nhất, đặc biệt ở bệnh nhân nhập viện, là heparin. Mặc dù giảm tiểu cầu do thuốc cũng là một hội chứng qua trung gian kháng thể, nhưng nó chỉ thoáng qua, thường tự khỏi khi ngừng sử dụng thuốc.

Hủy diệt miễn dịch.

Đông máu rải rác nội mạch.

Ban xuất huyết giảm tiểu cầu/hội chứng urê huyết tán huyết.

Hội chứng kháng phospholipid.

Hội chứng tan máu, tăng men gan, hội chứng tiểu cầu thấp (HELLP).

Nhiễm virus.

Phá hủy tiểu cầu cơ học.

Chèn ép lách: có thể gặp trong xơ gan, xơ tủy, bệnh Gaucher.

Tác dụng pha loãng: thay thế lượng máu lớn có quá ít tiểu cầu.

Lỗi phòng xét nghiệm: bệnh phẩm đông, sai người bệnh, lỗi kỹ thuật/thiết bị.

Bài viết cùng chuyên mục

Đau bìu: phân tích triệu chứng

Hầu hết các nguyên nhân phổ biến của đau bìu là do các tình trạng lành tính như viêm mào tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tràn dịch tinh mạc, tinh trùng, viêm nút quanh động mạch và u nang mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn.

Dị vật và trầy xước giác mạc: phân tích triệu chứng

Các vật dẫn đến dị vật giác mạc và hoặc trầy xước bao gồm cát, bụi bẩn, lá cây và các vật liệu hữu cơ cũng như tiếp xúc với các vật liệu như phoi kim loại hoặc hạt thủy tinh.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Mê sảng mất trí và lú lẫn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Ớ những bệnh nhân đang có bệnh lý ác tính, suy giảm miễn dịch hoặc ngã gần đây mà không có chấn thương đầu rõ ràng, đầu tiên cần tìm kiếm những nguyên nhân khác gây mê sảng nhưng cũng nên CT sọ não sớm để loại trừ.

Khó thở mãn tính: đánh giá triệu chứng của các bệnh lý thực thể

Tìm kiếm bằng chứng khách quan của phục hồi hoặc biến đổi đường thở để khẳng định chấn đoán: Thực hiện bởi phế dung kế sau đó yêu cầu bệnh nhân ghi lại nhật ký lưu lượng thở đỉnh. Xem xét đánh giá chuyên khoa nếu như chẩn đoán không chắc chắn.

Khó thở cấp ở những bệnh nhân bị COPD: những đánh giá bổ sung

Nếu như khò khè là chủ yếu và không có đặc điểm của nhiễm trùng, chẩn đoán có khả năng là đợt cấp COPD không do nhiễm trùng. Tìm kiếm yếu tố khởi phát, ví dụ chẹn beta, không dung nạp với khí dung/bầu hít, yếu tố khởi phát từ môi trường.

Viêm da dị ứng (Eczema)

Sần sùi, mảng màu đỏ thường là không dày và phân định ranh giới riêng biệt của bệnh vẩy nến ảnh hưởng đến khuôn mặt, cổ và thân trên

Đánh giá nhồi máu cơ tim không có ST chênh/ đau thắt ngực không ổn định

Phân tầng nguy cơ bệnh nhân bằng thang điểm TIMI hoặc các thang điểm khác. Cho dù bệnh nhân có biến chứng hay đau ngực tiếp diễn, nên theo dõi điện tâm đồ liên tục cho bệnh nhân nguy cơ trung bình.

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.

Điện tâm đồ trong bóc tách động mạch chủ

Điện tâm đồ có thể bình thường hoặc có những bất thường không đặc hiệu. nếu bóc tách đến lỗ động mạch vành có thể có thay đổi điện tâm đồ như nhồi máu cơ tim có ST chênh lên.

Các xét nghiệm ghi hình và sinh thiết thận

Khi kích thước thận có chiều dài lớn hơn 9 cm thì chỉ ra bệnh thận không hồi phục, Trong bệnh thận một bên có thể có sự chênh lệch kích thước thận đến 1,5 cm

Định hướng chẩn đoán khó nuốt

Bệnh nhân với khó nuốt cần loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng, trừ khi tiền sử chỉ ra vấn đề miệng hầu, kiểm tra thực quản để loại trừ tắc nghẽn cơ học.

Mất ý thức thoáng qua: phân tích triệu chứng lâm sàng

Xem như là mất ý thức thoáng qua nếu nhân chứng xác định có một khoảng thời gian không có đáp ứng, bệnh nhân mô tả thức dậy hoặc tỉnh lại trên mặt đất, đặc biệt không có ký ức về việc té ngã gì trước đó, hoặc có tổn thương mặt.

Thăm khám lâm sàng vùng bìu: những điểm cần chú ý

Ở những bệnh nhân có khối sưng viêm/đau hoặc đau vùng bìu cấp tính thì hay kiểm tra phản xạ da bìu, bình thường tinh hoàn bên phía đó sẽ được cơ bìu nâng lên.

Dáng đi bất thường: phân tích triệu chứng bệnh lý

Sự tầm soát dáng đi nhạy cho việc phát hiện những bất thường về thần kinh vận động, cảm giác và hệ cơ xương ở chi dưới bởi vì bước đi là một hoạt động phối hợp phức tạp so với các test chức năng thần kinh.

Hỏi bệnh và thăm khám bệnh nhân béo phì

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh và tử vong do tăng huyết áp, đái tháo đường týp 2, rối loạn lipid máu, bệnh động mạch vành, đột quỵ, sỏi mật, viêm xương khớp, các vấn đề về hô hấp.

Tăng Creatinin: phân tích triệu chứng

Creatinine tăng cao là do suy thận và có thể được chia thành ba nhóm, trước thận, bệnh thận nội tại và sau thận. Chúng cũng có thể được chia thành các nguyên nhân cấp tính (vài ngày đến vài tuần) và mãn tính.

Sưng khớp: đánh giá các triệu chứng và nguyên nhân

Ở bệnh nhân trẻ tuổi không có tiền sử chấn thương, đã loại trừ được viêm khớp nhiễm khuẩn, sự xuất hiện của bất cứ triệu chứng nào sau đây là dấu hiệu gợi ý cao của viêm khớp phản ứng.

Đánh giá bệnh nhân: hướng dẫn thực hành

Những bệnh nhân bị bệnh cấp tính đòi hỏi cần được lượng giá một cách nhanh chóng theo các bước ABCDE với những trường hợp đe dọa tính mạng hoặc có sự xáo trộn lớn về sinh lý.

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Chóng mặt và choáng váng: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Muốn xỉu ở bệnh nhân miêu tả cảm giác váng đầu như thể là tôi sắp xỉu mất hoặc cảm giác tương tự cảm giác sau khi đứng dậy nhanh đột ngột. Nếu có bất kỳ cơn nào kèm theo tối sầm thì đánh giá thêm mất ý thức thoáng qua.

Yếu chi: đánh giá triệu chứng trên bệnh cảnh lâm sàng

Yếu chi một bên có thể do nhiều nguyên nhân không đột quỵ gây ra và không nên vội vàng lờ đi các nguyên nhân này để có thể kiểm soát thích hợp.

Phòng chống lạm dụng rượu và ma túy bất hợp pháp

Phòng chống lạm dụng rượu và ma túy bất hợp pháp! Tỷ lệ lạm dụng có vẻ cao hơn ở nam giới, người da trắng, thanh niên chưa lập gia đình và cá nhân...

Khàn tiếng: phân tích triệu chứng

Hầu hết các trường hợp khàn tiếng đều tự cải thiện, cần phải xem xét các nguyên nhân bệnh lý quan trọng, đặc biệt là trong những trường hợp kéo dài hơn một vài tuần.

Phân tích và quyết định trong chẩn đoán bệnh lý

Thông thường, cây quyết định được sử dụng để đại diện cho các lựa chọn thay thế khác nhau, với các xác suất được chỉ định cho các lựa chọn thay thế và tiện ích gắn liền với các kết quả có thể xảy ra.