Trang chủ
Thông tin
Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
Buồn nôn và ói mửa: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

Buồn nôn và ói mửa: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

2022-12-10 11:01 AM

Buồn nôn là triệu chứng gặp phải trong nhiều rối loạn cũng gây nôn, nôn là một phản ứng nhằm bảo vệ khỏi việc nuốt phải các chất có hại hoặc độc hại.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Buồn nôn là cảm giác khó chịu khó chịu ở bụng tạo ra cảm giác người ta có thể nôn mửa. Nôn là một phản ứng tự chủ dẫn đến việc tống xuất các chất chứa trong dạ dày một cách tích cực và mạnh mẽ. Buồn nôn có thể có hoặc không kèm theo nôn mửa tích cực.

Nguyên nhân

Buồn nôn là một triệu chứng chủ quan gặp phải trong nhiều rối loạn cũng gây nôn. Nôn mửa là một phản ứng tự chủ nhằm bảo vệ con người khỏi việc nuốt phải các chất có hại hoặc độc hại. Một số bất thường về thần kinh có thể kích hoạt hệ thống tự chủ và dẫn đến nôn mửa.

Buồn nôn và nôn cấp tính là những triệu chứng phổ biến và thường thấy ở bệnh nhân ngoại trú, nội trú và cấp cứu. Buồn nôn và nôn mãn tính ít phổ biến hơn nhưng có thể dẫn đến bệnh tật nghiêm trọng.

Đánh giá đặc điểm

Hỏi bệnh sử kỹ lưỡng nên thảo luận về thời gian và tần suất nôn mửa, các triệu chứng của các thành viên khác trong gia đình, tiếp xúc với các chất độc hại và mối quan hệ của buồn nôn và nôn với các bữa ăn hoặc loại thực phẩm.

Đánh giá toàn diện về hệ thống nên giải quyết cụ thể tiền sử sốt, đặc điểm của đau bụng, các triệu chứng thần kinh và các dấu hiệu và triệu chứng mất nước.

Khám bụng toàn diện trước tiên nên cố gắng loại trừ các vấn đề nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng cấp tính như tắc ruột, viêm tụy và nhồi máu cơ tim cấp. Khám thần kinh có thể giúp xác định nôn do bất thường hệ thần kinh trung ương hoặc vấn đề tiền đình. Khám cũng nên đánh giá các biến chứng do nôn kéo dài, bao gồm mất nước và rối loạn điện giải.

Việc đánh giá buồn nôn và nôn nên được định hướng theo mức độ nghiêm trọng, khởi phát và mô tả các triệu chứng cũng như bất kỳ phát hiện bất thường nào khi khám thực thể. X quang bụng nằm và thẳng đứng hoặc CT bụng rất hữu ích trong việc đánh giá buồn nôn hoặc nôn cấp tính và nghiêm trọng. Các nghiên cứu tiếp theo như nghiên cứu về barium, loạt GI trên, CT/MRI nội sọ và siêu âm bụng có thể được đảm bảo dựa trên chẩn đoán phân biệt. Các xét nghiệm bao gồm sinh hóa máu, xét nghiệm mang thai, phân tích nước tiểu, xét nghiệm chức năng gan, lipase và sàng lọc độc tính nên được chỉ định dựa trên đánh giá lâm sàng và nên được sử dụng để đánh giá nguyên nhân cơ bản và các biến chứng tiếp theo do buồn nôn và nôn.

Chẩn đoán buồn nôn và nôn thường có thể được thực hiện dựa trên tiền sử lâm sàng và khám thực thể mà không cần đánh giá thêm

Các triệu chứng mãn tính hoặc nghiêm trọng có thể khó chẩn đoán hơn và có thể yêu cầu xét nghiệm chẩn đoán và xét nghiệm rộng rãi hơn.

Nhiều bệnh nhân bị buồn nôn và/hoặc nôn đơn độc hoặc tự giới hạn sẽ không tìm kiếm sự điều trị; tuy nhiên, các triệu chứng của họ có thể dẫn đến những hạn chế chức năng tạm thời và bỏ lỡ công việc hoặc học tập. Bệnh nhân bị buồn nôn và nôn kéo dài hoặc nghiêm trọng có thể bị sụt cân đáng kể, hạ kali máu, rối loạn điện giải, mất nước, nhiễm kiềm chuyển hóa, sâu răng và bất thường thực quản, đồng thời có thể bị cô lập với xã hội và bỏ lỡ công việc hoặc học tập.

Bài viết cùng chuyên mục

Lú lẫn mê sảng do hạ natri máu: các bước đánh giá lâm sàng

Giảm nhanh Na+ huyết tương có thể dẫn đến phù não đe dọa tính mạng và yêu cầu phải điều chỉnh nhanh chóng. Ngược lại giảm từ từ Na+ cho phép các neuron thần kinh điều chỉnh thích nghi áp lực thẩm thấu.

Đau màng phổi: phân tích triệu chứng

Màng phổi thành là nguồn gốc chính của cơn đau do hô hấp, bề mặt trên của cơ hoành và ranh giới bên của trung thất, nó được chi phối bởi các dây thần kinh liên sườn.

Ho ra máu: đánh giá các triệu chứng lâm sàng

Lượng máu chảy khó xác định chính xác trên lâm sàng nhưng có thể ước lượng thể tích và tỷ lệ máu mất bằng cách quan sát trực tiếp lượng máu ho ra với một vật chứa có chia độ. Nguy cơ chủ yếu là ngạt do ngập lụt phế nang hoặc tắc nghẽn đường thở.

Phát ban toàn thân cấp: phân biệt các bệnh cảnh lâm sàng

Bài viết này nhằm cung cấp một cách tiếp cận từng bước để xác định được những trường hợp ban da toàn thân cấp là những cấp cứu trong da liễu cần được hỏi ý kiến chuyên khoa da liễu và điều trị ngay.

Chảy máu sau mãn kinh: phân tích triệu chứng

Chảy máu âm đạo bất thường là một vấn đề ngoại trú phổ biến, xảy ra ở 10% phụ nữ trên 55 tuổi và chiếm 70% số lần khám phụ khoa trong những năm tiền mãn kinh và sau mãn kinh.

Brain natriuretic peptide: phân tích triệu chứng

Brain natriuretic peptide cung cấp một cách để chẩn đoán và quản lý điều trị suy tim sung huyết và một loạt các bệnh khác có ảnh hưởng thứ phát đến tim.

Khối u vú: đặc điểm khi thăm khám lâm sàng

Đối với bất kỳ bệnh nhân sau mãn kinh có tổn thương dạng nốt khu trú cần chuyển bệnh nhân làm bộ 3 đánh giá ngay. Đối với bệnh nhân tiền mãn kinh, thăm khám lại sau kỳ kinh tiếp theo và chuyển làm 3 đánh giá nếu vẫn còn những tổn thương dạng nốt khu trú đó.

Điểm mù thị giác: phân tích triệu chứng

Điểm mù thị giác có thể được phân loại theo vị trí của nó trong trường thị giác, điểm mù thị giác trung tâm và điểm mù thị giác ngoại vi.

Dáng đi bất thường: phân tích triệu chứng bệnh lý

Sự tầm soát dáng đi nhạy cho việc phát hiện những bất thường về thần kinh vận động, cảm giác và hệ cơ xương ở chi dưới bởi vì bước đi là một hoạt động phối hợp phức tạp so với các test chức năng thần kinh.

Đánh trống ngực: đánh giá dựa trên loại rối loạn nhịp tim

Đánh giá tần suất và cường độ của các triệu chứng và ảnh hưởng lên nghề nghiệp và lối sống. Xác minh hiệu quả và tác dụng phụ của những đợt điều trị trước.

Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng

Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.

Mê sảng mất trí và lú lẫn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Ớ những bệnh nhân đang có bệnh lý ác tính, suy giảm miễn dịch hoặc ngã gần đây mà không có chấn thương đầu rõ ràng, đầu tiên cần tìm kiếm những nguyên nhân khác gây mê sảng nhưng cũng nên CT sọ não sớm để loại trừ.

Nhìn đôi: phân tích triệu chứng

Nhìn đôi xảy ra khi cảnh trước mắt dưới dạng hai hình ảnh khác nhau, quá trình lập bản đồ bình thường không thể xảy ra và bộ não cảm nhận được hai hình ảnh chồng lên nhau.

Viêm họng: phân tích triệu chứng

Viêm họng bao gồm nhiều loại nguyên nhân, nhưng phổ biến nhất ở những người có khả năng miễn dịch bình thường là viêm họng nhiễm trùng cấp tính, chủ yếu là do virus.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Rối loạn sắc tố: phân tích triệu chứng

Với một số rối loạn sắc tố, nguyên nhân có thể dễ dàng được xác định là do di truyền, do ánh nắng mặt trời, do thuốc, nhiễm trùng hoặc viêm. Trong một số trường hợp, nguyên nhân ít rõ ràng hơn.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Phân tích triệu chứng ngủ nhiều để chẩn đoán và điều trị

Ngủ nhiều quá mức nên được phân biệt với mệt mỏi tổng quát và mệt mỏi không đặc hiệu, vì bệnh nhân thường sử dụng các thuật ngữ thay thế cho nhau.

Xét nghiệm Covid-19: hướng dẫn thu thập và xử lý bệnh phẩm

Đối với xét nghiệm chẩn đoán ban đầu với các trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 hiện tại, khuyến nghị nên thu thập và xét nghiệm bệnh phẩm đường hô hấp trên.

Sưng khớp: đánh giá các triệu chứng và nguyên nhân

Ở bệnh nhân trẻ tuổi không có tiền sử chấn thương, đã loại trừ được viêm khớp nhiễm khuẩn, sự xuất hiện của bất cứ triệu chứng nào sau đây là dấu hiệu gợi ý cao của viêm khớp phản ứng.

Đau ngực cấp: đặc điểm đau ngực do tim và các nguyên nhân khác

Mục đích chủ yếu là để nhận diện hội chứng vành cấp và những nguyên nhân đe dọa mạng sống khác như bóc tách động mạch chủ và thuyên tắc phổi. Phân tích ECG, xquang ngực và marker sinh học như troponin, D-dimer đóng vai trò quan trọng.

Mệt mỏi: đánh giá các nguyên nhân tinh thần và thể chất

Bệnh sử khai thác cẩn thận có thể cho thấy rằng vấn đề thực tế không chỉ là mệt mỏi, chẳng hạn hụt hơi, nên được tiếp tục kiểm tra. Nếu có các đặc điểm khu trú hoặc đặc hiệu hơn, chẳng hạn ho ra máu, sốt, vàng da lộ rõ, nên được tập trung đánh giá đầu tiên.