Ngã và rối loạn dáng đi ở người cao tuổi

2014-10-23 07:46 PM
Những thay đổi này, người lớn tuổi dễ mắc ngã khi bị thách thức bởi một sự vi phạm bổ sung cho bất kỳ hệ thống này

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Ngã là nguyên nhân hàng đầu của chấn thương không tử vong ở người già, và các biến chứng của họ là nguyên nhân hàng đầu của tử vong do chấn thương ở những người trên 65 tuổi. Gãy cổ xương đùi là lý do phổ biến dẫn đến suy giảm chức năng, và tử vong. Hơn nữa, sợ ngã có thể dẫn đến hạn chế các hoạt động của một số người lớn tuổi. Khoảng một phần ba số người trên 65 tuổi ngã mỗi năm, và tăng tần số rõ rệt với tuổi tác.

Mỗi người lớn tuổi nên được hỏi về té ngã; nhiều người sẽ không tình nguyện nói về thông tin này. Đánh giá dáng đi kỹ lưỡng nên được thực hiện trong tất cả những người lớn tuổi. Dáng đi và cân bằng có thể dễ dàng đánh giá, trong đó bệnh nhân được yêu cầu đứng lên từ tư thế ngồi mà không cần sử dụng tay, đi bộ 10 feet, quay lại, đi bộ trở lại, và ngồi xuống. Những bệnh nhân thực hiện < 10 giây thường bình thường, bệnh nhân mất nhiều thời gian hơn 30 giây có xu hướng cần được hỗ trợ với nhiều nhiệm vụ di động, và những người ở giữa có xu hướng khác nhau liên quan đến dáng đi, sự cân bằng, và chức năng. Khả năng nhận ra mô hình phổ biến của rối loạn dáng đi là một kỹ năng lâm sàng rất hữu ích để phát triển.

Nguyên nhân của ngã

Cân bằng và đi lại yêu cầu phức tạp giữa nhận thức, thần kinh cơ, và chức năng tim mạch. Với tuổi tác, cơ chế cân bằng có thể bị xâm phạm và ảnh hưởng tư thế tăng. Những thay đổi này, người lớn tuổi dễ mắc ngã khi bị thách thức bởi một sự vi phạm bổ sung cho bất kỳ hệ thống này.

Ngã có thể là biểu hiện lâm sàng của một vấn đề huyền bí, chẳng hạn như viêm phổi hoặc nhồi máu cơ tim, nhưng nhiều hơn nữa thường rơi vào là do sự tương tác giữa bệnh nhân bị suy giảm và một yếu tố rủi ro môi trường. Ngã ở người lớn tuổi ít khi do một nguyên nhân duy nhất, và can thiệp hiệu quả đòi hỏi phải đánh giá toàn diện thâm hụt nội tại của bệnh nhân (thường là các bệnh và các loại thuốc), các hoạt động tham gia vào tại thời điểm ngã, và những trở ngại về môi trường.

Thâm hụt nội tại là những ảnh hưởng đầu vào cảm giác, phán xét, điều chỉnh huyết áp, thời gian phản ứng, cân bằng và dáng đi. Chóng mặt có thể liên quan chặt chẽ với thâm hụt liên quan đến té ngã và bất thường về dáng đi. Trong khi nó không thể cô lập một "nguyên nhân" hay "bệnh" cho ngã, dáng đi bất thường, hay chóng mặt, thường có thể xác định và cải thiện một số điều kiện cơ bản và góp phần cải thiện chức năng tổng thể của bệnh nhân.

Đối với hầu hết các điều kiện lão khoa, việc sử dụng thuốc là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất, có ý nghĩa, và có thể đảo ngược tình trạng té ngã. Một phân tích cho thấy thuốc an thần / thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm, và các benzodiazepin là những loại thuốc có khả năng có liên quan nhất. Việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng một lúc cũng đã được liên kết với nguy cơ tăng. Đóng góp thường bị bỏ qua nhưng có thể điều trị hạ huyết áp tư thế khác bao gồm (kể cả sau khi ăn, đỉnh 30 - 60 phút sau bữa ăn), mất ngủ, và vấn đề tiết niệu cấp bách.

Các biến chứng của ngã

Gãy xương phổ biến nhất do ngã là cổ tay, cổ xương đùi và xương sống. Có tỷ lệ tử vong cao (khoảng 20% trong 1 năm) ở phụ nữ cao tuổi bị gãy cổ xương đùi, đặc biệt là nếu đã suy nhược trước khi thời gian gãy xương.

Sợ ngã xuống một lần nữa là một yếu tố phổ biến, nghiêm trọng, nhưng có thể điều trị để người cao tuổi tự tin và độc lập. Giới thiệu đến một bác sĩ chuyên khoa vật lý đào tạo về dáng đi với các thiết bị đặc biệt thường là tất cả những gì được yêu cầu.

Tụ máu dưới màng cứng mãn tính là một biến chứng dễ dàng bỏ qua, khi ngã phải được xem xét trong bất kỳ bệnh nhân lớn tuổi có các triệu chứng hoặc dấu hiệu thần kinh mới. Nhức đầu hoặc lịch sử chấn thương có thể vắng mặt cả hai.

Những bệnh nhân không thể đi lại được do bị ngã có nguy cơ mất nước, mất cân bằng điện giải, lở loét áp lực, tiêu cơ vân, và giảm thân nhiệt.

Phòng chống và quản lý

Nguy cơ ngã và hậu quả chấn thương, khuyết tật có thể giảm được. Nhấn mạnh được đặt vào việc xử lý tất cả các điều kiện y tế góp phần (ví dụ, phù ngoại biên, mê sảng), giảm thiểu các mối nguy hiểm môi trường và giảm số lượng các loại thuốc, đặc biệt là những thuốc điều trị orthostasis và Parkinson (ví dụ, beta blockers, nitrat, thuốc chống loạn thần). Sức mạnh cũng rất quan trọng, sự cân bằng, và đào tạo dáng đi cũng như sàng lọc và điều trị loãng xương, nếu có. Té ngã và gãy xương có thể được ngăn ngừa bằng cách sử dụng vitamin D ở liều 800 đơn vị quốc tế mỗi ngày hoặc điều trị đến một mức độ huyết thanh mục tiêu 25-hydroxyvitamin D là 60 nmol / L hoặc cao hơn.

Thiết bị trợ giúp, như gậy đi bộ, có ích cho nhiều người lớn tuổi nhưng thường được sử dụng không chính xác. Chiều cao của người đi bộ và gậy nói chung nên mức độ cổ tay. Vật lý trị liệu là vô giá trong việc đánh giá sự cần thiết cho một thiết bị trợ giúp, lựa chọn thiết bị tốt nhất, và đào tạo bệnh nhân trong sử dụng chính xác.

Điều trị bệnh nhân bị té ngã lặp đi lặp lại cũng bao gồm đào tạo về kỹ thuật cho sau khi giảm phát sinh. Tiện ích lâm sàng của thiết kế giải phẫu bảo vệ hông bên ngoài trong việc làm giảm gãy xương hiện nay không chắc chắn.

Bài viết cùng chuyên mục

Viêm da dị ứng (Eczema)

Sần sùi, mảng màu đỏ thường là không dày và phân định ranh giới riêng biệt của bệnh vẩy nến ảnh hưởng đến khuôn mặt, cổ và thân trên

Shock: phân tích các đặc điểm triệu chứng lâm sàng

Một số bệnh nhân có thể duy trì huyết áp trong giới hạn bình thường mặc dù có rối loạn chức năng cơ quan, cân nhắc bệnh lý khu trú nếu chỉ có một cơ quan bị rối loạn, chẳng hạn thiểu niệu mà không có bằng chứng rõ ràng của rối loạn huyết động.

Khó thở mãn tính: đánh giá triệu chứng của các bệnh lý thực thể

Tìm kiếm bằng chứng khách quan của phục hồi hoặc biến đổi đường thở để khẳng định chấn đoán: Thực hiện bởi phế dung kế sau đó yêu cầu bệnh nhân ghi lại nhật ký lưu lượng thở đỉnh. Xem xét đánh giá chuyên khoa nếu như chẩn đoán không chắc chắn.

Nhân tuyến giáp: phân tích triệu chứng

Tiếp xúc với bức xạ ion hóa hoặc xạ trị chùm tia bên ngoài (đặc biệt là trước 20 tuổi) làm tăng tỷ lệ mắc các nhân tuyến giáp lành tính và ác tính với tỷ lệ 2% mỗi năm và đạt đỉnh 15–20 năm sau khi tiếp xúc.

Mất ý thức thoáng qua: ngất và co giật

Chẩn đoán mất ý thức thoáng qua thường dựa vào sự tái diễn, và sự phân tầng nguy cơ là điều thiết yếu để xác định những người cần phải nhập viện, và những người được lượng giá an toàn như bệnh nhân ngoại trú.

Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp

Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng  cấp  hoặc  có  nguồn  gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.

Đau vùng chậu mãn tính: phân tích triệu chứng

Bất kỳ cấu trúc giải phẫu nào ở bụng hoặc xương chậu đều có thể góp phần gây ra đau vùng chậu mãn tính, sẽ rất hữu ích nếu cố gắng phân loại cơn đau là do phụ khoa hay không.

Vàng da: đánh giá bổ sung bệnh gan mạn tính

Đánh giá biến chứng ở tất cả những bệnh nhân xơ gan đã biết hoặc nghi ngờ. Lượng giá bệnh não gan và khám báng, phù, vàng da và suy dinh dưỡng. Đo albumin và PT để đánh giá chức năng tổng hợp của gan.

Ho ra máu: phân tích triệu chứng

Bất kể tỷ lệ là bao nhiêu, bước đầu tiên trong đánh giá là phân biệt xem bệnh nhân có ho ra máu thực sự hay chảy máu từ nguồn khác, ví dụ: nôn ra máu hoặc ho giả ra máu.

Trầm cảm: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Để được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm, bệnh nhân phải trải qua năm triệu chứng trở lên và phải có tâm trạng chán nản và hoặc giảm hứng thú trong 2 tuần.

Chóng mặt: phân tích triệu chứng

Chóng mặt thực sự được đặc trưng bởi ảo giác chuyển động, cảm giác cơ thể hoặc môi trường đang chuyển động, bệnh nhân thấy xoay hoặc quay.

Ho ra máu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Phù phổi có thể gây khạc đàm bọt hồng nhưng khó thở hầu như luôn là triệu chứng chủ yếu. Các nguyên nhân khác bao gồm tăng áp phổi, rối loạn đông máu, hít phải dị vật, chấn thương ngực, u hạt Wegener và hội chứng Goodpasture.

Yếu chi: đánh giá triệu chứng trên bệnh cảnh lâm sàng

Yếu chi một bên có thể do nhiều nguyên nhân không đột quỵ gây ra và không nên vội vàng lờ đi các nguyên nhân này để có thể kiểm soát thích hợp.

Lú lẫn mê sảng do hạ natri máu: các bước đánh giá lâm sàng

Giảm nhanh Na+ huyết tương có thể dẫn đến phù não đe dọa tính mạng và yêu cầu phải điều chỉnh nhanh chóng. Ngược lại giảm từ từ Na+ cho phép các neuron thần kinh điều chỉnh thích nghi áp lực thẩm thấu.

Phòng chống lạm dụng rượu và ma túy bất hợp pháp

Phòng chống lạm dụng rượu và ma túy bất hợp pháp! Tỷ lệ lạm dụng có vẻ cao hơn ở nam giới, người da trắng, thanh niên chưa lập gia đình và cá nhân...

Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng

Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. 

Đánh trống ngực: nguyên nhân các loại rối loạn nhịp tim

Nguyên nhân gây nhịp nhanh, lo âu là nguyên nhân thường gặp nhất, với những bệnh nhân thường ghi nhận các đợt tim đập nhanh, đều, mạnh, bắt đầu và hồi phục trong vài phút.

Khám dinh dưỡng bệnh nhân cao tuổi

Các yếu tố được đưa vào danh sách kiểm tra yếu tố nguy cơ với từ viết tắt Determine, xác định một số dấu hiệu cảnh báo cho nguy cơ bị tình trạng dinh dưỡng kém.

Yếu chi: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Nếu biểu hiện hiện tại của yếu chi chỉ giới hạn ở một bên của cơ thể thì đánh giá như yếu chi một bên. Mặt khác, tiếp tục theo các cách thức chẩn đoán hiện tại thậm chí nếu các triệu chứng không đối xứng rõ ràng.

Tập thể dục: phòng ngừa bệnh tật

Tập thể dục - Phòng ngừa bệnh tật! Tập thể dục thường xuyên có nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tăng huyết áp, tăng lipid máu, bệnh tiểu đường loại 2, bệnh túi thừa và loãng xương thấp hơn...

Tràn dịch màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn dịch màng phổi do tăng áp suất thủy tĩnh trong tuần hoàn vi mạch, giảm áp suất keo trong tuần hoàn vi mạch như giảm albumin máu và tăng áp suất âm trong khoang màng phổi.

Hạch to khu trú: phân tích triệu chứng

Hạch cổ 2 bên thường do viêm họng, ở cổ phía sau cơ ức đòn chũm là một phát hiện đáng ngại hơn và cần được đánh giá thêm. Sờ hạch thượng đòn bên trái dẫn lưu các vùng trong ổ bụng và bên phải dẫn lưu phổi, trung thất và thực quản.

Tiếng thổi tâm thu: phân tích triệu chứng khi nghe tim

Tiếng thổi tâm thu xảy ra trong giai đoạn co bóp của tim (tâm thu) xảy ra giữa S1, đóng van hai lá và van ba lá, và S2, đóng van động mạch chủ và động mạch phổi.

Đánh trống ngực: đánh giá bệnh cảnh khi thăm khám

Nhiều bệnh nhân với đánh trống ngực mô tả nhịp tim mạnh và rõ hơn là nhanh, chậm hay bất thường. Điều này phản ánh tình trạng tăng thể tích tống máu như hở chủ, thiếu máu, dãn mạch, hoặc chỉ là chú ý đến nhịp tim.

Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng

Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.