Phân tích triệu chứng chóng mặt để chẩn đoán và điều trị

2022-12-02 10:58 AM

Triệu chứng chóng mặt có thể bao gồm ngất xỉu, choáng váng, lâng lâng hoặc đứng không vững, chóng mặt thực sự, cảm giác chuyển động bất thường hoặc quay cuồng.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Chóng mặt là một thuật ngữ khá không chính xác thường được bệnh nhân sử dụng để mô tả bất kỳ triệu chứng chủ quan đặc biệt nào. Những triệu chứng này có thể bao gồm ngất xỉu, choáng váng, lâng lâng hoặc đứng không vững. Chóng mặt thực sự, cảm giác chuyển động bất thường hoặc quay cuồng, cũng bao gồm trong vấn đề chóng mặt của bệnh nhân. Chóng mặt thể hiện sự xáo trộn trong cảm giác chủ quan của bệnh nhân về không gian quan hệ.

Nguyên nhân

Nguyên nhân của chóng mặt là rất nhiều. Sẽ rất hữu ích cho nhà chẩn đoán khi nghĩ về các loại nguyên nhân chung khi tìm kiếm nguyên nhân.

Chóng mặt là triệu chứng của khoảng 7 triệu lượt khám lâm sàng tại Hoa Kỳ mỗi năm. Đây là một trong những lý do thường gặp nhất tại phòng khám thần kinh và tai mũi họng. Có rất nhiều lý do khiến tình trạng thường lành tính này được khám thường xuyên. Có thể khó loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng tiềm ẩn, bao gồm cả những nguyên nhân có nguồn gốc từ tim và thần kinh. Ngoài ra, thực tế là không có phương pháp điều trị cụ thể cho nhiều nguyên nhân gây chóng mặt dẫn đến sự thất vọng cho cả bệnh nhân và bác sĩ.

Phân tích dữ liệu

Điều cực kỳ quan trọng và có thể rất khó là khiến bệnh nhân mô tả chính xác ý nghĩa của họ khi mô tả về chóng mặt. Mô tả về các cơn, bối cảnh, độ dài, thời lượng và tần suất là rất quan trọng.

Bất kỳ yếu tố kết hợp nên được khám phá. Các triệu chứng đồng thời như buồn nôn, nhức đầu, hồi hộp hoặc ù tai có thể giúp bác sĩ lâm sàng tìm ra nguyên nhân. Bất kỳ loại thuốc mới hoặc thay đổi thuốc nên được hỏi.

Việc kiểm tra thể chất, mặc dù kỹ lưỡng, thường tập trung vào một hệ thống cụ thể dựa trên bệnh sử. Bản thân hiếm khi được chẩn đoán nhưng thường được xác nhận hơn.

1. Các dấu hiệu sinh tồn bao gồm huyết áp tư thế đứng bắt đầu khám.

2. Phải hoàn thành khám thần kinh.

3. Cần hoàn thành kiểm tra tim mạch bao gồm tiếng thổi tìm hoặc rối loạn nhịp tim và nghe động mạch cảnh.

4. Nội soi tai để đánh giá tình trạng nhiễm trùng và khám rung giật nhãn cầu bao gồm nhìn chằm chằm, thao tác Dix-Hallpike và lắc đầu là rất quan trọng.

5. Quan sát dáng đi để đánh giá chức năng tiểu não cũng là một phần của kiểm tra.

Rõ ràng là không có xét nghiệm hoặc nghiên cứu hình ảnh nào liên quan trực tiếp đến chóng mặt. Thay vào đó, các loại nghiên cứu này được quyết định bởi nguyên nhân mà bác sĩ lâm sàng cảm thấy có khả năng xảy ra nhất. Họ muốn xác nhận chẩn đoán hơn là thực sự đưa ra chẩn đoán.

1. Các xét nghiệm có thể bao gồm công thức máu toàn bộ, chất điện giải, nồng độ thuốc thích hợp và nồng độ hormon tuyến giáp.

2. Các nghiên cứu hình ảnh như chụp cộng hưởng từ có thể được chỉ định nếu lo ngại về khối u cao.

3. Kiểm tra thính giác cũng như các thao tác được thực hiện trên ghế nghiêng để kiểm tra chức năng của mê cung có thể có giá trị.

Dường như không có bất kỳ khuynh hướng di truyền nào đối với chứng chóng mặt.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt chóng mặt bao gồm tất cả các tình trạng đã được đề cập gây ra chóng mặt thực sự. Nó cũng bao gồm nhiều tình trạng khác khiến bệnh nhân cảm thấy bất thường theo một cách mơ hồ nào đó, khiến họ kêu chóng mặt. Các tình trạng tâm lý như lo lắng, trầm cảm, rối loạn hoảng sợ hoặc cơ thể hóa đều có thể khiến bệnh nhân phàn nàn về chóng mặt. Rối loạn nhịp tim, thiếu máu cục bộ hoặc bệnh van tim, thiếu máu vasovagal, hoặc hạ huyết áp tư thế là một số tình trạng dẫn đến giảm tưới máu não.

2. Những thay đổi thoái hóa ở người cao tuổi có thể ảnh hưởng đến bộ máy tiền đình, thị lực hoặc khả năng nhận thức, tất cả đều có thể được hiểu là chóng mặt.

Cuối cùng, bệnh thần kinh ngoại vi hoặc bệnh tiểu não cũng có thể bị nhầm lẫn với chóng mặt.

Các biểu hiện lâm sàng của chóng mặt cũng đa dạng như những thực thể có trong cả phần chẩn đoán nguyên nhân và chẩn đoán phân biệt. Thực tế là chóng mặt thường là triệu chứng của một số tình trạng khác hơn là chẩn đoán riêng biệt dẫn đến nhiều biểu hiện khác nhau mà các bác sĩ lâm sàng phải phân tích.

Bài viết cùng chuyên mục

Mê sảng mất trí và lú lẫn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Ớ những bệnh nhân đang có bệnh lý ác tính, suy giảm miễn dịch hoặc ngã gần đây mà không có chấn thương đầu rõ ràng, đầu tiên cần tìm kiếm những nguyên nhân khác gây mê sảng nhưng cũng nên CT sọ não sớm để loại trừ.

Phòng chống thừa cân béo phì

Béo phì rõ ràng liên quan đến đái tháo đường type 2, cao huyết áp, tăng lipid máu, ung thư, viêm xương khớp, bệnh tim mạch, ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn và hen suyễn

Giảm bạch cầu trung tính: phân tích triệu chứng

Ba quá trình cơ bản dẫn đến giảm bạch cầu trung tính mắc phải bao gồm giảm sản xuất, tăng cường phá hủy ngoại vi và tổng hợp bạch cầu trung tính trong nội mạc mạch máu hoặc mô.

Tim to: phân tích triệu chứng

Tim to là do quá tải áp lực và phì đại cơ của một hoặc nhiều buồng tim, quá tải thể tích với sự giãn nở của các buồng tim hoặc bệnh cơ tim.

Rong kinh: phân tích triệu chứng

Rong kinh được định nghĩa là lượng máu kinh nguyệt bị mất nhiều hơn 80 ml, xảy ra đều đặn hoặc kéo dài ≥7 ngày. việc đánh giá lượng máu mất có tiện ích hạn chế.

Nôn ra máu: đánh giá nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa trên

Với phần lớn các trường hợp chảy máu ở đường tiêu hóa trên, cấp cứu cứu sống bệnh nhân song song với lượng giá tình trạng bệnh là ưu tiên hàng đầu. Sau đó vấn đề chẩn đoán mới được đặt ra.

Lesovir: thuốc điều trị nhiễm virus viêm gan C mạn tính

Lesovir được chỉ định điều trị cho những bệnh nhân nhiễm virus viêm gan C mạn tính genotype 1, 4, 5 hoặc 6. Liều khuyến cáo của Lesovir là 1 viên, uống 1 lần/ngày cùng hoặc không cùng với thức ăn.

Shock: phân tích các đặc điểm triệu chứng lâm sàng

Một số bệnh nhân có thể duy trì huyết áp trong giới hạn bình thường mặc dù có rối loạn chức năng cơ quan, cân nhắc bệnh lý khu trú nếu chỉ có một cơ quan bị rối loạn, chẳng hạn thiểu niệu mà không có bằng chứng rõ ràng của rối loạn huyết động.

Khám dinh dưỡng bệnh nhân cao tuổi

Các yếu tố được đưa vào danh sách kiểm tra yếu tố nguy cơ với từ viết tắt Determine, xác định một số dấu hiệu cảnh báo cho nguy cơ bị tình trạng dinh dưỡng kém.

Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng

Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.

Phù chân: đánh giá suy thận và chức năng thận

Xác định và điều trị những nguyên nhân, theo dõi chức năng thận và thảo luận với đội chuyên khoa thận nếu như có bất kỳ sự tụt giảm mức lọc cầu thận thêm nữa.

Điện tâm đồ trong nhồi máu cơ tim có ST chênh lên

ST chênh lên ở các chuyển đạo V2-V5 có thể là dấu hiệu bình thường của tái cực sớm lành tính (‘high take-off’) và, nếu không có điện tâm đồ trước đó có thể gây ra chẩn đoán nhầm.

Thăm khám bệnh nhân: đã có một chẩn đoán trước đó

Tự chẩn đoán cũng có thể làm chậm trễ trong tìm đến sự giúp đỡ về y tế bởi vì bệnh nhân không đánh giá đúng triệu chứng hay trong tiềm thức của họ không muốn nghĩ đến các bệnh nghiêm trọng.

Đánh giá tình trạng dinh dưỡng qua tiền sử bệnh lý

Sau khi yêu cầu bệnh nhân mô tả các triệu chứng hoặc vấn đề y tế khiến họ phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế, hãy bắt đầu khám phá mối quan hệ giữa chế độ ăn uống và bệnh có thể tồn tại.

Phân tích tình trạng té ngã để chẩn đoán và điều trị

Hầu hết xét nghiệm máu đều có giá trị thấp và nên được thực hiện để xác nhận nghi ngờ, điện tâm đồ rất hữu ích ở người cao tuổi để loại trừ bệnh tim.

Đau đầu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Đau đầu là triệu chứng rất thường gặp và thường lành tính. Điều thách thức là phải nhận ra số ít bệnh nhân có bệnh lý nghiêm trọng hoặc cần điều trị đặc hiệu.

Đau khớp: phân tích triệu chứng

Đau khớp có thể là biểu hiện của nhiều nguyên nhân, bao gồm chấn thương cơ học đối với khớp, bệnh thoái hóa khớp, viêm xương khớp, nhiễm trùng và viêm cục bộ hoặc toàn thân.

Tràn dịch màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn dịch màng phổi do tăng áp suất thủy tĩnh trong tuần hoàn vi mạch, giảm áp suất keo trong tuần hoàn vi mạch như giảm albumin máu và tăng áp suất âm trong khoang màng phổi.

Chứng khó nuốt: phân tích triệu chứng

Rối loạn chuyển thức ăn qua cơ vòng thực quản trên gây các triệu chứng ở hầu họng, và rối loạn nhu động hoặc cản trở dòng thức ăn qua thực quản gây khó nuốt ở thực quản.

U nang xương: phân tích đặc điểm

U nang xương xuất hiện nhiều hơn trên phim trơn vì chúng có xu hướng ăn mòn xương xung quanh và thường bị tách ra và chứa đầy máu.

Xuất huyết trực tràng: đánh giá các nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa dưới

Phần lớn bệnh nhân xuất huyết do các nguyên nhân lành tính. Ở bệnh nhân xuất huyết trực tràng cấp tính, đánh giá mức độ xuất huyết và tiến hành đầy đủ các bước cấp cứu trước khi chẩn đoán chính xác.

Đau ngực cấp: đặc điểm đau ngực do tim và các nguyên nhân khác

Mục đích chủ yếu là để nhận diện hội chứng vành cấp và những nguyên nhân đe dọa mạng sống khác như bóc tách động mạch chủ và thuyên tắc phổi. Phân tích ECG, xquang ngực và marker sinh học như troponin, D-dimer đóng vai trò quan trọng.

Tốc độ máu lắng và Protein phản ứng C: phân tích triệu chứng

ESR và CRP hiện là các chỉ số được sử dụng rộng rãi nhất về phản ứng protein giai đoạn cấp tính được sử dụng để phát hiện các bệnh liên quan đến nhiễm trùng cấp tính và mãn tính, viêm nhiễm, chấn thương, phá hủy mô, nhồi máu và ung thư tiên tiến.

Co giật: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân gây co giật bao gồm rối loạn chức năng hệ thống thần kinh trung ương nguyên phát cũng như rối loạn chuyển hóa hoặc bệnh hệ thống.

Định hướng chẩn đoán chảy máu trực tràng

Phần lớn bệnh nhân xuất huyết đường tiêu hóa dưới là lành tính, bệnh nhân xuất huyết trực tràng cấp tính, đánh giá mức độ xuất huyết và tiến hành đầy đủ các bước cấp cứu trước khi chẩn đoán chính xác.