Phân tích triệu chứng chóng mặt để chẩn đoán và điều trị

2022-12-02 10:58 AM

Triệu chứng chóng mặt có thể bao gồm ngất xỉu, choáng váng, lâng lâng hoặc đứng không vững, chóng mặt thực sự, cảm giác chuyển động bất thường hoặc quay cuồng.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Chóng mặt là một thuật ngữ khá không chính xác thường được bệnh nhân sử dụng để mô tả bất kỳ triệu chứng chủ quan đặc biệt nào. Những triệu chứng này có thể bao gồm ngất xỉu, choáng váng, lâng lâng hoặc đứng không vững. Chóng mặt thực sự, cảm giác chuyển động bất thường hoặc quay cuồng, cũng bao gồm trong vấn đề chóng mặt của bệnh nhân. Chóng mặt thể hiện sự xáo trộn trong cảm giác chủ quan của bệnh nhân về không gian quan hệ.

Nguyên nhân

Nguyên nhân của chóng mặt là rất nhiều. Sẽ rất hữu ích cho nhà chẩn đoán khi nghĩ về các loại nguyên nhân chung khi tìm kiếm nguyên nhân.

Chóng mặt là triệu chứng của khoảng 7 triệu lượt khám lâm sàng tại Hoa Kỳ mỗi năm. Đây là một trong những lý do thường gặp nhất tại phòng khám thần kinh và tai mũi họng. Có rất nhiều lý do khiến tình trạng thường lành tính này được khám thường xuyên. Có thể khó loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng tiềm ẩn, bao gồm cả những nguyên nhân có nguồn gốc từ tim và thần kinh. Ngoài ra, thực tế là không có phương pháp điều trị cụ thể cho nhiều nguyên nhân gây chóng mặt dẫn đến sự thất vọng cho cả bệnh nhân và bác sĩ.

Phân tích dữ liệu

Điều cực kỳ quan trọng và có thể rất khó là khiến bệnh nhân mô tả chính xác ý nghĩa của họ khi mô tả về chóng mặt. Mô tả về các cơn, bối cảnh, độ dài, thời lượng và tần suất là rất quan trọng.

Bất kỳ yếu tố kết hợp nên được khám phá. Các triệu chứng đồng thời như buồn nôn, nhức đầu, hồi hộp hoặc ù tai có thể giúp bác sĩ lâm sàng tìm ra nguyên nhân. Bất kỳ loại thuốc mới hoặc thay đổi thuốc nên được hỏi.

Việc kiểm tra thể chất, mặc dù kỹ lưỡng, thường tập trung vào một hệ thống cụ thể dựa trên bệnh sử. Bản thân hiếm khi được chẩn đoán nhưng thường được xác nhận hơn.

1. Các dấu hiệu sinh tồn bao gồm huyết áp tư thế đứng bắt đầu khám.

2. Phải hoàn thành khám thần kinh.

3. Cần hoàn thành kiểm tra tim mạch bao gồm tiếng thổi tìm hoặc rối loạn nhịp tim và nghe động mạch cảnh.

4. Nội soi tai để đánh giá tình trạng nhiễm trùng và khám rung giật nhãn cầu bao gồm nhìn chằm chằm, thao tác Dix-Hallpike và lắc đầu là rất quan trọng.

5. Quan sát dáng đi để đánh giá chức năng tiểu não cũng là một phần của kiểm tra.

Rõ ràng là không có xét nghiệm hoặc nghiên cứu hình ảnh nào liên quan trực tiếp đến chóng mặt. Thay vào đó, các loại nghiên cứu này được quyết định bởi nguyên nhân mà bác sĩ lâm sàng cảm thấy có khả năng xảy ra nhất. Họ muốn xác nhận chẩn đoán hơn là thực sự đưa ra chẩn đoán.

1. Các xét nghiệm có thể bao gồm công thức máu toàn bộ, chất điện giải, nồng độ thuốc thích hợp và nồng độ hormon tuyến giáp.

2. Các nghiên cứu hình ảnh như chụp cộng hưởng từ có thể được chỉ định nếu lo ngại về khối u cao.

3. Kiểm tra thính giác cũng như các thao tác được thực hiện trên ghế nghiêng để kiểm tra chức năng của mê cung có thể có giá trị.

Dường như không có bất kỳ khuynh hướng di truyền nào đối với chứng chóng mặt.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt chóng mặt bao gồm tất cả các tình trạng đã được đề cập gây ra chóng mặt thực sự. Nó cũng bao gồm nhiều tình trạng khác khiến bệnh nhân cảm thấy bất thường theo một cách mơ hồ nào đó, khiến họ kêu chóng mặt. Các tình trạng tâm lý như lo lắng, trầm cảm, rối loạn hoảng sợ hoặc cơ thể hóa đều có thể khiến bệnh nhân phàn nàn về chóng mặt. Rối loạn nhịp tim, thiếu máu cục bộ hoặc bệnh van tim, thiếu máu vasovagal, hoặc hạ huyết áp tư thế là một số tình trạng dẫn đến giảm tưới máu não.

2. Những thay đổi thoái hóa ở người cao tuổi có thể ảnh hưởng đến bộ máy tiền đình, thị lực hoặc khả năng nhận thức, tất cả đều có thể được hiểu là chóng mặt.

Cuối cùng, bệnh thần kinh ngoại vi hoặc bệnh tiểu não cũng có thể bị nhầm lẫn với chóng mặt.

Các biểu hiện lâm sàng của chóng mặt cũng đa dạng như những thực thể có trong cả phần chẩn đoán nguyên nhân và chẩn đoán phân biệt. Thực tế là chóng mặt thường là triệu chứng của một số tình trạng khác hơn là chẩn đoán riêng biệt dẫn đến nhiều biểu hiện khác nhau mà các bác sĩ lâm sàng phải phân tích.

Bài viết cùng chuyên mục

Sốt phát ban: phân tích triệu chứng

Tiếp cận chẩn đoán phân biệt là phân biệt giữa các thực thể khác nhau gây sốt và bệnh tật bằng các loại phát ban mà chúng thường gây ra.

Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng

Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. 

Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh

Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.

Yếu chi: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Nếu biểu hiện hiện tại của yếu chi chỉ giới hạn ở một bên của cơ thể thì đánh giá như yếu chi một bên. Mặt khác, tiếp tục theo các cách thức chẩn đoán hiện tại thậm chí nếu các triệu chứng không đối xứng rõ ràng.

Bệnh nhân hen phế quản cấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Đặc điểm cần quan tâm, ví dụ hen gần tử vong trước đó, kém dung nạp điều trị. Nếu như những đặc điểm nặng vẫn tiếp tục, theo dõi ở môi trường chăm sóc tích cực với đánh giá lặp lại với các chỉ số SpO2, PEFR.

Tăng Creatinin: phân tích triệu chứng

Creatinine tăng cao là do suy thận và có thể được chia thành ba nhóm, trước thận, bệnh thận nội tại và sau thận. Chúng cũng có thể được chia thành các nguyên nhân cấp tính (vài ngày đến vài tuần) và mãn tính.

Viêm họng: phân tích triệu chứng

Viêm họng bao gồm nhiều loại nguyên nhân, nhưng phổ biến nhất ở những người có khả năng miễn dịch bình thường là viêm họng nhiễm trùng cấp tính, chủ yếu là do virus.

Đánh trống ngực: đánh giá dựa trên loại rối loạn nhịp tim

Đánh giá tần suất và cường độ của các triệu chứng và ảnh hưởng lên nghề nghiệp và lối sống. Xác minh hiệu quả và tác dụng phụ của những đợt điều trị trước.

Khó thở do bệnh phế quản phổi, tim, toàn thân hoặc nguyên nhân khác

Khởi phát nhanh, khó thở nghiêm trọng trong trường hợp không có triệu chứng lâm sàng khác cần nâng cao mối quan tâm đối với tràn khí màng phổi, thuyên tắc phổi

Tiếp cận bệnh nhân bị bệnh thận

Bệnh thận có thể là cấp hoặc mãn, suy thận cấp thì chức năng thận xáu đi từng giờ hoặc từng ngày làm ứ đọng sản phẩm chuyển hóa nitơ trong máu.

Đau bắp chân: phân tích triệu chứng

Thông tin thích hợp bao gồm vị trí chính xác của cơn đau, cũng như chất lượng, mức độ nghiêm trọng, thời gian kéo dài và các yếu tố làm trầm trọng thêm hoặc giảm nhẹ.

Xuất huyết tiêu hóa trên: phân tích triệu chứng

Chảy máu từ đường tiêu hóa trên thường xảy ra khi sự gián đoạn xảy ra giữa hàng rào bảo vệ mạch máu và môi trường khắc nghiệt của đường tiêu hóa.

Đi tiểu ra máu: các nguyên nhân thường gặp

Tiểu máu đại thể gợi ý nghĩ nhiều đến bệnh lý đường tiểu và luôn đòi hỏi phải đánh giá thêm. Tiểu máu vi thể thường tình cờ phát hiện ở bệnh nhân không có triệu chứng và thách thức nằm ở việc phân biệt các nguyên nhân lành tính với các bệnh lý nghiêm trọng.

Chứng rậm lông: phân tích triệu chứng

Rậm lông có thể báo hiệu một rối loạn bệnh lý và cũng có tác động tiêu cực đến lòng tự trọng của bệnh nhân, vì vậy việc nhận biết nguyên nhân và đánh giá tình trạng này là rất quan trọng.

Nôn ra máu: đánh giá tình trạng lâm sàng

Mọi bệnh nhân nôn ra máu có các dấu hiệu của shock hoặc có bằng chứng bệnh nhân vẫn đang chảy máu, nên tiến hành nội soi cấp cứu sau khi đã hồi sức đầy đủ cho bệnh nhân.

Rối loạn cương dương: phân tích triệu chứng

Rối loạn cương dương, trước đây thường được gọi là bất lực, được định nghĩa là không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng đủ để giao hợp, về bản chất là một chẩn đoán do bệnh nhân xác định.

Phòng chống loãng xương

Nguy cơ của loãng xương là gãy xương khoảng 5o phần trăm đối với phụ nữ và 30 phần trăm đối với nam giới, Loãng xương gãy xương có thể gây đau đáng kể và tàn tật

Viêm thận bể thận trong chẩn đoán và điều trị

Beta lactam tĩnh mạch và một thuốc nhóm Aminoglycosid là lực chọn ban đầu khi chưa có kháng sinh đồ, Ở cơ sở ngoại trú có thể điều trị bằng Trimethoprim sulfamethoxazol

Đánh giá bệnh nhân: hướng dẫn thực hành

Những bệnh nhân bị bệnh cấp tính đòi hỏi cần được lượng giá một cách nhanh chóng theo các bước ABCDE với những trường hợp đe dọa tính mạng hoặc có sự xáo trộn lớn về sinh lý.

Đau ngực: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của đau ngực thường lành tính và không do tim, cách tiếp cận tiêu chuẩn là cần thiết, do bỏ sót một tình trạng đe dọa đến tính mạng.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Đau đầu: đánh giá triệu chứng lâm sàng biểu hiện màng não

Nhận diện bệnh nhân viêm màng não do vi khuẩn là ưu tiên hàng đầu cho phép điều trị kháng sinh nhanh chóng để cứu sống bệnh nhân. Bệnh nhân có thể thiếu các biểu hiện kinh điển nhưng hầu hết các trường hợp sẽ có ít nhất một biểu hiện.

Bệnh tiêu chảy: đánh giá đặc điểm

Tiêu chảy có thể đi kèm với sốt, đau quặn bụng, đại tiện đau, phân nhầy và/hoặc phân có máu, ngoài ra, thời gian tiêu chảy có tầm quan trọng lâm sàng đáng kể.

Đau bụng cấp: đánh giá khẩn cấp tình trạng nặng của bệnh nhân

Hãy nhớ rằng những bệnh nhân trẻ, khỏe mạnh thường duy trì huyết áp trong trường hợp mất nhiều dịch, với những bệnh nhân này giảm huyết áp xảy ra muộn, nên phải xem xét cẩn thận những yếu tố như tăng nhịp tim, hạ huyết áp tư thế.

Tâm trạng lo lắng: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Nhiều yếu tố góp phần vào sự lo lắng, bao gồm di truyền, tiền sử gia đình, các yếu tố gây căng thẳng, các nguồn đối phó, các bệnh kèm theo.