Phân tích triệu chứng chóng mặt để chẩn đoán và điều trị

2022-12-02 10:58 AM

Triệu chứng chóng mặt có thể bao gồm ngất xỉu, choáng váng, lâng lâng hoặc đứng không vững, chóng mặt thực sự, cảm giác chuyển động bất thường hoặc quay cuồng.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Chóng mặt là một thuật ngữ khá không chính xác thường được bệnh nhân sử dụng để mô tả bất kỳ triệu chứng chủ quan đặc biệt nào. Những triệu chứng này có thể bao gồm ngất xỉu, choáng váng, lâng lâng hoặc đứng không vững. Chóng mặt thực sự, cảm giác chuyển động bất thường hoặc quay cuồng, cũng bao gồm trong vấn đề chóng mặt của bệnh nhân. Chóng mặt thể hiện sự xáo trộn trong cảm giác chủ quan của bệnh nhân về không gian quan hệ.

Nguyên nhân

Nguyên nhân của chóng mặt là rất nhiều. Sẽ rất hữu ích cho nhà chẩn đoán khi nghĩ về các loại nguyên nhân chung khi tìm kiếm nguyên nhân.

Chóng mặt là triệu chứng của khoảng 7 triệu lượt khám lâm sàng tại Hoa Kỳ mỗi năm. Đây là một trong những lý do thường gặp nhất tại phòng khám thần kinh và tai mũi họng. Có rất nhiều lý do khiến tình trạng thường lành tính này được khám thường xuyên. Có thể khó loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng tiềm ẩn, bao gồm cả những nguyên nhân có nguồn gốc từ tim và thần kinh. Ngoài ra, thực tế là không có phương pháp điều trị cụ thể cho nhiều nguyên nhân gây chóng mặt dẫn đến sự thất vọng cho cả bệnh nhân và bác sĩ.

Phân tích dữ liệu

Điều cực kỳ quan trọng và có thể rất khó là khiến bệnh nhân mô tả chính xác ý nghĩa của họ khi mô tả về chóng mặt. Mô tả về các cơn, bối cảnh, độ dài, thời lượng và tần suất là rất quan trọng.

Bất kỳ yếu tố kết hợp nên được khám phá. Các triệu chứng đồng thời như buồn nôn, nhức đầu, hồi hộp hoặc ù tai có thể giúp bác sĩ lâm sàng tìm ra nguyên nhân. Bất kỳ loại thuốc mới hoặc thay đổi thuốc nên được hỏi.

Việc kiểm tra thể chất, mặc dù kỹ lưỡng, thường tập trung vào một hệ thống cụ thể dựa trên bệnh sử. Bản thân hiếm khi được chẩn đoán nhưng thường được xác nhận hơn.

1. Các dấu hiệu sinh tồn bao gồm huyết áp tư thế đứng bắt đầu khám.

2. Phải hoàn thành khám thần kinh.

3. Cần hoàn thành kiểm tra tim mạch bao gồm tiếng thổi tìm hoặc rối loạn nhịp tim và nghe động mạch cảnh.

4. Nội soi tai để đánh giá tình trạng nhiễm trùng và khám rung giật nhãn cầu bao gồm nhìn chằm chằm, thao tác Dix-Hallpike và lắc đầu là rất quan trọng.

5. Quan sát dáng đi để đánh giá chức năng tiểu não cũng là một phần của kiểm tra.

Rõ ràng là không có xét nghiệm hoặc nghiên cứu hình ảnh nào liên quan trực tiếp đến chóng mặt. Thay vào đó, các loại nghiên cứu này được quyết định bởi nguyên nhân mà bác sĩ lâm sàng cảm thấy có khả năng xảy ra nhất. Họ muốn xác nhận chẩn đoán hơn là thực sự đưa ra chẩn đoán.

1. Các xét nghiệm có thể bao gồm công thức máu toàn bộ, chất điện giải, nồng độ thuốc thích hợp và nồng độ hormon tuyến giáp.

2. Các nghiên cứu hình ảnh như chụp cộng hưởng từ có thể được chỉ định nếu lo ngại về khối u cao.

3. Kiểm tra thính giác cũng như các thao tác được thực hiện trên ghế nghiêng để kiểm tra chức năng của mê cung có thể có giá trị.

Dường như không có bất kỳ khuynh hướng di truyền nào đối với chứng chóng mặt.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt chóng mặt bao gồm tất cả các tình trạng đã được đề cập gây ra chóng mặt thực sự. Nó cũng bao gồm nhiều tình trạng khác khiến bệnh nhân cảm thấy bất thường theo một cách mơ hồ nào đó, khiến họ kêu chóng mặt. Các tình trạng tâm lý như lo lắng, trầm cảm, rối loạn hoảng sợ hoặc cơ thể hóa đều có thể khiến bệnh nhân phàn nàn về chóng mặt. Rối loạn nhịp tim, thiếu máu cục bộ hoặc bệnh van tim, thiếu máu vasovagal, hoặc hạ huyết áp tư thế là một số tình trạng dẫn đến giảm tưới máu não.

2. Những thay đổi thoái hóa ở người cao tuổi có thể ảnh hưởng đến bộ máy tiền đình, thị lực hoặc khả năng nhận thức, tất cả đều có thể được hiểu là chóng mặt.

Cuối cùng, bệnh thần kinh ngoại vi hoặc bệnh tiểu não cũng có thể bị nhầm lẫn với chóng mặt.

Các biểu hiện lâm sàng của chóng mặt cũng đa dạng như những thực thể có trong cả phần chẩn đoán nguyên nhân và chẩn đoán phân biệt. Thực tế là chóng mặt thường là triệu chứng của một số tình trạng khác hơn là chẩn đoán riêng biệt dẫn đến nhiều biểu hiện khác nhau mà các bác sĩ lâm sàng phải phân tích.

Bài viết cùng chuyên mục

Lú lẫn: mê sảng và mất trí

Chẩn đoán phân biệt mê sảng thường rộng và gặp trong bệnh nhân có não dễ bị tổn thương, bao gồm hầu hết các bệnh lý cơ thể cấp tính, sang chấn tinh thần hay các chấn thương do môi trường bên ngoài gây ra.

Đánh giá tình trạng dinh dưỡng qua tiền sử bệnh lý

Sau khi yêu cầu bệnh nhân mô tả các triệu chứng hoặc vấn đề y tế khiến họ phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế, hãy bắt đầu khám phá mối quan hệ giữa chế độ ăn uống và bệnh có thể tồn tại.

Mệt mỏi: đánh giá các nguyên nhân tinh thần và thể chất

Bệnh sử khai thác cẩn thận có thể cho thấy rằng vấn đề thực tế không chỉ là mệt mỏi, chẳng hạn hụt hơi, nên được tiếp tục kiểm tra. Nếu có các đặc điểm khu trú hoặc đặc hiệu hơn, chẳng hạn ho ra máu, sốt, vàng da lộ rõ, nên được tập trung đánh giá đầu tiên.

Định hướng chẩn đoán đau ngực cấp

Mục đích chủ yếu là để nhận diện hội chứng vành cấp và những nguyên nhân đe dọa mạng sống khác như bóc tách động mạch chủ và thuyên tắc phổi.

Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng

Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.

Đau nhiều cơ: phân tích triệu chứng

Một số tình trạng có thể dẫn đến đau đa cơ. Các nguyên nhân phổ biến nhất là đau đa cơ do thấp khớp và các tình trạng viêm. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính xác là không rõ.

Viêm bàng quang cấp trong chẩn đoán và điều trỊ

Viêm bàng quang không biến chứng ở phụ nữ có thể dùng kháng khuẩn liều đơn ngắn ngày. Viêm bàng quang biến chứng ít gặp ở nam giới.

Đau bìu: phân tích triệu chứng

Hầu hết các nguyên nhân phổ biến của đau bìu là do các tình trạng lành tính như viêm mào tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tràn dịch tinh mạc, tinh trùng, viêm nút quanh động mạch và u nang mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn.

Mờ mắt: phân tích triệu chứng

Các nguyên nhân gây mờ mắt từ nhẹ đến có khả năng gây ra thảm họa, hầu hết các nguyên nhân liên quan đến hốc mắt, mặc dù một số nguyên nhân ngoài nhãn cầu phải được xem xét.

Mê sảng mất trí và lú lẫn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Ớ những bệnh nhân đang có bệnh lý ác tính, suy giảm miễn dịch hoặc ngã gần đây mà không có chấn thương đầu rõ ràng, đầu tiên cần tìm kiếm những nguyên nhân khác gây mê sảng nhưng cũng nên CT sọ não sớm để loại trừ.

Tràn dịch màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn dịch màng phổi do tăng áp suất thủy tĩnh trong tuần hoàn vi mạch, giảm áp suất keo trong tuần hoàn vi mạch như giảm albumin máu và tăng áp suất âm trong khoang màng phổi.

Mệt mỏi: đánh giá bổ sung thiếu máu

Đánh giá lại các triệu chứng và công thức máu toàn bộ sau khi bổ sung sắt và điều trị nguyên nhân nền. Chuyển bệnh nhân với giảm thể tích trung bình của hồng cầu và dự trữ sắt bình thường đến chuyên gia huyết học để đánh giá cho chẩn đoán thay thế.

Khối u vú: đặc điểm khi thăm khám lâm sàng

Đối với bất kỳ bệnh nhân sau mãn kinh có tổn thương dạng nốt khu trú cần chuyển bệnh nhân làm bộ 3 đánh giá ngay. Đối với bệnh nhân tiền mãn kinh, thăm khám lại sau kỳ kinh tiếp theo và chuyển làm 3 đánh giá nếu vẫn còn những tổn thương dạng nốt khu trú đó.

Phòng chống loãng xương

Nguy cơ của loãng xương là gãy xương khoảng 5o phần trăm đối với phụ nữ và 30 phần trăm đối với nam giới, Loãng xương gãy xương có thể gây đau đáng kể và tàn tật

Mất thính lực: phân tích triệu chứng

Mất thính lực có thể được chia thành ba loại nguyên nhân: mất thính lực dẫn truyền, mất thính lực thần kinh tiếp nhận và mất thính lực hỗn hợp.

Rối loạn thăng bằng: các nguyên nhân cảm giác mất thăng bằng

Sự cân bằng đòi hỏi tín hiệu vào từ nhiều bộ phận cảm thụ cảm giác (thị giác, tiền đình, xúc giác, cảm giác bản thể). Giảm chức năng nhi ều hơn một trong các bộ phận này, dù rất nhỏ cũng có thể gây mất thăng bằng.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Chảy máu trực tràng: phân tích triệu chứng

Đánh giá ban đầu nên xác định mức độ nghiêm trọng và sự ổn định huyết động của bệnh nhân và xác định nguồn gốc của chảy máu là đường tiêu hóa trên hoặc dưới về bản chất.

Điểm mù thị giác: phân tích triệu chứng

Điểm mù thị giác có thể được phân loại theo vị trí của nó trong trường thị giác, điểm mù thị giác trung tâm và điểm mù thị giác ngoại vi.

Điều trị theo triệu chứng: điều trị trước khi chẩn đoán xác định

Trong nhiều bệnh nhân có thay đổi ý thức hay rối loạn chức năng thần kinh cấp mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, thì hai tình trạng cần được loại trừ và điều trị ngay.

Khó thở cấp: đánh giá lâm sàng và chỉ định can thiệp

Đánh giá hô hấp gắng sức bởi quan sát lặp lại các yếu tố lâm sàng tần số, biên độ và dạng hô hấp; tìm kiếm dấu hiệu sử dụng cơ hô hấp phụ và những đặc điểm của suy kiệt hô hấp.

Đau cổ: phân tích triệu chứng

Các triệu chứng chính liên quan đến cổ là các triệu chứng ở rễ, chẳng hạn như dị cảm, mất cảm giác, yếu cơ, có thể cho thấy chèn ép rễ thần kinh.

Phòng ngừa khi dùng thuốc ở người cao tuổi

Bệnh nhân, hoặc người chăm sóc, mang tất cả thuốc men, mỗi khi khám lại, có thể giúp các nhà cung cấp sức khỏe củng cố lý do cho sử dụng thuốc

Đau nhức đầu cấp tính

Bất kể nguyên nhân, đau đầu hiện đang cho là xảy ra như là kết quả của việc phát hành neuropeptides từ dây thần kinh sinh ba là trong các màng mềm và màng cứng mạch máu, dẫn đến viêm thần kinh.

Tốc độ máu lắng và Protein phản ứng C: phân tích triệu chứng

ESR và CRP hiện là các chỉ số được sử dụng rộng rãi nhất về phản ứng protein giai đoạn cấp tính được sử dụng để phát hiện các bệnh liên quan đến nhiễm trùng cấp tính và mãn tính, viêm nhiễm, chấn thương, phá hủy mô, nhồi máu và ung thư tiên tiến.