Tiếp cận bệnh nhân, Tuân thủ điều trị

2011-04-25 02:59 PM
Phỏng vấn thu thập thông tin hỗ trợ chẩn đoán, hướng dẫn tuân thủ điều trị thuốc, hướng dẫn chế độ sinh hoạt của bệnh nhân và nguyên tắc đạo đức giữa bác sỹ và bệnh nhân

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Phương pháp tiếp cận bệnh nhân

Các cuộc phỏng vấn y tế phục vụ một số chức năng. Nó được sử dụng để thu thập thông tin để hỗ trợ trong chẩn đoán (gọi là lịch sử của căn bệnh hiện tại), để đánh giá và tiên lượng, để thiết lập một mối quan hệ điều trị và để đạt được thỏa thuận với các bệnh nhân hơn nữa các thủ tục chẩn đoán và lựa chọn điều trị. Nó cũng là một cơ hội ảnh hưởng đến hành vi của bệnh nhân, như là động cơ thúc đẩy các cuộc thảo luận về ngừng hút thuốc hay tuân thủ điều trị thuốc. Kỹ thuật phỏng vấn mà tránh sự thống trị bởi sự tham gia của bác sĩ bệnh nhân gia tăng trong việc chăm sóc và sự hài lòng của bệnh nhân. Bác sĩ-bệnh nhân có hiệu quả truyền thông và sự tham gia tăng bệnh nhân có thể cải thiện sức khỏe.

Bệnh nhân tuân thủ

Đối với nhiều căn bệnh rất khó, điều trị phụ thuộc vào thay đổi cơ bản về hành vi, bao gồm cả thay đổi trong chế độ ăn uống, tập thể dục, bỏ hút thuốc lá, giảm uống và tuân thủ phác đồ thuốc. Tuân thủ điều trị là một vấn đề trong thực tế hàng đầu, lên đến 50% bệnh nhân không đạt được tuân thủ đầy đủ và một phần ba không bao giờ dùng thuốc của họ. Nhiều bệnh nhân có vấn đề về y tế, ngay cả những người có quyền được chăm sóc, không tìm kiếm sự chăm sóc thích hợp hoặc có thể từ chối chăm sóc sớm. Tỷ lệ tuân thủ cho ngắn hạn, liệu pháp tự quản lý cao hơn so với phương pháp điều trị lâu dài và có tương quan tỷ lệ nghịch với số lượng các biện pháp can thiệp, phức tạp và chi phí của họ và nhận thức.

Ví dụ, ở những bệnh nhân nhiễm HIV, tuân thủ điều trị kháng retrovirus là một yếu tố quyết định quan trọng của điều trị thành công. Các nghiên cứu đã chứng minh rõ ràng mối quan hệ chặt chẽ giữa bệnh nhân và tuân thủ điều trị HIV RNA huyết tương cấp, số lượng tế bào CD4 và tử vong. Mức độ tuân thủ của > 95% là cần thiết để duy trì sự ức chế virus.

Lý do không tuân thủ bao gồm đơn giản quên, là xa nhà, bận rộn và những thay đổi trong thói quen hàng ngày. Các lý do khác bao gồm các rối loạn tâm thần (trầm cảm hoặc lạm dụng chất), sự không chắc chắn về hiệu quả điều trị, thiếu kiến thức về hậu quả của sự tuân thủ kém, phức tạp của chế độ và tác dụng phụ điều trị.

Bệnh nhân có vẻ tốt hơn có thể khi dùng thuốc theo quy định, thực hiện theo các khuyến nghị thay đổi chế độ ăn uống, thói quen tập thể dục hoặc uống rượu hoặc để thực hiện các hoạt động tự chăm sóc khác nhau (chẳng hạn như theo dõi lượng đường trong máu ở nhà). Hiệu quả của can thiệp để cải thiện tuân thủ điều trị thuốc đã được xem xét. Đối với phác đồ ngắn hạn, tuân thủ các thuốc có thể được cải thiện bằng cách đưa ra hướng dẫn rõ ràng. Viết ra những lời khuyên cho bệnh nhân, bao gồm cả những thay đổi trong thuốc có thể hữu ích. Bởi vì biết chữ là phổ biến nhưng nghe nói ngôn ngũ thì chưa hẳn, hình thức giao tiếp khác chẳng hạn như minh họa văn bản đơn giản, băng hình, hoặc hướng dẫn bằng miệng có thể có hiệu quả hơn. Đối với bệnh nhân không nói tiếng Anh, các bác sĩ chuyển giao hệ thống chăm sóc sức khỏe có thể làm việc để cung cấp dịch vụ y tế thích hợp.

Để giúp cải thiện sự tuân thủ phác đồ dài hạn, các bác sĩ có thể làm việc với bệnh nhân để đạt được thỏa thuận về các mục tiêu điều trị, cung cấp thông tin về phác đồ điều trị, đảm bảo sự hiểu biết bằng cách sử dụng phương pháp trình bầy lại, tư vấn về tầm quan trọng của tuân thủ điều trị và làm thế nào tổ chức dùng thuốc, tăng cường tự theo dõi chăm sóc thuận tiện hơn, quy định một chế độ liều lượng đơn giản cho tất cả các loại thuốc (tốt nhất là một hay hai liều hàng ngày), đề nghị các cách để giúp đỡ trong việc ghi nhớ liều (thời gian trong ngày, giờ ăn, báo động) và để giữ cho các buổi tái khám, cung cấp cách để đơn giản hóa định lượng thuốc. Đơn vị liều đơn được cung cấp giấy gói ghi sẵn có thể làm tăng sự tuân thủ, nhưng cần tránh cho bệnh nhân gặp khó khăn mở chúng. Hộp thuốc với khoang dùng hàng tuần là hữu ích. Thiết bị vi điện tử có thể cung cấp thông tin phản hồi để cho bệnh nhân thấy cho dù họ đã như dự kiến hoặc thông báo cho bệnh nhân trong vòng một ngày nếu liều bỏ qua. Nhắc nhở cũng là một phương tiện hiệu quả của sự tuân thủ đáng khích lệ. Các bác sĩ cũng có thể tranh thủ sự hỗ trợ xã hội từ gia đình và bạn bè theo dõi một sự tuân thủ, cung cấp một môi trường thuận tiện hơn.

Tuân thủ cũng được cải thiện khi một mối quan hệ bác sĩ - bệnh nhân tin tưởng đã được thành lập và khi bệnh nhân tích cực tham gia tự chăm sóc. Bác sĩ lâm sàng có thể cải thiện sự tuân thủ của bệnh nhân bằng tìm hiểu cụ thể về các hành vi trong câu hỏi. Khi được hỏi, nhiều bệnh nhân thừa nhận sự tuân thủ không đầy đủ với chế độ thuốc men với sự tư vấn về việc từ bỏ thuốc lá, hoặc có tham gia trong thực hành tình dục an toàn. Mặc dù khó khăn, có đủ thời gian có sẵn để giao tiếp các thông điệp về sức khỏe.

Tuân thủ điều trị thuốc có thể được đánh giá nói chung với một câu hỏi duy nhất: "Trong tháng qua, bạn có thường xuyên uống thuốc của bạn theo quy định?" Những cách khác của đánh giá tuân thủ thuốc bao gồm số lượng thuốc và các hồ sơ, giám sát huyết thanh, nước tiểu hoặc mức nước bọt của các loại thuốc hoặc chất chuyển hóa, xem tác dụng điều trị và đánh giá dự đoán được tác dụng của thuốc như thay đổi trọng lượng với thuốc lợi tiểu hoặc nhịp tim chậm từ blockers. Trong một số điều kiện, thậm chí một phần tuân thủ, như với thuốc điều trị tăng huyết áp và đái tháo đường, cải thiện kết quả so với không tuân thủ, trong các trường hợp khác, chẳng hạn như liệu pháp kháng virus HIV hoặc điều trị các bệnh lao, một phần gắn kết có thể tồi tệ hơn tuân thủ hoàn thành.

Nguyên tắc hướng dẫn chăm sóc

Quyết định đạo đức thường được cho vào hành nghề y, ở cả cấp độ "vi mô" của mối quan hệ bệnh nhân, bác sĩ riêng và ở cấp "vĩ mô" của việc phân bổ các nguồn lực. Nguyên tắc đạo đức hướng dẫn các phương pháp tiếp cận thành công để chẩn đoán và điều trị là sự trung thực, lương thiện, công bằng, tránh xung đột lợi ích và cầm cố để không gây hại.

Thành viên Dieutri.vn 

Bài viết cùng chuyên mục

Khó thở mạn tính: thang điểm khó thở và nguyên nhân thường gặp

Khó thở mạn tính được định nghĩa khi tình trạng khó thở kéo dài hơn 2 tuần. Sử dụng thang điểm khó thở MRC (hội đồng nghiên cứu y tế - Medical Research Council) để đánh giá độ nặng của khó thở.

Phân tích triệu chứng chán ăn để chẩn đoán và điều trị

Chán ăn là tình trạng chán ăn kéo dài, đây là một triệu chứng phổ biến của nhiều vấn đề y tế và cần được phân biệt với bệnh chán ăn tâm thần.

Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng

Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.

Hôn mê và rối loạn ý thức: đánh giá bằng thang điểm Glasgow

Những khuyết tật nhỏ như suy giảm trí nhớ, mất định hướng và sự hoạt động chậm của não, có thể không rõ ràng và khó nhận biết, đặc biệt nếu đồng tồn tại các vấn đề ngôn ngữ, nhìn và nói.

Phòng chống bệnh tim mạch

Phòng chống bệnh tim mạch! Yếu tố nguy cơ gồm: Rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, hút thuốc lá...Giới tính, tiền sử gia đình mắc bệnh mạch vành sớm...

Chảy máu trực tràng: đánh giá tình trạng lâm sàng

Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa thấp ở bệnh nhân không có rối loạn huyết động tuy nhiên cần phải nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa cao nếu có các đặc điểm của shock giảm thể tích.

Đi lại khó khăn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Nếu các vấn đề di chuyển là hậu quả của chóng mặt, đầu tiên hãy lượng giá các triệu chứng hạ huyết áp tư thế, sau khi thay đổi từ nằm sang tư thế đứng, đi kèm với cảm giác xây xẩm mặt mày/tiền ngất.

Tiêu chuẩn Duke cải tiến để chẩn đoán viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn

Cấy máu dương tính với các sinh vật gây viêm nội tâm mạc nhiễm trùng điển hình, từ 2 mẫu cấy máu riêng biệt hoặc 2 mẫu cấy dương tính từ các mẫu lấy cách nhau > 12 giờ, hoặc 3 hoặc phần lớn 4 lần cấy máu riêng biệt.

Nôn ra máu: đánh giá tình trạng lâm sàng

Mọi bệnh nhân nôn ra máu có các dấu hiệu của shock hoặc có bằng chứng bệnh nhân vẫn đang chảy máu, nên tiến hành nội soi cấp cứu sau khi đã hồi sức đầy đủ cho bệnh nhân.

Mệt mỏi: đánh giá bổ sung thiếu máu

Đánh giá lại các triệu chứng và công thức máu toàn bộ sau khi bổ sung sắt và điều trị nguyên nhân nền. Chuyển bệnh nhân với giảm thể tích trung bình của hồng cầu và dự trữ sắt bình thường đến chuyên gia huyết học để đánh giá cho chẩn đoán thay thế.

Hồng ban đa dạng: phân tích triệu chứng

Hồng ban đa dạng thường bao gồm các hội chứng hồng ban đa dạng nhỏ (EM), hồng ban đa dạng lớn (EMM), hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN).

Đau ngực từng cơn: đặc điểm đau do tim và các nguyên nhân khác

Đau ngực do tim thường được mô tả điển hình là cảm giác bị siết chặt, đè nặng nhưng nhiều trường hợp khác có thể mô tả là bỏng rát. Nhiều bệnh nhân không cảm thấy đau mà chỉ là cảm giác khó chịu nếu chỉ hỏi về đau, có thể bỏ sót chẩn đoán.

Điện tâm đồ trong đau thắt ngực không ổn định/ nhồi máu cơ tim không ST chênh lên

Sóng T đảo ngược có thể là bằng chứng điện tâm đồ của thiếu máu. Sóng T âm sâu đối xứng ở chuyển đạo trước tim gợi ý tắc nghẽn nghiêm trọng gốc động mạch vành trái, những những biểu hiện khác ít đặc hiệu hơn.

Thăm khám bệnh nhân suy dinh dưỡng

Trên cơ sở bệnh sử và kết quả khám sức khỏe, bệnh nhân được xếp theo 3 loại là dinh dưỡng tốt, suy dinh dưỡng trung bình hoặc nghi ngờ và suy dinh dưỡng nặng.

Đau bụng cấp: đánh giá khẩn cấp tình trạng nặng của bệnh nhân

Hãy nhớ rằng những bệnh nhân trẻ, khỏe mạnh thường duy trì huyết áp trong trường hợp mất nhiều dịch, với những bệnh nhân này giảm huyết áp xảy ra muộn, nên phải xem xét cẩn thận những yếu tố như tăng nhịp tim, hạ huyết áp tư thế.

Ho ra máu, chẩn đoán và điều trị

Các động mạch phế quản xuất phát từ động mạch chủ hoặc động mạch liên sườn và mang máu dưới áp lực của hệ thống vào đường hô hấp, mạch máu, rốn phổi, và màng phổi tạng

Chứng rậm lông: phân tích triệu chứng

Rậm lông có thể báo hiệu một rối loạn bệnh lý và cũng có tác động tiêu cực đến lòng tự trọng của bệnh nhân, vì vậy việc nhận biết nguyên nhân và đánh giá tình trạng này là rất quan trọng.

Chóng mặt choáng váng: triệu chứng nghiêm trọng tiền ngất

Xem xét các cơn váng đầu có xuất hiện trong khi bệnh nhân đang đứng và có yếu tố khởi phát rõ ràng không, ví dụ như xúc cảm mạnh, tiêm tĩnh mạch, đứng lâu và/hoặc kèm theo các triệu chứng phó giao cảm như nôn, vã mồ hôi, rối loạn thị giác.

Suy giáp: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp nguyên phát là viêm tuyến giáp tự miễn, hoặc bệnh Hashimoto, là kết quả của sự phá hủy dần dần tuyến giáp bởi các tế bào T.

Phù chân: đánh giá suy thận và chức năng thận

Xác định và điều trị những nguyên nhân, theo dõi chức năng thận và thảo luận với đội chuyên khoa thận nếu như có bất kỳ sự tụt giảm mức lọc cầu thận thêm nữa.

Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng

Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.

Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Cân nhắc đi lặc cách hồi thần kinh nếu đau thắt lưng kèm theo khó chịu ở cẳng chân và đùi hai bên ví dụ: cảm giác bỏng, đè ép, tê rần; tăng lên khi đi hoặc đứng và giảm nhanh khi ngồi, nằm xuống hoặc cúi người tới trước.

Yếu chi một bên: đánh giá đặc điểm khởi phát lâm sàng

Trong tất cả các trường hợp, tham khảo lời khuyên của các chuyên gia thần kinh và tìm hiểu thêm bằng cách tiến hành chọc dịch não tủy ± MRI nếu CT không tìm ra nguyên nhân.

Đau thắt ngực từng cơn: đánh giá triệu chứng đau ngực

Nhiều bệnh nhân không thể chẩn đoán chắc chắn. Đánh giá lại những bệnh nhân mà xét nghiệm không đi đến kết luận đau thắt ngực hoặc nguy cơ cao bệnh mạch vành nếu triệu chứng dai dẳng.

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.