Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng

2023-04-13 01:48 PM

Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.

Chứng vú to ở nam giới là do sự gia tăng tương đối của estrogen so với nội tiết tố androgen.

Chứng vú to sinh lý

Chứng vú to sinh lý có 3 đỉnh phân bố theo độ tuổi: thời kỳ mới sinh, tuổi vị thành niên và nam giới trên 50 tuổi.

Chứng vú to ở trẻ sơ sinh, xảy ra ở 90% bé trai mới sinh, là do sự chuyển giao estrogen của mẹ qua nhau thai. Loại vú to này thường tự khỏi trong vòng bốn tuần đầu sau sinh.

Chứng vú to ở tuổi dậy thì xảy ra ở khoảng 50% bé trai, xuất hiện ở tuổi thiếu niên và tương ứng với giai đoạn Tanner 3 hoặc 4. Điều này là do sự gia tăng nồng độ estradiol, sản xuất testosterone bị trì hoãn và tăng độ nhạy cảm với estrogen ở cấp độ mô.

Một phần ba đến hai phần ba nam giới lớn tuổi mắc chứng vú to sinh lý do hậu quả của việc giảm nồng độ testosterone tự do lưu thông theo tuổi tác.

Chứng vú to không do sinh lý

Chứng vú to không do sinh lý có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi do sử dụng thuốc, lạm dụng chất kích thích và một số tình trạng bệnh lý.

Chứng vú to dai dẳng ở tuổi dậy thì được chẩn đoán khi xuất hiện ở nam thanh niên trong hơn 2 năm hoặc trên 17 tuổi và không liên quan đến các nguyên nhân khác.

Sử dụng thuốc và chất gây nghiện là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng vú to ở phụ khoa không phải do sinh lý. Sử dụng lâu dài cimetidine, thuốc chống loạn thần, thuốc kháng vi-rút, liệu pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt và spironolactone thường được xác định là nguyên nhân thoáng qua, thường hết trong vòng 3 tháng sau khi ngừng thuốc. Sử dụng steroid đồng hóa, cần sa, heroin và amphetamine có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới dai dẳng.

Các tình trạng y tế như xơ gan, thiểu năng sinh dục nguyên phát, khối u ác tính, cường giáp và suy dinh dưỡng có thể gây ra khoảng 25% các trường hợp vú to ở nam giới không do sinh lý. Hơn 50% bệnh nhân chạy thận nhân tạo vì suy thận mãn tính sẽ phát triển chứng vú to ở nam giới.

Béo phì thường liên quan đến chứng vú to giả, hoặc sự gia tăng thành phần mỡ của vú. Béo phì cũng có thể dẫn đến tăng lượng estrogen lưu thông dẫn đến chứng vú to thực sự.

Khoảng 25% trường hợp vú to ở nam giới là vô căn.

Đánh giá đặc điểm

Một lịch sử kỹ lưỡng nên được lấy. Cần tìm kiếm các nguyên nhân có thể xác định cụ thể khác như thuốc men, chất bổ sung hoặc sử dụng ma túy bất hợp pháp.

Các triệu chứng toàn thân như giảm cân nên liên quan trực tiếp đến khả năng mắc bệnh ác tính, bệnh nội tiết hoặc các quá trình bệnh tiềm ẩn khác.

Khối mô tuyến có thể sờ thấy, cứng chắc dưới phức hợp cực tuyến vú phù hợp với chứng vú to ở nam giới. Tăng lắng đọng mô mỡ phù hợp với giả vú to. Các khối cứng, không đều hoặc bất động, các khối có liên quan đến thay đổi da, co rút núm vú, tiết dịch núm vú hoặc hạch nên cảnh báo bác sĩ lâm sàng về khả năng ác tính. Khám sức khỏe cũng nên bao gồm tìm kiếm các thay đổi ở tinh hoàn, bệnh gan và các bất thường về tuyến giáp, cho thấy sự hiện diện của quá trình bệnh tiềm ẩn là nguyên nhân gây ra chứng vú to ở nam giới.

Nếu các phát hiện từ bệnh sử và khám thực thể gợi ý các nguyên nhân không liên quan đến sinh lý, nên thực hiện các xét nghiệm có mục tiêu về chức năng gan, thận và tuyến giáp. Có thể thu được β-hCG huyết thanh, dehydroepiandrosterone sulfate và 17-ketosteroid trong nước tiểu để giúp xác định khối u tinh hoàn hoặc tuyến thượng thận. Nồng độ prolactin tăng cao có liên quan đến u tuyến yên. Nồng độ hormone luteinizing và testosterone thấp đặc trưng cho chứng suy sinh dục thứ phát. Nồng độ hormone luteinizing cao kết hợp với nồng độ testosterone thấp cho thấy suy sinh dục nguyên phát.

Chụp hình vú, bao gồm chụp nhũ ảnh và siêu âm, được chỉ định khi nghi ngờ ung thư vú. Chọc hút bằng kim nhỏ để lấy mẫu tế bào nên được đưa vào đánh giá nếu mối lo ngại về bệnh ác tính không được giải quyết.

Phì đại tuyến vú là hai bên ở hơn 50% nam giới bị ảnh hưởng, nhưng nó có thể là một bên hoặc đối xứng. Nó biểu hiện dưới dạng một khối chắc, di động hoặc dẻo, có thể hơi mềm và tạo thành một khối đối xứng xung quanh núm vú. Hầu hết các bệnh nhân mắc chứng vú to sinh lý bình thường có thể được xác định dễ dàng và không cần đánh giá thêm. Nếu tình trạng không giải quyết được khi quan sát, nếu nó tiến triển hoặc khởi phát nhanh, hoặc nếu bệnh sử và khám cho thấy một rối loạn y tế tổng quát, thì nên tìm kiếm một quá trình bệnh lý tiềm ẩn.

Bài viết cùng chuyên mục

Hôn mê: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Hôn mê là tình trạng bất tỉnh một khoảng thời gian kéo dài được phân biệt với giấc ngủ bởi không có khả năng đánh thức bệnh nhân.

Yếu chi: đánh giá triệu chứng trên bệnh cảnh lâm sàng

Yếu chi một bên có thể do nhiều nguyên nhân không đột quỵ gây ra và không nên vội vàng lờ đi các nguyên nhân này để có thể kiểm soát thích hợp.

Ù tai: phân tích triệu chứng

Bản thân ù tai không phải là bệnh mà là triệu chứng của một số quá trình đang diễn ra khác, bệnh lý hoặc lành tính, nhiều giả thuyết đã được đề xuất về cơ chế bệnh sinh.

Phân mỡ: phân tích đặc điểm

Phân mỡ được định nghĩa một cách định lượng là có hơn 7g chất béo trong phân trong khoảng thời gian 24 giờ trong khi bệnh nhân đang ăn kiêng không quá 100 g chất béo mỗi ngày.

Sưng khớp: đánh giá các triệu chứng và nguyên nhân

Ở bệnh nhân trẻ tuổi không có tiền sử chấn thương, đã loại trừ được viêm khớp nhiễm khuẩn, sự xuất hiện của bất cứ triệu chứng nào sau đây là dấu hiệu gợi ý cao của viêm khớp phản ứng.

Đau đầu gối: phân tích triệu chứng

Đau đầu gối có nhiều nguyên nhân như chấn thương cấp tính, lạm dụng, viêm hoặc thoái hóa khớp, nhiễm trùng và các vấn đề khác. Đau quy chiếu từ hông hoặc lưng dưới cũng có thể dẫn đến đau đầu gối.

Phosphatase kiềm tăng cao: phân tích triệu chứng

ALP huyết thanh chỉ nên được chỉ định nếu nghi ngờ có bệnh về xương hoặc gan. Kết quả ALP nên được so sánh với phạm vi bình thường phù hợp trên cơ sở tuổi tác và tiền sử lâm sàng.

U nang xương: phân tích đặc điểm

U nang xương xuất hiện nhiều hơn trên phim trơn vì chúng có xu hướng ăn mòn xương xung quanh và thường bị tách ra và chứa đầy máu.

Rong kinh: phân tích triệu chứng

Rong kinh được định nghĩa là lượng máu kinh nguyệt bị mất nhiều hơn 80 ml, xảy ra đều đặn hoặc kéo dài ≥7 ngày. việc đánh giá lượng máu mất có tiện ích hạn chế.

Ho cấp tính, ho dai dẳng và mãn tính

Ở người lớn khỏe mạnh, chứng ho cấp tính hầu hết là do nhiễm trùng đường hô hấp do virus. Các tính năng khác của nhiễm trùng như sốt, nghẹt mũi, đau họng và giúp xác định chẩn đoán.

Sốt: đánh giá dấu hiệu triệu chứng và các yếu tố nguy cơ

Mở rộng tầm soát nhiễm trùng ở các bệnh nhân đặc biệt. Các chủng tác nhân hiện hành thường gặp như viêm phổi có thể khác nhau tùy theo dịch tễ từng vùng, do đó hội chấn với chuyên gia truyền nhiễm ngay ở giai đoạn ban đầu.

Đánh trống ngực: nguyên nhân các loại rối loạn nhịp tim

Nguyên nhân gây nhịp nhanh, lo âu là nguyên nhân thường gặp nhất, với những bệnh nhân thường ghi nhận các đợt tim đập nhanh, đều, mạnh, bắt đầu và hồi phục trong vài phút.

Định hướng chẩn đoán tiêu chảy

Tiêu chảy cấp dưới hai tuần thường do nhiễm trùng gây ra, đôi khi có liên quan đến việc sử dụng thuốc hoặc bệnh cảnh đầu tiên của bệnh lý ruột viêm, tiêu chảy mạn tính có thể là biểu hiện của bệnh lý ruột viêm, ung thư đại trực tràng.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Yếu chi một bên: đánh giá đặc điểm khởi phát lâm sàng

Trong tất cả các trường hợp, tham khảo lời khuyên của các chuyên gia thần kinh và tìm hiểu thêm bằng cách tiến hành chọc dịch não tủy ± MRI nếu CT không tìm ra nguyên nhân.

Phòng ngừa ung thư

Hút thuốc lá là nguyên nhân quan trọng nhất của ung thư, khám sức khỏe và khám phụ khoa phòng ngừa là một trong những lý do phổ biến nhất cho các chuyến thăm chăm sóc ngoại chẩn

Khó thở: phân tích triệu chứng

Khó thở có thể là biểu hiện nhiều tình trạng, nhưng đại đa số đều có một trong năm tình trạng mãn tính, hen, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh phổi kẽ, rối loạn chức năng cơ tim, béo phì và suy nhược cơ thể.

Giảm bạch cầu trung tính: phân tích triệu chứng

Ba quá trình cơ bản dẫn đến giảm bạch cầu trung tính mắc phải bao gồm giảm sản xuất, tăng cường phá hủy ngoại vi và tổng hợp bạch cầu trung tính trong nội mạc mạch máu hoặc mô.

Chóng mặt choáng váng: triệu chứng nghiêm trọng tiền ngất

Xem xét các cơn váng đầu có xuất hiện trong khi bệnh nhân đang đứng và có yếu tố khởi phát rõ ràng không, ví dụ như xúc cảm mạnh, tiêm tĩnh mạch, đứng lâu và/hoặc kèm theo các triệu chứng phó giao cảm như nôn, vã mồ hôi, rối loạn thị giác.

Gan to: phân tích triệu chứng

Gan trưởng thành bình thường có khoảng giữa xương đòn là 8–12 cm đối với nam và 6–10 cm đối với nữ, với hầu hết các nghiên cứu xác định gan to là khoảng gan lớn hơn 15 cm ở đường giữa đòn.

Dị vật và trầy xước giác mạc: phân tích triệu chứng

Các vật dẫn đến dị vật giác mạc và hoặc trầy xước bao gồm cát, bụi bẩn, lá cây và các vật liệu hữu cơ cũng như tiếp xúc với các vật liệu như phoi kim loại hoặc hạt thủy tinh.

Điện tâm đồ trong đau thắt ngực không ổn định/ nhồi máu cơ tim không ST chênh lên

Sóng T đảo ngược có thể là bằng chứng điện tâm đồ của thiếu máu. Sóng T âm sâu đối xứng ở chuyển đạo trước tim gợi ý tắc nghẽn nghiêm trọng gốc động mạch vành trái, những những biểu hiện khác ít đặc hiệu hơn.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Khám lâm sàng: hướng dẫn thực hành thăm khám

Cần nâng cao sự ấn tượng về chức năng tâm thần cao hơn trong quá trình hỏi bệnh. Nếu phát hiện những bất thường liên quan khi thăm khám lâm sàng thường quy, tiến hành đánh giá chi tiết các hệ thống có liên quan.