Đau bụng kinh: phân tích triệu chứng

2023-03-31 09:26 PM

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Nguyên nhân

Đau bụng kinh có thể chia làm 2 loại lớn là nguyên phát và thứ phát. Đau bụng kinh nguyên phát là dạng phổ biến nhất gặp ở phụ nữ không có bệnh lý vùng chậu xác định. Nó thường được gây ra bởi hoạt động của nội mạc tử cung được tăng cường bởi prostaglandin dẫn đến thiếu máu cục bộ tử cung gây đau.

Tỷ lệ đau bụng kinh nguyên phát cao nhất ở phụ nữ trẻ, ảnh hưởng đến 90% phụ nữ tại một thời điểm nào đó trong đời. Các yếu tố rủi ro bao gồm có kinh sớm, lượng kinh nguyệt nhiều, hiếm muộn, hút thuốc lá, phá vỡ các mối quan hệ thân thiết, trầm cảm, lo lắng, béo phì và tiền sử gia đình nghiện rượu. Có tranh cãi về mối liên quan của đau bụng kinh với béo phì, rượu, hoạt động thể chất, tiền sử mang thai và các yếu tố chế độ ăn uống.

Ít gặp hơn là đau bụng kinh thứ phát. Theo định nghĩa, đau bụng kinh thứ phát có liên quan đến một số dạng bệnh lý vùng chậu.

Các nguyên nhân phổ biến của đau bụng kinh thứ phát bao gồm lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, bệnh viêm vùng chậu mãn tính, dính vùng chậu và dị tật tắc nghẽn đường sinh dục. Một khối vùng chậu đôi khi có thể xuất hiện cùng với đau bụng kinh thứ phát.

Đánh giá đặc điểm

Chẩn đoán đau bụng kinh nguyên phát được thực hiện trên lâm sàng, trong khi đau bụng kinh thứ phát nên được xem xét trong chẩn đoán phân biệt nếu các triệu chứng không điển hình hoặc khó chịu tăng dần xuất hiện sau vài năm có các triệu chứng kinh nguyệt ổn định.

Đau bụng kinh nguyên phát thường bắt đầu khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt rụng trứng, có thể vài năm sau khi hành kinh. Các triệu chứng thường là đau quặn bụng dưới bắt đầu ngay trước, vào thời điểm đó hoặc vài giờ sau khi bắt đầu chảy máu. Cơn đau tái phát vào mỗi kỳ kinh nguyệt. Nó có thể liên quan đến tiêu chảy, buồn nôn và nôn, mệt mỏi, chóng mặt hoặc lâng lâng.

Bất cứ khi nào bệnh nhân có biểu hiện đau bụng kinh, nên thu thập tiền sử kinh nguyệt chi tiết. Tiền sử kinh nguyệt nên tập trung vào thời điểm bắt đầu có kinh, thời gian từ khi có kinh đến khi xuất hiện các triệu chứng, sự tái phát của các triệu chứng, thời gian và số lượng chảy máu, đặc điểm của cơn đau, bao gồm cả bức xạ, mức độ khuyết tật và bất kỳ triệu chứng liên quan nào khác.

Ngoài ra, nên tìm kiếm tiền sử mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, giao hợp đau, tránh thai, vô sinh, phẫu thuật vùng chậu, tiền sử gia đình mắc bệnh lạc nội mạc tử cung, các loại liệu pháp đã thử và sự hiện diện của các tình trạng bệnh lý hoặc tâm thần khác.

Tiền sử không điển hình, bao gồm đau vùng chậu bắt đầu khi có kinh, kiểu không điển hình hoặc cơn đau ngày càng trầm trọng hơn, hoặc tiền sử nhiễm trùng vùng chậu nên cảnh báo bác sĩ về khả năng đau bụng kinh thứ phát.

Ở phụ nữ trẻ, đau bụng kinh thứ phát đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày hoặc các mối quan hệ gợi ý lạc nội mạc tử cung. Tình trạng này ảnh hưởng đến 19% phụ nữ. Giao hợp đau và đau vùng xương cùng khi hành kinh là những triệu chứng phổ biến. Cảm giác mót rặn hoặc tiêu chảy trước kỳ kinh có liên quan đến lạc nội mạc tử cung ở vùng trực tràng sigma, trong khi tiểu máu hoặc tiểu khó theo chu kỳ có thể chỉ ra lạc nội mạc tử cung ở bàng quang.

Kiểm tra thể chất kỹ lưỡng là điều cần thiết để loại trừ bất kỳ bệnh lý vùng chậu nào. Kiểm tra vùng chậu chi tiết, chú ý đến các khu vực đau, đầy đặn, nốt sần hoặc bất thường là rất quan trọng. Ngoài ra, việc đánh giá cột sống, bụng và bàng quang là rất quan trọng. Đối với những bệnh nhân vị thành niên có biểu hiện đau bụng kinh nhưng chưa bao giờ quan hệ tình dục, hiếm khi cần khám vùng chậu. Tuy nhiên, việc kiểm tra cơ quan sinh dục ngoài để loại trừ những bất thường ở đầu ra là rất quan trọng.

Chẩn đoán

Đau bụng kinh nguyên phát chủ yếu là một chẩn đoán lâm sàng, và thường không cần xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thông thường. Tuy nhiên, thử thai ướt, nuôi cấy cổ tử cung, thử thai, phân tích nước tiểu và siêu âm qua ổ bụng hoặc qua âm đạo có thể rất hữu ích trong môi trường thích hợp để loại trừ bệnh lý khác. Chụp cộng hưởng từ có thể hữu ích trong việc chẩn đoán bệnh lạc nội mạc tử cung.

Chẩn đoán xác định lạc nội mạc tử cung có thể được thực hiện bằng nội soi ổ bụng trong khi kiểm tra qua soi tử cung có thể giúp chẩn đoán polyp nội mạc tử cung và u cơ trơn dưới niêm mạc có thể góp phần gây ra các triệu chứng.

Bài viết cùng chuyên mục

Định hướng chẩn đoán tình trạng chóng mặt choáng váng

Đánh giá choáng váng nằm ở chỗ xác định bản chất chính xác các triệu chứng của bệnh nhân, thỉnh thoảng, thay đổi ý thức thoáng qua hay khiếm khuyết thần kinh khu trú được mô tả như là choáng váng.

Giảm bạch cầu trung tính: phân tích triệu chứng

Ba quá trình cơ bản dẫn đến giảm bạch cầu trung tính mắc phải bao gồm giảm sản xuất, tăng cường phá hủy ngoại vi và tổng hợp bạch cầu trung tính trong nội mạc mạch máu hoặc mô.

Mệt mỏi: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Một số bệnh nhân, khó để phân biệt giữa mệt mỏi và khó thở; nếu có một bệnh sử rõ ràng hoặc bằng chứng của giảm khả năng gắng sức. Cân nhắc tiếp cận tương tự đối với khó thở gắng sức mạn tính.

Đau bụng cấp: triệu chứng kèm các dấu hiệu cảnh báo

Xét nghiệm bổ sung thường được yêu cầu ở bệnh nhân > 45 tuổi có triệu chứng mới khởi phát, sụt cân, suy sụp hoặc xét nghiệm sàng lọc bất thường.

Ho ra máu, chẩn đoán và điều trị

Các động mạch phế quản xuất phát từ động mạch chủ hoặc động mạch liên sườn và mang máu dưới áp lực của hệ thống vào đường hô hấp, mạch máu, rốn phổi, và màng phổi tạng

Sốt: tầm soát nhiễm trùng bằng cận lâm sàng

Sự phối hợp lâm sàng với phân tích cận lâm sàng có thể phát hiện được các nguyên nhân không nhiễm trùng của sốt. Các bước tầm soát đầy đủ có thể là không cần thiết ở tất cả bệnh nhân, đặc biệt là với những bệnh nhân đã có tiêu điểm nhiễm trùng rõ ràng.

Đau thượng vị: phân tích triệu chứng

Các triệu chứng phổ biến là đầy hơi và nhanh no, tuy nhiên, các triệu chứng chồng chéo khiến chẩn đoán trở nên khó khăn và nguyên nhân xác định không được thiết lập.

Suy giáp: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp nguyên phát là viêm tuyến giáp tự miễn, hoặc bệnh Hashimoto, là kết quả của sự phá hủy dần dần tuyến giáp bởi các tế bào T.

Chứng khó nuốt: phân tích triệu chứng

Rối loạn chuyển thức ăn qua cơ vòng thực quản trên gây các triệu chứng ở hầu họng, và rối loạn nhu động hoặc cản trở dòng thức ăn qua thực quản gây khó nuốt ở thực quản.

Chảy máu cam: phân tích triệu chứng

Chảy máu cam là kết quả của sự tương tác của các yếu tố gây tổn thương lớp niêm mạc và thành mạch, một số là cục bộ, một số là hệ thống và một số là sự kết hợp của cả hai.

Đau cổ: phân tích triệu chứng

Các triệu chứng chính liên quan đến cổ là các triệu chứng ở rễ, chẳng hạn như dị cảm, mất cảm giác, yếu cơ, có thể cho thấy chèn ép rễ thần kinh.

Đồng tử không đều: phân tích triệu chứng

Ở hầu hết các bệnh nhân, đồng tử không đều được phát hiện tình cờ; các triệu chứng là tương đối hiếm gặp, cần hỏi về các triệu chứng ở mắt như đau, đỏ, chảy nước mắt, sợ ánh sáng.

Lập luận chẩn đoán từ nhiều dấu hiệu và triệu chứng không độc lập

Trong thực tế, nhiều dấu hiệu, triệu chứng và kết quả xét nghiệm thường không độc lập, bởi vì sự hiện diện của một phát hiện làm tăng xác suất xuất hiện của một phát hiện khác.

Tiêm vắc xin Covid-19: các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm

Nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc thuốc kháng histamine, nếu gặp bất kỳ cơn đau và khó chịu nào sau khi chủng ngừa.

Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng

Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.

Ho ra máu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Phù phổi có thể gây khạc đàm bọt hồng nhưng khó thở hầu như luôn là triệu chứng chủ yếu. Các nguyên nhân khác bao gồm tăng áp phổi, rối loạn đông máu, hít phải dị vật, chấn thương ngực, u hạt Wegener và hội chứng Goodpasture.

Phù hai chi dưới (chân)

Manh mối cho thấy DVT bao gồm tiền sử ung thư, cố định chi gần đây, hoặc giam ngủ ít nhất là 3 ngày sau phẫu thuật lớn, Tìm kiếm cho cách giải thích khác

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Men gan tăng cao: phân tích triệu chứng

Các men gan (aminotransferase) là các enzym tế bào được tìm thấy trong tế bào gan; chúng được giải phóng vào huyết thanh do tổn thương tế bào gan, do đó làm tăng nồng độ trong huyết thanh từ mức cơ bản thấp.

Khám lâm sàng tình trạng dinh dưỡng

Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân dựa trên chiều cao và cân nặng được diễn giải bằng chỉ số khối cơ thể, là một chỉ số đáng tin cậy hơn về tình trạng béo phì so với các bảng chiều cao cân nặng.

Ngứa da: phân tích triệu chứng

Nhiều bệnh ngoài da có biểu hiện ngứa cục bộ hoặc toàn thân, bao gồm viêm da tiếp xúc, viêm da dạng herpes, viêm da dị ứng, bệnh móng chân, pemphigoid bọng nước, nấm mycosis và bệnh vẩy nến.

Khối u bìu: phân tích triệu chứng

Trong quá trình đánh giá bất kỳ khối u bìu nào, mục tiêu chính là xác định xem có chỉ định chuyển tuyến ngay lập tức hay không.

Đánh giá chức năng nhận thức: lú lẫn mê sảng và mất trí

Cần chắc chắn rằng sự suy giảm nhận thức rõ ràng không do các vấn đề giao tiếp hoặc một rối loạn riêng biệt về hiểu, khó tìm từ diễn đạt (mất ngôn ngữ diễn đạt), trí nhớ (hội chứng quên), hành vi và khí sắc.

Điện tâm đồ trong viêm màng ngoài tim cấp

Không giống như nhồi máu cơ tim với ST chênh lên, ST chênh lên điển hình kéo dài trong vài ngày. Sóng T cao cùng với thay đổi ST, sau đó đảo ngược.

Suy tim sung huyết: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của suy tim khác nhau tùy thuộc vào chức năng thất trái (phân suất tống máu thất trái giảm hoặc bảo tồn), bên trái hoặc bên phải, hoặc cấp tính hoặc mãn tính.