Đau bụng kinh: phân tích triệu chứng

2023-03-31 09:26 PM

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Nguyên nhân

Đau bụng kinh có thể chia làm 2 loại lớn là nguyên phát và thứ phát. Đau bụng kinh nguyên phát là dạng phổ biến nhất gặp ở phụ nữ không có bệnh lý vùng chậu xác định. Nó thường được gây ra bởi hoạt động của nội mạc tử cung được tăng cường bởi prostaglandin dẫn đến thiếu máu cục bộ tử cung gây đau.

Tỷ lệ đau bụng kinh nguyên phát cao nhất ở phụ nữ trẻ, ảnh hưởng đến 90% phụ nữ tại một thời điểm nào đó trong đời. Các yếu tố rủi ro bao gồm có kinh sớm, lượng kinh nguyệt nhiều, hiếm muộn, hút thuốc lá, phá vỡ các mối quan hệ thân thiết, trầm cảm, lo lắng, béo phì và tiền sử gia đình nghiện rượu. Có tranh cãi về mối liên quan của đau bụng kinh với béo phì, rượu, hoạt động thể chất, tiền sử mang thai và các yếu tố chế độ ăn uống.

Ít gặp hơn là đau bụng kinh thứ phát. Theo định nghĩa, đau bụng kinh thứ phát có liên quan đến một số dạng bệnh lý vùng chậu.

Các nguyên nhân phổ biến của đau bụng kinh thứ phát bao gồm lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, bệnh viêm vùng chậu mãn tính, dính vùng chậu và dị tật tắc nghẽn đường sinh dục. Một khối vùng chậu đôi khi có thể xuất hiện cùng với đau bụng kinh thứ phát.

Đánh giá đặc điểm

Chẩn đoán đau bụng kinh nguyên phát được thực hiện trên lâm sàng, trong khi đau bụng kinh thứ phát nên được xem xét trong chẩn đoán phân biệt nếu các triệu chứng không điển hình hoặc khó chịu tăng dần xuất hiện sau vài năm có các triệu chứng kinh nguyệt ổn định.

Đau bụng kinh nguyên phát thường bắt đầu khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt rụng trứng, có thể vài năm sau khi hành kinh. Các triệu chứng thường là đau quặn bụng dưới bắt đầu ngay trước, vào thời điểm đó hoặc vài giờ sau khi bắt đầu chảy máu. Cơn đau tái phát vào mỗi kỳ kinh nguyệt. Nó có thể liên quan đến tiêu chảy, buồn nôn và nôn, mệt mỏi, chóng mặt hoặc lâng lâng.

Bất cứ khi nào bệnh nhân có biểu hiện đau bụng kinh, nên thu thập tiền sử kinh nguyệt chi tiết. Tiền sử kinh nguyệt nên tập trung vào thời điểm bắt đầu có kinh, thời gian từ khi có kinh đến khi xuất hiện các triệu chứng, sự tái phát của các triệu chứng, thời gian và số lượng chảy máu, đặc điểm của cơn đau, bao gồm cả bức xạ, mức độ khuyết tật và bất kỳ triệu chứng liên quan nào khác.

Ngoài ra, nên tìm kiếm tiền sử mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, giao hợp đau, tránh thai, vô sinh, phẫu thuật vùng chậu, tiền sử gia đình mắc bệnh lạc nội mạc tử cung, các loại liệu pháp đã thử và sự hiện diện của các tình trạng bệnh lý hoặc tâm thần khác.

Tiền sử không điển hình, bao gồm đau vùng chậu bắt đầu khi có kinh, kiểu không điển hình hoặc cơn đau ngày càng trầm trọng hơn, hoặc tiền sử nhiễm trùng vùng chậu nên cảnh báo bác sĩ về khả năng đau bụng kinh thứ phát.

Ở phụ nữ trẻ, đau bụng kinh thứ phát đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày hoặc các mối quan hệ gợi ý lạc nội mạc tử cung. Tình trạng này ảnh hưởng đến 19% phụ nữ. Giao hợp đau và đau vùng xương cùng khi hành kinh là những triệu chứng phổ biến. Cảm giác mót rặn hoặc tiêu chảy trước kỳ kinh có liên quan đến lạc nội mạc tử cung ở vùng trực tràng sigma, trong khi tiểu máu hoặc tiểu khó theo chu kỳ có thể chỉ ra lạc nội mạc tử cung ở bàng quang.

Kiểm tra thể chất kỹ lưỡng là điều cần thiết để loại trừ bất kỳ bệnh lý vùng chậu nào. Kiểm tra vùng chậu chi tiết, chú ý đến các khu vực đau, đầy đặn, nốt sần hoặc bất thường là rất quan trọng. Ngoài ra, việc đánh giá cột sống, bụng và bàng quang là rất quan trọng. Đối với những bệnh nhân vị thành niên có biểu hiện đau bụng kinh nhưng chưa bao giờ quan hệ tình dục, hiếm khi cần khám vùng chậu. Tuy nhiên, việc kiểm tra cơ quan sinh dục ngoài để loại trừ những bất thường ở đầu ra là rất quan trọng.

Chẩn đoán

Đau bụng kinh nguyên phát chủ yếu là một chẩn đoán lâm sàng, và thường không cần xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thông thường. Tuy nhiên, thử thai ướt, nuôi cấy cổ tử cung, thử thai, phân tích nước tiểu và siêu âm qua ổ bụng hoặc qua âm đạo có thể rất hữu ích trong môi trường thích hợp để loại trừ bệnh lý khác. Chụp cộng hưởng từ có thể hữu ích trong việc chẩn đoán bệnh lạc nội mạc tử cung.

Chẩn đoán xác định lạc nội mạc tử cung có thể được thực hiện bằng nội soi ổ bụng trong khi kiểm tra qua soi tử cung có thể giúp chẩn đoán polyp nội mạc tử cung và u cơ trơn dưới niêm mạc có thể góp phần gây ra các triệu chứng.

Bài viết cùng chuyên mục

Phù chân: đánh giá dựa trên kết quả lâm sàng và cận lâm sàng

Cân nhắc huyết khối tĩnh mạch sâu ở bất kỳ bệnh nhân nào có phù chân cả hai bên, kể cả khi các yếu tố nguy cơ hoặc những triệu chứng/ dấu chứng khác không rõ ràng.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Vàng da: đánh giá bổ sung bệnh gan mạn tính

Đánh giá biến chứng ở tất cả những bệnh nhân xơ gan đã biết hoặc nghi ngờ. Lượng giá bệnh não gan và khám báng, phù, vàng da và suy dinh dưỡng. Đo albumin và PT để đánh giá chức năng tổng hợp của gan.

Thiếu vitamin D: phân tích triệu chứng

Khi sự hấp thụ canxi ở ruột không cung cấp đủ canxi để duy trì mức canxi máu bình thường, Vit D sẽ ức chế các tế bào tạo xương và kích hoạt các tế bào hủy xương để huy động canxi từ xương.

Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Thông qua tiền sử và thăm khám lâm sàng kèm theo chụp hình ảnh cột sống rất quan trọng để xác định xem bệnh nhân đau thắt lưng có bệnh học nghiêm trọng và/ hoặc có thể chữa trị được hay không.

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.

Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh

Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.

Mất ý thức thoáng qua: ngất và co giật

Chẩn đoán mất ý thức thoáng qua thường dựa vào sự tái diễn, và sự phân tầng nguy cơ là điều thiết yếu để xác định những người cần phải nhập viện, và những người được lượng giá an toàn như bệnh nhân ngoại trú.

Hồng ban đa dạng: phân tích triệu chứng

Hồng ban đa dạng thường bao gồm các hội chứng hồng ban đa dạng nhỏ (EM), hồng ban đa dạng lớn (EMM), hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN).

Loãng xương: phân tích triệu chứng

Sự mất cân bằng hoạt động của nguyên bào xương và nguyên bào xương có thể do một số tình trạng liên quan đến tuổi tác và bệnh tật gây ra, thường được phân loại là loãng xương nguyên phát và thứ phát.

Sốt không xác định được nguồn gốc (FUO)

Các thuật toán tiêu chuẩn cho sốt không xác định được nguồn gốc rất khó để suy luận cho bệnh nhân, Tuy nhiên, kết quả của lịch sử, khám lâm sàng, xét nghiệm thường quy

Chóng mặt và choáng váng: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Muốn xỉu ở bệnh nhân miêu tả cảm giác váng đầu như thể là tôi sắp xỉu mất hoặc cảm giác tương tự cảm giác sau khi đứng dậy nhanh đột ngột. Nếu có bất kỳ cơn nào kèm theo tối sầm thì đánh giá thêm mất ý thức thoáng qua.

Viêm thận bể thận trong chẩn đoán và điều trị

Beta lactam tĩnh mạch và một thuốc nhóm Aminoglycosid là lực chọn ban đầu khi chưa có kháng sinh đồ, Ở cơ sở ngoại trú có thể điều trị bằng Trimethoprim sulfamethoxazol

Mục tiêu của việc thăm khám lâm sàng

Hiệu lực của một phát hiện vật lý phụ thuộc vào nhiều yếu tố, kinh nghiệm lâm sàng và độ tin cậy của các kỹ thuật khám là quan trọng nhất.

Khám lão khoa: điểm đặc biệt trong đánh giá người già yếu suy kiệt

Khi có thể, xem xét các yếu tố trong tiền sử bệnh nhân có tương tự với những thông tin của người chứng kiến, người chăm sóc, người thân, ghi chú của bệnh nhân hoặc các nhân viên y tế khác không.

Phát ban toàn thân cấp: đánh giá các triệu chứng lâm sàng

Nhập viện cho bất kỳ các bệnh nhân có tình trạng đỏ da nhiều, đánh giá và cần tiến hành hội chẩn da liễu ngay. Điều trị sau đó dựa vào chấn đoán chính xác và được hướng dẫn bởi đánh giá của chuyên gia da liễu.

Bệnh nhân hen phế quản cấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Đặc điểm cần quan tâm, ví dụ hen gần tử vong trước đó, kém dung nạp điều trị. Nếu như những đặc điểm nặng vẫn tiếp tục, theo dõi ở môi trường chăm sóc tích cực với đánh giá lặp lại với các chỉ số SpO2, PEFR.

Táo bón: phân tích triệu chứng

Những thay đổi về kết cấu của phân, chức năng nhu động hoặc đường kính trong của đại tràng, hoặc chức năng tống xuất của trực tràng và sàn chậu có thể dẫn đến táo bón.

Tiếng thở rít: phân tích triệu chứng

Thở rít thì hít vào, cho thấy có tắc nghẽn ở hoặc trên thanh quản, thở rít hai pha với tắc nghẽn tại hoặc dưới thanh quản, thở khò khè gợi ý tắc khí quản xa hoặc phế quản gốc.

Các nguyên nhân thần kinh của ngất

Các bệnh rễ và dây thần kinh khác có hạ huyết áp tư thế gồm hội chứng Guillain Barre, thoái hóa dạng bột tiên phát, bệnh dây thần kinh do porphyrin niệu cấp, và trong ung thư biểu mô.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Lú lẫn mê sảng: đánh giá khi có tổn thương

Khi không chỉ định chụp hình ảnh não, có thể duy trì các biện pháp điều trị trong vài ngày. CT sọ não có thể được chỉ định để loại trừ xuất huyết dưới nhện và những bất thường cấu trúc khác nếu bệnh nhân thất bại điểu trị hoặc nặng hơn.

Nguy cơ tự tử: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Tự tử thường được coi là một quyết định đạo đức mâu thuẫn với nhiều giá trị tôn giáo và xã hội, đối với nhiều cá nhân cố gắng hoặc tự tử, chất lượng cuộc sống đã trở nên cạn kiệt đến mức không còn lựa chọn nào khác.

Rung giật nhãn cầu: phân tích triệu chứng

Rung giật nhãn cầu có thể liên quan đến những bất thường của hệ thần kinh trung ương hoặc ngoại biên, mặc dù trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính xác có thể không được xác định.

Tiểu đêm: phân tích triệu chứng

. Sinh lý bệnh cơ bản có thể phụ thuộc vào một số vấn đề hoàn toàn là cơ học và đối với những vấn đề khác có thể liên quan đến các cơ chế nội tiết tố thần kinh phức tạp.