Đau bụng kinh: phân tích triệu chứng

2023-03-31 09:26 PM

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nguyên nhân

Đau bụng kinh có thể chia làm 2 loại lớn là nguyên phát và thứ phát. Đau bụng kinh nguyên phát là dạng phổ biến nhất gặp ở phụ nữ không có bệnh lý vùng chậu xác định. Nó thường được gây ra bởi hoạt động của nội mạc tử cung được tăng cường bởi prostaglandin dẫn đến thiếu máu cục bộ tử cung gây đau.

Tỷ lệ đau bụng kinh nguyên phát cao nhất ở phụ nữ trẻ, ảnh hưởng đến 90% phụ nữ tại một thời điểm nào đó trong đời. Các yếu tố rủi ro bao gồm có kinh sớm, lượng kinh nguyệt nhiều, hiếm muộn, hút thuốc lá, phá vỡ các mối quan hệ thân thiết, trầm cảm, lo lắng, béo phì và tiền sử gia đình nghiện rượu. Có tranh cãi về mối liên quan của đau bụng kinh với béo phì, rượu, hoạt động thể chất, tiền sử mang thai và các yếu tố chế độ ăn uống.

Ít gặp hơn là đau bụng kinh thứ phát. Theo định nghĩa, đau bụng kinh thứ phát có liên quan đến một số dạng bệnh lý vùng chậu.

Các nguyên nhân phổ biến của đau bụng kinh thứ phát bao gồm lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, bệnh viêm vùng chậu mãn tính, dính vùng chậu và dị tật tắc nghẽn đường sinh dục. Một khối vùng chậu đôi khi có thể xuất hiện cùng với đau bụng kinh thứ phát.

Đánh giá đặc điểm

Chẩn đoán đau bụng kinh nguyên phát được thực hiện trên lâm sàng, trong khi đau bụng kinh thứ phát nên được xem xét trong chẩn đoán phân biệt nếu các triệu chứng không điển hình hoặc khó chịu tăng dần xuất hiện sau vài năm có các triệu chứng kinh nguyệt ổn định.

Đau bụng kinh nguyên phát thường bắt đầu khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt rụng trứng, có thể vài năm sau khi hành kinh. Các triệu chứng thường là đau quặn bụng dưới bắt đầu ngay trước, vào thời điểm đó hoặc vài giờ sau khi bắt đầu chảy máu. Cơn đau tái phát vào mỗi kỳ kinh nguyệt. Nó có thể liên quan đến tiêu chảy, buồn nôn và nôn, mệt mỏi, chóng mặt hoặc lâng lâng.

Bất cứ khi nào bệnh nhân có biểu hiện đau bụng kinh, nên thu thập tiền sử kinh nguyệt chi tiết. Tiền sử kinh nguyệt nên tập trung vào thời điểm bắt đầu có kinh, thời gian từ khi có kinh đến khi xuất hiện các triệu chứng, sự tái phát của các triệu chứng, thời gian và số lượng chảy máu, đặc điểm của cơn đau, bao gồm cả bức xạ, mức độ khuyết tật và bất kỳ triệu chứng liên quan nào khác.

Ngoài ra, nên tìm kiếm tiền sử mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, giao hợp đau, tránh thai, vô sinh, phẫu thuật vùng chậu, tiền sử gia đình mắc bệnh lạc nội mạc tử cung, các loại liệu pháp đã thử và sự hiện diện của các tình trạng bệnh lý hoặc tâm thần khác.

Tiền sử không điển hình, bao gồm đau vùng chậu bắt đầu khi có kinh, kiểu không điển hình hoặc cơn đau ngày càng trầm trọng hơn, hoặc tiền sử nhiễm trùng vùng chậu nên cảnh báo bác sĩ về khả năng đau bụng kinh thứ phát.

Ở phụ nữ trẻ, đau bụng kinh thứ phát đủ nghiêm trọng để ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày hoặc các mối quan hệ gợi ý lạc nội mạc tử cung. Tình trạng này ảnh hưởng đến 19% phụ nữ. Giao hợp đau và đau vùng xương cùng khi hành kinh là những triệu chứng phổ biến. Cảm giác mót rặn hoặc tiêu chảy trước kỳ kinh có liên quan đến lạc nội mạc tử cung ở vùng trực tràng sigma, trong khi tiểu máu hoặc tiểu khó theo chu kỳ có thể chỉ ra lạc nội mạc tử cung ở bàng quang.

Kiểm tra thể chất kỹ lưỡng là điều cần thiết để loại trừ bất kỳ bệnh lý vùng chậu nào. Kiểm tra vùng chậu chi tiết, chú ý đến các khu vực đau, đầy đặn, nốt sần hoặc bất thường là rất quan trọng. Ngoài ra, việc đánh giá cột sống, bụng và bàng quang là rất quan trọng. Đối với những bệnh nhân vị thành niên có biểu hiện đau bụng kinh nhưng chưa bao giờ quan hệ tình dục, hiếm khi cần khám vùng chậu. Tuy nhiên, việc kiểm tra cơ quan sinh dục ngoài để loại trừ những bất thường ở đầu ra là rất quan trọng.

Chẩn đoán

Đau bụng kinh nguyên phát chủ yếu là một chẩn đoán lâm sàng, và thường không cần xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thông thường. Tuy nhiên, thử thai ướt, nuôi cấy cổ tử cung, thử thai, phân tích nước tiểu và siêu âm qua ổ bụng hoặc qua âm đạo có thể rất hữu ích trong môi trường thích hợp để loại trừ bệnh lý khác. Chụp cộng hưởng từ có thể hữu ích trong việc chẩn đoán bệnh lạc nội mạc tử cung.

Chẩn đoán xác định lạc nội mạc tử cung có thể được thực hiện bằng nội soi ổ bụng trong khi kiểm tra qua soi tử cung có thể giúp chẩn đoán polyp nội mạc tử cung và u cơ trơn dưới niêm mạc có thể góp phần gây ra các triệu chứng.

Bài viết cùng chuyên mục

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.

Mê sảng ở người cao tuổi

Mặc dù các bệnh nhân lớn tuổi bị kích động sâu sắc thường nói đến cái tâm khi xem xét tình trạng mê sảng, nhiều cơn mê sảng tinh tế hơn.

Sốt và tăng thân nhiệt

Sốt là một triệu chứng cung cấp thông tin quan trọng về sự hiện diện của bệnh, đặc biệt là nhiễm trùng và những thay đổi trong tình trạng lâm sàng của bệnh nhân

Nhiễm trùng đường hô hấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Ở những bệnh nhân khỏe mạnh trước đó mà không có dấu hiệu ngực khu trú hoặc bất thường trên XQ phổi, chẩn đoán nhiều khả năng là nhiễm trùng hô hấp không viêm phổi, ví dụ viêm phế quản cấp.

Ngã và rối loạn dáng đi ở người cao tuổi

Những thay đổi này, người lớn tuổi dễ mắc ngã khi bị thách thức bởi một sự vi phạm bổ sung cho bất kỳ hệ thống này

Đột quỵ: phân tích triệu chứng

Đột quỵ được định nghĩa là tình trạng thiếu hụt thần kinh cấp tính kéo dài hơn 24 giờ. Các vấn đề kéo dài dưới 24 giờ được gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua.

Điện tâm đồ trong bóc tách động mạch chủ

Điện tâm đồ có thể bình thường hoặc có những bất thường không đặc hiệu. nếu bóc tách đến lỗ động mạch vành có thể có thay đổi điện tâm đồ như nhồi máu cơ tim có ST chênh lên.

Đau ngực: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của đau ngực thường lành tính và không do tim, cách tiếp cận tiêu chuẩn là cần thiết, do bỏ sót một tình trạng đe dọa đến tính mạng.

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Đi tiểu ra máu: các nguyên nhân thường gặp

Tiểu máu đại thể gợi ý nghĩ nhiều đến bệnh lý đường tiểu và luôn đòi hỏi phải đánh giá thêm. Tiểu máu vi thể thường tình cờ phát hiện ở bệnh nhân không có triệu chứng và thách thức nằm ở việc phân biệt các nguyên nhân lành tính với các bệnh lý nghiêm trọng.

Đau bụng cấp: bệnh nhân rất nặng với chỉ số hình ảnh và xét nghiệm

Nếu xquang ngực không chứng minh có khí tự do hoặc tương đương nhưng nghi ngờ trên lâm sàng cao như đau bụng dữ dội khởi phát đột ngột với tăng cảm giác đau, đề kháng vùng thượng vị, cho chụp CT nhưng trước tiên cho làm amylase và ECG.

Đau ngực từng cơn: những lưu ý lâm sàng trong chẩn đoán

Phải loại trừ thuyên tắc phổi ở bất kỳ bệnh nhân nào có đau kiểu màng phổi cấp tính và không có nguyên nhân nào khác rõ ràng. D-dimer âm tính cùng Wells score < 4 (đủ khả năng loại trừ chẩn đoán này).

Chuẩn bị cho việc khám lâm sàng

Việc khám sức khỏe thường bắt đầu sau khi bệnh sử đã được khai thác. Nên có một hộp đựng di động được thiết kế để chứa tất cả các thiết bị cần thiết.

Đau đầu: chọc dịch não tủy và phân tích dịch não tủy đánh giá

Viêm màng nào do vi khuẩn sớm có thể nhầm lẫn với viêm màng não do virus bởi tăng bạch cầu lympho là chủ yếu trong dịch não tủy. Nếu có bất kỳ khả năng nào của viêm màng não do vi khuẩn, điều trị kháng sinh trong lúc đợi xét nghiệm bổ sung.

Viêm thận bể thận trong chẩn đoán và điều trị

Beta lactam tĩnh mạch và một thuốc nhóm Aminoglycosid là lực chọn ban đầu khi chưa có kháng sinh đồ, Ở cơ sở ngoại trú có thể điều trị bằng Trimethoprim sulfamethoxazol

Đau đầu: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Loại trừ xuất huyết dưới nhện ở bất kỳ bệnh nhân nào có đau đầu dữ dội lần đầu tiên hay là đau đầu nặng nhất họ từng trải qua mà đạt đỉnh trong 5 phút từ lúc khới phát và dai dẳng hơn 1 giờ.

Phì đại tuyến giáp (bướu cổ): phân tích triệu chứng

Bất kỳ cản trở quá trình tổng hợp hoặc giải phóng hormone tuyến giáp đều có thể gây ra bướu cổ. Cho đến nay, yếu tố rủi ro quan trọng nhất đối với sự phát triển của bệnh bướu cổ là thiếu i-ốt.

Đánh giá tình trạng dinh dưỡng qua tiền sử bệnh lý

Sau khi yêu cầu bệnh nhân mô tả các triệu chứng hoặc vấn đề y tế khiến họ phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế, hãy bắt đầu khám phá mối quan hệ giữa chế độ ăn uống và bệnh có thể tồn tại.

Đau thắt ngực: các bước đánh giá thêm nếu nghi ngờ

Mức độ đau thắt ngực không dựa trên mức đau mà dựa trên tần số triệu chứng, giới hạn khả năng gắng sức hoạt động chức năng. Bởi vì những thông tin này sẽ hướng dẫn điều trị và theo dõi đáp ứng, đánh giá triệu chứng chính xác.

Táo bón: phân tích triệu chứng

Những thay đổi về kết cấu của phân, chức năng nhu động hoặc đường kính trong của đại tràng, hoặc chức năng tống xuất của trực tràng và sàn chậu có thể dẫn đến táo bón.

Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Thông qua tiền sử và thăm khám lâm sàng kèm theo chụp hình ảnh cột sống rất quan trọng để xác định xem bệnh nhân đau thắt lưng có bệnh học nghiêm trọng và/ hoặc có thể chữa trị được hay không.

Chứng rậm lông: phân tích triệu chứng

Rậm lông có thể báo hiệu một rối loạn bệnh lý và cũng có tác động tiêu cực đến lòng tự trọng của bệnh nhân, vì vậy việc nhận biết nguyên nhân và đánh giá tình trạng này là rất quan trọng.

Mề đay: phân tích triệu chứng

Mề đay được phân loại là miễn dịch, không miễn dịch hoặc vô căn. Globulin miễn dịch loại I hoặc loại III Các phản ứng qua trung gian E là nguyên nhân chính gây mày đay cấp tính.

Phù gai thị: phân tích triệu chứng

Phù gai thị thực sự luôn đi kèm với tăng áp lực nội sọ, chẩn đoán phân biệt đối với phù gai thị gồm chấn thương, khối u nội sọ, hẹp cống não, giả u não (tăng áp lực nội sọ vô căn.

Khối u ở vú: phân tích triệu chứng

Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.