Mề đay: phân tích triệu chứng

2023-04-12 11:03 AM

Mề đay được phân loại là miễn dịch, không miễn dịch hoặc vô căn. Globulin miễn dịch loại I hoặc loại III Các phản ứng qua trung gian E là nguyên nhân chính gây mày đay cấp tính.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mề đay bao gồm các mảng ban đỏ thoáng qua, phù nề, sẩn và mảng ngứa. Chúng thường được bao quanh bởi một quầng đỏ hoặc trắng do giải phóng histamin và các chất vận mạch khác từ tế bào mast. Các tổn thương thường ngứa và kéo dài dưới 24 giờ.

Nguyên nhân

Mề đay được phân loại là miễn dịch, không miễn dịch hoặc vô căn. Globulin miễn dịch loại I hoặc loại III Các phản ứng qua trung gian E là nguyên nhân chính gây mày đay cấp tính. Các kháng nguyên lưu hành như thực phẩm (sữa, trứng, lúa mì, động vật có vỏ, các loại hạt) và thuốc (penicillin, cephalosporin) tương tác với IgE gắn màng để giải phóng histamin gây giãn mạch cục bộ. Các nguyên nhân không phải do miễn dịch như aspirin hoặc thuốc chống viêm không steroid có thể gây giải phóng trực tiếp histamin.

Mề đay là một tình trạng phổ biến; 1–5% dân số có thể mắc phải tình trạng này trong suốt cuộc đời của họ. Nó phổ biến hơn ở phụ nữ.

Mề đay được định nghĩa là “cấp tính” (các đợt mới khởi phát hoặc tái phát, kéo dài dưới 6 tuần) hoặc “mãn tính” (các đợt tái phát kéo dài hơn 6 tuần).

Đánh giá đặc điểm

Bệnh sử là một phần quan trọng trong chẩn đoán, bởi vì các tổn thương thường không xuất hiện tại phòng khám. Khi đánh giá một bệnh nhân có biểu hiện nổi mề đay, một cách tiếp cận hữu ích cho vấn đề như sau:

1. Hỏi xem bệnh nhân có biết nguyên nhân gây phát ban không. Thường thì bệnh nhân đã xác định được nguyên nhân hoặc đã thu hẹp danh sách các khả năng.

2. Ghi lại tiền sử chi tiết đối với các loại thực phẩm cụ thể, bất kỳ chất phụ gia thực phẩm nào đã biết, thuốc men, bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gần đây, vết cắn, tiếp xúc, chất hít phải hoặc tiền sử bệnh toàn thân, đặc biệt là bệnh tự miễn hoặc ung thư.

3. Hỏi về thời gian phát bệnh. Khi nào nó xảy ra? Nó kéo dài bao lâu? Nó có liên quan đến lạnh, gắng sức, nóng, hoặc chấn thương thể chất hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời?

4. Hỏi xem có bất kỳ sưng mô mềm nào liên quan không, chẳng hạn như mí mắt và môi.

5. Hỏi về tiền sử bản thân/gia đình bị dị ứng hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn dịch.

Tìm các sẩn hoặc mảng phù nề, nổi ban đỏ, rõ ràng, thường có vùng trung tâm nhợt nhạt. Các tổn thương riêng lẻ kéo dài dưới 24 giờ. Ngược lại, trong viêm mạch mày đay, các tổn thương riêng lẻ cố định và tồn tại trên 24 giờ. Các tổn thương có thể khác nhau về kích thước từ 2–5 mm đến hơn 30 cm và có thể có dạng hình khuyên, dạng ngoằn ngoèo hoặc có hình dạng không đều. Có thể có phù niêm mạc.

Phù mạch, biểu hiện sưng mặt, ruột hoặc một phần của chi, gặp ở khoảng 50% trường hợp mề đay và có thể kéo dài vài ngày.

Xét nghiệm thường quy không được chỉ định cho mề đay cấp tính.

Trong bệnh mề đay mãn tính, thực hiện công thức máu đầy đủ với sự khác biệt, tốc độ máu lắng, xét nghiệm chức năng gan, phân tích nước tiểu và xem xét xét nghiệm chức năng tuyến giáp.

Nếu các tổn thương riêng lẻ tồn tại hơn 24 giờ, có thể hữu ích khi sinh thiết tổn thương để loại trừ viêm mạch mày đay. Nếu có viêm mạch, xét nghiệm bổ sung nên bao gồm nồng độ C3, C4, CH50, huyết thanh học viêm gan B và C, kháng thể kháng nhân (ANA), cryoglobulin, nồng độ globulin miễn dịch, điện di protein huyết thanh và điện di protein nước tiểu.

Các xét nghiệm kích thích (chẳng hạn như xét nghiệm đá viên hoặc tập thể dục gắng sức) có thể giúp chẩn đoán mày đay do lạnh hoặc mày đay vật lý. Tuy nhiên, nhà cung cấp nên nhận thức được nguy cơ dẫn đến sốc phản vệ.

Các nghiên cứu hình ảnh như chụp xoang, chụp răng và chụp X-quang ngực có thể giúp loại trừ nhiễm trùng hoặc ung thư.

Xét nghiệm da hoặc xét nghiệm chất hấp thụ dị ứng phóng xạ được chỉ định nếu nghi ngờ quá mẫn cảm với một chất gây dị ứng cụ thể.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán mề đay được thực hiện trên lâm sàng. Các vấn đề về da khác biểu hiện với các tổn thương mày đay bao gồm viêm mạch mày đay (đau, ban xuất huyết và kéo dài >24 giờ), phát ban do thuốc, ngoại ban do virus, pemphigoid bọng nước ở bệnh nhân cao tuổi, ban đỏ đa dạng (cùng mỏm và kéo dài >24 giờ) và phù mạch.

Biểu hiện lâm sàng

Mặc dù các tổn thương của mề đay rất đặc biệt, nhưng các tình trạng cơ bản khác nhau gây ra phản ứng của da rất nhiều và đa dạng trong các biểu hiện lâm sàng của chúng. Hầu như tất cả bệnh nhân mề đay đều phàn nàn về ngứa ngoài phát ban.

Bài viết cùng chuyên mục

Dáng đi bất thường: phân tích triệu chứng bệnh lý

Sự tầm soát dáng đi nhạy cho việc phát hiện những bất thường về thần kinh vận động, cảm giác và hệ cơ xương ở chi dưới bởi vì bước đi là một hoạt động phối hợp phức tạp so với các test chức năng thần kinh.

Đau bụng cấp: vị trí hướng lan và tính chất của đau khi chẩn đoán

Những nguyên nhân gây ra đau bụng cấp được liệt kê dươi đây. Những số trong ngoặc tương ứng với những vùng khác nhau của bụng, được thể hiện ở hình, nơi mà cơn đau nổi bật, điển hình nhất.

Bệnh tiêu chảy: đánh giá đặc điểm

Tiêu chảy có thể đi kèm với sốt, đau quặn bụng, đại tiện đau, phân nhầy và/hoặc phân có máu, ngoài ra, thời gian tiêu chảy có tầm quan trọng lâm sàng đáng kể.

Vô kinh: phân tích triệu chứng

Vô kinh là một thuật ngữ lâm sàng dùng để mô tả tình trạng không có kinh nguyệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nó có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn.

Đánh giá chức năng nhận thức: lú lẫn mê sảng và mất trí

Cần chắc chắn rằng sự suy giảm nhận thức rõ ràng không do các vấn đề giao tiếp hoặc một rối loạn riêng biệt về hiểu, khó tìm từ diễn đạt (mất ngôn ngữ diễn đạt), trí nhớ (hội chứng quên), hành vi và khí sắc.

Phân mỡ: phân tích đặc điểm

Phân mỡ được định nghĩa một cách định lượng là có hơn 7g chất béo trong phân trong khoảng thời gian 24 giờ trong khi bệnh nhân đang ăn kiêng không quá 100 g chất béo mỗi ngày.

Váng đầu và xỉu: các nguyên nhân gây lên rối loạn

Phản xạ giãn mạch và chậm nhịp tim xảy ra khi đáp ứng với một tác nhân như cảm xúc mạnh, các chất kích thích độc hại. Ví dụ, bệnh nhân giãn tĩnh mạch. Có tiền triệu nôn, vã mồ hôi, nhìn mờ/ mất nhìn ngoại biên.

Chóng mặt choáng váng: phân tích đặc điểm khởi phát

Bệnh nhân choáng váng liên tục qua vài tuần hoặc choáng váng không cải thiện nếu đang tiếp tục điều trị thì không chắc bệnh nhân có chóng mặt thật sự. Do đó cần hướng đến bác sỹ tai mũi họng để đánh giá thêm.

Mê sảng: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Cơ chế sinh học thần kinh của mê sảng chưa được hiểu rõ, nhưng một giả thuyết bao gồm mối quan hệ với hoạt động giảm acetycholine.

Đau khớp hông: phân tích triệu chứng

Khớp hông là một trong những khớp lớn nhất trong toàn bộ cơ thể. Nó được bao quanh bởi 17 cơ và 3 dây chằng cực kỳ chắc chắn, cung cấp cho hông rất nhiều lực và phạm vi chuyển động.

Lú lẫn mạn tính: đánh giá về tình trạng lâm sàng

Thực hiện CT sọ não ở mỗi bệnh nhân biểu hiện lú lẫn mãn tính. Nó có thể giúp phát hiện được các nguyên nhân hồi phục được như xuất huyết dưới nhện, hoặc não úng thủy áp lực bình thường hoặc gợi ý các yếu tố nguyên nhân gây bệnh như bệnh mạch máu.

Rối loạn lưỡng cực: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Nguyên nhân chính xác của rối loạn lưỡng cực vẫn chưa được biết, nhưng các yếu tố sinh học, tâm lý và xã hội đều đóng một vai trò quan trọng.

Phát ban toàn thân cấp: đánh giá các triệu chứng lâm sàng

Nhập viện cho bất kỳ các bệnh nhân có tình trạng đỏ da nhiều, đánh giá và cần tiến hành hội chẩn da liễu ngay. Điều trị sau đó dựa vào chấn đoán chính xác và được hướng dẫn bởi đánh giá của chuyên gia da liễu.

Tăng Creatinin: phân tích triệu chứng

Creatinine tăng cao là do suy thận và có thể được chia thành ba nhóm, trước thận, bệnh thận nội tại và sau thận. Chúng cũng có thể được chia thành các nguyên nhân cấp tính (vài ngày đến vài tuần) và mãn tính.

Chứng khó nuốt: phân tích triệu chứng

Rối loạn chuyển thức ăn qua cơ vòng thực quản trên gây các triệu chứng ở hầu họng, và rối loạn nhu động hoặc cản trở dòng thức ăn qua thực quản gây khó nuốt ở thực quản.

Mất thăng bằng: choáng mặt mất vững

Nhiều yếu tố góp phần gây mất thăng bằng, đặc biệt ở người già, bao gồm yếu chi, bệnh lý thần kinh cảm giác, tổn thương cảm giác bản thể, bệnh khớp, bệnh lý tổn thương thị giác và mất tự tin.

Phù khu trú: đánh giá các nguyên nhân gây lên bệnh cảnh lâm sàng

Phù một bên chân thường gợi ý những bệnh lý khu trú như tắc nghẽn tĩnh mạch hoặc bạch mạch; Phù cả hai bên có thể do bởi những nguyên nhân tại chỗ nhưng thường kèm với sự quá tải dịch toàn thân.

Chẩn đoán bệnh lý: chẩn đoán xác định và chẩn đoán phân biệt

Trong phần lớn các trường hợp, việc xây dựng chẩn đoán phân biệt là bước nền tảng để đi đến chẩn đoán xác định. Đây là một chuỗi các chẩn đoán thường được sắp xếp theo thứ tự khả năng tùy theo bệnh cảnh lâm sàng.

Điều trị theo triệu chứng: điều trị trước khi chẩn đoán xác định

Trong nhiều bệnh nhân có thay đổi ý thức hay rối loạn chức năng thần kinh cấp mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, thì hai tình trạng cần được loại trừ và điều trị ngay.

Khó thở: phân tích triệu chứng

Khó thở có thể là biểu hiện nhiều tình trạng, nhưng đại đa số đều có một trong năm tình trạng mãn tính, hen, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh phổi kẽ, rối loạn chức năng cơ tim, béo phì và suy nhược cơ thể.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Liệu pháp insulin trong điều trị đái tháo đường: tuýp 1 và tuýp 2

Liệu pháp insulin nền và liệu pháp insulin tích cực, cho bệnh nhân đái tháo đường không đạt mục tiêu đường huyết

Đau cổ: phân tích triệu chứng

Các triệu chứng chính liên quan đến cổ là các triệu chứng ở rễ, chẳng hạn như dị cảm, mất cảm giác, yếu cơ, có thể cho thấy chèn ép rễ thần kinh.

Dị vật và trầy xước giác mạc: phân tích triệu chứng

Các vật dẫn đến dị vật giác mạc và hoặc trầy xước bao gồm cát, bụi bẩn, lá cây và các vật liệu hữu cơ cũng như tiếp xúc với các vật liệu như phoi kim loại hoặc hạt thủy tinh.

Sốt không xác định được nguồn gốc (FUO)

Các thuật toán tiêu chuẩn cho sốt không xác định được nguồn gốc rất khó để suy luận cho bệnh nhân, Tuy nhiên, kết quả của lịch sử, khám lâm sàng, xét nghiệm thường quy