Mề đay: phân tích triệu chứng

2023-04-12 11:03 AM

Mề đay được phân loại là miễn dịch, không miễn dịch hoặc vô căn. Globulin miễn dịch loại I hoặc loại III Các phản ứng qua trung gian E là nguyên nhân chính gây mày đay cấp tính.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mề đay bao gồm các mảng ban đỏ thoáng qua, phù nề, sẩn và mảng ngứa. Chúng thường được bao quanh bởi một quầng đỏ hoặc trắng do giải phóng histamin và các chất vận mạch khác từ tế bào mast. Các tổn thương thường ngứa và kéo dài dưới 24 giờ.

Nguyên nhân

Mề đay được phân loại là miễn dịch, không miễn dịch hoặc vô căn. Globulin miễn dịch loại I hoặc loại III Các phản ứng qua trung gian E là nguyên nhân chính gây mày đay cấp tính. Các kháng nguyên lưu hành như thực phẩm (sữa, trứng, lúa mì, động vật có vỏ, các loại hạt) và thuốc (penicillin, cephalosporin) tương tác với IgE gắn màng để giải phóng histamin gây giãn mạch cục bộ. Các nguyên nhân không phải do miễn dịch như aspirin hoặc thuốc chống viêm không steroid có thể gây giải phóng trực tiếp histamin.

Mề đay là một tình trạng phổ biến; 1–5% dân số có thể mắc phải tình trạng này trong suốt cuộc đời của họ. Nó phổ biến hơn ở phụ nữ.

Mề đay được định nghĩa là “cấp tính” (các đợt mới khởi phát hoặc tái phát, kéo dài dưới 6 tuần) hoặc “mãn tính” (các đợt tái phát kéo dài hơn 6 tuần).

Đánh giá đặc điểm

Bệnh sử là một phần quan trọng trong chẩn đoán, bởi vì các tổn thương thường không xuất hiện tại phòng khám. Khi đánh giá một bệnh nhân có biểu hiện nổi mề đay, một cách tiếp cận hữu ích cho vấn đề như sau:

1. Hỏi xem bệnh nhân có biết nguyên nhân gây phát ban không. Thường thì bệnh nhân đã xác định được nguyên nhân hoặc đã thu hẹp danh sách các khả năng.

2. Ghi lại tiền sử chi tiết đối với các loại thực phẩm cụ thể, bất kỳ chất phụ gia thực phẩm nào đã biết, thuốc men, bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gần đây, vết cắn, tiếp xúc, chất hít phải hoặc tiền sử bệnh toàn thân, đặc biệt là bệnh tự miễn hoặc ung thư.

3. Hỏi về thời gian phát bệnh. Khi nào nó xảy ra? Nó kéo dài bao lâu? Nó có liên quan đến lạnh, gắng sức, nóng, hoặc chấn thương thể chất hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời?

4. Hỏi xem có bất kỳ sưng mô mềm nào liên quan không, chẳng hạn như mí mắt và môi.

5. Hỏi về tiền sử bản thân/gia đình bị dị ứng hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn dịch.

Tìm các sẩn hoặc mảng phù nề, nổi ban đỏ, rõ ràng, thường có vùng trung tâm nhợt nhạt. Các tổn thương riêng lẻ kéo dài dưới 24 giờ. Ngược lại, trong viêm mạch mày đay, các tổn thương riêng lẻ cố định và tồn tại trên 24 giờ. Các tổn thương có thể khác nhau về kích thước từ 2–5 mm đến hơn 30 cm và có thể có dạng hình khuyên, dạng ngoằn ngoèo hoặc có hình dạng không đều. Có thể có phù niêm mạc.

Phù mạch, biểu hiện sưng mặt, ruột hoặc một phần của chi, gặp ở khoảng 50% trường hợp mề đay và có thể kéo dài vài ngày.

Xét nghiệm thường quy không được chỉ định cho mề đay cấp tính.

Trong bệnh mề đay mãn tính, thực hiện công thức máu đầy đủ với sự khác biệt, tốc độ máu lắng, xét nghiệm chức năng gan, phân tích nước tiểu và xem xét xét nghiệm chức năng tuyến giáp.

Nếu các tổn thương riêng lẻ tồn tại hơn 24 giờ, có thể hữu ích khi sinh thiết tổn thương để loại trừ viêm mạch mày đay. Nếu có viêm mạch, xét nghiệm bổ sung nên bao gồm nồng độ C3, C4, CH50, huyết thanh học viêm gan B và C, kháng thể kháng nhân (ANA), cryoglobulin, nồng độ globulin miễn dịch, điện di protein huyết thanh và điện di protein nước tiểu.

Các xét nghiệm kích thích (chẳng hạn như xét nghiệm đá viên hoặc tập thể dục gắng sức) có thể giúp chẩn đoán mày đay do lạnh hoặc mày đay vật lý. Tuy nhiên, nhà cung cấp nên nhận thức được nguy cơ dẫn đến sốc phản vệ.

Các nghiên cứu hình ảnh như chụp xoang, chụp răng và chụp X-quang ngực có thể giúp loại trừ nhiễm trùng hoặc ung thư.

Xét nghiệm da hoặc xét nghiệm chất hấp thụ dị ứng phóng xạ được chỉ định nếu nghi ngờ quá mẫn cảm với một chất gây dị ứng cụ thể.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán mề đay được thực hiện trên lâm sàng. Các vấn đề về da khác biểu hiện với các tổn thương mày đay bao gồm viêm mạch mày đay (đau, ban xuất huyết và kéo dài >24 giờ), phát ban do thuốc, ngoại ban do virus, pemphigoid bọng nước ở bệnh nhân cao tuổi, ban đỏ đa dạng (cùng mỏm và kéo dài >24 giờ) và phù mạch.

Biểu hiện lâm sàng

Mặc dù các tổn thương của mề đay rất đặc biệt, nhưng các tình trạng cơ bản khác nhau gây ra phản ứng của da rất nhiều và đa dạng trong các biểu hiện lâm sàng của chúng. Hầu như tất cả bệnh nhân mề đay đều phàn nàn về ngứa ngoài phát ban.

Bài viết cùng chuyên mục

Vàng da: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Vàng da xảy ra khi có sự rối loạn vận chuyển bilirubin qua tế bào gan có thể tắc nghẽn của ống dẫn mật do viêm hoặc phù nề. Điển hình là sự tăng không tỉ lệ giữa ALT và AST liên quan với ALP và GGT.

Chiến lược sử dụng thuốc giảm đau

Nếu cơn đau không thể kiểm soát mà không có tác dụng phụ khó chịu của thuốc, các bác sĩ nên xem xét sử dụng liều thấp hơn của nhiều loại thuốc, được thực hiện thường cho đau thần kinh

U nang xương: phân tích đặc điểm

U nang xương xuất hiện nhiều hơn trên phim trơn vì chúng có xu hướng ăn mòn xương xung quanh và thường bị tách ra và chứa đầy máu.

Đau thắt ngực từng cơn: đánh giá triệu chứng đau ngực

Nhiều bệnh nhân không thể chẩn đoán chắc chắn. Đánh giá lại những bệnh nhân mà xét nghiệm không đi đến kết luận đau thắt ngực hoặc nguy cơ cao bệnh mạch vành nếu triệu chứng dai dẳng.

Điều trị theo triệu chứng: điều trị trước khi chẩn đoán xác định

Trong nhiều bệnh nhân có thay đổi ý thức hay rối loạn chức năng thần kinh cấp mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, thì hai tình trạng cần được loại trừ và điều trị ngay.

Khiếm thính ở người cao tuổi

Khuếch đại nghe phù hợp có thể là một thách thức vì sự kỳ thị liên quan đến hỗ trợ nghe cũng như chi phí của các thiết bị như vậy

Chóng mặt và choáng váng: các nguyên nhân

Thỉnh thoảng, thay đổi ý thức thoáng qua hay khiếm khuyết thần kinh khu trú được mô tả như là choáng váng. Tuy nhiên hầu hết bệnh nhân với choáng váng có chóng mặt, đau đầu nhẹ, muốn xỉu/ cảm giác mất thăng bằng.

Triệu chứng và dấu hiệu bệnh hô hấp

Triệu chứng bao gồm Khó thở, ho dai dẳng, thở rít, thở khò khè, ho ra máu, Dấu hiệu Thở nhanh, mạch nghich thường, tím tái, ngón tay dúi trống, gõ vang.

Định hướng chẩn đoán chảy máu trực tràng

Phần lớn bệnh nhân xuất huyết đường tiêu hóa dưới là lành tính, bệnh nhân xuất huyết trực tràng cấp tính, đánh giá mức độ xuất huyết và tiến hành đầy đủ các bước cấp cứu trước khi chẩn đoán chính xác.

Xuất huyết và ban xuất huyết: phân tích triệu chứng

Trình tự thời gian và tiền sử ban xuất huyết cũng như bất kỳ dấu hiệu chảy máu bất thường nào đều quan trọng, bởi vì nguyên nhân của ban xuất huyết có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải.

Nôn ra máu: đánh giá tình trạng lâm sàng

Mọi bệnh nhân nôn ra máu có các dấu hiệu của shock hoặc có bằng chứng bệnh nhân vẫn đang chảy máu, nên tiến hành nội soi cấp cứu sau khi đã hồi sức đầy đủ cho bệnh nhân.

Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng

Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.

Đánh giá nhồi máu cơ tim không có ST chênh/ đau thắt ngực không ổn định

Phân tầng nguy cơ bệnh nhân bằng thang điểm TIMI hoặc các thang điểm khác. Cho dù bệnh nhân có biến chứng hay đau ngực tiếp diễn, nên theo dõi điện tâm đồ liên tục cho bệnh nhân nguy cơ trung bình.

Đau nhiều cơ: phân tích triệu chứng

Một số tình trạng có thể dẫn đến đau đa cơ. Các nguyên nhân phổ biến nhất là đau đa cơ do thấp khớp và các tình trạng viêm. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính xác là không rõ.

Thiếu vitamin D: phân tích triệu chứng

Khi sự hấp thụ canxi ở ruột không cung cấp đủ canxi để duy trì mức canxi máu bình thường, Vit D sẽ ức chế các tế bào tạo xương và kích hoạt các tế bào hủy xương để huy động canxi từ xương.

Mất ý thức thoáng qua: ngất và co giật

Chẩn đoán mất ý thức thoáng qua thường dựa vào sự tái diễn, và sự phân tầng nguy cơ là điều thiết yếu để xác định những người cần phải nhập viện, và những người được lượng giá an toàn như bệnh nhân ngoại trú.

Đánh trống ngực: nguyên nhân các loại rối loạn nhịp tim

Nguyên nhân gây nhịp nhanh, lo âu là nguyên nhân thường gặp nhất, với những bệnh nhân thường ghi nhận các đợt tim đập nhanh, đều, mạnh, bắt đầu và hồi phục trong vài phút.

Đau bìu: phân tích triệu chứng

Hầu hết các nguyên nhân phổ biến của đau bìu là do các tình trạng lành tính như viêm mào tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tràn dịch tinh mạc, tinh trùng, viêm nút quanh động mạch và u nang mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn.

Hỏi bệnh và thăm khám bệnh nhân béo phì

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh và tử vong do tăng huyết áp, đái tháo đường týp 2, rối loạn lipid máu, bệnh động mạch vành, đột quỵ, sỏi mật, viêm xương khớp, các vấn đề về hô hấp.

Thăm khám bệnh nhân suy dinh dưỡng

Trên cơ sở bệnh sử và kết quả khám sức khỏe, bệnh nhân được xếp theo 3 loại là dinh dưỡng tốt, suy dinh dưỡng trung bình hoặc nghi ngờ và suy dinh dưỡng nặng.

Viêm miệng: phân tích triệu chứng

Viêm miệng đại diện cho một loại nhiễm trùng niêm mạc miệng, tình trạng viêm và các tổn thương miệng khác, có thể là bệnh ác tính nên các tổn thương dai dẳng.

Định hướng chẩn đoán khó thở

Khi đánh giá bệnh nhân bị khó thở, nhớ rằng mức độ nặng của chúng có tính chủ quan cao, có thể không cảm thấy có chút khó thở nào mặc dù có sự rối loạn trao đổi khí nặng.

Rung giật nhãn cầu: phân tích triệu chứng

Rung giật nhãn cầu có thể liên quan đến những bất thường của hệ thần kinh trung ương hoặc ngoại biên, mặc dù trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính xác có thể không được xác định.

Khai thác tiền sử: hướng dẫn khám bệnh

Những thông tin chi tiết về tiền sử sử dụng thuốc thường được cung cấp tốt hơn bởi lưu trữ của bác sĩ gia đình và những ghi chú ca bệnh hơn là chỉ hỏi một cách đơn giản bệnh nhân, đặc biệt lưu tâm đến các kết quả xét nghiệm trước đây.

Tiểu khó: đi tiểu đau

Nghiên cứu thuần tập được thiết kế đã chỉ ra rằng một số phụ nữ có thể được chẩn đoán đáng tin cậy với viêm bàng quang không biến chứng mà không có kiểm tra thể chất.