- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Điều trị đau không dùng thuốc và diễn biến cuối đời
Điều trị đau không dùng thuốc và diễn biến cuối đời
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Phương pháp điều trị không dùng thuốc có giá trị trong điều trị đau. Áp nóng hoặc lạnh, massage và vật lý trị liệu có thể giúp ích cho bệnh đau cơ xương. Tương tự như vậy, phản hồi sinh học, châm cứu, nắn khớp xương, thiền định, âm nhạc trị liệu, liệu pháp nhận thức hành vi, hình ảnh hướng dẫn có thể giúp đỡ trong điều trị đau. Bởi vì tâm trạng và các vấn đề tâm lý đóng một vai trò quan trọng trong nhận thức của bệnh nhân và phản ứng với cơn đau, liệu pháp tâm lý, các nhóm hỗ trợ, cầu nguyện và tư vấn mục vụ cũng có thể giúp đỡ trong việc quản lý đau. Trầm cảm nặng, trong đó có thể được khởi phát bởi cơn đau mãn tính hoặc có thể thay đổi các phản ứng với cơn đau, nên được điều trị tích cực.
Bệnh nhân cần được nhập viện vì đợt cấp nặng của nỗi đau không đáp ứng ổn định với opioid uống trước đó.
Những bệnh nhân đau nặng đến mức họ không thể chăm sóc tại nhà nên phải nhập viện.
Tác dụng phụ của thuốc phiện không kiểm soát được bao gồm buồn nôn, ói mửa, và tâm trạng thay đổi, nên nhập viện.
Khó thở
Khó thở là trải nghiệm chủ quan và có thể được đặc trưng bởi bệnh như đau thắt ngực, suy hô hấp, hoặc cảm thấy nghẹt thở. Lên đến 50% bệnh nhân bị bệnh nan y có thể trải nghiệm khó thở nặng.
Điều trị khó thở thường đầu tiên hướng vào nguyên nhân. Vào cuối đời, khó thở thường được điều trị đặc hiệu với thuốc phiện. Ngay lập tức, dùng morphine đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch xử lý có hiệu quả khó thở thường ở liều lượng thấp hơn sẽ là cần thiết để làm giảm các cơn đau vừa phải. Oxy bổ sung có thể có ích cho các bệnh nhân khó thở. Tuy nhiên, ống thông mũi và mặt nạ đôi khi không dung nạp tốt, và không khí trong lành từ một cửa sổ hoặc quạt có thể cung cấp cứu trợ. Sử dụng đúng kỹ thuật thư giãn như thiền không dược lý và hướng dẫn hình ảnh có thể có ích cho một số bệnh nhân. Các thuốc benzodiazepin có thể hữu ích cho những lo lắng liên quan đến khó thở nhưng không có vẻ hoạt động trực tiếp để giảm khó thở.
Buồn nôn và nôn
Buồn nôn và ói mửa và đau là triệu chứng phổ biến. Như với đau, sự quản lý buồn nôn có thể được tối ưu hóa nhờ dùng thuốc thường xuyên. Sự hiểu biết của bốn yếu tố chủ yếu đến trung tâm nôn có thể giúp điều trị trực tiếp.
Ói mửa liên kết với một opioid cụ thể có thể được thuyên giảm bằng cách thay thế với một liều equianalgesic của một opioid hoặc một công thức ổn định. Ngoài các thuốc chống nôn chất đối kháng thụ thể dopamine khác chặn vùng kích hoạt, haloperidol (0,5 - 2 mg uống mỗi 4 - 6 giờ) thường được sử dụng.
Nôn mửa có thể là do sự kích thích của dây thần kinh hướng tâm ngoại vi từ đường ruột. Cung cấp cho bệnh nhân một lượng nhỏ thức ăn duy nhất khi họ đang đói có thể ngăn ngừa buồn nôn và ói mửa. Hút dạ dày có thể nhanh chóng cứu trợ ngắn hạn khi ói mửa liên quan với táo bón, liệt dạ dày, với việc bổ sung các thuốc nhuận trường, thuốc prokinetic như metoclopramide (10 - 20 mg đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch bốn lần một ngày), scopolamine (patch 1.5 mg mỗi 3 ngày), và corticosteroids liều cao như điều trị dứt khoát hơn. Buồn nôn thường đòi hỏi phải điều trị với nhiều hơn một thuốc; khi nó trơ với phương pháp điều trị khác hoặc do tăng áp lực nội sọ, nó có thể đáp ứng với corticoid liều cao (ví dụ, dexamethasone, 20 mg đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch mỗi ngày chia làm nhiều lần).
Nôn do rối loạn của bộ máy tiền đình có thể được điều trị bằng kháng cholinergic và thuốc chống dị ứng (bao gồm diphenhydramine, 25 mg, uống hoặc tiêm tĩnh mạch mỗi 8 giờ, hoặc scopolamine 1,5 mg mỗi 3 ngày).
Benzodiazepines có thể có hiệu quả trong việc ngăn ngừa buồn nôn kết hợp với hóa trị liệu, nếu không chống chỉ định cho buồn nôn và ói mửa. Cuối cùng, nhiều bệnh nhân cần có cần sa y tế hoặc dronabinol (2,5 - 20 mg uống mỗi 4 - 6 giờ) hữu ích trong việc quản lý chứng buồn nôn và nôn mửa.
Táo bón
Với việc sử dụng thường xuyên của các opioid, chế độ ăn uống kém, và ít vận động, táo bón là một vấn đề phổ biến trong số những người hấp hối. Các bác sĩ phải tìm hiểu về bất kỳ khó khăn với phân cứng hoặc đi ngoài không thường xuyên. Táo bón là một nguyên nhân dễ dàng có thể ngăn ngừa và chữa trị các khó chịu, đau và buồn nôn và nôn mửa.
Táo bón có thể được ngăn chặn hoặc thuyên giảm nếu bệnh nhân có thể làm tăng hoạt động của họ và ăn chất xơ và chất lỏng. Cân nhắc đơn giản như sự riêng tư, thời gian đi vệ sinh không bị xáo trộn.
Đối với những bệnh nhân dùng thuốc phiện, dự đoán và ngăn ngừa táo bón là rất quan trọng. Một chế độ dự phòng bằng thuốc nhuận tràng kích thích (bisacodyl hoặc senna) nên được bắt đầu khi điều trị opioid được bắt đầu. Docusate làm mềm phân, thêm chút senna ở những bệnh nhân nhập viện, có một tác dụng xấu kéo dài có thể ngăn chặn sự thèm ăn, và do đó không còn được khuyến cáo như là một thuốc đầu tiên. Methylnaltrexone, một loại thuốc dưới da, là thuốc đối kháng thụ thể mu-peripherally và có sẵn cho opioid gây ra táo bón nghiêm trọng, không dịu bớt,.
Mê sảng và kích động
Nhiều bệnh nhân bị bệnh nan y chết trong tình trạng mê sảng, rối loạn ý thức và một sự thay đổi nhận thức mà phát triển trong một thời gian ngắn và được thể hiện bằng cách giải thích sai, ảo tưởng, ảo giác, rối loạn chu kỳ ngủ - thức, rối loạn tâm thần (ví dụ, thờ ơ, bồn chồn), và rối loạn tâm lý (ví dụ, sợ hãi, lo lắng).
Cẩn thận chú ý đến an toàn bệnh nhân và chiến lược không dùng thuốc để giúp đỡ các bệnh nhân vẫn theo định hướng có thể là đủ để ngăn chặn hoặc quản lý sảng nhẹ. Một số bệnh nhân có thể bị mê sảng "bối rối", và một quyết định của gia đình bệnh nhân và các bác sĩ lâm sàng không điều trị cơn mê sảng có thể được biện minh.
Thông thường hơn, tuy nhiên, mê sảng vào cuối của cuộc đời là đau khổ cho bệnh nhân và gia đình và cần phải điều trị. Mê sảng có thể cản trở khả năng của gia đình để cảm thấy an ủi cho bệnh nhân và có thể ngăn khả năng nhận ra và báo cáo các triệu chứng quan trọng.
Trong khi có rất nhiều nguyên nhân có thể đảo ngược mê sảng, xác định và sửa chữa các nguyên nhân cơ bản ở phần cuối của cuộc sống thường chỉ đơn giản là một câu hỏi của sự chú ý với sự lựa chọn và liều dùng của các thuốc hướng thần.
Khi nguyên nhân của mê sảng không thể được đủ xác định, xử lý, hoặc sửa chữa nhanh chóng, có thể điều trị triệu chứng mê sảng với thuốc an thần kinh, chẳng hạn như haloperidol (1 - 10 mg đường uống, tiêm dưới da, tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch hai lần hoặc ba lần một ngày) hoặc risperidone (1 - 3 mg, uống hai lần một ngày). Những lợi ích của thuốc an thần trong điều trị kích động phải được cân nhắc cẩn thận chống lại tác hại tiềm năng, dựa trên dữ liệu cho thấy mối liên quan giữa thuốc chống loạn thần và tử vong tăng lên cho người lớn tuổi bị sa sút trí tuệ. Khi cơn mê sảng ứng với điều trị và vẫn không thể chịu đựng, an thần có thể được yêu cầu để cung cấp cứu trợ và có thể đạt được nhanh chóng với midazolam (0,5 - 5 mg / giờ dưới da hoặc tiêm tĩnh mạch) hoặc thuốc an thần.
Bài viết cùng chuyên mục
Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng
Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.
Nhịp tim chậm: phân tích triệu chứng
Các tình trạng có thể nhịp tim chậm bao gồm phơi nhiễm, mất cân bằng điện giải, nhiễm trùng, hạ đường huyết, suy giáp/cường giáp, thiếu máu cơ tim.
Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng
Cân nhắc đi lặc cách hồi thần kinh nếu đau thắt lưng kèm theo khó chịu ở cẳng chân và đùi hai bên ví dụ: cảm giác bỏng, đè ép, tê rần; tăng lên khi đi hoặc đứng và giảm nhanh khi ngồi, nằm xuống hoặc cúi người tới trước.
Sốt: đánh giá dấu hiệu triệu chứng và các yếu tố nguy cơ
Mở rộng tầm soát nhiễm trùng ở các bệnh nhân đặc biệt. Các chủng tác nhân hiện hành thường gặp như viêm phổi có thể khác nhau tùy theo dịch tễ từng vùng, do đó hội chấn với chuyên gia truyền nhiễm ngay ở giai đoạn ban đầu.
Chứng rậm lông: phân tích triệu chứng
Rậm lông có thể báo hiệu một rối loạn bệnh lý và cũng có tác động tiêu cực đến lòng tự trọng của bệnh nhân, vì vậy việc nhận biết nguyên nhân và đánh giá tình trạng này là rất quan trọng.
Đau bụng cấp: có thai và các bệnh có vị trí điểm đau đặc trưng
Yêu cầu thăm khám phụ khoa để đánh giá biến chứng liên quan đến có thai ở bất kì phụ nữa nào mà đã biết có thai trong tử cung và đau bụng dưới cấp, cần xem xét chẩn đoán khác bao gồm viêm ruột thừa cấp.
Vàng da: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng
Vàng da xảy ra khi có sự rối loạn vận chuyển bilirubin qua tế bào gan có thể tắc nghẽn của ống dẫn mật do viêm hoặc phù nề. Điển hình là sự tăng không tỉ lệ giữa ALT và AST liên quan với ALP và GGT.
Phát ban toàn thân cấp: phân biệt các bệnh cảnh lâm sàng
Bài viết này nhằm cung cấp một cách tiếp cận từng bước để xác định được những trường hợp ban da toàn thân cấp là những cấp cứu trong da liễu cần được hỏi ý kiến chuyên khoa da liễu và điều trị ngay.
Đau bụng cấp: triệu chứng kèm các dấu hiệu cảnh báo
Xét nghiệm bổ sung thường được yêu cầu ở bệnh nhân > 45 tuổi có triệu chứng mới khởi phát, sụt cân, suy sụp hoặc xét nghiệm sàng lọc bất thường.
Thăm khám bệnh nhân: đã có một chẩn đoán trước đó
Tự chẩn đoán cũng có thể làm chậm trễ trong tìm đến sự giúp đỡ về y tế bởi vì bệnh nhân không đánh giá đúng triệu chứng hay trong tiềm thức của họ không muốn nghĩ đến các bệnh nghiêm trọng.
Đánh trống ngực hồi hộp
Mặc dù bệnh nhân mô tả bằng vô số cách, hướng dẫn bệnh nhân mô tả cẩn thận về đánh trống ngực của họ có thể chỉ ra một cơ chế và thu hẹp chẩn đoán phân biệt.
Thăm khám lâm sàng vùng bìu: những điểm cần chú ý
Ở những bệnh nhân có khối sưng viêm/đau hoặc đau vùng bìu cấp tính thì hay kiểm tra phản xạ da bìu, bình thường tinh hoàn bên phía đó sẽ được cơ bìu nâng lên.
Đánh giá bệnh nhân: hướng dẫn thực hành
Những bệnh nhân bị bệnh cấp tính đòi hỏi cần được lượng giá một cách nhanh chóng theo các bước ABCDE với những trường hợp đe dọa tính mạng hoặc có sự xáo trộn lớn về sinh lý.
Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng
Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.
Đau ngực cấp: đặc điểm đau ngực do tim và các nguyên nhân khác
Mục đích chủ yếu là để nhận diện hội chứng vành cấp và những nguyên nhân đe dọa mạng sống khác như bóc tách động mạch chủ và thuyên tắc phổi. Phân tích ECG, xquang ngực và marker sinh học như troponin, D-dimer đóng vai trò quan trọng.
Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng
Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.
Đau ngực từng cơn: những lưu ý lâm sàng trong chẩn đoán
Phải loại trừ thuyên tắc phổi ở bất kỳ bệnh nhân nào có đau kiểu màng phổi cấp tính và không có nguyên nhân nào khác rõ ràng. D-dimer âm tính cùng Wells score < 4 (đủ khả năng loại trừ chẩn đoán này).
Đau vai: phân tích triệu chứng
Không thể đánh giá các quá trình bệnh lý một cách riêng biệt vì mối quan hệ phức tạp của đai vai với các cấu trúc khác. Vai bao gồm ba xương và bốn bề mặt khớp.
Sốt và tăng thân nhiệt
Sốt là một triệu chứng cung cấp thông tin quan trọng về sự hiện diện của bệnh, đặc biệt là nhiễm trùng và những thay đổi trong tình trạng lâm sàng của bệnh nhân
Đau bụng cấp: vị trí hướng lan và tính chất của đau khi chẩn đoán
Những nguyên nhân gây ra đau bụng cấp được liệt kê dươi đây. Những số trong ngoặc tương ứng với những vùng khác nhau của bụng, được thể hiện ở hình, nơi mà cơn đau nổi bật, điển hình nhất.
Ho cấp tính, ho dai dẳng và mãn tính
Ở người lớn khỏe mạnh, chứng ho cấp tính hầu hết là do nhiễm trùng đường hô hấp do virus. Các tính năng khác của nhiễm trùng như sốt, nghẹt mũi, đau họng và giúp xác định chẩn đoán.
Phân tích triệu chứng sốt để chẩn đoán và điều trị
Sốt được định nghĩa là sự gia tăng nhiệt độ trung tâm của cơ thể trên mức bình thường hàng ngày đối với một cá nhân.
Phosphatase kiềm tăng cao: phân tích triệu chứng
ALP huyết thanh chỉ nên được chỉ định nếu nghi ngờ có bệnh về xương hoặc gan. Kết quả ALP nên được so sánh với phạm vi bình thường phù hợp trên cơ sở tuổi tác và tiền sử lâm sàng.
Đau
Thuốc dạng thuốc phiện được chỉ định cho đau nặng mà các tác nhân kém hiệu lực hơn không thể làm giảm nhẹ đau.
Đau nhiều cơ: phân tích triệu chứng
Một số tình trạng có thể dẫn đến đau đa cơ. Các nguyên nhân phổ biến nhất là đau đa cơ do thấp khớp và các tình trạng viêm. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính xác là không rõ.
