Điều trị đau không dùng thuốc và diễn biến cuối đời

2015-01-09 12:07 AM
Nhiều bệnh nhân bị bệnh nan y chết trong tình trạng mê sảng, rối loạn ý thức và một sự thay đổi nhận thức mà phát triển trong một thời gian ngắn và được thể hiện bằng cách giải thích sai

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Phương pháp điều trị không dùng thuốc có giá trị trong điều trị đau. Áp nóng hoặc lạnh, massage và vật lý trị liệu có thể giúp ích cho bệnh đau cơ xương. Tương tự như vậy, phản hồi sinh học, châm cứu, nắn khớp xương, thiền định, âm nhạc trị liệu, liệu pháp nhận thức hành vi, hình ảnh hướng dẫn có thể giúp đỡ trong điều trị đau. Bởi vì tâm trạng và các vấn đề tâm lý đóng một vai trò quan trọng trong nhận thức của bệnh nhân và phản ứng với cơn đau, liệu pháp tâm lý, các nhóm hỗ trợ, cầu nguyện và tư vấn mục vụ cũng có thể giúp đỡ trong việc quản lý đau. Trầm cảm nặng, trong đó có thể được khởi phát bởi cơn đau mãn tính hoặc có thể thay đổi các phản ứng với cơn đau, nên được điều trị tích cực.

Bệnh nhân cần được nhập viện vì đợt cấp nặng của nỗi đau không đáp ứng ổn định với opioid uống trước đó.

Những bệnh nhân đau nặng đến mức họ không thể chăm sóc tại nhà nên phải nhập viện.

Tác dụng phụ của thuốc phiện không kiểm soát được bao gồm buồn nôn, ói mửa, và tâm trạng thay đổi, nên nhập viện.

Khó thở

Khó thở là trải nghiệm chủ quan và có thể được đặc trưng bởi bệnh như đau thắt ngực, suy hô hấp, hoặc cảm thấy nghẹt thở. Lên đến 50% bệnh nhân bị bệnh nan y có thể trải nghiệm khó thở nặng.

Điều trị khó thở thường đầu tiên hướng vào nguyên nhân. Vào cuối đời, khó thở thường được điều trị đặc hiệu với thuốc phiện. Ngay lập tức, dùng morphine đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch xử lý có hiệu quả khó thở thường ở liều lượng thấp hơn sẽ là cần thiết để làm giảm các cơn đau vừa phải. Oxy bổ sung có thể có ích cho các bệnh nhân khó thở. Tuy nhiên, ống thông mũi và mặt nạ đôi khi không dung nạp tốt, và không khí trong lành từ một cửa sổ hoặc quạt có thể cung cấp cứu trợ. Sử dụng đúng kỹ thuật thư giãn như thiền không dược lý và hướng dẫn hình ảnh có thể có ích cho một số bệnh nhân. Các thuốc benzodiazepin có thể hữu ích cho những lo lắng liên quan đến khó thở nhưng không có vẻ hoạt động trực tiếp để giảm khó thở.

Buồn nôn và nôn

Buồn nôn và ói mửa và đau là triệu chứng phổ biến. Như với đau, sự quản lý buồn nôn có thể được tối ưu hóa nhờ dùng thuốc thường xuyên. Sự hiểu biết của bốn yếu tố chủ yếu đến trung tâm nôn có thể giúp điều trị trực tiếp.

Ói mửa liên kết với một opioid cụ thể có thể được thuyên giảm bằng cách thay thế với một liều equianalgesic của một opioid hoặc một công thức ổn định. Ngoài các thuốc chống nôn chất đối kháng thụ thể dopamine khác chặn vùng kích hoạt, haloperidol (0,5 - 2 mg uống mỗi 4 - 6 giờ) thường được sử dụng.

Nôn mửa có thể là do sự kích thích của dây thần kinh hướng tâm ngoại vi từ đường ruột. Cung cấp cho bệnh nhân một lượng nhỏ thức ăn duy nhất khi họ đang đói có thể ngăn ngừa buồn nôn và ói mửa. Hút dạ dày có thể nhanh chóng cứu trợ ngắn hạn khi ói mửa liên quan với táo bón, liệt dạ dày, với việc bổ sung các thuốc nhuận trường, thuốc prokinetic như metoclopramide (10 - 20 mg đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch bốn lần một ngày), scopolamine (patch 1.5 mg mỗi 3 ngày), và corticosteroids liều cao như điều trị dứt khoát hơn. Buồn nôn thường đòi hỏi phải điều trị với nhiều hơn một thuốc; khi nó trơ với phương pháp điều trị khác hoặc do tăng áp lực nội sọ, nó có thể đáp ứng với corticoid liều cao (ví dụ, dexamethasone, 20 mg đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch mỗi ngày chia làm nhiều lần).

Nôn do rối loạn của bộ máy tiền đình có thể được điều trị bằng kháng cholinergic và thuốc chống dị ứng (bao gồm diphenhydramine, 25 mg, uống hoặc tiêm tĩnh mạch mỗi 8 giờ, hoặc scopolamine 1,5 mg mỗi 3 ngày).

Benzodiazepines có thể có hiệu quả trong việc ngăn ngừa buồn nôn kết hợp với hóa trị liệu, nếu không chống chỉ định cho buồn nôn và ói mửa. Cuối cùng, nhiều bệnh nhân cần có cần sa y tế hoặc dronabinol (2,5 - 20 mg uống mỗi 4 - 6 giờ) hữu ích trong việc quản lý chứng buồn nôn và nôn mửa.

Táo bón

Với việc sử dụng thường xuyên của các opioid, chế độ ăn uống kém, và ít vận động, táo bón là một vấn đề phổ biến trong số những người hấp hối. Các bác sĩ phải tìm hiểu về bất kỳ khó khăn với phân cứng hoặc đi ngoài không thường xuyên. Táo bón là một nguyên nhân dễ dàng có thể ngăn ngừa và chữa trị các khó chịu, đau và buồn nôn và nôn mửa.

Táo bón có thể được ngăn chặn hoặc thuyên giảm nếu bệnh nhân có thể làm tăng hoạt động của họ và ăn chất xơ và chất lỏng. Cân nhắc đơn giản như sự riêng tư, thời gian đi vệ sinh không bị xáo trộn.

Đối với những bệnh nhân dùng thuốc phiện, dự đoán và ngăn ngừa táo bón là rất quan trọng. Một chế độ dự phòng bằng thuốc nhuận tràng kích thích (bisacodyl hoặc senna) nên được bắt đầu khi điều trị opioid được bắt đầu. Docusate làm mềm phân, thêm chút senna ở những bệnh nhân nhập viện, có một tác dụng xấu kéo dài có thể ngăn chặn sự thèm ăn, và do đó không còn được khuyến cáo như là một thuốc đầu tiên. Methylnaltrexone, một loại thuốc dưới da, là thuốc đối kháng thụ thể mu-peripherally và có sẵn cho opioid gây ra táo bón nghiêm trọng, không dịu bớt,.

Mê sảng và kích động

Nhiều bệnh nhân bị bệnh nan y chết trong tình trạng mê sảng, rối loạn ý thức và một sự thay đổi nhận thức mà phát triển trong một thời gian ngắn và được thể hiện bằng cách giải thích sai, ảo tưởng, ảo giác, rối loạn chu kỳ ngủ - thức, rối loạn tâm thần (ví dụ, thờ ơ, bồn chồn), và rối loạn tâm lý (ví dụ, sợ hãi, lo lắng).

Cẩn thận chú ý đến an toàn bệnh nhân và chiến lược không dùng thuốc để giúp đỡ các bệnh nhân vẫn theo định hướng có thể là đủ để ngăn chặn hoặc quản lý sảng nhẹ. Một số bệnh nhân có thể bị mê sảng "bối rối", và một quyết định của gia đình bệnh nhân và các bác sĩ lâm sàng không điều trị cơn mê sảng có thể được biện minh.

Thông thường hơn, tuy nhiên, mê sảng vào cuối của cuộc đời là đau khổ cho bệnh nhân và gia đình và cần phải điều trị. Mê sảng có thể cản trở khả năng của gia đình để cảm thấy an ủi cho bệnh nhân và có thể ngăn khả năng nhận ra và báo cáo các triệu chứng quan trọng.

Trong khi có rất nhiều nguyên nhân có thể đảo ngược mê sảng, xác định và sửa chữa các nguyên nhân cơ bản ở phần cuối của cuộc sống thường chỉ đơn giản là một câu hỏi của sự chú ý với sự lựa chọn và liều dùng của các thuốc hướng thần.

Khi nguyên nhân của mê sảng không thể được đủ xác định, xử lý, hoặc sửa chữa nhanh chóng, có thể điều trị triệu chứng mê sảng với thuốc an thần kinh, chẳng hạn như haloperidol (1 - 10 mg đường uống, tiêm dưới da, tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch hai lần hoặc ba lần một ngày) hoặc risperidone (1 - 3 mg, uống hai lần một ngày). Những lợi ích của thuốc an thần trong điều trị kích động phải được cân nhắc cẩn thận chống lại tác hại tiềm năng, dựa trên dữ liệu cho thấy mối liên quan giữa thuốc chống loạn thần và tử vong tăng lên cho người lớn tuổi bị sa sút trí tuệ. Khi cơn mê sảng ứng với điều trị và vẫn không thể chịu đựng, an thần có thể được yêu cầu để cung cấp cứu trợ và có thể đạt được nhanh chóng với midazolam (0,5 - 5 mg / giờ dưới da hoặc tiêm tĩnh mạch) hoặc thuốc an thần.

Bài viết cùng chuyên mục

Mất ý thức thoáng qua: phân tích triệu chứng lâm sàng

Xem như là mất ý thức thoáng qua nếu nhân chứng xác định có một khoảng thời gian không có đáp ứng, bệnh nhân mô tả thức dậy hoặc tỉnh lại trên mặt đất, đặc biệt không có ký ức về việc té ngã gì trước đó, hoặc có tổn thương mặt.

Chẩn đoán bệnh lý: chẩn đoán xác định và chẩn đoán phân biệt

Trong phần lớn các trường hợp, việc xây dựng chẩn đoán phân biệt là bước nền tảng để đi đến chẩn đoán xác định. Đây là một chuỗi các chẩn đoán thường được sắp xếp theo thứ tự khả năng tùy theo bệnh cảnh lâm sàng.

Mệt mỏi: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Một số bệnh nhân, khó để phân biệt giữa mệt mỏi và khó thở; nếu có một bệnh sử rõ ràng hoặc bằng chứng của giảm khả năng gắng sức. Cân nhắc tiếp cận tương tự đối với khó thở gắng sức mạn tính.

Tràn khí màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn khí màng phổi có hai loại chính, tự phát và không tự phát, tự phát phân thành nguyên phát hoặc thứ phát, tràn khí không tự phát là do chấn thương, do điều trị.

Viêm bàng quang cấp trong chẩn đoán và điều trỊ

Viêm bàng quang không biến chứng ở phụ nữ có thể dùng kháng khuẩn liều đơn ngắn ngày. Viêm bàng quang biến chứng ít gặp ở nam giới.

Đi tiểu ra máu: các nguyên nhân thường gặp

Tiểu máu đại thể gợi ý nghĩ nhiều đến bệnh lý đường tiểu và luôn đòi hỏi phải đánh giá thêm. Tiểu máu vi thể thường tình cờ phát hiện ở bệnh nhân không có triệu chứng và thách thức nằm ở việc phân biệt các nguyên nhân lành tính với các bệnh lý nghiêm trọng.

Đau ngực, chẩn đoán và điều trị

Thiếu máu cơ tim thường được mô tả là tức nặng, đau cảm giác áp lực, thắt chặt, ép, chứ không phải là nhói sắc nét hoặc co thắt

Chảy máu trực tràng: phân tích triệu chứng

Đánh giá ban đầu nên xác định mức độ nghiêm trọng và sự ổn định huyết động của bệnh nhân và xác định nguồn gốc của chảy máu là đường tiêu hóa trên hoặc dưới về bản chất.

Insulin tiêm dưới da cho bệnh nhân nằm viện: phác đồ và mục tiêu điều trị

Có khoảng ba mươi phần trăm, bệnh nhân nhập viện bị tăng đường huyết, nhiều bệnh nhân trong số này có tiền sử đái tháo đường trước đó

Cổ trướng: phân tích triệu chứng

Cổ trướng là do giãn động mạch ngoại vi ở bệnh nhân xơ gan, tăng áp tĩnh mạch cửa gây ra tăng áp lực xoang, gây ra sự giãn động mạch nội tạng và ngoại biên qua trung gian oxit nitric.

Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng

Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.

Định hướng chẩn đoán khó nuốt

Bệnh nhân với khó nuốt cần loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng, trừ khi tiền sử chỉ ra vấn đề miệng hầu, kiểm tra thực quản để loại trừ tắc nghẽn cơ học.

Bệnh hạch bạch huyết: phân tích triệu chứng

Các bệnh truyền nhiễm, tự miễn dịch, u hạt, ác tính hoặc phản ứng thuốc có thể gây ra hạch to toàn thân. Nguy cơ chung của bệnh ung thư ở những bệnh nhân bị bệnh hạch bạch huyết toàn thân là thấp.

Đau đầu: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Loại trừ xuất huyết dưới nhện ở bất kỳ bệnh nhân nào có đau đầu dữ dội lần đầu tiên hay là đau đầu nặng nhất họ từng trải qua mà đạt đỉnh trong 5 phút từ lúc khới phát và dai dẳng hơn 1 giờ.

Phân mỡ: phân tích đặc điểm

Phân mỡ được định nghĩa một cách định lượng là có hơn 7g chất béo trong phân trong khoảng thời gian 24 giờ trong khi bệnh nhân đang ăn kiêng không quá 100 g chất béo mỗi ngày.

Chuẩn bị cho việc khám lâm sàng

Việc khám sức khỏe thường bắt đầu sau khi bệnh sử đã được khai thác. Nên có một hộp đựng di động được thiết kế để chứa tất cả các thiết bị cần thiết.

Tím tái: phân tích triệu chứng

Tím tái xuất hiện khi nồng độ hemoglobin khử trong các mô da vượt quá 4 g/dL, tím tái được phân loại là trung ương hoặc ngoại vi dựa trên sự bất thường cơ bản.

Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp

Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng  cấp  hoặc  có  nguồn  gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.

Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng

Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.

Phân tích triệu chứng mệt mỏi để chẩn đoán và điều trị

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống, trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định.

Chứng rậm lông: phân tích triệu chứng

Rậm lông có thể báo hiệu một rối loạn bệnh lý và cũng có tác động tiêu cực đến lòng tự trọng của bệnh nhân, vì vậy việc nhận biết nguyên nhân và đánh giá tình trạng này là rất quan trọng.

Chóng mặt choáng váng: phân tích đặc điểm khởi phát

Bệnh nhân choáng váng liên tục qua vài tuần hoặc choáng váng không cải thiện nếu đang tiếp tục điều trị thì không chắc bệnh nhân có chóng mặt thật sự. Do đó cần hướng đến bác sỹ tai mũi họng để đánh giá thêm.

Chảy máu sau mãn kinh: phân tích triệu chứng

Chảy máu âm đạo bất thường là một vấn đề ngoại trú phổ biến, xảy ra ở 10% phụ nữ trên 55 tuổi và chiếm 70% số lần khám phụ khoa trong những năm tiền mãn kinh và sau mãn kinh.

Suy dinh dưỡng và yếu đuối ở người cao tuổi

Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và X quang hữu ích cho các bệnh nhân có giảm cân bao gồm máu toàn phần, chất huyết thanh bao gồm glucose, TSH, creatinine, canxi

Đau cổ: phân tích triệu chứng

Các triệu chứng chính liên quan đến cổ là các triệu chứng ở rễ, chẳng hạn như dị cảm, mất cảm giác, yếu cơ, có thể cho thấy chèn ép rễ thần kinh.