Khám dinh dưỡng bệnh nhân cao tuổi

2022-10-25 12:17 PM

Các yếu tố được đưa vào danh sách kiểm tra yếu tố nguy cơ với từ viết tắt Determine, xác định một số dấu hiệu cảnh báo cho nguy cơ bị tình trạng dinh dưỡng kém.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Người cao tuổi đại diện cho một nhóm đa dạng có nguy cơ cụ thể đối với nhiều vấn đề dinh dưỡng khác nhau. Những vấn đề này là do sự kết hợp của các yếu tố môi trường, xã hội và kinh tế và được kết hợp bởi nhiều thay đổi sinh lý xảy ra với tốc độ khác nhau khi các cá nhân già đi. Sáng kiến ​​Sàng lọc Dinh dưỡng, một nỗ lực đa ngành nhằm thúc đẩy sàng lọc dinh dưỡng và chăm sóc dinh dưỡng tốt hơn trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ, đã xác định các yếu tố nguy cơ sau liên quan đến tình trạng dinh dưỡng kém ở người Mỹ lớn tuổi: ăn uống không phù hợp, nghèo đói, cô lập xã hội, phụ thuộc hoặc khuyết tật , các bệnh hoặc tình trạng cấp tính hoặc mãn tính và việc sử dụng thuốc mãn tính.

Các yếu tố này đã được đưa vào danh sách kiểm tra yếu tố nguy cơ với từ viết tắt DETERMINE, xác định một số dấu hiệu cảnh báo cho những người có nguy cơ bị tình trạng dinh dưỡng kém:

Bệnh tật (Disease): Bệnh nào cũng có thể khiến người bệnh thay đổi cách ăn uống hoặc khó ăn uống, nấu nướng, mua sắm. Lú lẫn hoặc mất trí nhớ có thể khiến mọi người khó nhớ ăn gì hoặc ăn như thế nào. Trầm cảm có thể dẫn đến thay đổi cảm giác thèm ăn, mức năng lượng và cân nặng.

Ăn kém (Eating poorly): Điều này có thể liên quan đến việc ăn quá ít hoặc quá nhiều, uống quá nhiều rượu, hoặc không ăn các loại thực phẩm cần thiết cho sức khỏe mỗi ngày. Giảm vị giác và khứu giác có thể làm giảm sự thèm ăn và ảnh hưởng đến việc lựa chọn thực phẩm. Nhiều người cao tuổi bị giảm khả năng nếm muối, dẫn đến việc nêm muối tự do cho thực phẩm. Khứu giác giảm có thể khiến người cao tuổi khó phát hiện thực phẩm đã hư hỏng hay chưa. Bệnh nhân cao tuổi nên đọc tất cả các ngày đóng trên sản phẩm thực phẩm.

Rụng răng hoặc đau miệng (Tooth loss or mouth pain): Một số người ăn không ngon miệng vì bị mất răng hoặc có vấn đề về miệng, răng hoặc nướu.

Khó khăn về kinh tế (Economic hardship): Khi một bệnh nhân có rất ít tiền để chi tiêu cho thực phẩm, họ có thể không ăn đủ hoặc có thể ăn những thực phẩm không có đủ vitamin, khoáng chất hoặc calo để giữ sức khỏe. Cá nhân có thể mua thực phẩm đóng gói sẵn hoặc thực phẩm tiện lợi thường có nhiều natri, kali và đường.

Giảm tiếp xúc với xã hội (Reduced social contact): Việc nấu nướng và ăn uống một mình rất khó. Một số người sống một mình không cảm thấy muốn mua sắm hoặc chuẩn bị thức ăn họ cần. Mất vợ / chồng, nghỉ hưu hoặc cách ly xã hội có thể dẫn đến cô đơn, trầm cảm và thiếu động lực để ăn.

Dùng nhiều thuốc hoặc nhiều loại thuốc (Multiple medications or drugs): Thuốc và các loại thuốc khác có thể làm giảm cảm giác thèm ăn và làm thay đổi sự hấp thụ và bài tiết chất dinh dưỡng. Thuốc có thể làm thay đổi vị giác và khứu giác, thay đổi bài tiết nước bọt, kích thích dạ dày và gây buồn nôn. Một số loại thuốc có thể góp phần trực tiếp vào sự thiếu hụt trong chế độ ăn uống; ví dụ, thuốc kháng axit hấp thụ axit folic và canxi, thuốc nhuận tràng hấp thụ vitamin tan trong chất béo, và aspirin làm tăng bài tiết axit folic.

Giảm hoặc tăng cân không chủ ý (Involuntary weight loss or gain).

Cần hỗ trợ với việc chăm sóc bản thân (Need for assistance with self-care).

Người cao tuổi (Elderly years): trên 80 tuổi.

Các can thiệp dinh dưỡng cụ thể là thành phần quan trọng của hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân cao tuổi. Người cao tuổi có thể ăn quá nhiều như một cách đối phó với cảm giác cô đơn. Tuy nhiên, một số người trong số những người này có thể thừa cân nhưng bị suy dinh dưỡng; chế độ ăn của họ bao gồm bánh và kẹo, có nhiều calo nhưng ít chất dinh dưỡng. Viện Quốc gia về Lão hóa gợi ý rằng chế độ ăn uống hàng ngày cho người già bao gồm những điều sau đây:

Hai phần sữa hoặc các sản phẩm từ sữa ít lactose (3 ly mỗi ngày).

Hai phần thực phẩm giàu protein (5-5: 2 ounce mỗi ngày).

Bốn phần trái cây và rau, bao gồm trái cây họ cam quýt và rau lá xanh đậm (2-2: 1 cốc mỗi ngày).

Bốn phần bánh mì hoặc các sản phẩm ngũ cốc (3 ounce mỗi ngày).

Bài viết cùng chuyên mục

Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp

Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng  cấp  hoặc  có  nguồn  gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.

Chảy máu trực tràng: đánh giá tình trạng lâm sàng

Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa thấp ở bệnh nhân không có rối loạn huyết động tuy nhiên cần phải nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa cao nếu có các đặc điểm của shock giảm thể tích.

Khàn tiếng: phân tích triệu chứng

Hầu hết các trường hợp khàn tiếng đều tự cải thiện, cần phải xem xét các nguyên nhân bệnh lý quan trọng, đặc biệt là trong những trường hợp kéo dài hơn một vài tuần.

Ngứa da: phân tích triệu chứng

Nhiều bệnh ngoài da có biểu hiện ngứa cục bộ hoặc toàn thân, bao gồm viêm da tiếp xúc, viêm da dạng herpes, viêm da dị ứng, bệnh móng chân, pemphigoid bọng nước, nấm mycosis và bệnh vẩy nến.

Khó thở cấp tính: các nguyên nhân quan trọng

Khó thở cấp được định nghĩa khi khó thở mới khởi phát hoặc trở nặng đột ngột trong 2 tuần trở lại. Khi có giảm oxy máu nghiêm trọng, tăng CO2 máu, thở dốc hoặc giảm điểm glasgow thì có thể báo hiệu những bệnh lý gây nguy hiểm đến tính mạng.

Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Cân nhắc đi lặc cách hồi thần kinh nếu đau thắt lưng kèm theo khó chịu ở cẳng chân và đùi hai bên ví dụ: cảm giác bỏng, đè ép, tê rần; tăng lên khi đi hoặc đứng và giảm nhanh khi ngồi, nằm xuống hoặc cúi người tới trước.

Xuất huyết và ban xuất huyết: phân tích triệu chứng

Trình tự thời gian và tiền sử ban xuất huyết cũng như bất kỳ dấu hiệu chảy máu bất thường nào đều quan trọng, bởi vì nguyên nhân của ban xuất huyết có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải.

Khó nuốt: đánh giá các triệu chứng lâm sàng

Nếu không có nguyên nhân nào được xác định trên nội soi tiêu hóa trên, hội chẩn với chuyên gia tiêu hóa để đánh giá bổ sung cho rối loạn vận động, như nuốt barium hoặc đo áp lực thực quản có thể cần thiết.

Phù khu trú: đánh giá các nguyên nhân gây lên bệnh cảnh lâm sàng

Phù một bên chân thường gợi ý những bệnh lý khu trú như tắc nghẽn tĩnh mạch hoặc bạch mạch; Phù cả hai bên có thể do bởi những nguyên nhân tại chỗ nhưng thường kèm với sự quá tải dịch toàn thân.

Phân mỡ: phân tích đặc điểm

Phân mỡ được định nghĩa một cách định lượng là có hơn 7g chất béo trong phân trong khoảng thời gian 24 giờ trong khi bệnh nhân đang ăn kiêng không quá 100 g chất béo mỗi ngày.

Tiếng cọ màng ngoài tim: phân tích triệu chứng

Viêm màng ngoài tim cấp nói chung là một tình trạng lành tính, tự giới hạn và dễ điều trị, viêm có thể tạo ra phản ứng huyết thanh, sợi huyết hoặc mủ.

Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh

Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.

Phát ban dát sẩn: phân tích triệu chứng

Khi phát ban dát sẩn có liên quan đến sốt, nên nghi ngờ nguyên nhân nhiễm trùng. Nếu không có sốt, phản ứng dị ứng thường là nguyên nhân.

Sốt: các nguyên nhân thường gặp gây sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp do nhiễm trùng. Nhiễm trùng gây ra một đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời. Nguyên nhân khác có thể gây ra sốt là bệnh ác tính, bệnh lý mô liên kết.

Cổ trướng: phân tích triệu chứng

Cổ trướng là do giãn động mạch ngoại vi ở bệnh nhân xơ gan, tăng áp tĩnh mạch cửa gây ra tăng áp lực xoang, gây ra sự giãn động mạch nội tạng và ngoại biên qua trung gian oxit nitric.

Phù gai thị: phân tích triệu chứng

Phù gai thị thực sự luôn đi kèm với tăng áp lực nội sọ, chẩn đoán phân biệt đối với phù gai thị gồm chấn thương, khối u nội sọ, hẹp cống não, giả u não (tăng áp lực nội sọ vô căn.

Khó thở cấp: đánh giá lâm sàng và chỉ định can thiệp

Đánh giá hô hấp gắng sức bởi quan sát lặp lại các yếu tố lâm sàng tần số, biên độ và dạng hô hấp; tìm kiếm dấu hiệu sử dụng cơ hô hấp phụ và những đặc điểm của suy kiệt hô hấp.

Dị vật và trầy xước giác mạc: phân tích triệu chứng

Các vật dẫn đến dị vật giác mạc và hoặc trầy xước bao gồm cát, bụi bẩn, lá cây và các vật liệu hữu cơ cũng như tiếp xúc với các vật liệu như phoi kim loại hoặc hạt thủy tinh.

Mê sảng: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Cơ chế sinh học thần kinh của mê sảng chưa được hiểu rõ, nhưng một giả thuyết bao gồm mối quan hệ với hoạt động giảm acetycholine.

Thiếu máu trong bệnh mạn tính

Tình trạng giảm erythropoietin ít khi là nguyên nhân quan trọng gây sản xuất hồng cầu dưới mức từ trong suy thận, khi đó erythropoietin giảm là một quy luật.

Tâm trạng lo lắng: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Nhiều yếu tố góp phần vào sự lo lắng, bao gồm di truyền, tiền sử gia đình, các yếu tố gây căng thẳng, các nguồn đối phó, các bệnh kèm theo.

Lú lẫn mê sảng do hạ natri máu: các bước đánh giá lâm sàng

Giảm nhanh Na+ huyết tương có thể dẫn đến phù não đe dọa tính mạng và yêu cầu phải điều chỉnh nhanh chóng. Ngược lại giảm từ từ Na+ cho phép các neuron thần kinh điều chỉnh thích nghi áp lực thẩm thấu.

Phân tích triệu chứng sốt để chẩn đoán và điều trị

Sốt được định nghĩa là sự gia tăng nhiệt độ trung tâm của cơ thể trên mức bình thường hàng ngày đối với một cá nhân.

Tiếng thổi tâm thu: phân tích triệu chứng khi nghe tim

Tiếng thổi tâm thu xảy ra trong giai đoạn co bóp của tim (tâm thu) xảy ra giữa S1, đóng van hai lá và van ba lá, và S2, đóng van động mạch chủ và động mạch phổi.

Hồng ban đa dạng: phân tích triệu chứng

Hồng ban đa dạng thường bao gồm các hội chứng hồng ban đa dạng nhỏ (EM), hồng ban đa dạng lớn (EMM), hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN).