- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Phòng ngừa khi dùng thuốc ở người cao tuổi
Phòng ngừa khi dùng thuốc ở người cao tuổi
Bệnh nhân, hoặc người chăm sóc, mang tất cả thuốc men, mỗi khi khám lại, có thể giúp các nhà cung cấp sức khỏe củng cố lý do cho sử dụng thuốc
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Có nhiều lý do cho thấy tỷ lệ lớn hơn của các phản ứng thuốc do điều trị ở người cao tuổi, quan trọng nhất trong số đó là số lượng lớn các loại thuốc được dùng bởi những người lớn tuổi, đặc biệt là những người có nhiều bệnh đi kèm. Trao đổi thuốc thường bị suy giảm trong nhóm này do giảm độ lọc của gan, cũng như giảm độ thanh thải cầu thận. Sau đó là do hoạt động của các enzym microsome giảm và quá trình lão hóa giảm tưới máu gan. Thể tích phân bố của thuốc cũng bị ảnh hưởng. Kể từ khi những người lớn tuổi có sự suy giảm tổng lượng nước trong cơ thể và sự gia tăng tương đối trong chất béo cơ thể, thuốc tan trong nước trở thành thuốc tập trung và tan trong chất béo hơn.
Người lớn tuổi thường có những phản ứng khác nhau với một mức độ thuốc trong huyết thanh nhất định. Vì vậy, nhạy cảm hơn với một số loại thuốc và ít nhạy cảm với những người khác.
Can thiệp không dược lý thường có thể là một lựa chọn đầu tiên rồi mới đến thuốc (ví dụ như chế độ ăn uống cho tăng huyết áp nhẹ hoặc bệnh tiểu đường tuýp 2).
Điều trị được bắt đầu với ít hơn liều người lớn thông thường và liều lượng tăng dần, phù hợp với dược động học của nó ở những bệnh nhân lớn tuổi. Tuy nhiên, những thay đổi liên quan đến tuổi trong phân phối và giải phóng thuốc là biến thiên giữa các cá nhân, và một số người yêu cầu liều đầy đủ. Sau khi xác định các biện pháp có thể chấp nhận thành công và độc tính, liều được tăng lên cho đến khi đạt yêu cầu.
Mặc dù tầm quan trọng của một loại thuốc mới bắt đầu, cũng cân nhắc về độ dài và liều trước khi ngưng thuốc.
Một số biện pháp can thiệp đơn giản có thể giúp cải thiện việc tuân thủ quy định phác đồ y tế. Khi có thể, các nhà cung cấp nên giữ lịch trình dùng thuốc đơn giản, số lượng thuốc thấp, thay đổi thuốc như thường xuyên càng tốt, và khuyến khích bệnh nhân sử dụng một thuốc duy nhất.
Bệnh nhân hoặc người chăm sóc mang tất cả thuốc men mỗi khi khám lại có thể giúp các nhà cung cấp sức khỏe củng cố lý do cho sử dụng thuốc, liều lượng, tần số và tác dụng phụ có thể.
Mặc dù nồng độ thuốc trong huyết thanh có thể hữu ích để theo dõi một số loại thuốc với cửa sổ điều trị hẹp (ví dụ, digoxin), độc tính vẫn có thể xảy ra ngay cả với nồng độ điều trị "bình thường" của nhiều loại thuốc. Nguy cơ ngộ độc tăng lên với số lượng thuốc theo quy định. Một số kết hợp của các loại thuốc (ví dụ như warfarin và nhiều loại thuốc kháng sinh, digoxin và clarithromycin, thuốc ức chế men chuyển và NSAIDs) đặc biệt có khả năng gây tương tác thuốc, và cần được theo dõi cẩn thận.
Thử nghiệm ngưng thuốc cần được xem xét (bao gồm cả thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc chống loạn thần, digoxin, các thuốc ức chế bơm proton, NSAIDs) khi các dấu hiệu ban đầu không rõ ràng, các mục tiêu của chăm sóc đã thay đổi, hoặc bệnh nhân có thể gặp tác dụng phụ.
Bài viết cùng chuyên mục
Chẩn đoán bệnh lý: chẩn đoán xác định và chẩn đoán phân biệt
Trong phần lớn các trường hợp, việc xây dựng chẩn đoán phân biệt là bước nền tảng để đi đến chẩn đoán xác định. Đây là một chuỗi các chẩn đoán thường được sắp xếp theo thứ tự khả năng tùy theo bệnh cảnh lâm sàng.
Đánh trống ngực: đánh giá bệnh cảnh khi thăm khám
Nhiều bệnh nhân với đánh trống ngực mô tả nhịp tim mạnh và rõ hơn là nhanh, chậm hay bất thường. Điều này phản ánh tình trạng tăng thể tích tống máu như hở chủ, thiếu máu, dãn mạch, hoặc chỉ là chú ý đến nhịp tim.
Chẩn đoán bệnh lý: tổng hợp các bước của quá trình
Phương pháp chính xác để đạt được chẩn đoán có thể sẽ có phần khó hiểu cho những người mới bắt đầu thực hành lâm sàng. Những người chẩn đoán giỏi lúc nào cũng sử dụng một vài kỹ năng bổ trợ mà đã thu lượm được qua hàng năm hoặc hàng chục năm kinh nghiệm.
Nguy cơ té ngã: cách thực hiện đánh giá dáng đi
Sự an toàn và vững chắc chung; bất thường dáng đi một bên (đột quỵ, tổn thương thần kinh ngoại biên, bệnh khớp, đau); bước đi ngắn, lê chân (bệnh Parkinson, bệnh lý mạch máu não lan tỏa); dáng đi bước cao.
Sưng bìu: phân tích các bệnh cảnh lâm sàng
Phần lớn các nguyên nhân gây sưng bìu đều lành tính, nhưng các khối u tế bào mầm có thể là nguyên nhân hàng đầu của bệnh lý ác tính gặp ở người trẻ.
Tiếng thổi tâm trương: phân tích triệu chứng khi nghe tim
Tiếng thổi tâm trương thường do hẹp van hai lá hoặc van ba lá hoặc hở van động mạch chủ hoặc van động mạch phổi, tiếng thổi tâm trương thường không được coi là bệnh lý.
Đau thắt lưng: khám cột sống thắt lưng
Việc khám nên bắt đầu khi gặp bệnh nhân lần đầu và tiếp tục theo dõi, quan sát dáng đi và tư thế, không nhất quán giữa chức năng và hoạt động có thể phân biệt giữa nguyên nhân thực thể và chức năng đối với các triệu chứng.
Tràn khí màng phổi: phân tích triệu chứng
Tràn khí màng phổi có hai loại chính, tự phát và không tự phát, tự phát phân thành nguyên phát hoặc thứ phát, tràn khí không tự phát là do chấn thương, do điều trị.
Đau bụng cấp: triệu chứng kèm các dấu hiệu cảnh báo
Xét nghiệm bổ sung thường được yêu cầu ở bệnh nhân > 45 tuổi có triệu chứng mới khởi phát, sụt cân, suy sụp hoặc xét nghiệm sàng lọc bất thường.
Hạch to khu trú: phân tích triệu chứng
Hạch cổ 2 bên thường do viêm họng, ở cổ phía sau cơ ức đòn chũm là một phát hiện đáng ngại hơn và cần được đánh giá thêm. Sờ hạch thượng đòn bên trái dẫn lưu các vùng trong ổ bụng và bên phải dẫn lưu phổi, trung thất và thực quản.
Yếu chi: đánh giá triệu chứng trên bệnh cảnh lâm sàng
Yếu chi một bên có thể do nhiều nguyên nhân không đột quỵ gây ra và không nên vội vàng lờ đi các nguyên nhân này để có thể kiểm soát thích hợp.
Đau vai: phân tích triệu chứng
Không thể đánh giá các quá trình bệnh lý một cách riêng biệt vì mối quan hệ phức tạp của đai vai với các cấu trúc khác. Vai bao gồm ba xương và bốn bề mặt khớp.
Chứng khát nước: phân tích triệu chứng
Chứng khát nhiều là một triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường (DM) và nổi bật ở bệnh nhân đái tháo nhạt (DI). Chứng khát nhiều có tỷ lệ hiện mắc là 3-39% ở những bệnh nhân tâm thần nội trú mãn tính.
Thực hành kiểm soát nhiễm trùng khi chăm sóc sức khỏe
Tất cả các nhân viên y tế cần tuân thủ thường xuyên các hướng dẫn này bất cứ khi nào có khả năng tiếp xúc với các vật liệu có khả năng lây nhiễm như máu hoặc các chất dịch cơ thể khác.
Tiêu chảy tái phát (mãn tính): phân tích đặc điểm lâm sàng
Tiến hành khám xét đại trực tràng để loại trừ ung thư/bệnh lý ruột viêm nếu bệnh nhân bị tiêu chảy kéo dài kèm theo với bất kỳ dấu hiệu: chảy máu khi thăm khám trực tràng, khối sờ thấy vùng bụng/trực tràng, sụt cân, thiếu máu thiếu sắt.
Tăng Creatinin: phân tích triệu chứng
Creatinine tăng cao là do suy thận và có thể được chia thành ba nhóm, trước thận, bệnh thận nội tại và sau thận. Chúng cũng có thể được chia thành các nguyên nhân cấp tính (vài ngày đến vài tuần) và mãn tính.
Rối loạn sắc tố: phân tích triệu chứng
Với một số rối loạn sắc tố, nguyên nhân có thể dễ dàng được xác định là do di truyền, do ánh nắng mặt trời, do thuốc, nhiễm trùng hoặc viêm. Trong một số trường hợp, nguyên nhân ít rõ ràng hơn.
Thăm khám tình trạng bệnh nhân kèm theo các dấu hiệu cấp cứu
Trong thăm khám tình trạng kèm theo các dấu hiệu cấp cứu, ghi lại tiền sử từ bệnh nhân, người thân của bệnh nhân, nhân viên khoa cấp cứu hoặc những người xung quanh.
Tăng huyết áp: phân tích triệu chứng
Không xác định được nguyên nhân được cho là mắc tăng huyết áp nguyên phát, có một cơ quan hoặc khiếm khuyết gen cho là tăng huyết áp thứ phát.
Chảy máu cam: phân tích triệu chứng
Chảy máu cam là kết quả của sự tương tác của các yếu tố gây tổn thương lớp niêm mạc và thành mạch, một số là cục bộ, một số là hệ thống và một số là sự kết hợp của cả hai.
Mụn nước và bọng nước: phân tích triệu chứng
Có nhiều nguyên nhân chúng bao gồm nhiễm herpes simplex, chàm tổ đỉa và viêm da tiếp xúc, các nguyên nhân tự miễn dịch như pemphigoid bọng nước và bệnh ly biểu bì bóng nước.
Cơ sở khoa học và quan sát trong lập luận chẩn đoán bệnh lý
Đây là một trong những phần quan trọng nhất, vì nó xem xét các phương pháp và khái niệm đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến lý luận chẩn đoán.
Gan to: phân tích triệu chứng
Gan trưởng thành bình thường có khoảng giữa xương đòn là 8–12 cm đối với nam và 6–10 cm đối với nữ, với hầu hết các nghiên cứu xác định gan to là khoảng gan lớn hơn 15 cm ở đường giữa đòn.
Sưng bìu: phân tích đặc điểm triệu chứng lâm sàng
Cân nhắc cận lâm sàng thám xét ban đầu với siêu âm bìu nếu bệnh cảnh lâm sàng gợi ý chẩn đoán thay thế như viêm tinh hoàn mào tinh, ví dụ dịch mủ niệu đạo, đau khu trú ở mào tinh, tuổi trên 30.
Đau bụng kinh: phân tích triệu chứng
Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.
