Phòng ngừa khi dùng thuốc ở người cao tuổi

2014-12-26 06:26 PM

Bệnh nhân, hoặc người chăm sóc, mang tất cả thuốc men, mỗi khi khám lại, có thể giúp các nhà cung cấp sức khỏe củng cố lý do cho sử dụng thuốc

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Có nhiều lý do cho thấy tỷ lệ lớn hơn của các phản ứng thuốc do điều trị ở người cao tuổi, quan trọng nhất trong số đó là số lượng lớn các loại thuốc được dùng bởi những người lớn tuổi, đặc biệt là những người có nhiều bệnh đi kèm. Trao đổi thuốc thường bị suy giảm trong nhóm này do giảm độ lọc của gan, cũng như giảm độ thanh thải cầu thận. Sau đó là do hoạt động của các enzym microsome giảm và quá trình lão hóa giảm tưới máu gan. Thể tích phân bố của thuốc cũng bị ảnh hưởng. Kể từ khi những người lớn tuổi có sự suy giảm tổng lượng nước trong cơ thể và sự gia tăng tương đối trong chất béo cơ thể, thuốc tan trong nước trở thành thuốc tập trung và tan trong chất béo hơn.

Người lớn tuổi thường có những phản ứng khác nhau với một mức độ thuốc trong huyết thanh nhất định. Vì vậy, nhạy cảm hơn với một số loại thuốc và ít nhạy cảm với những người khác.

Can thiệp không dược lý thường có thể là một lựa chọn đầu tiên rồi mới đến thuốc (ví dụ như chế độ ăn uống cho tăng huyết áp nhẹ hoặc bệnh tiểu đường tuýp 2).

Điều trị được bắt đầu với ít hơn liều người lớn thông thường và liều lượng tăng dần, phù hợp với dược động học của nó ở những bệnh nhân lớn tuổi. Tuy nhiên, những thay đổi liên quan đến tuổi trong phân phối và giải phóng thuốc là biến thiên giữa các cá nhân, và một số người yêu cầu liều đầy đủ. Sau khi xác định các biện pháp có thể chấp nhận thành công và độc tính, liều được tăng lên cho đến khi đạt yêu cầu.

Mặc dù tầm quan trọng của một loại thuốc mới bắt đầu, cũng cân nhắc về độ dài và liều trước khi ngưng thuốc.

Một số biện pháp can thiệp đơn giản có thể giúp cải thiện việc tuân thủ quy định phác đồ y tế. Khi có thể, các nhà cung cấp nên giữ lịch trình dùng thuốc đơn giản, số lượng thuốc thấp, thay đổi thuốc như thường xuyên càng tốt, và khuyến khích bệnh nhân sử dụng một thuốc duy nhất.

Bệnh nhân hoặc người chăm sóc mang tất cả thuốc men mỗi khi khám lại có thể giúp các nhà cung cấp sức khỏe củng cố lý do cho sử dụng thuốc, liều lượng, tần số và tác dụng phụ có thể.

Mặc dù nồng độ thuốc trong huyết thanh có thể hữu ích để theo dõi một số loại thuốc với cửa sổ điều trị hẹp (ví dụ, digoxin), độc tính vẫn có thể xảy ra ngay cả với nồng độ điều trị "bình thường" của nhiều loại thuốc. Nguy cơ ngộ độc tăng lên với số lượng thuốc theo quy định. Một số kết hợp của các loại thuốc (ví dụ như warfarin và nhiều loại thuốc kháng sinh, digoxin và clarithromycin, thuốc ức chế men chuyển và NSAIDs) đặc biệt có khả năng gây tương tác thuốc, và cần được theo dõi cẩn thận.

Thử nghiệm ngưng thuốc cần được xem xét (bao gồm cả thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc chống loạn thần, digoxin, các thuốc ức chế bơm proton, NSAIDs) khi các dấu hiệu ban đầu không rõ ràng, các mục tiêu của chăm sóc đã thay đổi, hoặc bệnh nhân có thể gặp tác dụng phụ.

Bài viết cùng chuyên mục

Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng

Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.

Tương quan bệnh học lâm sàng về dinh dưỡng

Có vô số sự thiếu hụt vitamin và nguyên tố vi lượng, và việc mô tả chúng nằm ngoài phạm vi, tuy nhiên, có một số điều đáng xem xét.

Ngất: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

Ngất có thể được phân loại bằng cách sử dụng các hệ thống khác nhau từ các tình trạng ác tính và lành tính đến các tình trạng do tim và không do tim.

Brain natriuretic peptide: phân tích triệu chứng

Brain natriuretic peptide cung cấp một cách để chẩn đoán và quản lý điều trị suy tim sung huyết và một loạt các bệnh khác có ảnh hưởng thứ phát đến tim.

Phù chân: đánh giá suy thận và chức năng thận

Xác định và điều trị những nguyên nhân, theo dõi chức năng thận và thảo luận với đội chuyên khoa thận nếu như có bất kỳ sự tụt giảm mức lọc cầu thận thêm nữa.

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.

Biểu hiện toàn thân và đau trong thận tiết niệu

Đau là biểu hiện của căng tạng rỗng (niệu quản, ứ nước tiểu) hoặc căng bao cơ quan (viêm tuyến tiền liệt, viêm thận bể thận).

Yếu chi một bên: đánh giá đặc điểm khởi phát lâm sàng

Trong tất cả các trường hợp, tham khảo lời khuyên của các chuyên gia thần kinh và tìm hiểu thêm bằng cách tiến hành chọc dịch não tủy ± MRI nếu CT không tìm ra nguyên nhân.

Đau nhức đầu cấp tính

Bất kể nguyên nhân, đau đầu hiện đang cho là xảy ra như là kết quả của việc phát hành neuropeptides từ dây thần kinh sinh ba là trong các màng mềm và màng cứng mạch máu, dẫn đến viêm thần kinh.

Tiêm vắc xin Covid-19: các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm

Nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc thuốc kháng histamine, nếu gặp bất kỳ cơn đau và khó chịu nào sau khi chủng ngừa.

Đau mắt đỏ: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân chính của đau mắt đỏ là do nhiễm trùng hoặc chấn thương đối với các cấu trúc giải phẫu khác nhau của mắt, bệnh mô liên kết hoặc bệnh mắt nguyên phát cũng có thể biểu hiện bằng mắt đỏ.

Chẩn đoán bệnh lý: những xác suất và nguy cơ

Chẩn đoán khi xác suất xuất hiện được cho là đủ cao, và loại trừ chẩn đoán khi xác suất đủ thấp. Mức độ chắc chắn đòi hỏi phải dựa vào các yếu tố như hậu quả của sự bỏ sót các chẩn đoán đặc biệt, tác dụng phụ của điều trị và các nguy cơ của test chuyên sâu.

Khám lâm sàng tình trạng dinh dưỡng

Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân dựa trên chiều cao và cân nặng được diễn giải bằng chỉ số khối cơ thể, là một chỉ số đáng tin cậy hơn về tình trạng béo phì so với các bảng chiều cao cân nặng.

Đau bụng cấp: triệu chứng kèm các dấu hiệu cảnh báo

Xét nghiệm bổ sung thường được yêu cầu ở bệnh nhân > 45 tuổi có triệu chứng mới khởi phát, sụt cân, suy sụp hoặc xét nghiệm sàng lọc bất thường.

Đau đầu: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Loại trừ xuất huyết dưới nhện ở bất kỳ bệnh nhân nào có đau đầu dữ dội lần đầu tiên hay là đau đầu nặng nhất họ từng trải qua mà đạt đỉnh trong 5 phút từ lúc khới phát và dai dẳng hơn 1 giờ.

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Nhịp tim chậm: phân tích triệu chứng

Các tình trạng có thể nhịp tim chậm bao gồm phơi nhiễm, mất cân bằng điện giải, nhiễm trùng, hạ đường huyết, suy giáp/cường giáp, thiếu máu cơ tim.

Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng

Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.

Định hướng chẩn đoán tình trạng chóng mặt choáng váng

Đánh giá choáng váng nằm ở chỗ xác định bản chất chính xác các triệu chứng của bệnh nhân, thỉnh thoảng, thay đổi ý thức thoáng qua hay khiếm khuyết thần kinh khu trú được mô tả như là choáng váng.

Chóng mặt choáng váng: phân tích đặc điểm khởi phát

Bệnh nhân choáng váng liên tục qua vài tuần hoặc choáng váng không cải thiện nếu đang tiếp tục điều trị thì không chắc bệnh nhân có chóng mặt thật sự. Do đó cần hướng đến bác sỹ tai mũi họng để đánh giá thêm.

Tiếng thổi tâm trương: phân tích triệu chứng khi nghe tim

Tiếng thổi tâm trương thường do hẹp van hai lá hoặc van ba lá hoặc hở van động mạch chủ hoặc van động mạch phổi, tiếng thổi tâm trương thường không được coi là bệnh lý.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Hồng ban đa dạng: phân tích triệu chứng

Hồng ban đa dạng thường bao gồm các hội chứng hồng ban đa dạng nhỏ (EM), hồng ban đa dạng lớn (EMM), hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN).

Viêm bàng quang cấp trong chẩn đoán và điều trỊ

Viêm bàng quang không biến chứng ở phụ nữ có thể dùng kháng khuẩn liều đơn ngắn ngày. Viêm bàng quang biến chứng ít gặp ở nam giới.

Chóng mặt choáng váng: triệu chứng nghiêm trọng tiền ngất

Xem xét các cơn váng đầu có xuất hiện trong khi bệnh nhân đang đứng và có yếu tố khởi phát rõ ràng không, ví dụ như xúc cảm mạnh, tiêm tĩnh mạch, đứng lâu và/hoặc kèm theo các triệu chứng phó giao cảm như nôn, vã mồ hôi, rối loạn thị giác.