Mất thính lực: phân tích triệu chứng

2023-01-11 10:55 AM

Mất thính lực có thể được chia thành ba loại nguyên nhân: mất thính lực dẫn truyền, mất thính lực thần kinh tiếp nhận và mất thính lực hỗn hợp.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mất thính lực xảy ra khi có sự gián đoạn của con đường phức tạp trong đó sóng âm thanh được chuyển đổi thành xung điện, truyền đến não và được hiểu là âm thanh. Việc xác định điểm gián đoạn là rất quan trọng để đánh giá mất thính lực.

Nguyên nhân

Mất thính lực có thể được chia thành ba loại nguyên nhân: mất thính lực dẫn truyền (CHL), mất thính lực thần kinh tiếp nhận (SNHL) và mất thính lực hỗn hợp (MHL). Mất thính lực dẫn truyền là kết quả của sự tắc nghẽn kênh, suy yếu màng nhĩ (TM), hoặc trở kháng quá mức ở tai giữa (tràn dịch) hoặc xương con (xơ cứng tai). Mất thính lực thần kinh tiếp nhận là kết quả của sự suy giảm chức năng của tai trong hoặc ốc tai, dây thần kinh sọ số tám hoặc hệ thống thần kinh trung ương. Mất thính lực hỗn hợp liên quan đến sự thiếu hụt trong cả hai thành phần của thính giác.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy khoảng 16% người Mỹ trưởng thành và hơn 8% thanh niên từ 20 đến 29 tuổi đã ghi nhận mất thính lực. Khi mới sinh, cứ 1.000 trẻ sơ sinh thì có 1 trẻ mắc mất thính lực sâu, với một số tương đương có mất thính lực vừa phải ảnh hưởng đến lời nói. Trong số những người trên 65 tuổi, 7–8% báo cáo mất thính lực; tuy nhiên, hơn hai lần con số đó có bằng chứng về mất thính lực khi được sàng lọc. Có tới 50% người Mỹ có bằng chứng về mất thính lực khi họ 75 tuổi. Nguy cơ mắc mất thính lực cao nhất ở nam giới, người da trắng, một số nghề nghiệp (quân đội, lính cứu hỏa và công nhân nhà máy) và trong một số hoạt động giải trí (âm nhạc lớn và bắn mục tiêu).

Đánh giá đặc điểm

Sự tiến triển, mức độ nghiêm trọng, tính chất bên, không đối xứng và các triệu chứng liên quan (ù tai, chóng mặt và đau) là những đặc điểm khác biệt chính.

Mặc dù bệnh nhân bị mất thính lực cấp tính có thể bị giảm thính lực, nhưng hầu hết bệnh nhân bị mất thính giác mãn tính không có mối quan tâm cụ thể nào về thính giác. Họ có thể bị cô lập với xã hội, rối loạn cảm xúc, suy giảm chức năng và thậm chí nhầm lẫn. Các thành viên trong gia đình cho biết các câu trả lời chậm, quá to hoặc không phù hợp cũng như xu hướng độc quyền hoặc làm gián đoạn cuộc trò chuyện hoặc nghiêng đầu trong cuộc trò chuyện. Mất thính lực dẫn truyền, trong khi thường khởi phát đột ngột do tắc ống tủy hoặc tích tụ dịch nhanh chóng, có xu hướng nhẹ về bản chất. Mất thính lực thần kinh tiếp nhận có thể đột ngột và nghiêm trọng (vô căn và mạch máu), hoặc dần dần (hội chứng Ménière và u dây thần kinh thính giác). Mất thính lực dẫn truyền thường ảnh hưởng đến chất lượng thính lực trước tiên, với cảm giác “đầu óc trống rỗng” bị bóp nghẹt. Người bệnh có thể mất khả năng phân biệt tần số cao và giọng nói; tuy nhiên, chúng vẫn có khả năng phát hiện ra những âm thanh tinh tế. Mất thính lực thần kinh tiếp nhận thuộc “loại cảm giác” (chẳng hạn như suy giảm chức năng của cơ quan Corti) dẫn đến ngưỡng nghe cao nhưng duy trì khả năng phân biệt giọng nói, trong khi “loại thần kinh” (chẳng hạn như tổn thương dây thần kinh thính giác) làm suy yếu khả năng phân biệt giọng nói. Cả hai loại mất thính lực thần kinh tiếp nhận đều có xu hướng sâu sắc hơn mất thính lực dẫn truyền. Ù tai thường liên quan đến mất thính lực thần kinh tiếp nhận. Chóng mặt phản ánh sự rối loạn của tai trong hoặc dây thần kinh sọ số 8 (ví dụ: bệnh Ménière, viêm mê cung, khối u, thiếu máu cục bộ thân não và rò ngoại dịch). Đau hoặc áp lực có thể chỉ ra chấn thương, nhiễm trùng, tràn dịch và hiếm gặp là u thần kinh số 8.

Kiểm tra thính giác đơn giản có thể xác nhận mất thính lực hoặc phát hiện sự bất đối xứng đáng kể về thính giác. Yêu cầu bệnh nhân bịt một tai, yêu cầu họ xác định những âm thanh nhỏ như tiếng tích tắc của đồng hồ, tiếng cọ xát của hai ngón tay vào nhau hoặc một lời nói nhẹ nhàng. Giọng thì thầm có độ nhạy 90% để phát hiện mất thính lực. Kiểm tra tai, ống tai và  bề mặt màng nhĩ  để loại trừ các nguyên nhân rõ ràng của mất thính lực dẫn truyền chẳng hạn như ráy tai. Soi khí nén để chứng minh chuyển động bình thường của  bề mặt màng nhĩ  giúp loại trừ thủng, xẹp phổi,

Rối loạn chức năng ống Eustachian, xơ cứng  bề mặt màng nhĩ, và tràn dịch tai giữa.

Nghiệm pháp Weber được thực hiện với âm thoa rung đặt trên đỉnh đầu bệnh nhân và được yêu cầu mô tả âm thanh nghe được. Âm thanh được cho là to hơn ở tai bị ảnh hưởng trong mất thính lực dẫn truyền đó. Âm thanh trong tai không bị ảnh hưởng được cho là to hơn trong mất thính lực thần kinh tiếp nhận. Thử nghiệm của Rinne được tiến hành với âm thoa rung đặt trên xương chũm để phát hiện sự dẫn truyền của xương (BC) và khi bệnh nhân không còn nghe thấy âm thanh nữa, âm thoa sẽ được giữ cạnh tai để kiểm tra sự dẫn truyền của không khí (AC). Ở một người có thính giác bình thường, dẫn truyền của không khí tốt hơn đáng kể so với dẫn truyền của xương. Mất thính lực dẫn truyền làm giảm dẫn truyền của không khí và ít tác dụng lên dẫn truyền của xương.

Gần đây, độ chính xác và các giá trị dự đoán liên quan đến các thao tác được dạy truyền thống này đã bị nghi ngờ.

Xét nghiệm. Một phương pháp kiểm tra thời thơ ấu đã được thiết lập tốt hiện nay liên quan đến việc sử dụng sàng lọc định kỳ ở trẻ sơ sinh. Phản ứng thân não thính giác và phát xạ âm thanh có thể xác định một cách đáng tin cậy trẻ sơ sinh sớm mất thính lực. Đối với các nhóm tuổi khác, thính lực đồ được thực hiện ở một số đáp ứng tần số là tiêu chuẩn để phát hiện những người mắc bệnh mất thính lực.

Mặc dù độ nhạy tốt (93–95%), nhưng độ đặc hiệu kém (60–74%) có thể dẫn đến nhiều kết quả dương tính giả. Thính lực học có thể phát hiện mất âm đơn thuần nhưng cũng có thể xác định suy giảm khả năng phân biệt giọng nói.

Kiểm tra âm thanh thuần túy ghi lại âm thanh decibel thấp nhất nghe được ở một tần số nhất định. Thật không may, nó không xác định khả năng phân biệt ngôn ngữ của một người. Mặt khác, phát hiện giọng nói có thể ước tính sự suy giảm chức năng ngôn ngữ thực tế ở một bệnh nhân hợp tác và chu đáo.

Cuối cùng, thính giác được khuyến nghị cho bất kỳ ai có kết quả kiểm tra tai bình thường, những người tán thành việc nghe khó khăn hoặc những người thất bại trong thử thách nghe đơn giản như phát hiện lời nói thì thầm.

Phản ứng gợi lên thính giác phát hiện kích thích điện não đồ gây ra bởi âm thanh lặp đi lặp lại và có thể hữu ích ở bệnh nhân bị che khuất, không hợp tác hoặc rất trẻ.

Trong những trường hợp không rõ nguyên nhân, các xét nghiệm về bệnh tự miễn dịch, bệnh giang mai và bệnh tuyến giáp có thể được thực hiện.

Chụp cắt lớp vi tính (CT) nhanh, ít tốn kém hơn so với chụp cộng hưởng từ (MRI) và có thể phát hiện chảy máu hoặc các bất thường do chấn thương như gãy xương bên trong mỏm đá. Mất thính lực dẫn truyền từ dị thường tai giữa, xơ cứng màng nhĩ và cholesteatoma cũng có thể được nhìn thấy trên CT. MRI với gadolinium được sử dụng ở những bệnh nhân mắc mất thính lực thần kinh tiếp nhận và vượt trội so với chụp CT đối với bệnh chất trắng, biến cố mạch máu, u thần kinh thính giác và rối loạn mê cung. CT có độ phân giải cao với độ tương phản có thể được sử dụng trong trường hợp chống chỉ định chụp cộng hưởng từ. Mất thính lực sâu đột ngột hoặc mất đối xứng rõ rệt khi khám tai bình thường đòi hỏi phải chụp ảnh khẩn cấp.

Kể từ năm 1992 khi mối liên hệ di truyền đầu tiên với chứng mất thính giác được chứng minh, hàng trăm locus di truyền đã được phân lập có liên quan đến mất thính lực. Với sự ra đời của sàng lọc phổ quát cho trẻ sơ sinh đối với mất thính lực, chúng tôi hiểu rõ hơn về tần suất và sự khởi phát của mất thính lực di truyền. Trong số trẻ sơ sinh mắc chứng mất thính lực đã được chứng minh, 25% là do mất thính lực dẫn truyền, với khoảng 15% trong số này là do microtia hoặc hẹp tai ngoài hoặc tai giữa. Trong số những người mắc mất thính lực thần kinh tiếp nhận nhiều hơn, khoảng 25% là do di truyền (với nhiều trường hợp trong số này không có triệu chứng về bản chất). Hầu hết các trường hợp mất thính lực không đặc hiệu di truyền được di truyền theo kiểu lặn nhiễm sắc thể thường và phần lớn dẫn đến mất thính lực thần kinh tiếp nhận do khiếm khuyết ốc tai. Các dạng phổ biến của bệnh mất thính lực ở người trưởng thành như xơ cứng tai và bệnh Ménière cũng có thể tuân theo kiểu di truyền.

Chẩn đoán phân biệt

Các nguyên nhân phổ biến của mất thính lực thần kinh tiếp nhận bao gồm mất thính lực vô căn, u thần kinh thính giác, bệnh đa xơ cứng, suy giáp, suy đốt sống nền, đột quỵ, hội chứng Ménière và hiếm khi nhiễm độc thuốc. Mất thính lực dẫn truyền thường gặp nhất do ráy tai bị ảnh hưởng, thủng màng nhĩ, tràn dịch tai giữa và xơ cứng tai. Hiếm khi, các khối u (ví dụ: ung thư tế bào vảy, exostoses hoặc cholesteatoma) có thể gây ra mất thính lực dẫn truyền. Mất thính lực hỗ hợp phổ biến nhất là thứ phát do lão hóa và mất tiếng ồn.

Biểu hiện lâm sàng

Bệnh nhân trưởng thành mắc mất thính lực dẫn truyền thường có biểu hiện khởi phát đột ngột của mất thính lực một bên và thường là tần số cao, đôi khi có liên quan đến các triệu chứng tai ngoài. Bệnh nhân mắc mất thính lực thần kinh tiếp nhận có biểu hiện ngấm ngầm hơn, nhưng có thể tiến triển thành mất thính lực hoàn chỉnh và sâu sắc hơn, đồng thời có liên quan đến các bệnh có tính chất nghiêm trọng hơn. Do đó, việc sàng lọc đã được ủng hộ để phát hiện các dạng mất thính lực có thể điều trị được và để xác định các tình trạng cơ bản nghiêm trọng liên quan đến khiếm thính. Tuy nhiên, các khuyến nghị sàng lọc dựa trên dân số rất khác nhau giữa các tổ chức quốc gia và vẫn còn gây tranh cãi do thiếu bằng chứng thuyết phục về hiệu quả của nó.

Bài viết cùng chuyên mục

Nhiễm trùng đường hô hấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Ở những bệnh nhân khỏe mạnh trước đó mà không có dấu hiệu ngực khu trú hoặc bất thường trên XQ phổi, chẩn đoán nhiều khả năng là nhiễm trùng hô hấp không viêm phổi, ví dụ viêm phế quản cấp.

Nhịp tim chậm: phân tích triệu chứng

Các tình trạng có thể nhịp tim chậm bao gồm phơi nhiễm, mất cân bằng điện giải, nhiễm trùng, hạ đường huyết, suy giáp/cường giáp, thiếu máu cơ tim.

U nang xương: phân tích đặc điểm

U nang xương xuất hiện nhiều hơn trên phim trơn vì chúng có xu hướng ăn mòn xương xung quanh và thường bị tách ra và chứa đầy máu.

Tiết dịch núm vú ở phụ nữ không mang thai: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến gây tiết dịch núm vú sinh lý bao gồm căng thẳng, kích thích núm vú, cũng như chấn thương hoặc tổn thương ở ngực như herpes zoster, có thể làm tăng nồng độ prolactin tuần hoàn.

Thăm khám tình trạng bệnh nhân kèm theo các dấu hiệu cấp cứu

Trong thăm khám tình trạng kèm theo các dấu hiệu cấp cứu, ghi lại tiền sử từ bệnh nhân, người thân của bệnh nhân, nhân viên khoa cấp cứu hoặc những người xung quanh.

Khó thở cấp: đánh giá lâm sàng và chỉ định can thiệp

Đánh giá hô hấp gắng sức bởi quan sát lặp lại các yếu tố lâm sàng tần số, biên độ và dạng hô hấp; tìm kiếm dấu hiệu sử dụng cơ hô hấp phụ và những đặc điểm của suy kiệt hô hấp.

Brain natriuretic peptide: phân tích triệu chứng

Brain natriuretic peptide cung cấp một cách để chẩn đoán và quản lý điều trị suy tim sung huyết và một loạt các bệnh khác có ảnh hưởng thứ phát đến tim.

Phát ban dát sẩn: phân tích triệu chứng

Khi phát ban dát sẩn có liên quan đến sốt, nên nghi ngờ nguyên nhân nhiễm trùng. Nếu không có sốt, phản ứng dị ứng thường là nguyên nhân.

Di chuyển khó khăn: các nguyên nhân gây té ngã

Các vấn đề di chuyển có thể tự thúc đẩy như là tình trạng giảm hoạt động dẫn đến mất chức năng và độ chắc của khối cơ. Cách tiếp cận có hệ thống một cách toàn diện là điều cần thiết.

Tiêu chảy: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Tiêu chảy cấp thường do nhiễm trùng gây ra, đôi khi có liên quan đến việc sử dụng thuốc hoặc bệnh cảnh ruột viêm. Tiêu chảy mạn tính/tái diễn có thể là biểu hiện của bệnh lý ruột viêm, ung thư đại trực tràng nhưng phân lớn do hội chứng ruột kích thích.

Nguyên tắc của trị liệu da liễu

Chất làm mềm da có hiệu quả nhất khi được áp dụng khi làm da ướt, Nếu da quá nhờn sau khi sử dụng, lau khô bằng khăn ẩm

Phân mỡ: phân tích đặc điểm

Phân mỡ được định nghĩa một cách định lượng là có hơn 7g chất béo trong phân trong khoảng thời gian 24 giờ trong khi bệnh nhân đang ăn kiêng không quá 100 g chất béo mỗi ngày.

Định hướng chẩn đoán nôn ra máu

Nôn ra máu đỏ tươi hoặc máu cục là dấu hiệu của máu đang tiếp tục chảy và là một cấp cứu nội khoa, nếu máu màu đen, có hình hạt café là gợi ý của chảy máu đã cầm hoặc chảy máu tương đối nhẹ.

Khó thở: phân tích triệu chứng

Khó thở có thể là biểu hiện nhiều tình trạng, nhưng đại đa số đều có một trong năm tình trạng mãn tính, hen, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh phổi kẽ, rối loạn chức năng cơ tim, béo phì và suy nhược cơ thể.

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Chóng mặt choáng váng: triệu chứng nghiêm trọng tiền ngất

Xem xét các cơn váng đầu có xuất hiện trong khi bệnh nhân đang đứng và có yếu tố khởi phát rõ ràng không, ví dụ như xúc cảm mạnh, tiêm tĩnh mạch, đứng lâu và/hoặc kèm theo các triệu chứng phó giao cảm như nôn, vã mồ hôi, rối loạn thị giác.

Xuất huyết trực tràng: đánh giá các nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa dưới

Phần lớn bệnh nhân xuất huyết do các nguyên nhân lành tính. Ở bệnh nhân xuất huyết trực tràng cấp tính, đánh giá mức độ xuất huyết và tiến hành đầy đủ các bước cấp cứu trước khi chẩn đoán chính xác.

Vô kinh: phân tích triệu chứng

Vô kinh là một thuật ngữ lâm sàng dùng để mô tả tình trạng không có kinh nguyệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nó có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn.

Mất thăng bằng: choáng mặt mất vững

Nhiều yếu tố góp phần gây mất thăng bằng, đặc biệt ở người già, bao gồm yếu chi, bệnh lý thần kinh cảm giác, tổn thương cảm giác bản thể, bệnh khớp, bệnh lý tổn thương thị giác và mất tự tin.

Giảm tiểu cầu: phân tích triệu chứng

Giảm tiểu cầu xảy ra thông qua một hoặc nhiều cơ chế sau: giảm sản xuất tiểu cầu bởi tủy xương, tăng phá hủy tiểu cầu, kẹt lách, hiệu ứng pha loãng và lỗi xét nghiệm.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Ho: phân tích triệu chứng

Ho được kích hoạt thông qua kích hoạt cảm giác của các sợi hướng tâm trong dây thần kinh phế vị, phản xạ nội tạng này có thể được kiểm soát bởi các trung tâm vỏ não cao hơn.

Tràn khí màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn khí màng phổi có hai loại chính, tự phát và không tự phát, tự phát phân thành nguyên phát hoặc thứ phát, tràn khí không tự phát là do chấn thương, do điều trị.

Đau ngực không điển hình: phân tích triệu chứng

Đau ngực không điển hình có thể bắt nguồn từ bất kỳ cơ quan nào trong lồng ngực, cũng như từ các nguồn ngoài lồng ngực, ví dụ viêm tuyến giáp hoặc rối loạn hoảng sợ.

Tiểu đêm: phân tích triệu chứng

. Sinh lý bệnh cơ bản có thể phụ thuộc vào một số vấn đề hoàn toàn là cơ học và đối với những vấn đề khác có thể liên quan đến các cơ chế nội tiết tố thần kinh phức tạp.