Tăng Creatinin: phân tích triệu chứng

2023-05-01 06:17 PM

Creatinine tăng cao là do suy thận và có thể được chia thành ba nhóm, trước thận, bệnh thận nội tại và sau thận. Chúng cũng có thể được chia thành các nguyên nhân cấp tính (vài ngày đến vài tuần) và mãn tính.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Creatinine tăng cao được định nghĩa là creatinine huyết thanh >1,2 mg/dL ở nam và >1,1 mg/dL ở nữ. Creatinine là sản phẩm phân hủy của creatine từ quá trình chuyển hóa cơ bắp và được bài tiết qua nước tiểu. Công dụng chính của creatinine là đo lường chức năng thận bằng cách tính tốc độ lọc cầu thận.

Nguyên nhân

Creatinine tăng cao là do suy thận và có thể được chia thành ba nhóm nguyên nhân: trước thận, bệnh thận nội tại và sau thận. Chúng cũng có thể được chia thành các nguyên nhân cấp tính (vài ngày đến vài tuần) và mãn tính (vài tháng đến nhiều năm). Tổn thương thận cấp tính được định nghĩa là sự gia tăng cấp tính creatinine lớn hơn 0,5 mg/dL so với mức cơ bản hoặc lớn hơn 1,5 lần so với mức cơ bản hoặc thiểu niệu (lượng nước tiểu dưới 400 mL/ngày). Nguyên nhân trước thận chiếm 60–70% các trường hợp và bao gồm giảm tưới máu thận do mất nước tuyệt đối hoặc tương đối hoặc giảm thể tích nội mạch. Nguyên nhân nội tại chiếm 25–40% các trường hợp và có thể được chia thành các bệnh mạch máu, bệnh cầu thận và bệnh ống kẽ thận. Nguyên nhân sau thận chiếm 5–10% các trường hợp và gây ra bởi bất kỳ sự tắc nghẽn nào giữa thận và đoạn cuối của niệu quản. Creatinine tăng giả có thể xảy ra do dùng thuốc cản trở kỹ thuật xét nghiệm (cefoxitin hoặc các cephalosporin khác, flucytosine, methyldopa, levodopa, vitamin C và barbiturate), thuốc ngăn chặn bài tiết creatinine qua ống thận (cimetidine, pyrimethamine và trimethoprim), uống phải chất độc (methanol và rượu isopropyl), bổ sung creatine và nhiễm toan ceton.

Đánh giá đặc điểm

Creatinine nên được theo dõi ở những bệnh nhân mắc một số bệnh mãn tính (tiểu đường, tăng huyết áp, v.v.) và một số loại thuốc (thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE), thuốc ức chế thụ thể angiotensin (ARB), thuốc lợi tiểu, v.v.). Hầu hết tất cả các trường hợp nhập viện đều phải được đánh giá creatinine và nên được theo dõi hàng ngày ở những bệnh nhân được điều trị có ảnh hưởng đến creatinine (truyền dịch IV, kháng sinh gây độc cho thận và thuốc lợi tiểu).

Chẩn đoán

Tăng creatinine thường không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Chẩn đoán được thực hiện bằng cách kiểm tra creatinine huyết thanh. Cần đánh giá nguyên nhân gây suy giảm chức năng thận và có thể bao gồm so sánh với creatinine trước đó, độ thanh thải creatinine (được tính bằng công thức Cockcroft-Gault hoặc bằng cách thu thập 24 giờ), phân tích nước tiểu, cặn nước tiểu, đo lượng nước tiểu trong 24 giờ (nếu vô niệu), lấy nước tiểu 24 giờ để kiểm tra độ thanh thải creatinine và protein, urê, chất điện giải, công thức máu toàn bộ, glucose, bicarbonate, canxi và phốt pho, protein và albumin, siêu âm thận hoặc sinh thiết thận. Phân đoạn bài tiết natri (FENa) có thể được sử dụng để phân biệt giữa các nguyên nhân trước thận, nội tại và sau thận. FENa được tính toán bằng cách sử dụng natri và creatinine trong huyết thanh và nước tiểu.

Nguyên nhân trước thận sẽ có kết quả dưới 1% và nguyên nhân nội tại và sau thận sẽ lớn hơn 2%.

Bài viết cùng chuyên mục

Phát ban toàn thân cấp: phân biệt các bệnh cảnh lâm sàng

Bài viết này nhằm cung cấp một cách tiếp cận từng bước để xác định được những trường hợp ban da toàn thân cấp là những cấp cứu trong da liễu cần được hỏi ý kiến chuyên khoa da liễu và điều trị ngay.

Triệu chứng và dấu hiệu bệnh mắt

Tiết tố mủ thường do nhiễm vi khuẩn ở kết mạc, giác mạc hoặc túi lệ. Viêm kết mạc hoặc viêm giác mạc do vi rút gây tiết tố nước.

Khiếm thính ở người cao tuổi

Khuếch đại nghe phù hợp có thể là một thách thức vì sự kỳ thị liên quan đến hỗ trợ nghe cũng như chi phí của các thiết bị như vậy

Thăm khám bệnh nhân: đã có một chẩn đoán trước đó

Tự chẩn đoán cũng có thể làm chậm trễ trong tìm đến sự giúp đỡ về y tế bởi vì bệnh nhân không đánh giá đúng triệu chứng hay trong tiềm thức của họ không muốn nghĩ đến các bệnh nghiêm trọng.

Phân tích tình trạng té ngã để chẩn đoán và điều trị

Hầu hết xét nghiệm máu đều có giá trị thấp và nên được thực hiện để xác nhận nghi ngờ, điện tâm đồ rất hữu ích ở người cao tuổi để loại trừ bệnh tim.

Trầm cảm ở người cao tuổi

Nói chung, fluoxetine được tránh vì thời gian hoạt động dài của nó và thuốc chống trầm cảm ba vòng cũng được tránh vì tác dụng phụ kháng cholinergic cao

Thiếu máu: phân tích triệu chứng

Thiếu máu chỉ là một triệu chứng của bệnh chứ không phải bản thân bệnh. Bất cứ khi nào thiếu máu được tìm thấy, nguyên nhân phải được tìm kiếm.

Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng

Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.

Xét nghiệm Covid-19: hướng dẫn thu thập và xử lý bệnh phẩm

Đối với xét nghiệm chẩn đoán ban đầu với các trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 hiện tại, khuyến nghị nên thu thập và xét nghiệm bệnh phẩm đường hô hấp trên.

Bệnh nhân hen phế quản cấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Đặc điểm cần quan tâm, ví dụ hen gần tử vong trước đó, kém dung nạp điều trị. Nếu như những đặc điểm nặng vẫn tiếp tục, theo dõi ở môi trường chăm sóc tích cực với đánh giá lặp lại với các chỉ số SpO2, PEFR.

Phù hai chi dưới (chân)

Manh mối cho thấy DVT bao gồm tiền sử ung thư, cố định chi gần đây, hoặc giam ngủ ít nhất là 3 ngày sau phẫu thuật lớn, Tìm kiếm cho cách giải thích khác

Viêm mũi: phân tích triệu chứng

Viêm mũi dị ứng là kết quả của tình trạng viêm niêm mạc do dị ứng, viêm mũi không dị ứng không phụ thuộc vào immunoglobulin E (IgE) hoặc quá trình viêm chủ yếu.

Chẩn đoán bệnh lý: tổng hợp các bước của quá trình

Phương pháp chính xác để đạt được chẩn đoán có thể sẽ có phần khó hiểu cho những người mới bắt đầu thực hành lâm sàng. Những người chẩn đoán giỏi lúc nào cũng sử dụng một vài kỹ năng bổ trợ mà đã thu lượm được qua hàng năm hoặc hàng chục năm kinh nghiệm.

Ngất: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

Ngất có thể được phân loại bằng cách sử dụng các hệ thống khác nhau từ các tình trạng ác tính và lành tính đến các tình trạng do tim và không do tim.

Đau bắp chân: phân tích triệu chứng

Thông tin thích hợp bao gồm vị trí chính xác của cơn đau, cũng như chất lượng, mức độ nghiêm trọng, thời gian kéo dài và các yếu tố làm trầm trọng thêm hoặc giảm nhẹ.

Tiểu máu: phân tích triệu chứng

Tiểu máu đại thể với sự đổi màu đỏ rõ ràng, lớn hơn 50 tế bào hồng cầu/trường năng lượng cao hoặc tiểu máu vi thể được phát hiện bằng que nhúng sau đó kiểm tra bằng kính hiển vi.

Phòng chống thừa cân béo phì

Béo phì rõ ràng liên quan đến đái tháo đường type 2, cao huyết áp, tăng lipid máu, ung thư, viêm xương khớp, bệnh tim mạch, ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn và hen suyễn

Mệt mỏi: các biểu hiện phải phân biệt

Mệt mỏi hay thiếu năng lượng thường là lý do cho việc từ bỏ các hoạt động và đặt câu hỏi cẩn thận có thể cần thiết để phân biệt giữa giới hạn hoạt động thể lực và thiếu hứng thú, quyết tâm.

Tiếp cận bệnh nhân bị bệnh thận

Bệnh thận có thể là cấp hoặc mãn, suy thận cấp thì chức năng thận xáu đi từng giờ hoặc từng ngày làm ứ đọng sản phẩm chuyển hóa nitơ trong máu.

Sốt: các nguyên nhân thường gặp gây sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp do nhiễm trùng. Nhiễm trùng gây ra một đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời. Nguyên nhân khác có thể gây ra sốt là bệnh ác tính, bệnh lý mô liên kết.