Ngứa da: phân tích triệu chứng

2023-04-11 09:17 PM

Nhiều bệnh ngoài da có biểu hiện ngứa cục bộ hoặc toàn thân, bao gồm viêm da tiếp xúc, viêm da dạng herpes, viêm da dị ứng, bệnh móng chân, pemphigoid bọng nước, nấm mycosis và bệnh vẩy nến.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Ngứa hoặc ngứa da là một cảm giác kích thích mong muốn gãi. Ngứa được truyền qua các tế bào thần kinh đa hình C không myelin dẫn truyền chậm và có thể là các tế bào thần kinh cảm giác đau delta loại A với các đầu dây thần kinh tự do nằm gần ngã ba biểu bì hoặc trong biểu bì.

Nguyên nhân

Nhiều bệnh ngoài da có biểu hiện ngứa cục bộ hoặc toàn thân.

Chúng bao gồm viêm da tiếp xúc, viêm da dạng herpes, viêm da dị ứng, bệnh móng chân, pemphigoid bọng nước, nấm mycosis và bệnh vẩy nến. Ngoài các bệnh da liễu nguyên phát, nhiều rối loạn hệ thống, chẳng hạn như suy thận, viêm gan và suy giáp, có thể gây ngứa.

Các nguyên nhân gây ngứa toàn thân phổ biến hơn ở những người lớn tuổi, đặc biệt là những người có bệnh đi kèm khác. Mặt khác, tỷ lệ phổ biến của tình trạng da liễu cụ thể sẽ thay đổi theo nhóm tuổi và môi trường.

Đánh giá đặc điểm

Hỏi bệnh sử kỹ lưỡng và khám thực thể thường sẽ phân biệt giữa các biểu hiện liên quan đến bệnh da liễu hoặc bệnh hệ thống và sẽ định hướng thêm cho việc khám thực thể và chỉ ra nhu cầu đánh giá trong phòng thí nghiệm. Tiền sử khởi phát ngứa toàn thân ngấm ngầm phù hợp hơn với rối loạn hệ thống. Một tiền sử dùng thuốc chi tiết sẽ giúp loại trừ ngứa do thuốc. Tiền sử lạm dụng rượu có thể chỉ ra bệnh gan mãn tính. Việc xem xét các căng thẳng cảm xúc tiềm ẩn và tiền sử sức khỏe tâm thần có thể gợi ý nguyên nhân tâm thần.

Khám thực thể giúp phân biệt giữa các nguyên nhân ngứa toàn thân và các bệnh lý da liễu nguyên phát. Trong trường hợp bệnh toàn thân, bệnh nhân có thể có biểu hiện da bình thường hoặc tổn thương thứ phát, chẳng hạn như trầy xước, lichen hóa, nốt ngứa hoặc dấu hiệu nhiễm trùng thứ cấp. Vàng da, cường giáp hoặc xuất hiện nhiều có thể chỉ ra một tình trạng hệ thống cụ thể. Ngoài ra, các tổn thương da đặc trưng trong một vùng phân bố cụ thể có thể là đặc trưng cho một tình trạng da liễu cụ thể.

Trong trường hợp nghi ngờ nguyên nhân da liễu nguyên phát gây ngứa, có thể cần phải điều tra và sinh thiết da để đưa ra chẩn đoán cụ thể.

Trong trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng da liễu, vết xước trên da hoặc mẫu tóc thường cho thấy sự hiện diện của sợi nấm hoặc bào tử khi xét nghiệm kali hydroxit (KOH) bằng cách kiểm tra bằng kính hiển vi.

Trong trường hợp ngứa do nguyên nhân toàn thân, các xét nghiệm phù hợp với tình trạng bệnh được chỉ định. Ví dụ bao gồm những điều sau đây:

1. Xét nghiệm chức năng gan trong ngứa do ứ mật.

2. Xét nghiệm chức năng thận trong suy thận mạn.

3. Xét nghiệm chức năng tuyến giáp trong bệnh lý tuyến giáp.

4. Nghiên cứu về sắt trong thiếu máu thiếu sắt.

5. Hình thái máu trong thiếu máu thiếu sắt, đa hồng cầu nguyên phát và ngứa cận ung thư.

6. Tải lượng vi rút, xét nghiệm huyết thanh học và số lượng CD4 khi nghi ngờ nhiễm vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người.

Một số tình trạng gây ngứa, chẳng hạn như viêm da dị ứng, có thể do di truyền và thường có tiền sử gia đình tích cực.

Chẩn đoán phân biệt

Điều quan trọng là phải phân biệt xem nguyên nhân gây ngứa là nguyên phát hay toàn thân. Đánh giá thêm tiến hành từ thời điểm này. Trong các bệnh da liễu nguyên phát, các tổn thương da nguyên phát đặc trưng hoặc sự phân bố đặc trưng của các tổn thương thường xuất hiện.

Chẩn đoán phân biệt ngứa rất rộng.

Các nguyên nhân da liễu phổ biến gây ngứa ở cơ sở chăm sóc ban đầu bao gồm khô da, hoặc khô da quá mức, chàm hoặc viêm da tiếp xúc, bệnh vẩy nến và mề đay, cũng như nhiễm trùng da liễu. Da khô có xu hướng xuất hiện ở những bệnh nhân lớn tuổi, trong mùa đông, ở những nơi có độ ẩm xung quanh thấp và thường xuyên tắm rửa. Viêm da dạng chàm có xu hướng xảy ra trên bề mặt uốn cong của cánh tay và chân và bề mặt nếp gấp của cổ tay và cổ, đặc biệt là ở trẻ em. Ở trẻ nhỏ, má hoặc trán và các bề mặt bên của tứ chi thường bị ảnh hưởng. Bệnh vẩy nến thường liên quan đến phát ban có vảy đặc trưng và nổi mề đay được đặc trưng bởi sự hiện diện của các mảng và ban đỏ. Nhiễm trùng nấm da thường xuất hiện với các tổn thương da đặc trưng hoặc bộc lộ tác nhân gây bệnh trên các vết trầy xước trên da. Một cách tiếp cận cẩn thận, từng bước đối với bệnh nhân bị ngứa sẽ thưởng cho bác sĩ chăm sóc chính và bệnh nhân với chẩn đoán chính xác trong hầu hết các trường hợp.

Bài viết cùng chuyên mục

Shock: phân tích các đặc điểm triệu chứng lâm sàng

Một số bệnh nhân có thể duy trì huyết áp trong giới hạn bình thường mặc dù có rối loạn chức năng cơ quan, cân nhắc bệnh lý khu trú nếu chỉ có một cơ quan bị rối loạn, chẳng hạn thiểu niệu mà không có bằng chứng rõ ràng của rối loạn huyết động.

Đánh giá bệnh nhân: hướng dẫn thực hành

Những bệnh nhân bị bệnh cấp tính đòi hỏi cần được lượng giá một cách nhanh chóng theo các bước ABCDE với những trường hợp đe dọa tính mạng hoặc có sự xáo trộn lớn về sinh lý.

Chiến lược sử dụng thuốc giảm đau

Nếu cơn đau không thể kiểm soát mà không có tác dụng phụ khó chịu của thuốc, các bác sĩ nên xem xét sử dụng liều thấp hơn của nhiều loại thuốc, được thực hiện thường cho đau thần kinh

Khó nuốt thực quản (rối loạn vận động): các nguyên nhân thường gặp

Co thắt thực quản gây khó nuốt khởi phát chậm (thường là hàng năm), xuất hiện với thức ăn lỏng và rắn, và có thể bắt đầu không liên tục. Khó chịu sau xương ức và tiếng ọc ạch là thường thấy.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Đau ngực từng cơn: đặc điểm đau do tim và các nguyên nhân khác

Đau ngực do tim thường được mô tả điển hình là cảm giác bị siết chặt, đè nặng nhưng nhiều trường hợp khác có thể mô tả là bỏng rát. Nhiều bệnh nhân không cảm thấy đau mà chỉ là cảm giác khó chịu nếu chỉ hỏi về đau, có thể bỏ sót chẩn đoán.

Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng

Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.

Sốt phát ban: phân tích triệu chứng

Tiếp cận chẩn đoán phân biệt là phân biệt giữa các thực thể khác nhau gây sốt và bệnh tật bằng các loại phát ban mà chúng thường gây ra.

Phì đại tuyến giáp (bướu cổ): phân tích triệu chứng

Bất kỳ cản trở quá trình tổng hợp hoặc giải phóng hormone tuyến giáp đều có thể gây ra bướu cổ. Cho đến nay, yếu tố rủi ro quan trọng nhất đối với sự phát triển của bệnh bướu cổ là thiếu i-ốt.

Mất thính lực: phân tích triệu chứng

Mất thính lực có thể được chia thành ba loại nguyên nhân: mất thính lực dẫn truyền, mất thính lực thần kinh tiếp nhận và mất thính lực hỗn hợp.

Suy dinh dưỡng và yếu đuối ở người cao tuổi

Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và X quang hữu ích cho các bệnh nhân có giảm cân bao gồm máu toàn phần, chất huyết thanh bao gồm glucose, TSH, creatinine, canxi

Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Thông qua tiền sử và thăm khám lâm sàng kèm theo chụp hình ảnh cột sống rất quan trọng để xác định xem bệnh nhân đau thắt lưng có bệnh học nghiêm trọng và/ hoặc có thể chữa trị được hay không.

Phù khu trú: đánh giá các nguyên nhân gây lên bệnh cảnh lâm sàng

Phù một bên chân thường gợi ý những bệnh lý khu trú như tắc nghẽn tĩnh mạch hoặc bạch mạch; Phù cả hai bên có thể do bởi những nguyên nhân tại chỗ nhưng thường kèm với sự quá tải dịch toàn thân.

Thăm khám bệnh nhân suy dinh dưỡng

Trên cơ sở bệnh sử và kết quả khám sức khỏe, bệnh nhân được xếp theo 3 loại là dinh dưỡng tốt, suy dinh dưỡng trung bình hoặc nghi ngờ và suy dinh dưỡng nặng.

Suy giáp: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp nguyên phát là viêm tuyến giáp tự miễn, hoặc bệnh Hashimoto, là kết quả của sự phá hủy dần dần tuyến giáp bởi các tế bào T.

Điện tâm đồ trong đau thắt ngực không ổn định/ nhồi máu cơ tim không ST chênh lên

Sóng T đảo ngược có thể là bằng chứng điện tâm đồ của thiếu máu. Sóng T âm sâu đối xứng ở chuyển đạo trước tim gợi ý tắc nghẽn nghiêm trọng gốc động mạch vành trái, những những biểu hiện khác ít đặc hiệu hơn.

Phát ban dát sẩn: phân tích triệu chứng

Khi phát ban dát sẩn có liên quan đến sốt, nên nghi ngờ nguyên nhân nhiễm trùng. Nếu không có sốt, phản ứng dị ứng thường là nguyên nhân.

Đau bụng cấp: vị trí hướng lan và tính chất của đau khi chẩn đoán

Những nguyên nhân gây ra đau bụng cấp được liệt kê dươi đây. Những số trong ngoặc tương ứng với những vùng khác nhau của bụng, được thể hiện ở hình, nơi mà cơn đau nổi bật, điển hình nhất.

Dị cảm và loạn cảm: phân tích triệu chứng

Dị cảm và rối loạn cảm giác là do rối loạn chức năng của hệ thống thần kinh có thể xảy ra ở bất cứ đâu dọc theo con đường cảm giác giữa vỏ não và thụ thể cảm giác.

Tiếp cận chẩn đoán bệnh nhân bị bệnh nặng

Việc tiếp cận hầu hết, nếu không phải tất cả, bệnh nhân trong tình huống cấp tính, trước tiên phải xác định không bị ngừng tim phổi và không có xáo trộn lớn các dấu hiệu sinh tồn.

Nôn ra máu: đánh giá tình trạng lâm sàng

Mọi bệnh nhân nôn ra máu có các dấu hiệu của shock hoặc có bằng chứng bệnh nhân vẫn đang chảy máu, nên tiến hành nội soi cấp cứu sau khi đã hồi sức đầy đủ cho bệnh nhân.

Phân tích triệu chứng mệt mỏi để chẩn đoán và điều trị

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống, trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định.

Khó thở mãn tính: đánh giá triệu chứng của các bệnh lý thực thể

Tìm kiếm bằng chứng khách quan của phục hồi hoặc biến đổi đường thở để khẳng định chấn đoán: Thực hiện bởi phế dung kế sau đó yêu cầu bệnh nhân ghi lại nhật ký lưu lượng thở đỉnh. Xem xét đánh giá chuyên khoa nếu như chẩn đoán không chắc chắn.

Đau bụng cấp: triệu chứng kèm các dấu hiệu cảnh báo

Xét nghiệm bổ sung thường được yêu cầu ở bệnh nhân > 45 tuổi có triệu chứng mới khởi phát, sụt cân, suy sụp hoặc xét nghiệm sàng lọc bất thường.

Insulin tiêm dưới da cho bệnh nhân nằm viện: phác đồ và mục tiêu điều trị

Có khoảng ba mươi phần trăm, bệnh nhân nhập viện bị tăng đường huyết, nhiều bệnh nhân trong số này có tiền sử đái tháo đường trước đó