Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng

2022-10-31 03:19 PM

Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. 

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Khảo sát để hồi sinh tim phổi

Bệnh nhân không tương tác rõ ràng với môi trường không chỉ đơn giản là đang ngủ. Mục đích đánh giá ban đầu là bệnh nhân có bị ngừng tim phổi hay không, cho đến khi nó được chứng minh nguyên nhân khác. Khi đến gần bệnh nhân, hãy quan sát kỹ, xác định nhịp thở hoặc cử động tự phát. Nếu những điều này không rõ ràng, hãy kích thích bệnh nhân bằng cách hỏi to bệnh nhân.

Khi gọi hỏi bệnh nhân không có phản ứng, hãy tạo cho đường thở mở bằng động tác nâng cằm / nghiêng đầu và nhìn, lắng nghe và cảm nhận (cảm nhận chuyển động của không khí áp vào má) để thở. Để mở đường thở của bệnh nhân bất tỉnh, hãy kéo thẳng đầu và nâng cằm bệnh nhân lên; Đặt một tay lên trán và tay kia đặt sau chẩm của bệnh nhân, đồng thời ngửa đầu ra sau. Động tác này di chuyển lưỡi ra khỏi phía sau cổ họng, cho phép không khí đi qua lưỡi và vào khí quản. Cần thận trọng với bất kỳ bệnh nhân nào nếu nghi ngờ có chấn thương cổ. Với bệnh nhân như vậy, cố gắng mở đường thở bằng cách nâng cằm mà không ngửa đầu ra sau; cầm lấy các răng dưới và kéo hàm về phía trước. Nếu cần, hãy nghiêng đầu về phía sau một chút. Nếu một bệnh nhân đang đeo răng giả, hãy tháo răng giả.

Nếu không có bằng chứng xác định thở tự phát, hãy hô hấp nhân tạo hai hơi bằng cách thông khí bằng miệng-miệng. Tiếp theo, gọi sự giúp đỡ bằng bất kỳ cách nào có thể mà không để gián đoạn cấp cứu bệnh nhân.

Xác định xem tim tự đập hay không bằng cách cảm nhận động mạch cảnh hoặc sờ trước tim ở trẻ sơ sinh để tìm xung động của tim. Nếu không có mạch, bắt đầu ép tim ngoài lồng ngực và xen kẽ với thở máy; nói cách khác, bắt đầu hô hấp nhân tạo.

Khảo sát đánh giá các chức năng quan trọng

Khi bác sỹ đã xác định bệnh nhân không cần hô hấp nhân tạo hoặc bệnh nhân đã phục hồi hoạt động tim phổi tự phát, hãy xác định xem các chức năng duy trì sự sống quan trọng có đầy đủ và ổn định hay không hoặc liệu có cần thiết phải tăng cường hoặc các biện pháp hỗ trợ khác hay không.

Tổng quan ban đầu về bệnh nhân, hai lần quan sát có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian và giúp tránh những can thiệp không cần thiết hoặc không kịp thời. Đầu tiên, nếu hệ thống thần kinh trung ương của bệnh nhân đang hoạt động tốt, được biểu hiện bằng khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. Thứ hai, nếu da của bệnh nhân ấm, khô và có màu sắc bình thường, thì có khả năng là đã đủ oxy và lưu lượng máu đến ngoại vi. Trong tình trạng sốc, lưu lượng máu ngoại vi bị ngưng trệ về trung tâm; do đó, da thay đổi là dấu hiệu ban đầu của sốc giảm thể tích hoặc tim (cung lượng tim thấp). Các dấu hiệu chẩn đoán quan trọng về da liên quan đến các bệnh lý tim phổi cấp tính là màu xám, lốm đốm hoặc xanh tím; nhiệt độ da lạnh; và da tiết mồ hôi rõ rệt. Dấu hiệu cuối cùng, là đổ mồ hôi quá nhiều, gây ra bởi sự hoạt hóa của hệ thần kinh giao cảm bởi bất kỳ mối đe dọa lớn nào đối với cân bằng nội môi.

Tại thời điểm này thăm khám, nếu bệnh nhân bị chấn thương đầu có thể xảy ra, hãy cố định đầu và cổ của bệnh nhân bằng cách sử dụng bảng, băng dính, băng gạc hoặc khăn tắm hoặc bằng cách chỉ định ai đó giữ đầu bất động. Khi việc đánh giá hoàn tất và các chẩn đoán hình ảnh được thực hiện, nếu cần, những hạn chế này đối với chuyển động có thể được loại bỏ. Tuy nhiên, một khi bệnh nhân đã bất động, việc loại bỏ các biện pháp này cần phải đưa ra quyết định cẩn thận.

Hai thứ tự ưu tiên tiếp theo là tìm kiếm và xử trí chảy máu động mạch và vết thương ngực hở. Loại thứ hai được gọi là dẫn lưu vết thương ở ngực vì chúng cho phép không khí đi vào khoang màng phổi, dẫn đến xẹp phổi bên dưới (tràn khí màng phổi). Chảy máu động mạch và vết thương ở ngực do chảy máu có thể gây tử vong trong thời gian ngắn và cả hai đều được điều trị bằng cách băng ép để chặn vết thương.

Tại thời điểm này thăm khám, bệnh nhân đã ổn định đến mức có thể nhận được các dấu hiệu sinh tồn. Những điều này bao gồm trạng thái tinh thần của bệnh nhân, tốc độ và kiểu hô hấp, mạch, huyết áp và, trong một số trường hợp, nhiệt độ cơ thể. Tình trạng tâm thần có thể được đánh giá theo hệ thống AVPU (theo truyền thống được phân loại là tỉnh táo, ngủ gà, lơ mơ hoặc hôn mê). Cách ghi nhớ AVPU cho mức độ ý thức như sau:

A: bệnh nhân tỉnh táo (patient is alert).

V: bệnh nhân đáp ứng với kích thích bằng lời nói (patient responds to a verbal stimulus).

P: bệnh nhân đáp ứng với kích thích gây đau (patient responds to a painful stimulus).

U: bệnh nhân không phản ứng (patient is unresponsive).

Ước tính huyết áp bằng độ nẩy của mạch và bằng cách đánh giá những mạch nào có thể sờ thấy được. Nếu sờ thấy mạch quay ở cổ tay, thì huyết áp tâm thu ít nhất là 80 mm Hg. Nếu không phát hiện được mạch quay và chỉ có thể cảm nhận được mạch đùi, thì huyết áp tâm thu là 60 đến 70 mm Hg. Nếu bất thường xẩy ra với dấu hiệu quan trọng, hãy điều trị dấu hiệu bất thường để đưa nó trở lại bình thường. Ví dụ, nếu bệnh nhân thở tự nhiên với tốc độ chỉ năm nhịp thở mỗi phút, hãy tăng cường và hỗ trợ nhịp thở của bệnh nhân để độ sâu và nhịp thở được bình thường. Điều này có thể được thực hiện bằng cách thở xen kẽ miệng-miệng, sử dụng mặt nạ, hoặc đặt nội khí quản và thở máy.

Bệnh nhân chấn thương cũng nên được kiểm tra tim phổi. Đang tìm cách điều trị hoặc loại trừ tràn khí màng phổi có chèn ép tim (tĩnh mạch cổ phồng, tiếng tim mờ, hạ huyết áp...).

Bài viết cùng chuyên mục

Mê sảng: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Cơ chế sinh học thần kinh của mê sảng chưa được hiểu rõ, nhưng một giả thuyết bao gồm mối quan hệ với hoạt động giảm acetycholine.

Rong kinh: phân tích triệu chứng

Rong kinh được định nghĩa là lượng máu kinh nguyệt bị mất nhiều hơn 80 ml, xảy ra đều đặn hoặc kéo dài ≥7 ngày. việc đánh giá lượng máu mất có tiện ích hạn chế.

Định hướng chẩn đoán mệt mỏi

Mệt mỏi là tình trạng kiệt quệ về thể chất và hoặc tinh thần, điều này rất phổ biến và không đặc hiệu, do vậy mà việc xác định tình trạng bệnh nền gặp nhiều khó khăn.

Khám lão khoa: điểm đặc biệt trong đánh giá người già yếu suy kiệt

Khi có thể, xem xét các yếu tố trong tiền sử bệnh nhân có tương tự với những thông tin của người chứng kiến, người chăm sóc, người thân, ghi chú của bệnh nhân hoặc các nhân viên y tế khác không.

Yếu chi: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Nếu biểu hiện hiện tại của yếu chi chỉ giới hạn ở một bên của cơ thể thì đánh giá như yếu chi một bên. Mặt khác, tiếp tục theo các cách thức chẩn đoán hiện tại thậm chí nếu các triệu chứng không đối xứng rõ ràng.

Các xét nghiệm ghi hình và sinh thiết thận

Khi kích thước thận có chiều dài lớn hơn 9 cm thì chỉ ra bệnh thận không hồi phục, Trong bệnh thận một bên có thể có sự chênh lệch kích thước thận đến 1,5 cm

Nhân tuyến giáp: phân tích triệu chứng

Tiếp xúc với bức xạ ion hóa hoặc xạ trị chùm tia bên ngoài (đặc biệt là trước 20 tuổi) làm tăng tỷ lệ mắc các nhân tuyến giáp lành tính và ác tính với tỷ lệ 2% mỗi năm và đạt đỉnh 15–20 năm sau khi tiếp xúc.

Chảy máu trực tràng: đánh giá tình trạng lâm sàng

Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa thấp ở bệnh nhân không có rối loạn huyết động tuy nhiên cần phải nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa cao nếu có các đặc điểm của shock giảm thể tích.

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.

Phòng chống thừa cân béo phì

Béo phì rõ ràng liên quan đến đái tháo đường type 2, cao huyết áp, tăng lipid máu, ung thư, viêm xương khớp, bệnh tim mạch, ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn và hen suyễn

Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng

Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.

Kỹ năng khám sức khỏe trên lâm sàng

Mặc dù bác sỹ không sử dụng tất cả các kỹ thuật nhìn sờ gõ nghe cho mọi hệ cơ quan, nên nghĩ đến bốn kỹ năng trước khi chuyển sang lĩnh vực tiếp theo được đánh giá.

Giảm sút cân không chủ đích

Giảm cân không tự nguyện được coi là có ý nghĩa về mặt lâm sàng khi nó vượt quá 5 phần trăm hoặc hơn trọng lượng cơ thể bình thường trong khoảng thời gian từ 6 đến 12 tháng

Run cơ: phân tích triệu chứng

Run là một trong những rối loạn vận động phổ biến nhất và được đặc trưng bởi một chuyển động dao động và thường nhịp nhàng.

Định hướng chẩn đoán trước một tình trạng sốt

Sốt thường xảy ra như một phần của đáp ứng pha cấp của do nhiễm trùng, nhiễm trùng gây ra đáp ứng viêm hệ thống có tỉ lệ tử vong đáng kể và cần phải được nhận diện và điều trị kịp thời.

Lách to: phân tích triệu chứng

Nhiều nguyên nhân gây lách to có thể được nhóm thành các loại sau: giải phẫu, huyết học, nhiễm trùng, miễn dịch, ung thư, thâm nhiễm và xung huyết.

Lập luận chẩn đoán từ nhiều dấu hiệu và triệu chứng không độc lập

Trong thực tế, nhiều dấu hiệu, triệu chứng và kết quả xét nghiệm thường không độc lập, bởi vì sự hiện diện của một phát hiện làm tăng xác suất xuất hiện của một phát hiện khác.

Thở khò khè: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân gây thở khò khè phổ biến nhất ở mọi lứa tuổi là bệnh hen, và cần cố gắng loại trừ các nguyên nhân gây thở khò khè khác, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh.

Thực hành kiểm soát nhiễm trùng khi chăm sóc sức khỏe

Tất cả các nhân viên y tế cần tuân thủ thường xuyên các hướng dẫn này bất cứ khi nào có khả năng tiếp xúc với các vật liệu có khả năng lây nhiễm như máu hoặc các chất dịch cơ thể khác.

Khó thở cấp tính: các nguyên nhân quan trọng

Khó thở cấp được định nghĩa khi khó thở mới khởi phát hoặc trở nặng đột ngột trong 2 tuần trở lại. Khi có giảm oxy máu nghiêm trọng, tăng CO2 máu, thở dốc hoặc giảm điểm glasgow thì có thể báo hiệu những bệnh lý gây nguy hiểm đến tính mạng.

Đánh giá nhồi máu cơ tim không có ST chênh/ đau thắt ngực không ổn định

Phân tầng nguy cơ bệnh nhân bằng thang điểm TIMI hoặc các thang điểm khác. Cho dù bệnh nhân có biến chứng hay đau ngực tiếp diễn, nên theo dõi điện tâm đồ liên tục cho bệnh nhân nguy cơ trung bình.

Đau thắt ngực từng cơn: đánh giá triệu chứng đau ngực

Nhiều bệnh nhân không thể chẩn đoán chắc chắn. Đánh giá lại những bệnh nhân mà xét nghiệm không đi đến kết luận đau thắt ngực hoặc nguy cơ cao bệnh mạch vành nếu triệu chứng dai dẳng.

Lú lẫn mạn tính: đánh giá về tình trạng lâm sàng

Thực hiện CT sọ não ở mỗi bệnh nhân biểu hiện lú lẫn mãn tính. Nó có thể giúp phát hiện được các nguyên nhân hồi phục được như xuất huyết dưới nhện, hoặc não úng thủy áp lực bình thường hoặc gợi ý các yếu tố nguyên nhân gây bệnh như bệnh mạch máu.

Đi tiểu ra máu: các nguyên nhân thường gặp

Tiểu máu đại thể gợi ý nghĩ nhiều đến bệnh lý đường tiểu và luôn đòi hỏi phải đánh giá thêm. Tiểu máu vi thể thường tình cờ phát hiện ở bệnh nhân không có triệu chứng và thách thức nằm ở việc phân biệt các nguyên nhân lành tính với các bệnh lý nghiêm trọng.

Khó thở cấp: đánh giá lâm sàng và chỉ định can thiệp

Đánh giá hô hấp gắng sức bởi quan sát lặp lại các yếu tố lâm sàng tần số, biên độ và dạng hô hấp; tìm kiếm dấu hiệu sử dụng cơ hô hấp phụ và những đặc điểm của suy kiệt hô hấp.