Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng

2022-10-31 03:19 PM

Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. 

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Khảo sát để hồi sinh tim phổi

Bệnh nhân không tương tác rõ ràng với môi trường không chỉ đơn giản là đang ngủ. Mục đích đánh giá ban đầu là bệnh nhân có bị ngừng tim phổi hay không, cho đến khi nó được chứng minh nguyên nhân khác. Khi đến gần bệnh nhân, hãy quan sát kỹ, xác định nhịp thở hoặc cử động tự phát. Nếu những điều này không rõ ràng, hãy kích thích bệnh nhân bằng cách hỏi to bệnh nhân.

Khi gọi hỏi bệnh nhân không có phản ứng, hãy tạo cho đường thở mở bằng động tác nâng cằm / nghiêng đầu và nhìn, lắng nghe và cảm nhận (cảm nhận chuyển động của không khí áp vào má) để thở. Để mở đường thở của bệnh nhân bất tỉnh, hãy kéo thẳng đầu và nâng cằm bệnh nhân lên; Đặt một tay lên trán và tay kia đặt sau chẩm của bệnh nhân, đồng thời ngửa đầu ra sau. Động tác này di chuyển lưỡi ra khỏi phía sau cổ họng, cho phép không khí đi qua lưỡi và vào khí quản. Cần thận trọng với bất kỳ bệnh nhân nào nếu nghi ngờ có chấn thương cổ. Với bệnh nhân như vậy, cố gắng mở đường thở bằng cách nâng cằm mà không ngửa đầu ra sau; cầm lấy các răng dưới và kéo hàm về phía trước. Nếu cần, hãy nghiêng đầu về phía sau một chút. Nếu một bệnh nhân đang đeo răng giả, hãy tháo răng giả.

Nếu không có bằng chứng xác định thở tự phát, hãy hô hấp nhân tạo hai hơi bằng cách thông khí bằng miệng-miệng. Tiếp theo, gọi sự giúp đỡ bằng bất kỳ cách nào có thể mà không để gián đoạn cấp cứu bệnh nhân.

Xác định xem tim tự đập hay không bằng cách cảm nhận động mạch cảnh hoặc sờ trước tim ở trẻ sơ sinh để tìm xung động của tim. Nếu không có mạch, bắt đầu ép tim ngoài lồng ngực và xen kẽ với thở máy; nói cách khác, bắt đầu hô hấp nhân tạo.

Khảo sát đánh giá các chức năng quan trọng

Khi bác sỹ đã xác định bệnh nhân không cần hô hấp nhân tạo hoặc bệnh nhân đã phục hồi hoạt động tim phổi tự phát, hãy xác định xem các chức năng duy trì sự sống quan trọng có đầy đủ và ổn định hay không hoặc liệu có cần thiết phải tăng cường hoặc các biện pháp hỗ trợ khác hay không.

Tổng quan ban đầu về bệnh nhân, hai lần quan sát có thể tiết kiệm rất nhiều thời gian và giúp tránh những can thiệp không cần thiết hoặc không kịp thời. Đầu tiên, nếu hệ thống thần kinh trung ương của bệnh nhân đang hoạt động tốt, được biểu hiện bằng khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. Thứ hai, nếu da của bệnh nhân ấm, khô và có màu sắc bình thường, thì có khả năng là đã đủ oxy và lưu lượng máu đến ngoại vi. Trong tình trạng sốc, lưu lượng máu ngoại vi bị ngưng trệ về trung tâm; do đó, da thay đổi là dấu hiệu ban đầu của sốc giảm thể tích hoặc tim (cung lượng tim thấp). Các dấu hiệu chẩn đoán quan trọng về da liên quan đến các bệnh lý tim phổi cấp tính là màu xám, lốm đốm hoặc xanh tím; nhiệt độ da lạnh; và da tiết mồ hôi rõ rệt. Dấu hiệu cuối cùng, là đổ mồ hôi quá nhiều, gây ra bởi sự hoạt hóa của hệ thần kinh giao cảm bởi bất kỳ mối đe dọa lớn nào đối với cân bằng nội môi.

Tại thời điểm này thăm khám, nếu bệnh nhân bị chấn thương đầu có thể xảy ra, hãy cố định đầu và cổ của bệnh nhân bằng cách sử dụng bảng, băng dính, băng gạc hoặc khăn tắm hoặc bằng cách chỉ định ai đó giữ đầu bất động. Khi việc đánh giá hoàn tất và các chẩn đoán hình ảnh được thực hiện, nếu cần, những hạn chế này đối với chuyển động có thể được loại bỏ. Tuy nhiên, một khi bệnh nhân đã bất động, việc loại bỏ các biện pháp này cần phải đưa ra quyết định cẩn thận.

Hai thứ tự ưu tiên tiếp theo là tìm kiếm và xử trí chảy máu động mạch và vết thương ngực hở. Loại thứ hai được gọi là dẫn lưu vết thương ở ngực vì chúng cho phép không khí đi vào khoang màng phổi, dẫn đến xẹp phổi bên dưới (tràn khí màng phổi). Chảy máu động mạch và vết thương ở ngực do chảy máu có thể gây tử vong trong thời gian ngắn và cả hai đều được điều trị bằng cách băng ép để chặn vết thương.

Tại thời điểm này thăm khám, bệnh nhân đã ổn định đến mức có thể nhận được các dấu hiệu sinh tồn. Những điều này bao gồm trạng thái tinh thần của bệnh nhân, tốc độ và kiểu hô hấp, mạch, huyết áp và, trong một số trường hợp, nhiệt độ cơ thể. Tình trạng tâm thần có thể được đánh giá theo hệ thống AVPU (theo truyền thống được phân loại là tỉnh táo, ngủ gà, lơ mơ hoặc hôn mê). Cách ghi nhớ AVPU cho mức độ ý thức như sau:

A: bệnh nhân tỉnh táo (patient is alert).

V: bệnh nhân đáp ứng với kích thích bằng lời nói (patient responds to a verbal stimulus).

P: bệnh nhân đáp ứng với kích thích gây đau (patient responds to a painful stimulus).

U: bệnh nhân không phản ứng (patient is unresponsive).

Ước tính huyết áp bằng độ nẩy của mạch và bằng cách đánh giá những mạch nào có thể sờ thấy được. Nếu sờ thấy mạch quay ở cổ tay, thì huyết áp tâm thu ít nhất là 80 mm Hg. Nếu không phát hiện được mạch quay và chỉ có thể cảm nhận được mạch đùi, thì huyết áp tâm thu là 60 đến 70 mm Hg. Nếu bất thường xẩy ra với dấu hiệu quan trọng, hãy điều trị dấu hiệu bất thường để đưa nó trở lại bình thường. Ví dụ, nếu bệnh nhân thở tự nhiên với tốc độ chỉ năm nhịp thở mỗi phút, hãy tăng cường và hỗ trợ nhịp thở của bệnh nhân để độ sâu và nhịp thở được bình thường. Điều này có thể được thực hiện bằng cách thở xen kẽ miệng-miệng, sử dụng mặt nạ, hoặc đặt nội khí quản và thở máy.

Bệnh nhân chấn thương cũng nên được kiểm tra tim phổi. Đang tìm cách điều trị hoặc loại trừ tràn khí màng phổi có chèn ép tim (tĩnh mạch cổ phồng, tiếng tim mờ, hạ huyết áp...).

Bài viết cùng chuyên mục

Phân mỡ: phân tích đặc điểm

Phân mỡ được định nghĩa một cách định lượng là có hơn 7g chất béo trong phân trong khoảng thời gian 24 giờ trong khi bệnh nhân đang ăn kiêng không quá 100 g chất béo mỗi ngày.

Mất ý thức thoáng qua: đánh giá các vấn đề tuần hoàn hô hấp

Bằng chứng trên điện tâm đồ của thiếu máu cơ tim cấp gợi ý rối loạn nhịp thứ phát do thiếu máu; ví dụ nhịp nhanh thất, ngất liên quan đến thiếu máu cơ tim. Thảo luận ngay với bác sĩ tim mạch nếu bất kỳ đặc điểm nào ở trên hiện diện.

Đau khớp: phân tích triệu chứng

Đau khớp có thể là biểu hiện của nhiều nguyên nhân, bao gồm chấn thương cơ học đối với khớp, bệnh thoái hóa khớp, viêm xương khớp, nhiễm trùng và viêm cục bộ hoặc toàn thân.

Thăm khám lâm sàng vùng bìu: những điểm cần chú ý

Ở những bệnh nhân có khối sưng viêm/đau hoặc đau vùng bìu cấp tính thì hay kiểm tra phản xạ da bìu, bình thường tinh hoàn bên phía đó sẽ được cơ bìu nâng lên.

Chẩn đoán bệnh lý: những xác suất và nguy cơ

Chẩn đoán khi xác suất xuất hiện được cho là đủ cao, và loại trừ chẩn đoán khi xác suất đủ thấp. Mức độ chắc chắn đòi hỏi phải dựa vào các yếu tố như hậu quả của sự bỏ sót các chẩn đoán đặc biệt, tác dụng phụ của điều trị và các nguy cơ của test chuyên sâu.

Chẩn đoán bệnh lý: tổng hợp các bước của quá trình

Phương pháp chính xác để đạt được chẩn đoán có thể sẽ có phần khó hiểu cho những người mới bắt đầu thực hành lâm sàng. Những người chẩn đoán giỏi lúc nào cũng sử dụng một vài kỹ năng bổ trợ mà đã thu lượm được qua hàng năm hoặc hàng chục năm kinh nghiệm.

Tràn dịch màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn dịch màng phổi do tăng áp suất thủy tĩnh trong tuần hoàn vi mạch, giảm áp suất keo trong tuần hoàn vi mạch như giảm albumin máu và tăng áp suất âm trong khoang màng phổi.

Khối u ở vú: phân tích triệu chứng

Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.

Rối loạn cương dương: phân tích triệu chứng

Rối loạn cương dương, trước đây thường được gọi là bất lực, được định nghĩa là không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng đủ để giao hợp, về bản chất là một chẩn đoán do bệnh nhân xác định.

Khàn tiếng: phân tích triệu chứng

Hầu hết các trường hợp khàn tiếng đều tự cải thiện, cần phải xem xét các nguyên nhân bệnh lý quan trọng, đặc biệt là trong những trường hợp kéo dài hơn một vài tuần.

Lập luận chẩn đoán từ nhiều dấu hiệu và triệu chứng không độc lập

Trong thực tế, nhiều dấu hiệu, triệu chứng và kết quả xét nghiệm thường không độc lập, bởi vì sự hiện diện của một phát hiện làm tăng xác suất xuất hiện của một phát hiện khác.

Chóng mặt choáng váng: triệu chứng nghiêm trọng tiền ngất

Xem xét các cơn váng đầu có xuất hiện trong khi bệnh nhân đang đứng và có yếu tố khởi phát rõ ràng không, ví dụ như xúc cảm mạnh, tiêm tĩnh mạch, đứng lâu và/hoặc kèm theo các triệu chứng phó giao cảm như nôn, vã mồ hôi, rối loạn thị giác.

Hôn mê: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Hôn mê là tình trạng bất tỉnh một khoảng thời gian kéo dài được phân biệt với giấc ngủ bởi không có khả năng đánh thức bệnh nhân.

Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng

Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.

Sưng khớp: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Nếu nguyên nhân tại khớp thường gây sưng, nóng, đau nhiều hơn và giới hạn vận động khớp cả các động tác chủ động và thụ động. Viêm bao hoạt dịch là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra bởi các hoạt động lặp đi lặp lại.

Điện tâm đồ trong nhồi máu cơ tim có ST chênh lên

ST chênh lên ở các chuyển đạo V2-V5 có thể là dấu hiệu bình thường của tái cực sớm lành tính (‘high take-off’) và, nếu không có điện tâm đồ trước đó có thể gây ra chẩn đoán nhầm.

Tiêm vắc xin Covid-19: các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm

Nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc thuốc kháng histamine, nếu gặp bất kỳ cơn đau và khó chịu nào sau khi chủng ngừa.

Nguy cơ tự tử: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Tự tử thường được coi là một quyết định đạo đức mâu thuẫn với nhiều giá trị tôn giáo và xã hội, đối với nhiều cá nhân cố gắng hoặc tự tử, chất lượng cuộc sống đã trở nên cạn kiệt đến mức không còn lựa chọn nào khác.

Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng

Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.

Phân tích triệu chứng phù nề để chẩn đoán và điều trị

Phù là do sự bất thường trong trao đổi dịch ảnh hưởng đến huyết động mao mạch, trao đổi natri và nước ở thận, hoặc cả hai, phù nề là một triệu chứng phổ biến trong nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau.

Cổ trướng: phân tích triệu chứng

Cổ trướng là do giãn động mạch ngoại vi ở bệnh nhân xơ gan, tăng áp tĩnh mạch cửa gây ra tăng áp lực xoang, gây ra sự giãn động mạch nội tạng và ngoại biên qua trung gian oxit nitric.

Điện tâm đồ trong đau thắt ngực không ổn định/ nhồi máu cơ tim không ST chênh lên

Sóng T đảo ngược có thể là bằng chứng điện tâm đồ của thiếu máu. Sóng T âm sâu đối xứng ở chuyển đạo trước tim gợi ý tắc nghẽn nghiêm trọng gốc động mạch vành trái, những những biểu hiện khác ít đặc hiệu hơn.

Phân tích triệu chứng mất ngủ để chẩn đoán và điều trị

Mất ngủ nguyên phát không phổ biến và là do rối loạn nội tại của chu kỳ ngủ thức, chứng mất ngủ thứ phát phổ biến hơn nhiều.

Loãng xương: phân tích triệu chứng

Sự mất cân bằng hoạt động của nguyên bào xương và nguyên bào xương có thể do một số tình trạng liên quan đến tuổi tác và bệnh tật gây ra, thường được phân loại là loãng xương nguyên phát và thứ phát.

Đau bụng: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân đau bụng có thể khá đa dạng do bệnh lý ngoài ổ bụng hoặc các nguồn trong ổ bụng, các phát hiện vật lý có thể thay đổi, tình trạng đe dọa đến tính mạng có thể phát triển.