- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Tiếng cọ màng ngoài tim: phân tích triệu chứng
Tiếng cọ màng ngoài tim: phân tích triệu chứng
Viêm màng ngoài tim cấp nói chung là một tình trạng lành tính, tự giới hạn và dễ điều trị, viêm có thể tạo ra phản ứng huyết thanh, sợi huyết hoặc mủ.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Màng ngoài tim là một cấu trúc dạng túi bao gồm lớp thành ngoài và lớp tạng bên trong bao bọc tim và gốc của các mạch máu lớn. Có khoảng 5–50 mL huyết tương siêu lọc giữa hai lớp. Nó được chi phối bởi dây thần kinh cơ hoành. Nó chủ yếu chảy vào khoang màng phổi bên phải qua ống lồng ngực. Tiếng cọ xát xuất hiện trong 85% các trường hợp viêm màng ngoài tim và về cơ bản là chẩn đoán viêm màng ngoài tim. Bệnh nhân thường có biểu hiện đau ngực cấp tính và những thay đổi đặc trưng trên điện tâm đồ.
Nguyên nhân
Viêm màng ngoài tim cấp tính (AP) nói chung là một tình trạng lành tính, tự giới hạn và dễ điều trị. Viêm giữa hai lớp có thể tạo ra phản ứng huyết thanh, sợi huyết hoặc mủ. Tràn dịch màng ngoài tim không nhất thiết phải có mặt. Cùng với nhau, căn nguyên vô căn và virus (virus coxsackie, echovirus, virus Epstein-Barr, virus cúm, virus gây suy giảm miễn dịch ở người, virus viêm gan, thủy đậu, sởi và quai bị) chiếm 80–90% các trường hợp. Các khối u ác tính là nguyên nhân hàng đầu thứ ba ở mức 5%. Một nguyên nhân cụ thể được xác định chỉ trong khoảng 7% trường hợp.
Các căn nguyên khác bao gồm vi khuẩn (lao, Staphylococcus, Haemophilus, Pneumococcus, Salmonella, Meningococcus và giang mai), nấm (histoplasmosis, blastomycosis, coccidioidomycosis và aspergillosis), ký sinh trùng (echinococcosis, amip, Rickettsia, và Toxoplasma), viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, bệnh gút, xơ cứng bì (lên đến 85%), sốt thấp khớp, bệnh sacoit, các tình trạng viêm khác (hội chứng Sjögren, bệnh mô liên kết hỗn hợp, hội chứng Reiter, bệnh Whipple, sốt Địa Trung Hải gia đình và bệnh huyết thanh), nhiễm độc niệu, lọc máu, suy giáp, viêm màng ngoài tim do cholesterol, 1–4 ngày sau nhồi máu cơ tim, 1–3 ngày sau phẫu thuật mở màng ngoài tim, di căn (vú, phổi, u lympho, u ác tính và bệnh bạch cầu), chiếu xạ, thuốc (penicillin, cromolyn natri, doxorubicin, cyclophosphamide, procainamide, phenytoin và minoxidil), bóc tách động mạch chủ, chấn thương tim, sau khi đặt ống thông tim hoặc đặt máy tạo nhịp tim, và xuất huyết. Viêm màng ngoài tim liên quan đến nhồi máu đã giảm đáng kể với sự ra đời của các can thiệp tái tưới máu. Hội chứng Dressler xảy ra vài tuần đến vài tháng sau khi đến khoa và phổ biến hơn ở nam giới và người lớn từ 20–50 tuổi. Có tới 15% bệnh nhân có thể bị tái phát các triệu chứng trong vòng vài tháng và 25% cuối cùng sẽ bị tái phát.
Đánh giá đặc điểm lâm sàng
1. Hầu hết bệnh nhân bị đau nhói cấp tính, đau nhói ở xương ức hoặc trước ngực trái. Tuy nhiên, họ có thể bị đau âm ỉ, nhức nhối, bỏng rát hoặc kiểu áp lực. Cơn đau đặc trưng liên quan đến sườn hình thang, tồi tệ hơn khi hít vào, nằm xuống, nuốt hoặc cử động cơ thể và giảm bớt khi ngồi thẳng hoặc nghiêng người về phía trước. Nó cũng có thể tỏa ra cổ, hàm hoặc cánh tay và thường không thuyên giảm khi dùng nitroglycerine.
2. Thường có tiền triệu sốt, khó chịu và đau cơ. Các triệu chứng liên quan có thể bao gồm khó thở (đặc biệt với chèn ép), sụt cân (bệnh ác tính), ho có đờm (với viêm phổi và viêm màng ngoài tim có mủ) hoặc ho ra máu (lao). Các triệu chứng không đặc hiệu bao gồm nấc cụt, ho, khàn giọng (dây thần kinh cơ hoành), đánh trống ngực, buồn nôn và nôn.
3. Tiền sử bệnh lý và phẫu thuật trước đây có thể gợi ý về nguyên nhân bệnh tật hoặc thủ thuật. Ví dụ như phẫu thuật cắt màng ngoài tim gần đây, suy thận, bệnh thấp khớp, chấn thương, bệnh ác tính hoặc sử dụng thuốc nghi ngờ.
Tiếng cọ xát màng ngoài tim là tiếng cót két hoặc tiếng cào có âm vực cao nghe rõ nhất với cơ hoành dọc theo bờ dưới xương ức bên trái với bệnh nhân nghiêng về phía trước khi thở ra. Thông thường nhất là ba pha (tâm nhĩ thu, tâm thất thu và tâm trương sớm tâm thất), nhưng nó có thể là hai pha hoặc một pha. Nó có thể không liên tục và do đó bị bỏ qua nếu không kiểm tra nối tiếp. Tam chứng Beck (tiếng tim bị bóp nghẹt, tĩnh mạch cảnh nổi (JVD), và hạ huyết áp) mạch nghịch thường hoặc dấu hiệu Kussmaul gợi ý chèn ép tim. Với sự tích tụ nhanh chóng, chèn ép có thể xảy ra với ít nhất là 200 mL dịch.
Đánh giá đặc điểm cận lâm sàng
1. Xét nghiệm cận lâm sàng. Hoàn cảnh lâm sàng sẽ chỉ ra các chi tiết cụ thể của xét nghiệm.
Công việc tối thiểu phải bao gồm công thức máu toàn bộ, tốc độ máu lắng, protein phản ứng C, nitơ urê máu, creatinine và men tim. Men tim tăng cao xảy ra trong 35–55% trường hợp do viêm cơ tim. Xét nghiệm thấp khớp cụ thể như yếu tố thấp khớp hoặc bảng kháng thể kháng nhân có thể được chỉ định. Đối với bệnh lao, xét nghiệm da và xét nghiệm adenosine deaminase trong dịch màng ngoài tim được chỉ định. Các xét nghiệm chức năng tuyến giáp, xét nghiệm kháng nguyên liên cầu, xét nghiệm tế bào học dịch màng ngoài tim, chuẩn độ kháng thể hoặc sinh thiết màng ngoài tim có thể được chỉ định.
2. Điện tâm đồ (ECG). Điện tâm đồ không thể thiếu trong chẩn đoán và quản lý tiếng cọ màng ngoài tim. Lúc đầu, những thay đổi tổn thương hiện tại của ST chênh lên lõm xuống và PR hạ xuống được nhìn thấy ở các chuyển đạo trước tim và các chi với những thay đổi tương hỗ ở các chuyển đạo V1 và aVR. Sóng T phẳng dần rồi đảo ngược. Đảo ngược sóng T dai dẳng sau 3 tuần cho thấy sự tích tụ dịch mãn tính và cần phải thử nghiệm thêm. Khác với nhồi máu cơ tim cấp, không có sóng Q hoặc thay đổi đối ứng.
Điện xoay chiều có thể được nhìn thấy với tràn dịch hoặc chèn ép. Điện xoay chiều với nhịp tim nhanh tương đối đặc trưng cho chèn ép tim.
3. Hình ảnh học. Siêu âm tim nên được thực hiện để hỗ trợ chẩn đoán, quản lý và hướng dẫn các can thiệp như chọc dò màng ngoài tim. Tim to hình bình cầu trên phim chụp X-quang ngực đòi hỏi ít nhất 200 mL tràn dịch.
Chẩn đoán phân biệt được mở rộng, tương tự như chẩn đoán đau ngực và được hướng dẫn bởi tình huống lâm sàng. Các tình trạng nổi bật cần xem xét bao gồm hội chứng mạch vành cấp tính, bóc tách động mạch chủ, vỡ thực quản, thuyên tắc phổi, nhồi máu phổi, tràn khí màng phổi, viêm thực quản, co thắt thực quản, viêm dạ dày cấp tính, viêm phổi, viêm túi mật và viêm sụn sườn.
Bài viết cùng chuyên mục
Lập luận chẩn đoán từ các dấu hiệu và triệu chứng
Dấu hiệu và triệu chứng thu tương tự như các xét nghiệm, thông tin và kết quả thu được được đánh giá theo cùng một cách và tuân theo các quy tắc và tiêu chuẩn bằng chứng giống nhau.
Tập thể dục: phòng ngừa bệnh tật
Tập thể dục - Phòng ngừa bệnh tật! Tập thể dục thường xuyên có nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tăng huyết áp, tăng lipid máu, bệnh tiểu đường loại 2, bệnh túi thừa và loãng xương thấp hơn...
Sốt và tăng thân nhiệt
Sốt là một triệu chứng cung cấp thông tin quan trọng về sự hiện diện của bệnh, đặc biệt là nhiễm trùng và những thay đổi trong tình trạng lâm sàng của bệnh nhân
Khám lâm sàng tình trạng dinh dưỡng
Tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân dựa trên chiều cao và cân nặng được diễn giải bằng chỉ số khối cơ thể, là một chỉ số đáng tin cậy hơn về tình trạng béo phì so với các bảng chiều cao cân nặng.
Quang tuyến vú bất thường: phân tích triệu chứng
Sàng lọc rộng rãi bằng chụp nhũ ảnh và những tiến bộ trong điều trị đã dẫn đến giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú.
Rối loạn sắc tố da (nốt ruồi, bớt, tàn nhang) lành tính
Tàn nhang và nốt ruồi son là các đốm nâu phẳng. Tàn nhang đầu tiên xuất hiện ở trẻ nhỏ, khi tiếp xúc với tia cực tím, và mờ dần với sự chấm dứt của ánh nắng mặt trời
Phì đại tuyến giáp (bướu cổ): phân tích triệu chứng
Bất kỳ cản trở quá trình tổng hợp hoặc giải phóng hormone tuyến giáp đều có thể gây ra bướu cổ. Cho đến nay, yếu tố rủi ro quan trọng nhất đối với sự phát triển của bệnh bướu cổ là thiếu i-ốt.
Viêm gan: phân tích triệu chứng
Viêm gan A phổ biến nhất đối với viêm gan cấp tính và viêm gan B và viêm gan C hầu hết dẫn đến nhiễm trùng mãn tính. Vi-rút viêm gan D có thể đồng nhiễm hoặc bội nhiễm. Viêm gan E ở các quốc gia kém phát triển.
Thở khò khè: phân tích triệu chứng
Nguyên nhân gây thở khò khè phổ biến nhất ở mọi lứa tuổi là bệnh hen, và cần cố gắng loại trừ các nguyên nhân gây thở khò khè khác, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh.
Mệt mỏi: các biểu hiện phải phân biệt
Mệt mỏi hay thiếu năng lượng thường là lý do cho việc từ bỏ các hoạt động và đặt câu hỏi cẩn thận có thể cần thiết để phân biệt giữa giới hạn hoạt động thể lực và thiếu hứng thú, quyết tâm.
Giao hợp đau: phân tích triệu chứng
Giao hợp đau, thuật ngữ này thường được sử dụng liên quan đến rối loạn chức năng tình dục nữ, một tỷ lệ nhỏ nam giới cũng bị chứng đau khi giao hợp.
Đánh trống ngực hồi hộp
Mặc dù bệnh nhân mô tả bằng vô số cách, hướng dẫn bệnh nhân mô tả cẩn thận về đánh trống ngực của họ có thể chỉ ra một cơ chế và thu hẹp chẩn đoán phân biệt.
Đau một khớp: phân tích triệu chứng
Đau khớp một bên có nhiều nguyên nhân. Đau một khớp cấp tính thường gặp nhất là do chấn thương, nhiễm trùng, viêm xương khớp hoặc các tình trạng do tinh thể gây ra.
Đau màng phổi: phân tích triệu chứng
Màng phổi thành là nguồn gốc chính của cơn đau do hô hấp, bề mặt trên của cơ hoành và ranh giới bên của trung thất, nó được chi phối bởi các dây thần kinh liên sườn.
Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh
Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.
Nôn ra máu: đánh giá tình trạng lâm sàng
Mọi bệnh nhân nôn ra máu có các dấu hiệu của shock hoặc có bằng chứng bệnh nhân vẫn đang chảy máu, nên tiến hành nội soi cấp cứu sau khi đã hồi sức đầy đủ cho bệnh nhân.
Mất trí nhớ ở người cao tuổi
Mặc dù không có sự đồng thuận hiện nay vào việc bệnh nhân lớn tuổi nên được kiểm tra bệnh mất trí nhớ, lợi ích của việc phát hiện sớm bao gồm xác định các nguyên nhân.
Chảy máu trực tràng: đánh giá tình trạng lâm sàng
Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa thấp ở bệnh nhân không có rối loạn huyết động tuy nhiên cần phải nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa cao nếu có các đặc điểm của shock giảm thể tích.
Điện tâm đồ trong nhồi máu cơ tim có ST chênh lên
ST chênh lên ở các chuyển đạo V2-V5 có thể là dấu hiệu bình thường của tái cực sớm lành tính (‘high take-off’) và, nếu không có điện tâm đồ trước đó có thể gây ra chẩn đoán nhầm.
Viêm thận bể thận trong chẩn đoán và điều trị
Beta lactam tĩnh mạch và một thuốc nhóm Aminoglycosid là lực chọn ban đầu khi chưa có kháng sinh đồ, Ở cơ sở ngoại trú có thể điều trị bằng Trimethoprim sulfamethoxazol
Nguyên tắc của trị liệu da liễu
Chất làm mềm da có hiệu quả nhất khi được áp dụng khi làm da ướt, Nếu da quá nhờn sau khi sử dụng, lau khô bằng khăn ẩm
Đau khớp: phân tích triệu chứng
Đau khớp có thể là biểu hiện của nhiều nguyên nhân, bao gồm chấn thương cơ học đối với khớp, bệnh thoái hóa khớp, viêm xương khớp, nhiễm trùng và viêm cục bộ hoặc toàn thân.
Xét nghiệm Covid-19: hướng dẫn thu thập và xử lý bệnh phẩm
Đối với xét nghiệm chẩn đoán ban đầu với các trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 hiện tại, khuyến nghị nên thu thập và xét nghiệm bệnh phẩm đường hô hấp trên.
Đau bụng mạn tính (từng giai đoạn): đặc điểm từng bệnh lý cụ thể
Đau bụng mạn tính là đau tồn tại trong hơn sáu tháng và xảy ra không có bằng chứng của một rối loạn về thể chất cụ thể. Nó cũng không liên quan đến các chức năng của cơ thể (chẳng hạn như kinh nguyệt, nhu động ruột hoặc ăn uống), thuốc hoặc độc tố.
Tràn khí màng phổi: phân tích triệu chứng
Tràn khí màng phổi có hai loại chính, tự phát và không tự phát, tự phát phân thành nguyên phát hoặc thứ phát, tràn khí không tự phát là do chấn thương, do điều trị.