- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Tiếng cọ màng ngoài tim: phân tích triệu chứng
Tiếng cọ màng ngoài tim: phân tích triệu chứng
Viêm màng ngoài tim cấp nói chung là một tình trạng lành tính, tự giới hạn và dễ điều trị, viêm có thể tạo ra phản ứng huyết thanh, sợi huyết hoặc mủ.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Màng ngoài tim là một cấu trúc dạng túi bao gồm lớp thành ngoài và lớp tạng bên trong bao bọc tim và gốc của các mạch máu lớn. Có khoảng 5–50 mL huyết tương siêu lọc giữa hai lớp. Nó được chi phối bởi dây thần kinh cơ hoành. Nó chủ yếu chảy vào khoang màng phổi bên phải qua ống lồng ngực. Tiếng cọ xát xuất hiện trong 85% các trường hợp viêm màng ngoài tim và về cơ bản là chẩn đoán viêm màng ngoài tim. Bệnh nhân thường có biểu hiện đau ngực cấp tính và những thay đổi đặc trưng trên điện tâm đồ.
Nguyên nhân
Viêm màng ngoài tim cấp tính (AP) nói chung là một tình trạng lành tính, tự giới hạn và dễ điều trị. Viêm giữa hai lớp có thể tạo ra phản ứng huyết thanh, sợi huyết hoặc mủ. Tràn dịch màng ngoài tim không nhất thiết phải có mặt. Cùng với nhau, căn nguyên vô căn và virus (virus coxsackie, echovirus, virus Epstein-Barr, virus cúm, virus gây suy giảm miễn dịch ở người, virus viêm gan, thủy đậu, sởi và quai bị) chiếm 80–90% các trường hợp. Các khối u ác tính là nguyên nhân hàng đầu thứ ba ở mức 5%. Một nguyên nhân cụ thể được xác định chỉ trong khoảng 7% trường hợp.
Các căn nguyên khác bao gồm vi khuẩn (lao, Staphylococcus, Haemophilus, Pneumococcus, Salmonella, Meningococcus và giang mai), nấm (histoplasmosis, blastomycosis, coccidioidomycosis và aspergillosis), ký sinh trùng (echinococcosis, amip, Rickettsia, và Toxoplasma), viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, bệnh gút, xơ cứng bì (lên đến 85%), sốt thấp khớp, bệnh sacoit, các tình trạng viêm khác (hội chứng Sjögren, bệnh mô liên kết hỗn hợp, hội chứng Reiter, bệnh Whipple, sốt Địa Trung Hải gia đình và bệnh huyết thanh), nhiễm độc niệu, lọc máu, suy giáp, viêm màng ngoài tim do cholesterol, 1–4 ngày sau nhồi máu cơ tim, 1–3 ngày sau phẫu thuật mở màng ngoài tim, di căn (vú, phổi, u lympho, u ác tính và bệnh bạch cầu), chiếu xạ, thuốc (penicillin, cromolyn natri, doxorubicin, cyclophosphamide, procainamide, phenytoin và minoxidil), bóc tách động mạch chủ, chấn thương tim, sau khi đặt ống thông tim hoặc đặt máy tạo nhịp tim, và xuất huyết. Viêm màng ngoài tim liên quan đến nhồi máu đã giảm đáng kể với sự ra đời của các can thiệp tái tưới máu. Hội chứng Dressler xảy ra vài tuần đến vài tháng sau khi đến khoa và phổ biến hơn ở nam giới và người lớn từ 20–50 tuổi. Có tới 15% bệnh nhân có thể bị tái phát các triệu chứng trong vòng vài tháng và 25% cuối cùng sẽ bị tái phát.
Đánh giá đặc điểm lâm sàng
1. Hầu hết bệnh nhân bị đau nhói cấp tính, đau nhói ở xương ức hoặc trước ngực trái. Tuy nhiên, họ có thể bị đau âm ỉ, nhức nhối, bỏng rát hoặc kiểu áp lực. Cơn đau đặc trưng liên quan đến sườn hình thang, tồi tệ hơn khi hít vào, nằm xuống, nuốt hoặc cử động cơ thể và giảm bớt khi ngồi thẳng hoặc nghiêng người về phía trước. Nó cũng có thể tỏa ra cổ, hàm hoặc cánh tay và thường không thuyên giảm khi dùng nitroglycerine.
2. Thường có tiền triệu sốt, khó chịu và đau cơ. Các triệu chứng liên quan có thể bao gồm khó thở (đặc biệt với chèn ép), sụt cân (bệnh ác tính), ho có đờm (với viêm phổi và viêm màng ngoài tim có mủ) hoặc ho ra máu (lao). Các triệu chứng không đặc hiệu bao gồm nấc cụt, ho, khàn giọng (dây thần kinh cơ hoành), đánh trống ngực, buồn nôn và nôn.
3. Tiền sử bệnh lý và phẫu thuật trước đây có thể gợi ý về nguyên nhân bệnh tật hoặc thủ thuật. Ví dụ như phẫu thuật cắt màng ngoài tim gần đây, suy thận, bệnh thấp khớp, chấn thương, bệnh ác tính hoặc sử dụng thuốc nghi ngờ.
Tiếng cọ xát màng ngoài tim là tiếng cót két hoặc tiếng cào có âm vực cao nghe rõ nhất với cơ hoành dọc theo bờ dưới xương ức bên trái với bệnh nhân nghiêng về phía trước khi thở ra. Thông thường nhất là ba pha (tâm nhĩ thu, tâm thất thu và tâm trương sớm tâm thất), nhưng nó có thể là hai pha hoặc một pha. Nó có thể không liên tục và do đó bị bỏ qua nếu không kiểm tra nối tiếp. Tam chứng Beck (tiếng tim bị bóp nghẹt, tĩnh mạch cảnh nổi (JVD), và hạ huyết áp) mạch nghịch thường hoặc dấu hiệu Kussmaul gợi ý chèn ép tim. Với sự tích tụ nhanh chóng, chèn ép có thể xảy ra với ít nhất là 200 mL dịch.
Đánh giá đặc điểm cận lâm sàng
1. Xét nghiệm cận lâm sàng. Hoàn cảnh lâm sàng sẽ chỉ ra các chi tiết cụ thể của xét nghiệm.
Công việc tối thiểu phải bao gồm công thức máu toàn bộ, tốc độ máu lắng, protein phản ứng C, nitơ urê máu, creatinine và men tim. Men tim tăng cao xảy ra trong 35–55% trường hợp do viêm cơ tim. Xét nghiệm thấp khớp cụ thể như yếu tố thấp khớp hoặc bảng kháng thể kháng nhân có thể được chỉ định. Đối với bệnh lao, xét nghiệm da và xét nghiệm adenosine deaminase trong dịch màng ngoài tim được chỉ định. Các xét nghiệm chức năng tuyến giáp, xét nghiệm kháng nguyên liên cầu, xét nghiệm tế bào học dịch màng ngoài tim, chuẩn độ kháng thể hoặc sinh thiết màng ngoài tim có thể được chỉ định.
2. Điện tâm đồ (ECG). Điện tâm đồ không thể thiếu trong chẩn đoán và quản lý tiếng cọ màng ngoài tim. Lúc đầu, những thay đổi tổn thương hiện tại của ST chênh lên lõm xuống và PR hạ xuống được nhìn thấy ở các chuyển đạo trước tim và các chi với những thay đổi tương hỗ ở các chuyển đạo V1 và aVR. Sóng T phẳng dần rồi đảo ngược. Đảo ngược sóng T dai dẳng sau 3 tuần cho thấy sự tích tụ dịch mãn tính và cần phải thử nghiệm thêm. Khác với nhồi máu cơ tim cấp, không có sóng Q hoặc thay đổi đối ứng.
Điện xoay chiều có thể được nhìn thấy với tràn dịch hoặc chèn ép. Điện xoay chiều với nhịp tim nhanh tương đối đặc trưng cho chèn ép tim.
3. Hình ảnh học. Siêu âm tim nên được thực hiện để hỗ trợ chẩn đoán, quản lý và hướng dẫn các can thiệp như chọc dò màng ngoài tim. Tim to hình bình cầu trên phim chụp X-quang ngực đòi hỏi ít nhất 200 mL tràn dịch.
Chẩn đoán phân biệt được mở rộng, tương tự như chẩn đoán đau ngực và được hướng dẫn bởi tình huống lâm sàng. Các tình trạng nổi bật cần xem xét bao gồm hội chứng mạch vành cấp tính, bóc tách động mạch chủ, vỡ thực quản, thuyên tắc phổi, nhồi máu phổi, tràn khí màng phổi, viêm thực quản, co thắt thực quản, viêm dạ dày cấp tính, viêm phổi, viêm túi mật và viêm sụn sườn.
Bài viết cùng chuyên mục
Triệu chứng và dấu hiệu bệnh tim
Các triệu chứng khó thở, đau ngực, hồi hộp, choáng và ngất, phù, các dấu hiệu tím, xanh tái, khó thở nhanh, ran hai đáy phổi, mạch đập vùng trước tim.
Mất thị lực: phân tích triệu chứng
Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.
Khối u ở vú: phân tích triệu chứng
Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.
Đau bụng mạn tính (từng giai đoạn): đặc điểm từng bệnh lý cụ thể
Đau bụng mạn tính là đau tồn tại trong hơn sáu tháng và xảy ra không có bằng chứng của một rối loạn về thể chất cụ thể. Nó cũng không liên quan đến các chức năng của cơ thể (chẳng hạn như kinh nguyệt, nhu động ruột hoặc ăn uống), thuốc hoặc độc tố.
Đi tiểu ra máu: đánh giá các triệu chứng lâm sàng
Tiểu máu vi thể đơn độc thường phổ biến và do bệnh lý lành tính như hội chứng màng đáy cầu thận mỏng. Cần đảm bảo rằng các nguyên nhân ở trên đã được loại trừ; làm cho bệnh nhân yên tâm rằng xét nghiệm thêm là không cần thiết.
Điện tâm đồ trong bóc tách động mạch chủ
Điện tâm đồ có thể bình thường hoặc có những bất thường không đặc hiệu. nếu bóc tách đến lỗ động mạch vành có thể có thay đổi điện tâm đồ như nhồi máu cơ tim có ST chênh lên.
Phòng ngừa ung thư
Hút thuốc lá là nguyên nhân quan trọng nhất của ung thư, khám sức khỏe và khám phụ khoa phòng ngừa là một trong những lý do phổ biến nhất cho các chuyến thăm chăm sóc ngoại chẩn
Nguyên tắc quản lý đau
Đối với đau liên tục, giảm đau kéo dài cũng có thể được đưa ra xung quanh thời gian với một loại thuốc tác dụng ngắn khi cần thiết để đột phá với đau đớn.
Xuất huyết trực tràng: đánh giá các nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa dưới
Phần lớn bệnh nhân xuất huyết do các nguyên nhân lành tính. Ở bệnh nhân xuất huyết trực tràng cấp tính, đánh giá mức độ xuất huyết và tiến hành đầy đủ các bước cấp cứu trước khi chẩn đoán chính xác.
Dáng đi bất thường: phân tích triệu chứng bệnh lý
Sự tầm soát dáng đi nhạy cho việc phát hiện những bất thường về thần kinh vận động, cảm giác và hệ cơ xương ở chi dưới bởi vì bước đi là một hoạt động phối hợp phức tạp so với các test chức năng thần kinh.
Đánh trống ngực: nguyên nhân các loại rối loạn nhịp tim
Nguyên nhân gây nhịp nhanh, lo âu là nguyên nhân thường gặp nhất, với những bệnh nhân thường ghi nhận các đợt tim đập nhanh, đều, mạnh, bắt đầu và hồi phục trong vài phút.
Ngã và rối loạn dáng đi ở người cao tuổi
Những thay đổi này, người lớn tuổi dễ mắc ngã khi bị thách thức bởi một sự vi phạm bổ sung cho bất kỳ hệ thống này
Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh
Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.
Vàng da: đánh giá cận lâm sàng theo bệnh cảnh lâm sàng
Cân nhắc huyết tán ở những bệnh nhân vàng da mà không có đặc điểm bệnh gan kèm theo và có các bằng chứng của tăng phá vỡ hồng cầu, bất thường về hình ảnh hồng cầu (mảnh vỡ hồng cầu), có thể có bằng chứng tăng sản xuất hồng cầu.
Thăm khám bệnh nhân: đã có một chẩn đoán trước đó
Tự chẩn đoán cũng có thể làm chậm trễ trong tìm đến sự giúp đỡ về y tế bởi vì bệnh nhân không đánh giá đúng triệu chứng hay trong tiềm thức của họ không muốn nghĩ đến các bệnh nghiêm trọng.
Đau ngực: phân tích triệu chứng
Nguyên nhân của đau ngực thường lành tính và không do tim, cách tiếp cận tiêu chuẩn là cần thiết, do bỏ sót một tình trạng đe dọa đến tính mạng.
Tiêm vắc xin Covid-19: các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm
Nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc thuốc kháng histamine, nếu gặp bất kỳ cơn đau và khó chịu nào sau khi chủng ngừa.
Đau bụng cấp: vàng da đáp ứng viêm và tính chất của đau quặn mật
Giả định nhiễm trùng đường mật ít nhất là lúc đầu, nếu bệnh nhân không khỏe với sốt cao ± rét run hoặc vàng da tắc mật; cho kháng sinh tĩnh mạch, và nếu siêu âm xác nhận giãn đường mật, chuyển phẫu thuật ngay lập tức để giảm áp lực đường mật.
Mất ý thức thoáng qua: phân tích triệu chứng lâm sàng
Xem như là mất ý thức thoáng qua nếu nhân chứng xác định có một khoảng thời gian không có đáp ứng, bệnh nhân mô tả thức dậy hoặc tỉnh lại trên mặt đất, đặc biệt không có ký ức về việc té ngã gì trước đó, hoặc có tổn thương mặt.
Thăm khám tình trạng bệnh nhân kèm theo các dấu hiệu cấp cứu
Trong thăm khám tình trạng kèm theo các dấu hiệu cấp cứu, ghi lại tiền sử từ bệnh nhân, người thân của bệnh nhân, nhân viên khoa cấp cứu hoặc những người xung quanh.
Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp
Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng cấp hoặc có nguồn gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.
Đau màng phổi: phân tích triệu chứng
Màng phổi thành là nguồn gốc chính của cơn đau do hô hấp, bề mặt trên của cơ hoành và ranh giới bên của trung thất, nó được chi phối bởi các dây thần kinh liên sườn.
Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng
Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.
Tiêu chảy: đánh giá độ nặng và phân tích nguyên nhân
Giảm thể tích máu có thể dẫn đến tổn thương thận cấp trước thận, đặc biệt là nếu như kết hợp thêm thuốc hạ huyết áp hoặc các thuốc độc cho thận như lợi tiểu, ức chế men chuyển, NSAIDS.
Đau cổ: phân tích triệu chứng
Các triệu chứng chính liên quan đến cổ là các triệu chứng ở rễ, chẳng hạn như dị cảm, mất cảm giác, yếu cơ, có thể cho thấy chèn ép rễ thần kinh.