Xuất huyết tiêu hóa trên: phân tích triệu chứng

2023-03-14 07:13 PM

Chảy máu từ đường tiêu hóa trên thường xảy ra khi sự gián đoạn xảy ra giữa hàng rào bảo vệ mạch máu và môi trường khắc nghiệt của đường tiêu hóa.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Chảy máu đường tiêu hóa trên (GI), được định nghĩa là chảy máu gần dây chằng Treitz. Nó được nhìn thấy phổ biến gấp đôi ở nam giới so với nữ giới và tỷ lệ được ghi nhận là tăng theo tuổi. Chảy máu có thể cấp tính hoặc mãn tính, và nguồn gốc có thể rõ ràng hoặc bí ẩn. Bệnh nhân có thể có huyết động ổn định hoặc không ổn định khi đến khám.

Chảy máu từ đường tiêu hóa trên thường xảy ra khi sự gián đoạn xảy ra giữa hàng rào bảo vệ mạch máu và môi trường khắc nghiệt của đường tiêu hóa.

Đánh giá đặc điểm

Chìa khóa để đánh giá và chẩn đoán thành công là một cách tiếp cận có hệ thống, nhấn mạnh vào tình trạng huyết động tổng thể của bệnh nhân.

Tiền sử lâm sàng chỉ ra chính xác nguồn chảy máu chỉ trong 40% trường hợp. Nôn ra máu và phân đen là biểu hiện phổ biến nhất của chảy máu đường tiêu hóa trên cấp tính. Các đặc điểm lịch sử khác bao gồm đau bụng, nôn ra bã cà phê, khó nuốt, phân đen như hắc ín, máu đỏ tươi ở trực tràng, nôn ra máu hoặc đau ngực. Điều quan trọng là phải hỏi về tiền sử chảy máu trước đó vì 60% chảy máu lại từ cùng một vị trí. Tiền sử mắc các bệnh kèm theo khác (loét dạ dày, viêm tụy, xơ gan và ung thư) có thể chỉ ra nguyên nhân cũng như đánh giá việc sử dụng thuốc (ví dụ: clopidogrel, coumadin, thuốc chống viêm không steroid, aspirin, SSRI hoặc corticosteroid). Tiền sử sử dụng rượu hoặc ma túy cũng rất quan trọng để làm sáng tỏ. Phải đặc biệt chú ý đến tình trạng tim phổi của bệnh nhân vì điều này ảnh hưởng đến mức độ khẩn cấp và mức độ nỗ lực hồi sức.

Dấu hiệu sinh tồn. Khía cạnh quan trọng nhất của khám sức khỏe ban đầu là xác định tình trạng ổn định huyết động của bệnh nhân. Bệnh nhân không ổn định nên được quản lý như bệnh nhân chấn thương. Một ống thông mũi dạ dày (NG) thường được đặt tại buổi thuyết trình để giúp xác định chẩn đoán. Sau khi đảm bảo huyết động ổn định, khám lâm sàng ban đầu nên loại trừ nguồn chảy máu ở mũi hoặc hầu họng.

Khám Da. Vết bầm máu, chấm xuất huyết và giãn tĩnh mạch cần được lưu ý.

Kết mạc xanh xao là dấu hiệu của bệnh thiếu máu mãn tính. Nhiều giãn mạch niêm mạc có thể chỉ ra một bất thường mạch máu tiềm ẩn.

Khám bụng. Tìm dấu hiệu của bệnh gan mạn tính (gan lách to, u mạch máu dạng nhện, cổ trướng, ban đỏ lòng bàn tay, caput medusae, vú to ở nam giới và teo tinh hoàn).

Khám trực tràng. Giãn tĩnh mạch trực tràng, trĩ và vết nứt nên được lưu ý và thực hiện xét nghiệm hemeoccult.

Các xét nghiệm cơ bản nên bao gồm công thức máu toàn bộ (CBC), đặc biệt chú ý đến hematocrit, nghiên cứu đông máu (thời gian prothrombin [PT]) và thời gian thromboplastin từng phần [PTT]), xét nghiệm chức năng gan (LFT), hóa chất huyết thanh (urê máu nitơ tăng không tương xứng với creatinine ở những bệnh nhân bị mất máu qua đường tiêu hóa), điện tâm đồ (ECG) và phân tích dịch hút NG. Ban đầu, hematocrit là một chỉ số kém về mất máu; tuy nhiên, hematocrit nối tiếp có thể hữu ích trong việc đánh giá tình trạng mất máu đang diễn ra. Các chỉ số CBC, đặc biệt là độ rộng phân bố hồng cầu tăng cao và thể tích tiểu thể trung bình thấp, hướng đến tình trạng chảy máu mãn tính. PT hoặc PTT kéo dài gợi ý rối loạn đông máu tiềm ẩn.

LFT tăng cao gợi ý bệnh gan tiềm ẩn. Điện tâm đồ rất quan trọng, đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi, để tìm kiếm bằng chứng thiếu máu cơ tim. Nếu dịch hút có màu đỏ tươi hoặc trông giống như “bã cà phê”, thì có khả năng là nguồn xuất huyết tiêu hóa trên. Ngoài ra, rửa NG sẽ loại bỏ máu và giúp thực hiện nội soi. Trong những trường hợp không thể xác định được nguồn gốc, nội soi phần dưới nên được xem xét để tìm kiếm chảy máu đường tiêu hóa dưới.

Chẩn đoán

Chẩn đoán phân biệt chảy máu đường tiêu hóa trên nên bao gồm chảy máu từ đường hô hấp trên hoặc hầu họng bị nuốt và nôn ra và chảy máu đường tiêu hóa dưới có thể biểu hiện dưới dạng phân đen do chậm vận chuyển qua đại tràng. Nội soi thường được thực hiện trước trong vòng 24 giờ. Trong hầu hết các trường hợp, chẩn đoán có thể được xác nhận và nguồn được khoanh vùng và điều trị. Trong một số ít trường hợp mà nội soi trên không thể xác định đầy đủ nguồn gốc của chảy máu đường tiêu hóa, có thể sử dụng y học hạt nhân chuyên biệt và nghiên cứu chụp mạch.

Nội soi đại tràng cũng sẽ được xem xét.

Bài viết cùng chuyên mục

Chảy máu sau mãn kinh: phân tích triệu chứng

Chảy máu âm đạo bất thường là một vấn đề ngoại trú phổ biến, xảy ra ở 10% phụ nữ trên 55 tuổi và chiếm 70% số lần khám phụ khoa trong những năm tiền mãn kinh và sau mãn kinh.

Ngứa da: phân tích triệu chứng

Nhiều bệnh ngoài da có biểu hiện ngứa cục bộ hoặc toàn thân, bao gồm viêm da tiếp xúc, viêm da dạng herpes, viêm da dị ứng, bệnh móng chân, pemphigoid bọng nước, nấm mycosis và bệnh vẩy nến.

Ho ra máu: đánh giá các triệu chứng lâm sàng

Lượng máu chảy khó xác định chính xác trên lâm sàng nhưng có thể ước lượng thể tích và tỷ lệ máu mất bằng cách quan sát trực tiếp lượng máu ho ra với một vật chứa có chia độ. Nguy cơ chủ yếu là ngạt do ngập lụt phế nang hoặc tắc nghẽn đường thở.

Đau thắt lưng: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của cơn đau là không đặc hiệu ở phần lớn những người bị đau thắt lưng cấp tính; vấn đề nghiêm trọng là rất hiếm, thường tự giới hạn, nhưng chẩn đoán phải loại trừ các nguyên nhân hiếm gặp.

Mất ý thức thoáng qua: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Trước khi cho bệnh nhân xuất viện, thông báo về các quy định luật lái xe và khuyên họ tránh các hoạt động nơi mà mất ý thức thoáng qua có thể gây nguy hiểm như bơi, vận hành máy móc nặng, đi xe đạp.

Rong kinh: phân tích triệu chứng

Rong kinh được định nghĩa là lượng máu kinh nguyệt bị mất nhiều hơn 80 ml, xảy ra đều đặn hoặc kéo dài ≥7 ngày. việc đánh giá lượng máu mất có tiện ích hạn chế.

Mê sảng: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Cơ chế sinh học thần kinh của mê sảng chưa được hiểu rõ, nhưng một giả thuyết bao gồm mối quan hệ với hoạt động giảm acetycholine.

Khối u bìu: phân tích triệu chứng

Trong quá trình đánh giá bất kỳ khối u bìu nào, mục tiêu chính là xác định xem có chỉ định chuyển tuyến ngay lập tức hay không.

Tiểu đêm: phân tích triệu chứng

. Sinh lý bệnh cơ bản có thể phụ thuộc vào một số vấn đề hoàn toàn là cơ học và đối với những vấn đề khác có thể liên quan đến các cơ chế nội tiết tố thần kinh phức tạp.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Giai đoạn cuối đời của bệnh nhân

Trải nghiệm của bệnh nhân vào cuối của cuộc sống bị ảnh hưởng bởi những kỳ vọng của họ về cách họ sẽ chết và ý nghĩa của cái chết.

Chảy máu cam: phân tích triệu chứng

Chảy máu cam là kết quả của sự tương tác của các yếu tố gây tổn thương lớp niêm mạc và thành mạch, một số là cục bộ, một số là hệ thống và một số là sự kết hợp của cả hai.

Mê sảng mất trí và lú lẫn: phân tích bệnh cảnh lâm sàng

Ớ những bệnh nhân đang có bệnh lý ác tính, suy giảm miễn dịch hoặc ngã gần đây mà không có chấn thương đầu rõ ràng, đầu tiên cần tìm kiếm những nguyên nhân khác gây mê sảng nhưng cũng nên CT sọ não sớm để loại trừ.

Đau màng phổi: phân tích triệu chứng

Màng phổi thành là nguồn gốc chính của cơn đau do hô hấp, bề mặt trên của cơ hoành và ranh giới bên của trung thất, nó được chi phối bởi các dây thần kinh liên sườn.

Suy giáp: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp nguyên phát là viêm tuyến giáp tự miễn, hoặc bệnh Hashimoto, là kết quả của sự phá hủy dần dần tuyến giáp bởi các tế bào T.

Khối u ở vú: phân tích triệu chứng

Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.

Mụn nước và bọng nước: phân tích triệu chứng

Có nhiều nguyên nhân chúng bao gồm nhiễm herpes simplex, chàm tổ đỉa và viêm da tiếp xúc, các nguyên nhân tự miễn dịch như pemphigoid bọng nước và bệnh ly biểu bì bóng nước.

Ho cấp tính, ho dai dẳng và mãn tính

Ở người lớn khỏe mạnh, chứng ho cấp tính hầu hết là do nhiễm trùng đường hô hấp do virus. Các tính năng khác của nhiễm trùng như sốt, nghẹt mũi, đau họng và giúp xác định chẩn đoán.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Đái máu với những điều thiết yếu

Khi không có triệu chứng nào khác, đái máu đại thể có thể có thể chỉ điểm nhiều hơn về khối u, nhưng cũng cần phân biệt với sỏi, các bệnh lý thận tiểu cầu và bệnh thận đa nang.

Tiêu chảy tái phát (mãn tính): phân tích đặc điểm lâm sàng

Tiến hành khám xét đại trực tràng để loại trừ ung thư/bệnh lý ruột viêm nếu bệnh nhân bị tiêu chảy kéo dài kèm theo với bất kỳ dấu hiệu: chảy máu khi thăm khám trực tràng, khối sờ thấy vùng bụng/trực tràng, sụt cân, thiếu máu thiếu sắt.

Mệt mỏi: các biểu hiện phải phân biệt

Mệt mỏi hay thiếu năng lượng thường là lý do cho việc từ bỏ các hoạt động và đặt câu hỏi cẩn thận có thể cần thiết để phân biệt giữa giới hạn hoạt động thể lực và thiếu hứng thú, quyết tâm.

Điện tâm đồ trong đau thắt ngực không ổn định/ nhồi máu cơ tim không ST chênh lên

Sóng T đảo ngược có thể là bằng chứng điện tâm đồ của thiếu máu. Sóng T âm sâu đối xứng ở chuyển đạo trước tim gợi ý tắc nghẽn nghiêm trọng gốc động mạch vành trái, những những biểu hiện khác ít đặc hiệu hơn.

U nang xương: phân tích đặc điểm

U nang xương xuất hiện nhiều hơn trên phim trơn vì chúng có xu hướng ăn mòn xương xung quanh và thường bị tách ra và chứa đầy máu.

Viêm gan: phân tích triệu chứng

Viêm gan A phổ biến nhất đối với viêm gan cấp tính và viêm gan B và viêm gan C hầu hết dẫn đến nhiễm trùng mãn tính. Vi-rút viêm gan D có thể đồng nhiễm hoặc bội nhiễm. Viêm gan E ở các quốc gia kém phát triển.