- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Xuất huyết tiêu hóa trên: phân tích triệu chứng
Xuất huyết tiêu hóa trên: phân tích triệu chứng
Chảy máu từ đường tiêu hóa trên thường xảy ra khi sự gián đoạn xảy ra giữa hàng rào bảo vệ mạch máu và môi trường khắc nghiệt của đường tiêu hóa.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Chảy máu đường tiêu hóa trên (GI), được định nghĩa là chảy máu gần dây chằng Treitz. Nó được nhìn thấy phổ biến gấp đôi ở nam giới so với nữ giới và tỷ lệ được ghi nhận là tăng theo tuổi. Chảy máu có thể cấp tính hoặc mãn tính, và nguồn gốc có thể rõ ràng hoặc bí ẩn. Bệnh nhân có thể có huyết động ổn định hoặc không ổn định khi đến khám.
Chảy máu từ đường tiêu hóa trên thường xảy ra khi sự gián đoạn xảy ra giữa hàng rào bảo vệ mạch máu và môi trường khắc nghiệt của đường tiêu hóa.
Đánh giá đặc điểm
Chìa khóa để đánh giá và chẩn đoán thành công là một cách tiếp cận có hệ thống, nhấn mạnh vào tình trạng huyết động tổng thể của bệnh nhân.
Tiền sử lâm sàng chỉ ra chính xác nguồn chảy máu chỉ trong 40% trường hợp. Nôn ra máu và phân đen là biểu hiện phổ biến nhất của chảy máu đường tiêu hóa trên cấp tính. Các đặc điểm lịch sử khác bao gồm đau bụng, nôn ra bã cà phê, khó nuốt, phân đen như hắc ín, máu đỏ tươi ở trực tràng, nôn ra máu hoặc đau ngực. Điều quan trọng là phải hỏi về tiền sử chảy máu trước đó vì 60% chảy máu lại từ cùng một vị trí. Tiền sử mắc các bệnh kèm theo khác (loét dạ dày, viêm tụy, xơ gan và ung thư) có thể chỉ ra nguyên nhân cũng như đánh giá việc sử dụng thuốc (ví dụ: clopidogrel, coumadin, thuốc chống viêm không steroid, aspirin, SSRI hoặc corticosteroid). Tiền sử sử dụng rượu hoặc ma túy cũng rất quan trọng để làm sáng tỏ. Phải đặc biệt chú ý đến tình trạng tim phổi của bệnh nhân vì điều này ảnh hưởng đến mức độ khẩn cấp và mức độ nỗ lực hồi sức.
Dấu hiệu sinh tồn. Khía cạnh quan trọng nhất của khám sức khỏe ban đầu là xác định tình trạng ổn định huyết động của bệnh nhân. Bệnh nhân không ổn định nên được quản lý như bệnh nhân chấn thương. Một ống thông mũi dạ dày (NG) thường được đặt tại buổi thuyết trình để giúp xác định chẩn đoán. Sau khi đảm bảo huyết động ổn định, khám lâm sàng ban đầu nên loại trừ nguồn chảy máu ở mũi hoặc hầu họng.
Khám Da. Vết bầm máu, chấm xuất huyết và giãn tĩnh mạch cần được lưu ý.
Kết mạc xanh xao là dấu hiệu của bệnh thiếu máu mãn tính. Nhiều giãn mạch niêm mạc có thể chỉ ra một bất thường mạch máu tiềm ẩn.
Khám bụng. Tìm dấu hiệu của bệnh gan mạn tính (gan lách to, u mạch máu dạng nhện, cổ trướng, ban đỏ lòng bàn tay, caput medusae, vú to ở nam giới và teo tinh hoàn).
Khám trực tràng. Giãn tĩnh mạch trực tràng, trĩ và vết nứt nên được lưu ý và thực hiện xét nghiệm hemeoccult.
Các xét nghiệm cơ bản nên bao gồm công thức máu toàn bộ (CBC), đặc biệt chú ý đến hematocrit, nghiên cứu đông máu (thời gian prothrombin [PT]) và thời gian thromboplastin từng phần [PTT]), xét nghiệm chức năng gan (LFT), hóa chất huyết thanh (urê máu nitơ tăng không tương xứng với creatinine ở những bệnh nhân bị mất máu qua đường tiêu hóa), điện tâm đồ (ECG) và phân tích dịch hút NG. Ban đầu, hematocrit là một chỉ số kém về mất máu; tuy nhiên, hematocrit nối tiếp có thể hữu ích trong việc đánh giá tình trạng mất máu đang diễn ra. Các chỉ số CBC, đặc biệt là độ rộng phân bố hồng cầu tăng cao và thể tích tiểu thể trung bình thấp, hướng đến tình trạng chảy máu mãn tính. PT hoặc PTT kéo dài gợi ý rối loạn đông máu tiềm ẩn.
LFT tăng cao gợi ý bệnh gan tiềm ẩn. Điện tâm đồ rất quan trọng, đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi, để tìm kiếm bằng chứng thiếu máu cơ tim. Nếu dịch hút có màu đỏ tươi hoặc trông giống như “bã cà phê”, thì có khả năng là nguồn xuất huyết tiêu hóa trên. Ngoài ra, rửa NG sẽ loại bỏ máu và giúp thực hiện nội soi. Trong những trường hợp không thể xác định được nguồn gốc, nội soi phần dưới nên được xem xét để tìm kiếm chảy máu đường tiêu hóa dưới.
Chẩn đoán
Chẩn đoán phân biệt chảy máu đường tiêu hóa trên nên bao gồm chảy máu từ đường hô hấp trên hoặc hầu họng bị nuốt và nôn ra và chảy máu đường tiêu hóa dưới có thể biểu hiện dưới dạng phân đen do chậm vận chuyển qua đại tràng. Nội soi thường được thực hiện trước trong vòng 24 giờ. Trong hầu hết các trường hợp, chẩn đoán có thể được xác nhận và nguồn được khoanh vùng và điều trị. Trong một số ít trường hợp mà nội soi trên không thể xác định đầy đủ nguồn gốc của chảy máu đường tiêu hóa, có thể sử dụng y học hạt nhân chuyên biệt và nghiên cứu chụp mạch.
Nội soi đại tràng cũng sẽ được xem xét.
Bài viết cùng chuyên mục
Phì đại tuyến giáp (bướu cổ): phân tích triệu chứng
Bất kỳ cản trở quá trình tổng hợp hoặc giải phóng hormone tuyến giáp đều có thể gây ra bướu cổ. Cho đến nay, yếu tố rủi ro quan trọng nhất đối với sự phát triển của bệnh bướu cổ là thiếu i-ốt.
Đau ở giai đoạn cuối đời
Một số bác sỹ tham khảo quản lý đau cho người khác khi họ tin rằng nỗi đau của bệnh nhân không phải là do các căn bệnh mà họ đang điều trị cho các bệnh nhân
Điều trị đau không dùng thuốc và diễn biến cuối đời
Nhiều bệnh nhân bị bệnh nan y chết trong tình trạng mê sảng, rối loạn ý thức và một sự thay đổi nhận thức mà phát triển trong một thời gian ngắn và được thể hiện bằng cách giải thích sai
Phết tế bào cổ tử cung bất thường: phân tích triệu chứng
Hầu hết bệnh nhân mắc chứng loạn sản cổ tử cung đều không có triệu chứng. Cũng có thể xuất hiện bằng chứng khi xem bên ngoài bao cao su, tiết dịch âm đạo hoặc thậm chí chảy máu âm đạo.
Mất ý thức thoáng qua: đánh giá các vấn đề tuần hoàn hô hấp
Bằng chứng trên điện tâm đồ của thiếu máu cơ tim cấp gợi ý rối loạn nhịp thứ phát do thiếu máu; ví dụ nhịp nhanh thất, ngất liên quan đến thiếu máu cơ tim. Thảo luận ngay với bác sĩ tim mạch nếu bất kỳ đặc điểm nào ở trên hiện diện.
Viêm thận bể thận trong chẩn đoán và điều trị
Beta lactam tĩnh mạch và một thuốc nhóm Aminoglycosid là lực chọn ban đầu khi chưa có kháng sinh đồ, Ở cơ sở ngoại trú có thể điều trị bằng Trimethoprim sulfamethoxazol
Mệt mỏi: các biểu hiện phải phân biệt
Mệt mỏi hay thiếu năng lượng thường là lý do cho việc từ bỏ các hoạt động và đặt câu hỏi cẩn thận có thể cần thiết để phân biệt giữa giới hạn hoạt động thể lực và thiếu hứng thú, quyết tâm.
Viêm da dị ứng (Eczema)
Sần sùi, mảng màu đỏ thường là không dày và phân định ranh giới riêng biệt của bệnh vẩy nến ảnh hưởng đến khuôn mặt, cổ và thân trên
Xuất huyết trực tràng: đánh giá các nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa dưới
Phần lớn bệnh nhân xuất huyết do các nguyên nhân lành tính. Ở bệnh nhân xuất huyết trực tràng cấp tính, đánh giá mức độ xuất huyết và tiến hành đầy đủ các bước cấp cứu trước khi chẩn đoán chính xác.
Phosphatase kiềm tăng cao: phân tích triệu chứng
ALP huyết thanh chỉ nên được chỉ định nếu nghi ngờ có bệnh về xương hoặc gan. Kết quả ALP nên được so sánh với phạm vi bình thường phù hợp trên cơ sở tuổi tác và tiền sử lâm sàng.
Sốt: tầm soát nhiễm trùng bằng cận lâm sàng
Sự phối hợp lâm sàng với phân tích cận lâm sàng có thể phát hiện được các nguyên nhân không nhiễm trùng của sốt. Các bước tầm soát đầy đủ có thể là không cần thiết ở tất cả bệnh nhân, đặc biệt là với những bệnh nhân đã có tiêu điểm nhiễm trùng rõ ràng.
Khó nuốt: đánh giá các triệu chứng lâm sàng
Nếu không có nguyên nhân nào được xác định trên nội soi tiêu hóa trên, hội chẩn với chuyên gia tiêu hóa để đánh giá bổ sung cho rối loạn vận động, như nuốt barium hoặc đo áp lực thực quản có thể cần thiết.
Khám dinh dưỡng bệnh nhân cao tuổi
Các yếu tố được đưa vào danh sách kiểm tra yếu tố nguy cơ với từ viết tắt Determine, xác định một số dấu hiệu cảnh báo cho nguy cơ bị tình trạng dinh dưỡng kém.
Đau ngực: phân tích triệu chứng
Nguyên nhân của đau ngực thường lành tính và không do tim, cách tiếp cận tiêu chuẩn là cần thiết, do bỏ sót một tình trạng đe dọa đến tính mạng.
Khó thở cấp tính: các nguyên nhân quan trọng
Khó thở cấp được định nghĩa khi khó thở mới khởi phát hoặc trở nặng đột ngột trong 2 tuần trở lại. Khi có giảm oxy máu nghiêm trọng, tăng CO2 máu, thở dốc hoặc giảm điểm glasgow thì có thể báo hiệu những bệnh lý gây nguy hiểm đến tính mạng.
Buồn nôn và ói mửa: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị
Buồn nôn là triệu chứng gặp phải trong nhiều rối loạn cũng gây nôn, nôn là một phản ứng nhằm bảo vệ khỏi việc nuốt phải các chất có hại hoặc độc hại.
Phân tích tình trạng té ngã để chẩn đoán và điều trị
Hầu hết xét nghiệm máu đều có giá trị thấp và nên được thực hiện để xác nhận nghi ngờ, điện tâm đồ rất hữu ích ở người cao tuổi để loại trừ bệnh tim.
Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng
Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.
Định hướng chẩn đoán đau ngực cấp
Mục đích chủ yếu là để nhận diện hội chứng vành cấp và những nguyên nhân đe dọa mạng sống khác như bóc tách động mạch chủ và thuyên tắc phổi.
Mệt mỏi: đánh giá bổ sung thiếu máu
Đánh giá lại các triệu chứng và công thức máu toàn bộ sau khi bổ sung sắt và điều trị nguyên nhân nền. Chuyển bệnh nhân với giảm thể tích trung bình của hồng cầu và dự trữ sắt bình thường đến chuyên gia huyết học để đánh giá cho chẩn đoán thay thế.
Các biểu hiện thường gặp trong bệnh nội tiết
Gen gây béo sản xuất ra leptin, một cytokin do các tế bào mỡ tiết ra nhằm đối phó với sự cất giữ chất mỡ. Khi béo lên, leptin sẽ tác động đến vùng dưới đồi
Yếu chi một bên: đánh giá đặc điểm khởi phát lâm sàng
Trong tất cả các trường hợp, tham khảo lời khuyên của các chuyên gia thần kinh và tìm hiểu thêm bằng cách tiến hành chọc dịch não tủy ± MRI nếu CT không tìm ra nguyên nhân.
Khó thở cấp ở những bệnh nhân bị COPD: những đánh giá bổ sung
Nếu như khò khè là chủ yếu và không có đặc điểm của nhiễm trùng, chẩn đoán có khả năng là đợt cấp COPD không do nhiễm trùng. Tìm kiếm yếu tố khởi phát, ví dụ chẹn beta, không dung nạp với khí dung/bầu hít, yếu tố khởi phát từ môi trường.
Đau bụng cấp: đánh giá khẩn cấp tình trạng nặng của bệnh nhân
Hãy nhớ rằng những bệnh nhân trẻ, khỏe mạnh thường duy trì huyết áp trong trường hợp mất nhiều dịch, với những bệnh nhân này giảm huyết áp xảy ra muộn, nên phải xem xét cẩn thận những yếu tố như tăng nhịp tim, hạ huyết áp tư thế.
Nôn ra máu: đánh giá nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa trên
Với phần lớn các trường hợp chảy máu ở đường tiêu hóa trên, cấp cứu cứu sống bệnh nhân song song với lượng giá tình trạng bệnh là ưu tiên hàng đầu. Sau đó vấn đề chẩn đoán mới được đặt ra.