Hút thuốc lá và bệnh tật

2014-10-11 09:18 PM
Những người hút thuốc chết sớm hơn 5, 8 năm so với người không bao giờ hút thuốc, Họ có hai lần nguy cơ bệnh tim gây tử vong, 10 lần nguy cơ ung thư phổi

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Hút thuốc lá vẫn là nguyên nhân quan trọng nhất gây bệnh tật và tử vong có thể ngăn ngừa sớm. Năm 2000, ước tính có khoảng 4,8 triệu ca tử vong sớm trên thế giới do hút thuốc, 2,4 triệu ở các nước phát triển và 2 triệu ở các nước công nghiệp hóa. Hơn ba phần tư (3,8 triệu) của các ca tử vong là ở nam giới. Những nguyên nhân hàng đầu của tử vong do hút thuốc là bệnh tim mạch (1,7 triệu trường hợp tử vong), bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) (1 triệu ca tử vong), và ung thư phổi (0,9 triệu trường hợp tử vong). Thuốc lá chịu trách nhiệm đối với một trong bốn trường hợp tử vong tại Hoa Kỳ. Hiện nay, 20% người lớn và 21,6% thanh thiếu niên học lớp 12 là những người hút thuốc.

Nicotine gây nghiện rất cao, làm tăng mức độ dopamine não, và tạo ra các triệu chứng cai khi ngừng.

Những người hút thuốc chết sớm hơn 5 - 8 năm so với người không bao giờ hút thuốc. Họ có hai lần nguy cơ bệnh tim gây tử vong, 10 lần nguy cơ ung thư phổi, và nhiều lần nguy cơ ung thư miệng, họng, thực quản, tụy, thận, bàng quang, và cổ tử cung; có hai phần: ba lần tỷ lệ cao hơn hai lần đột quỵ và loét dạ dày tá tràng, nguy cơ hơn bốn lần gãy xương hông, cổ tay và đốt sống; bốn lần nguy cơ mắc bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn; và tăng gấp đôi về đục thủy tinh thể.

Tại Hoa Kỳ, hơn 90% các trường hợp COPD xảy ra ở những người hút thuốc hiện tại và trước đây. Cả hai, hút thuốc và hút thuốc thụ động có liên quan đến sự suy giảm của tính chất đàn hồi của động mạch chủ (làm tăng nguy cơ phình động mạch chủ) và với sự tiến triển của xơ vữa động mạch động mạch cảnh. Hút thuốc cũng đã liên quan với tăng nguy cơ bệnh bạch cầu, đại tràng và ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú ở phụ nữ sau mãn kinh, loãng xương, và bệnh Alzheimer. Trong ung thư đầu và cổ, ung thư phổi, thực quản, bàng quang, hút thuốc lá có liên quan đến đột biến của gen P53, sự thay đổi di truyền phổ biến nhất trong ung thư ở người. Bệnh nhân bị ung thư đầu và cổ tiếp tục hút thuốc trong quá trình xạ trị có tỷ lệ phản ứng hơn so với những người không hút thuốc. Khứu giác và vị giác đang suy yếu ở những người hút thuốc, và nếp nhăn trên khuôn mặt tăng lên. Những người hút thuốc có nguy cơ 2.5 lớn hơn thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi.

Con cái của những người hút thuốc có trọng lượng sinh thấp hơn, có nhiều khả năng có bệnh tâm thần, bị nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên hơn và chức năng hô hấp kém hiệu quả, có tỷ lệ cao các bệnh nhiễm trùng tai mãn tính hơn con cái của người không hút thuốc.

Ngoài ra, tiếp xúc với môi trường khói thuốc lá đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung, ung thư phổi, bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn, và bệnh tim; thúc đẩy tổn thương nội mô và kết tập tiểu cầu. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú có thể tăng lên. Khoảng 450.000 trường hợp tử vong liên quan đến hút thuốc lá ở Mỹ mỗi năm, có đến 53.000 là do môi trường khói thuốc.

Ngừng hút thuốc làm giảm nguy cơ tử vong và nhồi máu cơ tim ở những người bị bệnh động mạch vành; giảm tỷ lệ tử vong và nhồi máu cơ tim ở những bệnh nhân đã trải qua tái thông mạch máu mạch vành; làm giảm nguy cơ đột quỵ; làm chậm tốc độ tiến triển của xơ vữa động mạch cảnh; và kết hợp với sự cải thiện các triệu chứng COPD. Trung bình, những người phụ nữ hút thuốc bỏ thuốc lá trước 35 tuổi thêm khoảng 3 năm tuổi thọ, và những người đàn ông thêm hơn 2 năm. Ngừng hút thuốc có thể làm tăng tuổi thọ ngay cả đối với những người dừng lại sau 65 tuổi.

Mặc dù sử dụng thuốc lá tạo thành các vấn đề y tế nghiêm trọng phổ biến nhất. Gần 40% người hút thuốc cố gắng bỏ thuốc lá mỗi năm, nhưng chỉ có 4% là thành công. Những người có các bác sĩ tư vấn bỏ thuốc lá là 1,6 lần khả năng cố gắng bỏ thuốc. Hơn 70% người hút thuốc gặp bác sĩ mỗi năm, nhưng chỉ có 20% trong số họ nhận lời khuyên bỏ thuốc hoặc hỗ trợ.

Các yếu tố liên quan đến sự chấm dứt thành công bao gồm có một nguyên tắc chống hút thuốc trong nhà, đó là tuổi lớn hơn, và có giáo dục cao hơn. Một số biện pháp can thiệp hiệu quả có sẵn để thúc đẩy cai thuốc lá, bao gồm tư vấn, dược, và sự kết hợp của cả hai.

Một số liệu pháp dược lý đã chứng minh là có hiệu quả trong việc thúc đẩy sự chấm dứt. Liệu pháp thay thế nicotine tăng gấp đôi thành công. Chất nicotine patch, cao su, viên ngậm có sẵn, và nicotine xịt mũi và thuốc hít theo. Các thuốc chống trầm cảm bupropion duy trì dùng cai nghiện thuốc lá hiệu quả và có liên quan với tăng cân tối thiểu, mặc dù cơn động kinh là một chống chỉ định. Nó hoạt động bằng cách thúc đẩy mức độ dopamine não và norepinephrine, bắt chước tác dụng của nicotine. Gần đây hơn, varenicline, một phần nicotinic acetylcholine thụ thể chủ vận, đã được chứng minh cải thiện tỷ lệ cai thành công; Tuy nhiên, tác dụng phụ của nó, đặc biệt là ảnh hưởng của nó đến tâm trạng, được hiểu không đầy đủ và đảm bảo sử dụng cẩn thận. Không có dược duy nhất hiệu quả rõ ràng hơn những loại khác, vì vậy ưu tiên bệnh nhân cần được tính đến trong việc lựa chọn phương pháp điều trị.

Các bác sĩ không nên không chấp thuận bệnh nhân không ngừng hút thuốc hoặc những người chưa sẵn sàng để thực hiện nỗ lực bỏ thuốc lá. Tư vấn chu đáo nhấn mạnh những lợi ích của sự chấm dứt và thừa nhận trở ngại đối với sự thành công có thể làm tăng động lực để bỏ thuốc lá.

Tư vấn cá nhân hoặc nhóm rất hiệu quả, thậm chí còn nhiều hơn so với điều trị tăng huyết áp. Một chiến lược khác là để khuyến khích người hút thuốc lá diễn ra ở ngoài trời để hạn chế những ảnh hưởng của khói thuốc thụ động về ở chung đồng nghiệp. Điều này có thể dẫn đến giảm hút thuốc và bỏ thuốc.

Chính sách công cộng, bao gồm cả thuế thuốc lá cao hơn và pháp luật hạn chế hút thuốc công cộng, cũng đã được chứng minh khuyến khích sự chấm dứt.

Bài viết cùng chuyên mục

Giảm tiểu cầu: phân tích triệu chứng

Giảm tiểu cầu xảy ra thông qua một hoặc nhiều cơ chế sau: giảm sản xuất tiểu cầu bởi tủy xương, tăng phá hủy tiểu cầu, kẹt lách, hiệu ứng pha loãng và lỗi xét nghiệm.

Thiểu niệu và vô niệu: phân tích triệu chứng

Thiểu niệu cấp tính nên được nhập viện do nguy cơ phát triển các biến chứng có thể gây tử vong như tăng kali máu, quá tải dịch, nhiễm toan chuyển hóa và viêm màng ngoài tim.

Phì đại tuyến giáp (bướu cổ): phân tích triệu chứng

Bất kỳ cản trở quá trình tổng hợp hoặc giải phóng hormone tuyến giáp đều có thể gây ra bướu cổ. Cho đến nay, yếu tố rủi ro quan trọng nhất đối với sự phát triển của bệnh bướu cổ là thiếu i-ốt.

Khám bệnh: những triệu chứng không thể tìm ra tổn thương thực thể

Những bệnh nhân với bệnh lý mạn tính thì có nhiều khả năng biểu hiện những khía cạnh về tâm lý trong tình trạng của họ (đặc biệt là trầm cảm), và nó có thể ảnh hưởng lên hình thái lâm sàng.

Chóng mặt và choáng váng: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Muốn xỉu ở bệnh nhân miêu tả cảm giác váng đầu như thể là tôi sắp xỉu mất hoặc cảm giác tương tự cảm giác sau khi đứng dậy nhanh đột ngột. Nếu có bất kỳ cơn nào kèm theo tối sầm thì đánh giá thêm mất ý thức thoáng qua.

Điện tâm đồ trong nhồi máu phổi

Những bất thường đặc hiệu gợi ý nhồi máu phổi bao gồm trục lệch phải mới xuất hiện, dạng R ở V1, sóng T đảo ngược ở V1=V3 hoặc block nhánh phải.

Khó thở cấp ở những bệnh nhân bị COPD: những đánh giá bổ sung

Nếu như khò khè là chủ yếu và không có đặc điểm của nhiễm trùng, chẩn đoán có khả năng là đợt cấp COPD không do nhiễm trùng. Tìm kiếm yếu tố khởi phát, ví dụ chẹn beta, không dung nạp với khí dung/bầu hít, yếu tố khởi phát từ môi trường.

Phân tích triệu chứng phù nề để chẩn đoán và điều trị

Phù là do sự bất thường trong trao đổi dịch ảnh hưởng đến huyết động mao mạch, trao đổi natri và nước ở thận, hoặc cả hai, phù nề là một triệu chứng phổ biến trong nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau.

Phòng chống lạm dụng rượu và ma túy bất hợp pháp

Phòng chống lạm dụng rượu và ma túy bất hợp pháp! Tỷ lệ lạm dụng có vẻ cao hơn ở nam giới, người da trắng, thanh niên chưa lập gia đình và cá nhân...

Đau vùng chậu mãn tính: phân tích triệu chứng

Bất kỳ cấu trúc giải phẫu nào ở bụng hoặc xương chậu đều có thể góp phần gây ra đau vùng chậu mãn tính, sẽ rất hữu ích nếu cố gắng phân loại cơn đau là do phụ khoa hay không.

Các xét nghiệm ghi hình và sinh thiết thận

Khi kích thước thận có chiều dài lớn hơn 9 cm thì chỉ ra bệnh thận không hồi phục, Trong bệnh thận một bên có thể có sự chênh lệch kích thước thận đến 1,5 cm

Lú lẫn mê sảng do hạ natri máu: các bước đánh giá lâm sàng

Giảm nhanh Na+ huyết tương có thể dẫn đến phù não đe dọa tính mạng và yêu cầu phải điều chỉnh nhanh chóng. Ngược lại giảm từ từ Na+ cho phép các neuron thần kinh điều chỉnh thích nghi áp lực thẩm thấu.

Triệu chứng và dấu hiệu bệnh hô hấp

Triệu chứng bao gồm Khó thở, ho dai dẳng, thở rít, thở khò khè, ho ra máu, Dấu hiệu Thở nhanh, mạch nghich thường, tím tái, ngón tay dúi trống, gõ vang.

Hôn mê và rối loạn ý thức: đánh giá chẩn đoán nguyên nhân

Giảm điểm glasgows thường phổ biến sau cơn co giật, nhưng nhớ rằng khởi phát cơn co giật có thể được làm dễ bởi nhiều nguyên nhân bao gồm hạ glucose máu, chấn thương đầu ± tụ máu nội sọ, hội chứng cai rượu, quá liều thuốc.

Chóng mặt choáng váng: triệu chứng nghiêm trọng tiền ngất

Xem xét các cơn váng đầu có xuất hiện trong khi bệnh nhân đang đứng và có yếu tố khởi phát rõ ràng không, ví dụ như xúc cảm mạnh, tiêm tĩnh mạch, đứng lâu và/hoặc kèm theo các triệu chứng phó giao cảm như nôn, vã mồ hôi, rối loạn thị giác.

Tiếp cận chẩn đoán bệnh nhân bị bệnh nặng

Việc tiếp cận hầu hết, nếu không phải tất cả, bệnh nhân trong tình huống cấp tính, trước tiên phải xác định không bị ngừng tim phổi và không có xáo trộn lớn các dấu hiệu sinh tồn.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Khó thở cấp tính: các nguyên nhân quan trọng

Khó thở cấp được định nghĩa khi khó thở mới khởi phát hoặc trở nặng đột ngột trong 2 tuần trở lại. Khi có giảm oxy máu nghiêm trọng, tăng CO2 máu, thở dốc hoặc giảm điểm glasgow thì có thể báo hiệu những bệnh lý gây nguy hiểm đến tính mạng.

Giảm bạch cầu trung tính: phân tích triệu chứng

Ba quá trình cơ bản dẫn đến giảm bạch cầu trung tính mắc phải bao gồm giảm sản xuất, tăng cường phá hủy ngoại vi và tổng hợp bạch cầu trung tính trong nội mạc mạch máu hoặc mô.

Phân tích triệu chứng mất ngủ để chẩn đoán và điều trị

Mất ngủ nguyên phát không phổ biến và là do rối loạn nội tại của chu kỳ ngủ thức, chứng mất ngủ thứ phát phổ biến hơn nhiều.

Đau đầu: đánh giá triệu chứng lâm sàng biểu hiện màng não

Nhận diện bệnh nhân viêm màng não do vi khuẩn là ưu tiên hàng đầu cho phép điều trị kháng sinh nhanh chóng để cứu sống bệnh nhân. Bệnh nhân có thể thiếu các biểu hiện kinh điển nhưng hầu hết các trường hợp sẽ có ít nhất một biểu hiện.

Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp

Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng  cấp  hoặc  có  nguồn  gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.

Nhân tuyến giáp: phân tích triệu chứng

Tiếp xúc với bức xạ ion hóa hoặc xạ trị chùm tia bên ngoài (đặc biệt là trước 20 tuổi) làm tăng tỷ lệ mắc các nhân tuyến giáp lành tính và ác tính với tỷ lệ 2% mỗi năm và đạt đỉnh 15–20 năm sau khi tiếp xúc.

Rối loạn cương dương: phân tích triệu chứng

Rối loạn cương dương, trước đây thường được gọi là bất lực, được định nghĩa là không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng đủ để giao hợp, về bản chất là một chẩn đoán do bệnh nhân xác định.

Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng

Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức.