Chảy máu trực tràng: phân tích triệu chứng

2023-03-20 01:47 PM

Đánh giá ban đầu nên xác định mức độ nghiêm trọng và sự ổn định huyết động của bệnh nhân và xác định nguồn gốc của chảy máu là đường tiêu hóa trên hoặc dưới về bản chất.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

 

Chảy máu trực tràng là một vấn đề phổ biến mà các bác sĩ chăm sóc ban đầu phải đối mặt trong môi trường cấp cứu và ngoại trú. Phổ chảy máu trực tràng có thể từ nhẹ đến nặng: máu đỏ tươi ở trực tràng, có thể xuất hiện dưới dạng máu trên giấy vệ sinh, một lượng nhỏ máu trong bồn cầu hoặc máu tươi trên phân. Điều này chủ yếu có xu hướng chảy máu không liên tục mãn tính. Nhiều bệnh nhân bị chảy máu trực tràng nhẹ không tìm kiếm sự chăm sóc y tế cho vấn đề này. Chảy máu trực tràng ồ ạt cấp tính kèm theo đi ngoài ra máu hoặc phân đen có thể đe dọa đến tính mạng.

Chảy máu trực tràng thường là dấu hiệu của bệnh niêm mạc hoặc mạch máu cục bộ, nhưng nó cũng có thể biểu thị bệnh đường ruột gần ở ruột non hoặc ruột già. Chảy máu trực tràng ít là một vấn đề thường gặp ở 15% dân số. Táo bón làm tổn thương các mô tĩnh mạch và niêm mạc tại chỗ. Mang thai có thể ức chế lưu lượng máu tĩnh mạch trong khung chậu và dẫn đến hình thành trĩ. Chảy máu từ các nguồn gần dây chằng Treitz có xu hướng tạo ra phân có màu đen và hắc ín do chuyển hóa heme.

Đánh giá đặc điểm

Đánh giá ban đầu. Đánh giá ban đầu nên xác định mức độ nghiêm trọng và sự ổn định huyết động của bệnh nhân và xác định nguồn gốc của chảy máu là đường tiêu hóa (GI) trên hoặc dưới về bản chất. Khả năng ảnh hưởng đến huyết động đảm bảo hồi sức thể tích bằng hai đường truyền tĩnh mạch đường kính lớn, tốt nhất là trong môi trường chăm sóc đặc biệt có sự tham gia của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa trong nhóm. Nếu chảy máu trực tràng ít hoặc đã ngừng và bệnh nhân ổn định, việc đánh giá có thể được thực hiện ở cơ sở ngoại trú.

Bệnh sử và chẩn đoán phân biệt. Cho đến nay, nguồn chảy máu hậu môn trực tràng phổ biến nhất là bệnh trĩ. Nguy cơ mắc bệnh trĩ tăng theo tuổi tác, mang thai, ngồi hoặc đứng lâu, tiêu chảy mãn tính hoặc táo bón. Các khiếu nại liên quan đến bệnh trĩ bao gồm ngứa hậu môn, đau và sa. Các nguồn chảy máu tối thiểu khác ở hậu môn trực tràng bao gồm vết nứt hậu môn, polyp, viêm trực tràng, loét trực tràng và ung thư. Cũng cần phải lấy tiền sử của bất kỳ việc sử dụng chất làm loãng máu nào.

Bệnh loét dạ dày: Sử dụng aspirin, thuốc chống viêm không steroid hoặc thuốc lá.

Giãn tĩnh mạch thực quản: Lạm dụng rượu; vàng da; các dấu hiệu của tăng áp lực tĩnh mạch cửa, bao gồm cổ trướng, ban đỏ lòng bàn tay, u mạch dạng mạng nhện, gan to, lách to và giãn tĩnh mạch trực tràng.

Rách Mallory-Weiss: Chảy máu trước nôn mửa, nôn mửa hoặc co giật.

Ung thư dạ dày: Hạch thượng đòn trái; sờ thấy khối; đau bụng; giảm cân; chứng suy mòn.

Bệnh túi thừa: Tuổi >60; chảy máu không đau; có thể táo bón gần đây.

Dị dạng động tĩnh mạch: Tuổi >60; chảy máu không đau; suy thận mạn tính.

U đại tràng: Tuổi >50; đau bụng; giảm cân; teo cơ; suy dinh dưỡng calo protein; ung thư đại tràng bên phải có thể đi kèm với khối sờ thấy được ở bụng bên phải; gan to; nốt gan; tiền sử polyp tuyến hoặc viêm loét đại tràng lâu ngày; trước khi tiếp xúc với bức xạ ion hóa; tiền sử gia đình mắc bệnh đa polyp gia đình hoặc hội chứng gia đình ung thư.

Viêm loét đại tràng: bắt đầu ở bệnh nhân trẻ tuổi (20–40 tuổi); thường liên quan đến trực tràng; liên quan đến tiêu chảy lẫn máu và chất nhầy Bệnh Crohn: bắt đầu ở bệnh nhân trẻ tuổi (20–40 tuổi); rò quanh hậu môn, phúc mạc và/hoặc thành bụng có thể liên quan.

Viêm đại tràng do phóng xạ: Tiền sử xạ trị vùng bụng và/hoặc vùng chậu.

Bệnh trĩ: Khối quanh hậu môn có thể đau (trĩ ngoại) hoặc không đau (trĩ nội); thường bắt đầu ở bệnh nhân trẻ tuổi; liên quan đến táo bón, mang thai hoặc thời kỳ hậu sản.

Nứt hậu môn: Phổ biến hơn ở những bệnh nhân có tiền sử táo bón; liên quan đến cơn đau nhói dữ dội xảy ra với sự căng thẳng khi đại tiện; cơn đau sẽ hết trong vòng một giờ sau khi đi đại tiện; thường bắt đầu từ 20–40 tuổi.

Bệnh lao đại tràng: Tiền sử lao phổi hoặc tiền sử mắc bệnh lao.

Rò động mạch chủ: Tiền sử phình động mạch chủ bụng đã được phẫu thuật sửa chữa bằng đặt mảnh ghép mạch nhân tạo.

Các xét nghiệm ban đầu để đánh giá sự ổn định về huyết động và khả năng đông máu là công thức máu toàn bộ để đánh giá tình trạng thiếu máu, loại và sàng lọc, xét nghiệm tụ máu trong phân, nitơ urê và creatinine huyết thanh, và bảng đông máu.

Các nghiên cứu hình ảnh có thể hướng đến nguồn chảy máu có nhiều khả năng nhất.

Bệnh nhân trẻ tuổi bị chảy máu trực tràng nhẹ không liên tục có thể được đánh giá bằng nội soi hoặc soi đại tràng sigma ống mềm. Những người trên 50 tuổi bị chảy máu không đau được coi là bị ung thư ruột kết cho đến khi được chứng minh bằng nội soi, ngay cả khi khám trực tràng là bất thường.

Chẩn đoán

Chảy máu trực tràng gián đoạn mạn tính. Nội soi đại tràng là công cụ chẩn đoán được lựa chọn ở bệnh nhân có huyết động ổn định với nghi ngờ xuất huyết từ đường tiêu hóa dưới. Thụt bari cản quang kép với soi đại tràng sigma có thể là một lựa chọn thay thế ở những bệnh nhân có chống chỉ định tương đối với nội soi đại tràng. Một số bác sĩ có thể xem xét đánh giá hạn chế vùng hậu môn trực tràng bằng nội soi đại tràng sigma ở những bệnh nhân dưới 40 tuổi vì chỉ có 5% trường hợp ung thư đại trực tràng xảy ra ở nhóm đối tượng này. Ngoài ra, nguyên nhân phổ biến nhất gây chảy máu trực tràng ở bệnh nhân dưới 30 tuổi là bệnh lý hậu môn như trĩ hoặc nứt, có thể được chẩn đoán bằng nội soi. Trong trường hợp không thể xác định được nguồn chảy máu, hoặc nếu chảy máu và thiếu máu vẫn tiếp tục, nên tiến hành nội soi đại tràng để đánh giá toàn bộ ruột già. Nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa ở ruột non là không phổ biến, chỉ chiếm 2–10% trong tất cả các trường hợp. Do vị trí của nó, việc đánh giá là khó khăn về mặt kỹ thuật. Do đó, vì những lý do này, việc đánh giá ruột non thường ít được chỉ định hơn. Tuy nhiên, khi nội soi không chẩn đoán được, nên đánh giá ruột non. Chảy máu đường tiêu hóa không rõ ràng là tình trạng mất máu tái phát mà không xác định được nguyên nhân chảy máu ngay cả sau khi nội soi thực quản-dạ dày-tá tràng (EGD) và nội soi đại tràng. Khi việc đánh giá ruột non được coi là cần thiết, một số quy trình có thể được sử dụng bao gồm chụp chuỗi đường tiêu hóa trên có cản quang bằng barium với quá trình theo dõi ruột non (SBFT), nội soi viên nang, chụp động mạch (yêu cầu mất máu với tốc độ 1 mL/phút), technetium chụp hồng cầu có đánh dấu phóng xạ (yêu cầu mất máu với tốc độ 0,1 mL/phút) và nội soi đẩy.

Xuất huyết trực tràng ồ ạt cấp tính. Chảy máu trực tràng ồ ạt cấp tính thường phát sinh từ nguồn GI trên. Quá trình chẩn đoán bắt đầu bằng EGD.

Nếu bệnh nhân không nôn ra máu và không thể nội soi ngay được, có thể đặt ống thông mũi-dạ dày để rửa dạ dày trong khi chờ nội soi. Nếu không có máu được trả lại và mật được xác định, nguồn GI trên ít có khả năng hơn nhiều và công việc có thể tập trung vào ruột già. Nội soi đại tràng là một trong hai công cụ chẩn đoán được lựa chọn để đánh giá xuất huyết tiêu hóa dưới cấp tính. Nội soi đại tràng có thể được thực hiện khẩn cấp hoặc tự chọn, tùy thuộc vào tình trạng huyết động của bệnh nhân và tiêu chí phân tầng nguy cơ.

Bài viết cùng chuyên mục

Đau bụng kinh: phân tích triệu chứng

Đau bụng kinh có thể được định nghĩa là cơn đau quặn thắt tái phát trong hoặc ngay trước khi hành kinh. Đây là triệu chứng phụ khoa phổ biến nhất được ghi nhận bởi phụ nữ.

Giai đoạn cuối đời của bệnh nhân

Trải nghiệm của bệnh nhân vào cuối của cuộc sống bị ảnh hưởng bởi những kỳ vọng của họ về cách họ sẽ chết và ý nghĩa của cái chết.

Nhiễm trùng đường hô hấp: những đánh giá bổ sung khi thăm khám

Ở những bệnh nhân khỏe mạnh trước đó mà không có dấu hiệu ngực khu trú hoặc bất thường trên XQ phổi, chẩn đoán nhiều khả năng là nhiễm trùng hô hấp không viêm phổi, ví dụ viêm phế quản cấp.

Mục tiêu của việc thăm khám lâm sàng

Hiệu lực của một phát hiện vật lý phụ thuộc vào nhiều yếu tố, kinh nghiệm lâm sàng và độ tin cậy của các kỹ thuật khám là quan trọng nhất.

Hôn mê và rối loạn ý thức: đánh giá chẩn đoán nguyên nhân

Giảm điểm glasgows thường phổ biến sau cơn co giật, nhưng nhớ rằng khởi phát cơn co giật có thể được làm dễ bởi nhiều nguyên nhân bao gồm hạ glucose máu, chấn thương đầu ± tụ máu nội sọ, hội chứng cai rượu, quá liều thuốc.

Trầm cảm: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Để được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm, bệnh nhân phải trải qua năm triệu chứng trở lên và phải có tâm trạng chán nản và hoặc giảm hứng thú trong 2 tuần.

Bệnh tiểu đường: phân tích triệu chứng

Phân loại lâm sàng của bệnh tiểu đường  là týp 1, týp 2, thai kỳ và các týp cụ thể khác thứ phát do nhiều nguyên nhân.

Mệt mỏi: đánh giá các nguyên nhân tinh thần và thể chất

Bệnh sử khai thác cẩn thận có thể cho thấy rằng vấn đề thực tế không chỉ là mệt mỏi, chẳng hạn hụt hơi, nên được tiếp tục kiểm tra. Nếu có các đặc điểm khu trú hoặc đặc hiệu hơn, chẳng hạn ho ra máu, sốt, vàng da lộ rõ, nên được tập trung đánh giá đầu tiên.

Mất thính lực: phân tích triệu chứng

Mất thính lực có thể được chia thành ba loại nguyên nhân: mất thính lực dẫn truyền, mất thính lực thần kinh tiếp nhận và mất thính lực hỗn hợp.

Rối loạn thăng bằng: các nguyên nhân cảm giác mất thăng bằng

Sự cân bằng đòi hỏi tín hiệu vào từ nhiều bộ phận cảm thụ cảm giác (thị giác, tiền đình, xúc giác, cảm giác bản thể). Giảm chức năng nhi ều hơn một trong các bộ phận này, dù rất nhỏ cũng có thể gây mất thăng bằng.

Dáng đi bất thường: phân tích triệu chứng bệnh lý

Sự tầm soát dáng đi nhạy cho việc phát hiện những bất thường về thần kinh vận động, cảm giác và hệ cơ xương ở chi dưới bởi vì bước đi là một hoạt động phối hợp phức tạp so với các test chức năng thần kinh.

Ngứa da: phân tích triệu chứng

Nhiều bệnh ngoài da có biểu hiện ngứa cục bộ hoặc toàn thân, bao gồm viêm da tiếp xúc, viêm da dạng herpes, viêm da dị ứng, bệnh móng chân, pemphigoid bọng nước, nấm mycosis và bệnh vẩy nến.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Mề đay: phân tích triệu chứng

Mề đay được phân loại là miễn dịch, không miễn dịch hoặc vô căn. Globulin miễn dịch loại I hoặc loại III Các phản ứng qua trung gian E là nguyên nhân chính gây mày đay cấp tính.

Đau đầu gối: phân tích triệu chứng

Đau đầu gối có nhiều nguyên nhân như chấn thương cấp tính, lạm dụng, viêm hoặc thoái hóa khớp, nhiễm trùng và các vấn đề khác. Đau quy chiếu từ hông hoặc lưng dưới cũng có thể dẫn đến đau đầu gối.

Điều trị theo triệu chứng: điều trị trước khi chẩn đoán xác định

Trong nhiều bệnh nhân có thay đổi ý thức hay rối loạn chức năng thần kinh cấp mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, thì hai tình trạng cần được loại trừ và điều trị ngay.

Tiểu máu: phân tích triệu chứng

Tiểu máu đại thể với sự đổi màu đỏ rõ ràng, lớn hơn 50 tế bào hồng cầu/trường năng lượng cao hoặc tiểu máu vi thể được phát hiện bằng que nhúng sau đó kiểm tra bằng kính hiển vi.

Phân tích và quyết định trong chẩn đoán bệnh lý

Thông thường, cây quyết định được sử dụng để đại diện cho các lựa chọn thay thế khác nhau, với các xác suất được chỉ định cho các lựa chọn thay thế và tiện ích gắn liền với các kết quả có thể xảy ra.

Tương quan bệnh học lâm sàng về dinh dưỡng

Có vô số sự thiếu hụt vitamin và nguyên tố vi lượng, và việc mô tả chúng nằm ngoài phạm vi, tuy nhiên, có một số điều đáng xem xét.

Tiết dịch núm vú ở phụ nữ không mang thai: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến gây tiết dịch núm vú sinh lý bao gồm căng thẳng, kích thích núm vú, cũng như chấn thương hoặc tổn thương ở ngực như herpes zoster, có thể làm tăng nồng độ prolactin tuần hoàn.

Đánh giá tình trạng dinh dưỡng qua tiền sử bệnh lý

Sau khi yêu cầu bệnh nhân mô tả các triệu chứng hoặc vấn đề y tế khiến họ phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế, hãy bắt đầu khám phá mối quan hệ giữa chế độ ăn uống và bệnh có thể tồn tại.

Đánh giá nhồi máu cơ tim không có ST chênh/ đau thắt ngực không ổn định

Phân tầng nguy cơ bệnh nhân bằng thang điểm TIMI hoặc các thang điểm khác. Cho dù bệnh nhân có biến chứng hay đau ngực tiếp diễn, nên theo dõi điện tâm đồ liên tục cho bệnh nhân nguy cơ trung bình.

Triệu chứng và dấu hiệu bệnh hô hấp

Triệu chứng bao gồm Khó thở, ho dai dẳng, thở rít, thở khò khè, ho ra máu, Dấu hiệu Thở nhanh, mạch nghich thường, tím tái, ngón tay dúi trống, gõ vang.

Phù chân: đánh giá suy thận và chức năng thận

Xác định và điều trị những nguyên nhân, theo dõi chức năng thận và thảo luận với đội chuyên khoa thận nếu như có bất kỳ sự tụt giảm mức lọc cầu thận thêm nữa.

Hiệu giá kháng thể kháng nhân (ANA) cao: phân tích triệu chứng

Kháng thể kháng nhân (ANA) được tạo ra ở những bệnh nhân mắc bệnh mô liên kết tự miễn dịch chủ yếu thuộc nhóm immunoglobulin G và thường có mặt ở mức độ cao hơn.