Phân tích triệu chứng mất ngủ để chẩn đoán và điều trị

2022-12-10 10:40 AM

Mất ngủ nguyên phát không phổ biến và là do rối loạn nội tại của chu kỳ ngủ thức, chứng mất ngủ thứ phát phổ biến hơn nhiều.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mất ngủ mãn tính là tình trạng khó bắt đầu hoặc duy trì giấc ngủ gây ra tình trạng suy giảm đáng kể vào ban ngày và đã xuất hiện ít nhất một tháng. Mất ngủ thứ phát là rối loạn giấc ngủ do rối loạn môi trường, y tế hoặc tâm thần tiềm ẩn gây ra.

Nguyên nhân

Mất ngủ nguyên phát không phổ biến và là do rối loạn nội tại của chu kỳ ngủ-thức. Chứng mất ngủ thứ phát phổ biến hơn nhiều. Đau mãn tính, sử dụng hoặc lạm dụng chất kích thích, hội chứng chân không yên, trầm cảm, rối loạn nhịp sinh học (tức là làm việc theo ca) và ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn là những nguyên nhân phổ biến gây mất ngủ thứ phát. Môi trường giấc ngủ kém, sử dụng rượu, caffein và nicotin cũng là những nguyên nhân phổ biến gây khó ngủ và giấc ngủ không sâu.

Từ 10% đến 30% dân số bị ảnh hưởng bởi chứng mất ngủ, nhưng chỉ 10% đến 15% những bệnh nhân này bị rối loạn giấc ngủ nội tại.

Đánh giá đặc điểm

Hỏi bệnh sử toàn diện nên tập trung vào việc xác định nguyên nhân và thời gian mất ngủ. Các sự kiện thúc đẩy chẳng hạn như chấn thương cảm xúc, bệnh tật, căng thẳng và sử dụng thuốc theo toa hoặc thuốc khác nên được khám phá với bệnh nhân và bạn cùng giường của họ.

Một cuộc thảo luận kỹ lưỡng về kiểu ngủ của bệnh nhân và kiểu ngủ của các thành viên khác trong gia đình nên bao gồm thời gian và nội dung của bữa ăn tối, môi trường phòng ngủ (nhiệt độ, tiếng ồn, sự thoải mái của giường), sự an toàn của khu phố bên ngoài, lịch làm việc, và lịch trình ngủ (bao gồm cả giấc ngủ ngắn ban ngày).

Việc xem xét các hệ thống nên được hướng đến các vấn đề tâm lý và y tế phổ biến có liên quan đến chứng mất ngủ.

Nhiều loại thuốc ảnh hưởng đến giấc ngủ bằng cách gây ra hoặc làm trầm trọng thêm hội chứng bồn chồn chân hoặc cử động chân tay định kỳ, mơ hoặc ác mộng hoặc làm gián đoạn cấu trúc giấc ngủ bình thường.

Việc kiểm tra thể chất nên tập trung vào các tình trạng y tế liên quan đến chứng mất ngủ. Trong chứng mất ngủ nguyên phát, khám thực thể có thể là bình thường.

Xét nghiệm chẩn đoán và xét nghiệm hiếm khi hữu ích trong chẩn đoán chứng mất ngủ nguyên phát. Nhật ký chi tiết về giấc ngủ do bệnh nhân lưu giữ hoặc bác sĩ thăm khám tại nhà có thể hữu ích trong việc xác định các yếu tố bên ngoài gây mất ngủ. Đa ký giấc ngủ có thể hỗ trợ chẩn đoán các bệnh kèm theo như ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, hội chứng chân không yên và rối loạn cử động chân tay định kỳ.

Mất ngủ có thể gây suy giảm chức năng đáng kể, khó khăn trong công việc hoặc học tập và các vấn đề về hôn nhân hoặc mối quan hệ. Mất ngủ mãn tính do mất ngủ không được điều trị có thể gây ra các tai nạn liên quan đến mệt mỏi, kém tập trung, giảm trí nhớ, nghỉ học hoặc nghỉ làm và có liên quan đến việc tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do rối loạn tim mạch và tâm thần.

Bài viết cùng chuyên mục

Cương cứng kéo dài: phân tích triệu chứng

Hai loại cương cứng kéo dài, dòng chảy thấp hoặc tắc tĩnh mạch và hoặc dòng chảy cao động mạch, đã được mô tả dựa trên vấn đề cơ bản.

Đau mắt đỏ: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân chính của đau mắt đỏ là do nhiễm trùng hoặc chấn thương đối với các cấu trúc giải phẫu khác nhau của mắt, bệnh mô liên kết hoặc bệnh mắt nguyên phát cũng có thể biểu hiện bằng mắt đỏ.

Đau bụng: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân đau bụng có thể khá đa dạng do bệnh lý ngoài ổ bụng hoặc các nguồn trong ổ bụng, các phát hiện vật lý có thể thay đổi, tình trạng đe dọa đến tính mạng có thể phát triển.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Khó thở: phân tích triệu chứng

Khó thở có thể là biểu hiện nhiều tình trạng, nhưng đại đa số đều có một trong năm tình trạng mãn tính, hen, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh phổi kẽ, rối loạn chức năng cơ tim, béo phì và suy nhược cơ thể.

Nốt phổi đơn độc: phân tích triệu chứng

Nốt phổi đơn độc được coi là một nốt mờ trên phim X quang đơn độc có hình cầu và giới hạn rõ, đường kính nhỏ hơn 3 cm, bao quanh bởi phổi và không kèm theo xẹp phổi, phì đại rốn phổi hoặc tràn dịch màng phổi.

Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng

Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.

Tiếng thổi tâm thu: phân tích triệu chứng khi nghe tim

Tiếng thổi tâm thu xảy ra trong giai đoạn co bóp của tim (tâm thu) xảy ra giữa S1, đóng van hai lá và van ba lá, và S2, đóng van động mạch chủ và động mạch phổi.

Khám dinh dưỡng bệnh nhân cao tuổi

Các yếu tố được đưa vào danh sách kiểm tra yếu tố nguy cơ với từ viết tắt Determine, xác định một số dấu hiệu cảnh báo cho nguy cơ bị tình trạng dinh dưỡng kém.

Tiểu máu: phân tích triệu chứng

Tiểu máu đại thể với sự đổi màu đỏ rõ ràng, lớn hơn 50 tế bào hồng cầu/trường năng lượng cao hoặc tiểu máu vi thể được phát hiện bằng que nhúng sau đó kiểm tra bằng kính hiển vi.

Phân tích triệu chứng ngủ nhiều để chẩn đoán và điều trị

Ngủ nhiều quá mức nên được phân biệt với mệt mỏi tổng quát và mệt mỏi không đặc hiệu, vì bệnh nhân thường sử dụng các thuật ngữ thay thế cho nhau.

Mất ý thức thoáng qua: phân tích triệu chứng lâm sàng

Xem như là mất ý thức thoáng qua nếu nhân chứng xác định có một khoảng thời gian không có đáp ứng, bệnh nhân mô tả thức dậy hoặc tỉnh lại trên mặt đất, đặc biệt không có ký ức về việc té ngã gì trước đó, hoặc có tổn thương mặt.

Tương quan bệnh học lâm sàng về dinh dưỡng

Có vô số sự thiếu hụt vitamin và nguyên tố vi lượng, và việc mô tả chúng nằm ngoài phạm vi, tuy nhiên, có một số điều đáng xem xét.

Đánh giá nhồi máu cơ tim không có ST chênh/ đau thắt ngực không ổn định

Phân tầng nguy cơ bệnh nhân bằng thang điểm TIMI hoặc các thang điểm khác. Cho dù bệnh nhân có biến chứng hay đau ngực tiếp diễn, nên theo dõi điện tâm đồ liên tục cho bệnh nhân nguy cơ trung bình.

Men gan tăng cao: phân tích triệu chứng

Các men gan (aminotransferase) là các enzym tế bào được tìm thấy trong tế bào gan; chúng được giải phóng vào huyết thanh do tổn thương tế bào gan, do đó làm tăng nồng độ trong huyết thanh từ mức cơ bản thấp.

Mất ý thức thoáng qua: đánh giá các vấn đề tuần hoàn hô hấp

Bằng chứng trên điện tâm đồ của thiếu máu cơ tim cấp gợi ý rối loạn nhịp thứ phát do thiếu máu; ví dụ nhịp nhanh thất, ngất liên quan đến thiếu máu cơ tim. Thảo luận ngay với bác sĩ tim mạch nếu bất kỳ đặc điểm nào ở trên hiện diện.

Hạch to khu trú: phân tích triệu chứng

Hạch cổ 2 bên thường do viêm họng, ở cổ phía sau cơ ức đòn chũm là một phát hiện đáng ngại hơn và cần được đánh giá thêm. Sờ hạch thượng đòn bên trái dẫn lưu các vùng trong ổ bụng và bên phải dẫn lưu phổi, trung thất và thực quản.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Điều trị theo triệu chứng: điều trị trước khi chẩn đoán xác định

Trong nhiều bệnh nhân có thay đổi ý thức hay rối loạn chức năng thần kinh cấp mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, thì hai tình trạng cần được loại trừ và điều trị ngay.

Đánh trống ngực: phân tích triệu chứng

Đánh trống ngực là một nhận thức bất thường khó chịu về nhịp tim. Chúng thường được mô tả là tim đập thình thịch.

Phòng ngừa khi dùng thuốc ở người cao tuổi

Bệnh nhân, hoặc người chăm sóc, mang tất cả thuốc men, mỗi khi khám lại, có thể giúp các nhà cung cấp sức khỏe củng cố lý do cho sử dụng thuốc

Tràn khí màng phổi: phân tích triệu chứng

Tràn khí màng phổi có hai loại chính, tự phát và không tự phát, tự phát phân thành nguyên phát hoặc thứ phát, tràn khí không tự phát là do chấn thương, do điều trị.

Yếu chi trong đột quỵ: đánh giá dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng

Chụp hình ảnh thần kinh để phân biệt đột quỵ xuất huyết não với đột quỵ nhồi máu não và để loại trừ các bệnh lý không đột quỵ, ví dụ tổn thương choán chỗ.

Đau đầu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Đau đầu là triệu chứng rất thường gặp và thường lành tính. Điều thách thức là phải nhận ra số ít bệnh nhân có bệnh lý nghiêm trọng hoặc cần điều trị đặc hiệu.

Tiểu khó: đi tiểu đau

Nghiên cứu thuần tập được thiết kế đã chỉ ra rằng một số phụ nữ có thể được chẩn đoán đáng tin cậy với viêm bàng quang không biến chứng mà không có kiểm tra thể chất.