Run cơ: phân tích triệu chứng

2022-12-26 02:27 PM

Run là một trong những rối loạn vận động phổ biến nhất và được đặc trưng bởi một chuyển động dao động và thường nhịp nhàng.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Run là một rối loạn vận động phổ biến, gây ra các chuyển động dao động không tự chủ, thường nhịp nhàng. Khi đánh giá bất kỳ rối loạn vận động nào, bước đầu tiên là xác định loại run, vì điều này sẽ giúp thu hẹp danh sách các nguyên nhân tiềm ẩn. Chẩn đoán sai có thể xảy ra do bỏ qua các đặc điểm tinh tế của các loại run khác nhau. Khoảng 30-50% trường hợp run chấn động được chẩn đoán sai và không được điều trị đúng cách.

Phân loại run

Dựa trên thời điểm xuất hiện và các đặc điểm liên quan, run được phân thành các loại chính sau:

Run khi nghỉ ngơi: Xảy ra khi các cơ liên quan không hoạt động chủ động. Biên độ giảm hoặc biến mất khi co cơ tự nguyện. Run tái phát là một loại run khi nghỉ ngơi, xuất hiện sau khi duỗi tay ra trước và giảm bớt khi co cơ.

Run chấn động/động học/tư thế: Biên độ tăng lên khi các cơ liên quan hoạt động chủ động:

- Run chủ ý: Biên độ tăng theo các chuyển động nhắm mục tiêu. Gặp trong rối loạn chức năng tiểu não.

- Run tư thế hoặc run theo nhiệm vụ cụ thể: Thường do loạn trương lực cơ. Ví dụ: run khi gập chi nhưng không run khi duỗi chi.

Run loạn trương lực cơ: Gặp trong các tư thế bất thường, phì đại cơ, điểm vô hiệu và cải thiện khi kích thích cảm giác.

Run do thuốc hoặc do tác nhân cụ thể: Gặp trong các trường hợp mang thai, bệnh Wilson, rối loạn tuyến giáp, thiếu vitamin, v.v.

Run tâm lý: Hiếm gặp và chỉ được chẩn đoán sau khi loại trừ các nguyên nhân khác.

Chẩn đoán

Tiền sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, thuốc sử dụng, các yếu tố gia đình, thói quen lối sống và quan sát các đặc điểm run như thời điểm xuất hiện, vị trí, biên độ, tần số và các yếu tố ảnh hưởng.

Xét nghiệm máu: Xác định các nguyên nhân tiềm ẩn như thiếu vitamin, rối loạn tuyến giáp, bệnh Wilson, ngộ độc thuốc hoặc kim loại nặng.

Chẩn đoán hình ảnh: Hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) não để phát hiện các bệnh lý như đa xơ cứng, đột quỵ, khối u. Chụp PET hoặc SPECT để phân biệt bệnh Parkinson và run vô căn.

Chuyên gia: Trong một số trường hợp, có thể cần tham khảo ý kiến chuyên gia về rối loạn vận động để chẩn đoán và điều trị chính xác.

Phân biệt run chấn động

Run chấn động khi nghỉ ngơi

Cần phân biệt với hội chứng Parkinson do các nguyên nhân khác (vô căn, do thuốc, do đột quỵ), bệnh Wilson, loạn trương lực cơ, v.v.

Chẩn đoán Parkinson dựa trên bộ ba triệu chứng: run khi nghỉ ngơi, cứng cơ và vận động chậm.

Run chấn động do hành động/động học/tư thế

Hai nguyên nhân phổ biến nhất là run do thuốc và run vô căn.

Run do thuốc: Gây ra hoặc làm trầm trọng thêm bởi các thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh, thuốc benzodiazepine, thuốc phiện, thuốc gây mê, thuốc chẹn dopamine.

Run vô căn: Run tay di truyền, có thể kèm theo run mặt, cổ, giọng nói và chi dưới, tiến triển từ từ và có thể cải thiện tạm thời với rượu (ở một số người).

Run vô căn có thể bị chẩn đoán sai hoặc điều trị sai, dẫn đến kết quả không mong muốn. Các lựa chọn điều trị bao gồm propranolol, primidone và topiramate. Khi điều trị bằng thuốc thất bại, có thể cân nhắc phẫu thuật kích thích não sâu.

Run chủ ý

Cần loại trừ các nguyên nhân như rối loạn điều hòa, run do thuốc và run vô căn.

Hội chứng run và mất điều hòa liên quan đến X dễ gãy là một nguyên nhân phổ biến gây run và mất điều hòa, đôi khi có biểu hiện giống Parkinson.

Bài viết cùng chuyên mục

Bệnh tiểu đường: phân tích triệu chứng

Phân loại lâm sàng của bệnh tiểu đường  là týp 1, týp 2, thai kỳ và các týp cụ thể khác thứ phát do nhiều nguyên nhân.

Lập luận chẩn đoán từ nhiều dấu hiệu và triệu chứng không độc lập

Trong thực tế, nhiều dấu hiệu, triệu chứng và kết quả xét nghiệm thường không độc lập, bởi vì sự hiện diện của một phát hiện làm tăng xác suất xuất hiện của một phát hiện khác.

Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp

Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng  cấp  hoặc  có  nguồn  gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.

Điện tâm đồ trong nhồi máu phổi

Những bất thường đặc hiệu gợi ý nhồi máu phổi bao gồm trục lệch phải mới xuất hiện, dạng R ở V1, sóng T đảo ngược ở V1=V3 hoặc block nhánh phải.

Yếu chi: đánh giá triệu chứng trên bệnh cảnh lâm sàng

Yếu chi một bên có thể do nhiều nguyên nhân không đột quỵ gây ra và không nên vội vàng lờ đi các nguyên nhân này để có thể kiểm soát thích hợp.

Sốt phát ban: phân tích triệu chứng

Tiếp cận chẩn đoán phân biệt là phân biệt giữa các thực thể khác nhau gây sốt và bệnh tật bằng các loại phát ban mà chúng thường gây ra.

Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng

Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.

Vàng da: đánh giá bệnh cảnh lâm sàng

Vàng da xảy ra khi có sự rối loạn vận chuyển bilirubin qua tế bào gan có thể tắc nghẽn của ống dẫn mật do viêm hoặc phù nề. Điển hình là sự tăng không tỉ lệ giữa ALT và AST liên quan với ALP và GGT.

Ho ra máu: phân tích triệu chứng

Bất kể tỷ lệ là bao nhiêu, bước đầu tiên trong đánh giá là phân biệt xem bệnh nhân có ho ra máu thực sự hay chảy máu từ nguồn khác, ví dụ: nôn ra máu hoặc ho giả ra máu.

Chứng khát nước: phân tích triệu chứng

Chứng khát nhiều là một triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường (DM) và nổi bật ở bệnh nhân đái tháo nhạt (DI). Chứng khát nhiều có tỷ lệ hiện mắc là 3-39% ở những bệnh nhân tâm thần nội trú mãn tính.

Giảm cân ngoài ý muốn: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

Các vấn đề gây ra giảm cân thông qua một hoặc nhiều cơ chế, lượng calo hấp thụ không đủ, nhu cầu trao đổi chất quá mức hoặc mất chất dinh dưỡng qua nước tiểu hoặc phân.

Đau bụng cấp: vị trí hướng lan và tính chất của đau khi chẩn đoán

Những nguyên nhân gây ra đau bụng cấp được liệt kê dươi đây. Những số trong ngoặc tương ứng với những vùng khác nhau của bụng, được thể hiện ở hình, nơi mà cơn đau nổi bật, điển hình nhất.

Nhịp tim chậm: phân tích triệu chứng

Các tình trạng có thể nhịp tim chậm bao gồm phơi nhiễm, mất cân bằng điện giải, nhiễm trùng, hạ đường huyết, suy giáp/cường giáp, thiếu máu cơ tim.

Tiếp cận bệnh nhân, Tuân thủ điều trị

Phỏng vấn thu thập thông tin hỗ trợ chẩn đoán, hướng dẫn tuân thủ điều trị thuốc, hướng dẫn chế độ sinh hoạt của bệnh nhân và nguyên tắc đạo đức giữa bác sỹ và bệnh nhân

Chứng khó nuốt: phân tích triệu chứng

Rối loạn chuyển thức ăn qua cơ vòng thực quản trên gây các triệu chứng ở hầu họng, và rối loạn nhu động hoặc cản trở dòng thức ăn qua thực quản gây khó nuốt ở thực quản.

Mê sảng ở người cao tuổi

Mặc dù các bệnh nhân lớn tuổi bị kích động sâu sắc thường nói đến cái tâm khi xem xét tình trạng mê sảng, nhiều cơn mê sảng tinh tế hơn.

Phù hai chi dưới (chân)

Manh mối cho thấy DVT bao gồm tiền sử ung thư, cố định chi gần đây, hoặc giam ngủ ít nhất là 3 ngày sau phẫu thuật lớn, Tìm kiếm cho cách giải thích khác

Các nguyên nhân thần kinh của ngất

Các bệnh rễ và dây thần kinh khác có hạ huyết áp tư thế gồm hội chứng Guillain Barre, thoái hóa dạng bột tiên phát, bệnh dây thần kinh do porphyrin niệu cấp, và trong ung thư biểu mô.

Sưng bìu: phân tích đặc điểm triệu chứng lâm sàng

Cân nhắc cận lâm sàng thám xét ban đầu với siêu âm bìu nếu bệnh cảnh lâm sàng gợi ý chẩn đoán thay thế như viêm tinh hoàn mào tinh, ví dụ dịch mủ niệu đạo, đau khu trú ở mào tinh, tuổi trên 30.

Quang tuyến vú bất thường: phân tích triệu chứng

Sàng lọc rộng rãi bằng chụp nhũ ảnh và những tiến bộ trong điều trị đã dẫn đến giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú.

Tiết dịch núm vú ở phụ nữ không mang thai: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân phổ biến gây tiết dịch núm vú sinh lý bao gồm căng thẳng, kích thích núm vú, cũng như chấn thương hoặc tổn thương ở ngực như herpes zoster, có thể làm tăng nồng độ prolactin tuần hoàn.

Tiêm vắc xin Covid-19: các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm

Nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc thuốc kháng histamine, nếu gặp bất kỳ cơn đau và khó chịu nào sau khi chủng ngừa.

Suy tim sung huyết: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của suy tim khác nhau tùy thuộc vào chức năng thất trái (phân suất tống máu thất trái giảm hoặc bảo tồn), bên trái hoặc bên phải, hoặc cấp tính hoặc mãn tính.

Phát ban dát sẩn: phân tích triệu chứng

Khi phát ban dát sẩn có liên quan đến sốt, nên nghi ngờ nguyên nhân nhiễm trùng. Nếu không có sốt, phản ứng dị ứng thường là nguyên nhân.

Nguyên tắc quản lý đau

Đối với đau liên tục, giảm đau kéo dài cũng có thể được đưa ra xung quanh thời gian với một loại thuốc tác dụng ngắn khi cần thiết để đột phá với đau đớn.