- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Khám lão khoa: tiếp cận bệnh nhân già yếu suy kiệt
Khám lão khoa: tiếp cận bệnh nhân già yếu suy kiệt
Thách thức trong việc đánh giá lão khoa cấp tính thường phức tạp do các quan niệm sai lầm mà quá trình luôn có sự khó chịu và mệt mỏi trong đó.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Các bệnh nhân già yếu, suy kiệt chiếm tỉ lệ lớn trong các vấn đề y tế cấp tính, nhập viện phẫu thuật và thường là những thách thức trong quá trình đánh giá. Bệnh cảnh thường mơ hồ, không đặc hiệu và có thể khó để tìm được nguyên nhân đặc hiệu của tình trạng cấp trên nền các hạn chế chức năng cũng như bệnh lý mạn tính đa cơ quan đi kèm. Một hậu quả không mong muốn là thường có xu hướng phân loại những bệnh nhân già vào một số nhỏ các 'thùng rác chẩn đoán – diagnostic dustbins'. Thay vào những chẩn đoán phân biệt, chúng ta thường ấn tượng về giai đoạn cuối của người văn thư có thể đọc ‘Off legs’, ‘Acopia’, ‘Mechanical fall’, ‘Social admission’ hoặc ‘Collapse? Cause’.
Những sự ấn tượng như vậy có thể là đúng nhưng chúng không phải là chẩn đoán.
Thách thức trong việc đánh giá lão khoa cấp tính thường phức tạp do các quan niệm sai lầm mà quá trình luôn có sự khó chịu và mệt mỏi trong đó. Đánh giá lão khoa tường tận thường đòi hỏi phải có thời gian và ý kiến của nhiều chuyên gia y tế, tuy nhiên điều này thường bị trì hoãn trong một thời gian hơn là bảo đảm chặt chẽ khi thủ tục nhập viện bận rộn. Khi thời gian và nhân lực bị hạn chế, tiếp cận tập trung là cần thiết để xác định vấn đề quan trọng một cách nhanh chóng và đáng tin cậy hơn, rồi từ đó đưa ra được danh sách hữu ích cần chẩn đoán phân biệt.
Yếu tố tuổi tác là một dấu hiệu chỉ điểm kém trong việc xác định những ai sẽ có ích hơn khi đánh giá lão khoa sơ bộ. Một số bệnh nhân già có một bệnh lý cấp tính đặc biệt, ví dụ như với một bệnh nhân vừa tròn 90 tuổi bị nhồi máu cơ tim cấp, bệnh nhân này cần được nhanh chóng tiến hành tái thông mạch vành ngay hơn là việc đánh giá lão khoa một cách tường tận.
Ngược lại, một bệnh nhân 59 tuổi có nhiều vấn đề y tế và không thể di chuyển thì khi đó sẽ có ích hơn nhiều khi đánh giá lão khoa tường tận. Việc xác định có thực sự suy kiệt hay không cũng gặp nhiều khó khăn, các tiêu chuẩn thiêt thực để xác định vẫn còn tiếp tục tranh cãi.
Một tiếp cận toàn bộ để xác định được càng nhiều bệnh nhân khi có thể thực hiện được sẽ được đánh giá lão khoa tường tận sẽ là có ích hơn, tuy nhiên không một phương pháp nào có thể có được độ nhạy và độ đặc hiệu hoàn toàn. Như một hướng dẫn, khi có một hoặc nhiều hơn những triệu chứng sau đây gợi ý tình trạng suy kiệt:
Không thể thực hiện hoạt động thường ngày (ADLs) trong 3 ngày trước nhập viện.
Bị tai biến trong vòng 3 tháng gần đây.
Trầm cảm.
Sa sút trí tuệ.
Tiền sử té ngã.
Có ít nhất một lần nhập viện không chuẩn bị trong 3 tháng gần đây.
Khó khăn khi đi lại.
Suy dinh dưỡng.
Bất động tại giường thời gian dài.
Đại tiểu tiện không tự chủ.