- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Hỏi bệnh và thăm khám bệnh nhân béo phì
Hỏi bệnh và thăm khám bệnh nhân béo phì
Thừa cân hoặc béo phì làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh và tử vong do tăng huyết áp, đái tháo đường týp 2, rối loạn lipid máu, bệnh động mạch vành, đột quỵ, sỏi mật, viêm xương khớp, các vấn đề về hô hấp.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Theo khảo sát 65,7% người trưởng thành, đại diện cho gần 100 triệu người, được phân loại là thừa cân hoặc béo phì (được định nghĩa là BMI từ 25 kg / m2 trở lên). Trong dân số nói chung, 35% được coi là thừa cân (BMI từ 25 đến 29,9), và 30,7% được coi là béo phì (BMI từ 30 trở lên). Do đó, béo phì đại diện cho vấn đề sức khỏe quan trọng nhất liên quan đến chế độ ăn uống mà các chuyên gia chăm sóc sức khỏe gặp phải.
Có một số yếu tố lối sống có thể dẫn đến béo phì. Khi lượng calo liên tục vượt quá yêu cầu sẽ dẫn đến tình trạng béo phì. Ngược lại cũng đúng như vậy. Ít hơn 1% của tất cả các trường hợp béo phì có liên quan đến nguyên nhân nội tiết thần kinh, và những tình trạng này hiếm khi gây ra béo phì lớn. Các hội chứng này bao gồm suy giáp, suy tuyến yên, thừa vỏ thượng thận, hội chứng buồng trứng đa nang và khối u vùng dưới đồi hoặc các tổn thương khác đối với phần này của não, cũng như một số tình trạng di truyền hiếm gặp. Hội chứng Prader-Willi là một hội chứng tăng vi sắc thể hiếm gặp liên quan đến chứng béo phì nặng ở trẻ em, chậm phát triển trí tuệ và không phát triển giới tính.
Khai thác tiền sử
Tiền sử tập trung vào béo phì nên bao gồm lịch sử theo thứ tự thời gian về cân nặng của bệnh nhân, xác định tuổi khi khởi phát, mô tả về tăng cân và các sự kiện kích động. Đối với phụ nữ, tăng cân thường xảy ra ở tuổi vị thành niên, mang thai, những năm nuôi con và mãn kinh. Đối với nhiều bệnh nhân, tăng cân xảy ra khi ngừng hút thuốc hoặc những thay đổi khác trong lối sống, chẳng hạn như thay đổi tình trạng hôn nhân, nghề nghiệp hoặc nhà ở. Tiền sử của bệnh nhân có thể gợi ý, như đã đề cập, một số nguyên nhân nội tiết gây tăng cân. Ngoại trừ hội chứng buồng trứng đa nang, những tình trạng này không phổ biến là nguyên nhân gây béo phì. Một số loại thuốc được biết là gây tăng cân như một tác dụng phụ ngoài ý muốn. Các nhóm thuốc phổ biến nhất là thuốc chống trầm cảm (thuốc ba vòng và mirtazapine), lithium, thuốc chống loạn thần (phenothiazines, butyrophenones, olanzapine, clozapine và risperidone), thuốc chống co giật (axit valproic, car-bamazepine), hormone steroid (dẫn xuất corticosteroid, megestrol acetate ), và thuốc chống đái đường (insulin, sulfonylureas, thiazolidinediones).
Khi lịch sử cân nặng của bệnh nhân được ghi lại, điều quan trọng là phải nhạy cảm. Nhiều bệnh nhân cảm thấy bị phân biệt đối xử vì béo phì hoặc cảm thấy xấu hổ và thất vọng về việc không thể kiểm soát cân nặng của mình.
Ngoài việc mô tả lịch sử theo thứ tự thời gian về cân nặng của bệnh nhân, điều quan trọng là phải đánh giá tác động của bệnh béo phì đối với bệnh nhân. Béo phì có thể ảnh hưởng đến hoạt động sức khỏe thể chất và tinh thần của bệnh nhân, cả hai đều là những khía cạnh quan trọng của chất lượng cuộc sống. Ảnh hưởng về thể chất của béo phì bao gồm khó khăn khi vận động, chẳng hạn như cúi người, quỳ gối và leo cầu thang; Các ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần có thể bao gồm lòng tự trọng thấp, hình ảnh cơ thể kém, xấu hổ và cô lập xã hội. Cũng nên xác định liệu bệnh nhân có tham gia bất kỳ chương trình quản lý cân nặng nào trước đây hay không và phản ứng với điều trị.
Khám lâm sàng
Theo hướng dẫn gần đây nhất, việc đánh giá tình trạng nguy cơ thừa cân và béo phì dựa trên chỉ số BMI, vòng eo của bệnh nhân và tình trạng bệnh đi kèm.
Thừa cân hoặc béo phì làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh và tử vong do tăng huyết áp, đái tháo đường týp 2, rối loạn lipid máu, bệnh động mạch vành, đột quỵ, sỏi mật, viêm xương khớp, các vấn đề về hô hấp (bao gồm cả chứng ngưng thở khi ngủ), một số bệnh ung thư và hội chứng chuyển hóa. một nhóm các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch và tiểu đường. Các yếu tố đặc trưng của hội chứng này là béo bụng, nồng độ chất béo trung tính tăng cao, mức cholesterol lipoprotein mật độ cao thấp, huyết áp tăng và suy giảm đường huyết lúc đói. Mỡ thừa vùng bụng, một dấu hiệu của hội chứng chuyển hóa, có thể được định nghĩa lâm sàng khi chu vi vòng eo lớn hơn 40 inch (102 cm) ở nam giới và lớn hơn 35 inch (88 cm) ở phụ nữ. Để đo chu vi vòng eo, một dấu ngang được vẽ ngay trên đường viền bên trên cùng của mào chậu. Sau đó, một miếng vải hoặc băng kim loại được đặt trong một mặt phẳng nằm ngang xung quanh bụng ở mức của dấu. Phép đo được thực hiện ở mức hô hấp tối thiểu bình thường. Vòng eo tăng lên có thể cho thấy nguy cơ gia tăng ngay cả khi ở mức cân nặng hợp lý. Ngược lại, vòng eo ít hữu ích hơn như một dấu hiệu độc lập về nguy cơ y tế khi BMI lớn hơn 35.
Quy trình khám sức khỏe đối với bệnh nhân béo phì cũng giống như quy trình đối với những bệnh nhân trưởng thành khác, ngoại trừ các biện pháp cụ thể để xác định loại béo phì (chiều cao, cân nặng và vòng eo) và sử dụng máy đo huyết áp thích hợp. Vòng bít bàng quang không có chiều rộng thích hợp với chu vi cánh tay của bệnh nhân có thể gây ra sai số hệ thống trong việc đo huyết áp; nếu bàng quang quá hẹp, áp lực sẽ bị đánh giá quá cao và dẫn đến chẩn đoán sai là tăng huyết áp. Lỗi thường gặp nhất khi đo huyết áp là "còng sai", trong đó còng quá rộng chiếm 84% trong số ''còng sai''. Để tránh sai sót, vòng bít ''lý tưởng'' phải có chiều dài bàng quang bằng 80% và chiều rộng ít nhất là 40% chu vi cánh tay (tỷ lệ chiều dài và chiều rộng là 2: 1). Do đó, nên chọn loại vòng bít lớn dành cho người lớn (16 x 36 cm) cho bệnh nhân béo phì nhẹ đến trung bình (hoặc cánh tay chu vi từ 14 đến 17 inch [36 đến 43 cm]) trong khi vòng bít đùi người lớn (16 x 42 cm) phải được sử dụng cho bệnh nhân có chu vi cánh tay lớn hơn 17 inch.
Khi người phỏng vấn hoàn thành phần xem xét các hệ thống trong lịch sử và thực hiện khám sức khỏe, điều quan trọng là phải có chỉ số nghi ngờ cao đối với các bệnh liên quan đến béo phì. Về mặt lâm sàng, béo phì ảnh hưởng đến ít nhất chín hệ thống cơ quan. Béo phì có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú và ung thư nội mạc tử cung ở phụ nữ. Cơ chế này được cho là có liên quan đến tăng estrogen tuần hoàn do hậu quả của việc tăng chuyển đổi nội tiết tố androgen thành estrogen trong mô mỡ. Béo phì làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật do tăng thể tích túi mật và ứ đọng dịch mật. Tăng sản xuất cholesterol cũng được cho là có vai trò nhất định. Bệnh thoái hóa khớp gặp ở những người béo phì thường xuyên hơn ở những người có cân nặng bình thường. Bất kể đó là yếu tố gây bệnh, thoái hóa khớp làm trầm trọng thêm các triệu chứng khớp. Một mối liên hệ tích cực đã được ghi nhận giữa chất béo trung tính trong huyết thanh và mức cholesterol lipoprotein mật độ thấp và bệnh béo phì. Mức độ cholesterol lipoprotein mật độ cao có xu hướng thấp hơn ở bệnh nhân béo phì. Hội chứng pickwickian, hoặc béo phì thông khí, được đặc trưng bởi béo phì rõ rệt, buồn ngủ, ngừng thở định kỳ (ngừng thở thoáng qua), giảm oxy máu mãn tính (thiếu oxy trong máu), tăng CO2 (giữ lại carbon dioxide) và đa hồng cầu (tăng số lượng màu đỏ tế bào máu). Mặc dù các cá nhân khác nhau, số lượng và mức độ nghiêm trọng của các bệnh kèm theo cơ quan cụ thể thường tăng lên khi mức độ béo phì ngày càng tăng.
Bảng. Đánh giá các hệ thống cơ quan liên quan đến béo phì
|
Tim mạch: Tăng huyết áp Suy tim sung huyết Tâm phế mạn Suy tĩnh mạch Thuyên tắc phổi Bệnh động mạch vành Rung nhĩ Nội tiết: Hội chứng chuyển hóa Tiểu đường tuýp 2 Rối loạn lipid máu Hội chứng buồng trứng đa nang / androgen Vô kinh / vô sinh / rối loạn kinh nguyệt Cơ xương khớp: Tăng acid uric máu và bệnh gút Bất động Viêm xương khớp (đầu gối và hông) Đau lưng dưới Tâm lý học: Trầm cảm / lòng tự trọng thấp Rối loạn hình ảnh cơ thể Sự kỳ thị xã hội Bổ sung: Striae distensae (vết rạn da) Ứ đọng sắc tố của chân Phù bạch huyết Viêm mô tế bào Intertrigo, carbuncles Acanthosis nigricans / thẻ da |
Hô hấp: Khó thở Khó thở khi ngủ Hội chứng giảm thông khí Hội chứng Pickwickian Bệnh hen suyễn Tiêu hóa: Bệnh trào ngược dạ dày thực quản Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu Sỏi mật Thoát vị Ung thư ruột kết Bộ phận sinh dục tiết niệu: Tiểu không kiểm soát căng thẳng Bệnh cầu thận liên quan đến béo phì Bệnh thận giai đoạn cuối Suy sinh dục (nam) Ung thư vú và tử cung Các biến chứng khi mang thai Thần kinh học: Đột quỵ Tăng huyết áp nội sọ vô căn Đau cơ dị cảm |
Bài viết cùng chuyên mục
Khó thở do bệnh phế quản phổi, tim, toàn thân hoặc nguyên nhân khác
Khởi phát nhanh, khó thở nghiêm trọng trong trường hợp không có triệu chứng lâm sàng khác cần nâng cao mối quan tâm đối với tràn khí màng phổi, thuyên tắc phổi
Yếu chi trong đột quỵ: đánh giá dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng
Chụp hình ảnh thần kinh để phân biệt đột quỵ xuất huyết não với đột quỵ nhồi máu não và để loại trừ các bệnh lý không đột quỵ, ví dụ tổn thương choán chỗ.
Đau ngực cấp: phân tích đặc điểm điện tâm đồ và các triệu chứng lâm sàng
Nếu có ST chênh lên nhưng không phù hợp những tiêu chuẩn, làm lại điện tâm đồ thường xuyên và xử trí như bệnh nhân nhồi máu cơ tim không ST chênh lên/ đau thắt ngực không ổn định.
Sốt không xác định được nguồn gốc (FUO)
Các thuật toán tiêu chuẩn cho sốt không xác định được nguồn gốc rất khó để suy luận cho bệnh nhân, Tuy nhiên, kết quả của lịch sử, khám lâm sàng, xét nghiệm thường quy
Khối u ở vú: phân tích triệu chứng
Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.
Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng
Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.
Chứng khát nước: phân tích triệu chứng
Chứng khát nhiều là một triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân đái tháo đường (DM) và nổi bật ở bệnh nhân đái tháo nhạt (DI). Chứng khát nhiều có tỷ lệ hiện mắc là 3-39% ở những bệnh nhân tâm thần nội trú mãn tính.
Tâm trạng lo lắng: phân tích để chẩn đoán và điều trị
Nhiều yếu tố góp phần vào sự lo lắng, bao gồm di truyền, tiền sử gia đình, các yếu tố gây căng thẳng, các nguồn đối phó, các bệnh kèm theo.
Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng
Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.
Sức khoẻ và phòng ngừa dịch bệnh
Tại Hoa Kỳ, tiêm chủng trẻ em đã dẫn đến loại bỏ gần hết bệnh sởi, quai bị, rubella, bệnh bại liệt, bạch hầu, ho gà và uốn ván
Thiếu máu trong bệnh mạn tính
Tình trạng giảm erythropoietin ít khi là nguyên nhân quan trọng gây sản xuất hồng cầu dưới mức từ trong suy thận, khi đó erythropoietin giảm là một quy luật.
Định hướng chẩn đoán đau bụng cấp
Nhiều nguyên nhân nghiêm trọng của đau bụng cấp hoặc có nguồn gốc hoặc thúc đẩy bởi một qúa trình viêm trong ổ bụng.
Phân tích triệu chứng ngủ nhiều để chẩn đoán và điều trị
Ngủ nhiều quá mức nên được phân biệt với mệt mỏi tổng quát và mệt mỏi không đặc hiệu, vì bệnh nhân thường sử dụng các thuật ngữ thay thế cho nhau.
Khối u bìu: phân tích triệu chứng
Trong quá trình đánh giá bất kỳ khối u bìu nào, mục tiêu chính là xác định xem có chỉ định chuyển tuyến ngay lập tức hay không.
Đau đầu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp
Đau đầu là triệu chứng rất thường gặp và thường lành tính. Điều thách thức là phải nhận ra số ít bệnh nhân có bệnh lý nghiêm trọng hoặc cần điều trị đặc hiệu.
Nhân tuyến giáp: phân tích triệu chứng
Tiếp xúc với bức xạ ion hóa hoặc xạ trị chùm tia bên ngoài (đặc biệt là trước 20 tuổi) làm tăng tỷ lệ mắc các nhân tuyến giáp lành tính và ác tính với tỷ lệ 2% mỗi năm và đạt đỉnh 15–20 năm sau khi tiếp xúc.
Yếu chi một bên: đánh giá đặc điểm khởi phát lâm sàng
Trong tất cả các trường hợp, tham khảo lời khuyên của các chuyên gia thần kinh và tìm hiểu thêm bằng cách tiến hành chọc dịch não tủy ± MRI nếu CT không tìm ra nguyên nhân.
Suy giảm trí nhớ: phân tích triệu chứng
Trí nhớ là một quá trình nhận thức phức tạp, bao gồm cả hai khía cạnh có ý thức và vô thức của sự hồi tưởng, có thể được chia thành bốn loại.
Tiết dịch niệu đạo: phân tích triệu chứng
Tiết dịch niệu đạo có thể nhiều hoặc ít, trong, hơi vàng hoặc trắng, có mủ, mủ nhầy hoặc huyết thanh, nâu, xanh lá cây hoặc có máu, mủ chảy nước hoặc mủ đặc.
Các biểu hiện thường gặp trong bệnh nội tiết
Gen gây béo sản xuất ra leptin, một cytokin do các tế bào mỡ tiết ra nhằm đối phó với sự cất giữ chất mỡ. Khi béo lên, leptin sẽ tác động đến vùng dưới đồi
Phòng chống thương tích và bạo lực
Giết người và tai nạn xe cơ giới là một nguyên nhân chính gây tử vong liên quan đến thương tích ở người trưởng thành trẻ tuổi
Khí máu động mạch: công cụ tiếp cận bệnh nhân khó thở cấp
Giảm PaCO2 gợi ý tình trạng tăng thông khí. Nếu PaO2 thấp hơn (hoặc chỉ trong giới hạn bình thường), sự tăng thông khí có thể là một đáp ứng thích hợp đối với sự giảm oxy máu.
Tiếp cận bệnh nhân bị bệnh thận
Bệnh thận có thể là cấp hoặc mãn, suy thận cấp thì chức năng thận xáu đi từng giờ hoặc từng ngày làm ứ đọng sản phẩm chuyển hóa nitơ trong máu.
Tiếng cọ màng ngoài tim: phân tích triệu chứng
Viêm màng ngoài tim cấp nói chung là một tình trạng lành tính, tự giới hạn và dễ điều trị, viêm có thể tạo ra phản ứng huyết thanh, sợi huyết hoặc mủ.
Đau một khớp: phân tích triệu chứng
Đau khớp một bên có nhiều nguyên nhân. Đau một khớp cấp tính thường gặp nhất là do chấn thương, nhiễm trùng, viêm xương khớp hoặc các tình trạng do tinh thể gây ra.
