Điện tâm đồ chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mãn tinh (COPD)

2013-09-28 11:18 AM

Do cấu trúc cố định của tim với các mạch máu lớn, tim xoay chiều kim đồng hồ trong mặt phẳng ngang, với chuyển động tâm thất phải ra trước.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Cơ chế

Thay đổi điện tâm đồ xảy ra trong COPD là do:

Sự hiện diện của khí phế thũng tiến triển tăng dần trong ngực.

Những ảnh hưởng lâu dài của sự co mạch phổi thiếu oxy trên bên phải của tim, làm tăng áp động mạch phổi và phì đại tâm nhĩ phải và tâm thất phải tiếp theo (tức là tim phổi).

Ảnh hưởng của khí phế thũng trên tim

Sự nở căng của phổi gây nén chèn ép tim và hạ thấp cơ hoành, với hậu quả kéo dài và định hướng tim theo chiều dọc.

Do cấu trúc cố định của tim với các mạch máu lớn, tim xoay chiều kim đồng hồ trong mặt phẳng ngang, với chuyển động tâm thất phải ra trước và di chuyển tâm thất trái phía sau.

Sự hiện diện của áp lực không khí tăng lên tim và điện cực ghi có tác dụng làm giảm dẫn truyền, dẫn đến giảm biên độ của phức bộ QRS.

Phổi căng giãn và định hướng tim theo chiều dọc

Phổi căng giãn và định hướng tim theo chiều dọc

Ảnh hưởng đến mạch máu phổi

Thiếu oxy máu mạn tính gây co mạch phản xạ trong các tiểu động mạch phổi ("co mạch phổi thiếu oxy"), hậu quả gây tăng áp lực động mạch phổi.

Phá hủy các mô phổi với sự mất mát của các mao mạch phổi tăng làm tăng sức đề kháng của giường mạch máu phổi bằng cách giảm diện tích bề mặt hiệu quả của nó.

Theo thời gian, động mạch phổi tăng áp lực mãn tính dẫn đến phì đại thất phải và tâm nhĩ phải để bù. 

Kết quả điện tâm đồ

Các kết quả điện tâm đồ tiêu biểu nhất trong khí phế thũng:

Chuyển trục sóng P sang phải với sóng P nổi bật trong các đạo trình dưới và sóng P dẹt hoặc đảo ngược trong DI và aVL.

Chuyển trục QRS sang phải tới 90 độ (trục tung) hay ngoài (độ lệch trục phải).

Phóng đại khử cực nhĩ gây đoạn PR và ST "võng" dưới cơ sở TP.

Điện áp phức bộ QRS thấp, đặc biệt là trong các đạo trình trước tim trái (V4 - 6).

Xoay chiều kim đồng hồ của tim chậm với điểm chuyển tiếp R / S trong các đạo trình liên tục trước tim + / - trong sóng S hiện diện trong V6. Có thể vắng mặt hoàn toàn của sóng R trong dẫn V1 - 3 ("hình SV1 - SV2 - SV3").

Với sự phát triển của hệ tim phổi , những thay đổi bổ sung sau đây được xem xét:

Phì đại tâm nhĩ phải (P pulmonale).

Phì đại thất phải.

Thay đổi điện tâm đồ khác có thể được nhìn thấy bao gồm:

Block nhánh phải (thường là do RVH).

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ - nhịp tim nhanh nhĩ thường xuyên bất thường với ít nhất 3 hình thái riêng biệt sóng P (kết hợp với tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân COPD).

PR và ST chênh xuống dưới đường cơ sở TP

PR và ST chênh xuống dưới đường cơ sở TP

Xoay chiều kim đồng hồ của tim

Xoay chiều kim đồng hồ của tim

Tiến triển sóng R bình thường

Xoay chiều kim đồng hồ 

Xoay chiều kim đồng hồ 

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ: nhanh, không đều, nhịp điệu với phức bộ QRS hẹp với ít nhất ba hình thái sóng P khác nhau (mũi tên)

Ví dụ ECG

Ví dụ 1

Điện tâm đồ này thể hiện rất nhiều các tính năng của bệnh phổi mãn tính

Điện tâm đồ này thể hiện rất nhiều các tính năng của bệnh phổi mãn tính:

Trục QRS sang phải (90 độ).

Sóng P đỉnh của các chuyển đạo dưới > 2,5 mm (P pulmonale) với trục sóng P sang phải (đảo ngược trong aVL).

Xoay chiều kim đồng hồ của tim với điểm chuyển tiếp R / S chậm (chuyển đạo chuyển tiếp = V5).

Sóng R vắng mặt trong các đạo trình trước tim bên phải (SV1 - SV2 - SV3).

Điện áp thấp của các đạo trình bên trái (I, aVL, V5-6).

Nhịp tim nhanh xoang có thể là do khó thở, thiếu oxy hoặc do thuốc giãn phế quản (ví dụ như salbutamol, theophylline).

Ví dụ 2

Một ví dụ điển hình của hình bệnh phổi

Một ví dụ điển hình của hình bệnh phổi:

Trục sang phải (+ 90 độ).

Sóng P đỉnh.

Điện áp QRS thấp (rõ ràng nhất trong các đạo trình chi).

Xoay chiều kim đồng hồ (đạo trình chuyển tiếp = V6).

Sóng R hầu như vắng mặt trong các đạo trình trước tim bên phải (SV1-SV2-SV3). 

Ví dụ 3

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ

Điện tâm đồ này cho thấy nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ với các tính năng bổ sung của COPD:

Nhanh, nhịp điệu bất thường với nhiều hình thái sóng P.

Lệch trục bên phải, sóng R chiếm ưu thế trong V1 và sóng S sâu trong V6 chỉ ra  phì đại thất phải do tâm phế.

Bài viết cùng chuyên mục

Các dạng block trong điện tâm đồ (ECG)

Block theo tỷ lệ nhất định (ví dụ 2:1, 3:1) - mối quan hệ liên tục giữa P và QRS (ví dụ: 2:1 = 2 sóng P cho mỗi phức hợp QRS).

Các dạng đoạn PR của điện tâm đồ

Đoạn PR cao hoặc giảm xuống ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim thiếu máu cục bộ tâm nhĩ hoặc kèm nhồi máu.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhĩ thất (AV) cấp 1

Block nhĩ thất rõ ràng khoảng PR trên 300 ms, sóng P được ẩn trong các sóng T trước, không gây rối loạn huyết động, không có điều trị cụ thể cần thiết.

Điện tâm đồ chẩn đoán suy giáp

Đây là điện tâm đồ của một người đàn ông 79 tuổi, trong ICU với tình trạng hôn mê, hạ thân nhiệt, nhịp tim chậm nghiêm trọng và hạ huyết áp.

Điện tâm đồ chẩn đoán mắc sai điện cực đổi chiều chuyển đạo chi (ECG)

Sự hiểu biết của tam giác Einthoven, và từ nguồn gốc chính xác của các chuyển đạo, sẽ giúp trong việc tìm hiểu các hình điện tâm đồ.

Điện tâm đồ chẩn đoán chậm dẫn truyền trong thất (QRS rộng)

Phổ biến nhất là do block nhánh hoặc phì đại thất trái. Nguyên nhân quan trọng nhất đe dọa tính mạng của QRS mở rộng là tăng kali máu và ngộ độc thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Điện tâm đồ chẩn đoán cường giáp

Rung nhĩ được nhìn thấy lên đến 20 phần trăm bệnh nhân, nhiễm độc giáp nặng, cơn bão tuyến giáp, có thể tạo ra nhịp nhanh nhĩ.

Điện tâm đồ chẩn đoán block hai nhánh

Block hai nhánh là một dấu hiệu của hệ thống bệnh tiến triển rộng rãi, mặc dù nguy cơ tiến triển đến block hoàn toàn được cho là tương đối thấp.

Hình ảnh chuyển động giả trên điện tâm đồ

Hình ảnh chuyển động giả do rung hoặc run có thể che khuất các dạng sóng của điện tâm đồ hoặc mô phỏng bệnh lý, làm cho việc giải thích ECG khó khăn.

Điện tâm đồ chẩn đoán loạn sản thất phải Arrhythmogenic (AVRD)

Thường do di truyền nhiễm sắc thể thường chi phối đặc điểm, với độ thâm nhập và biểu hiện đa dạng (có một hình thức lặn nhiễm sắc thể thường được gọi là bệnh Naxos, liên kết với tóc len và thay đổi da).

Điện tâm đồ chẩn đoán hiệu lực của digoxin

Rút ngắn thời gian trơ tâm nhĩ, và tâm thất, tạo ra khoảng QT ngắn, với những bất thường tái cực thứ phát, ảnh hưởng đến các phân đoạn ST, sóng T và sóng U.

Điện tâm đồ chẩn đoán tắc động mạch vành chính trái (LMCA) (ST chênh lên ở AVR)

Điện thế đạo trình aVR đối diện với chuyển đạo bên trái I, II, aVL và V4 đến 6, do đó ST chênh xuống trong những chuyển đạo này.

Điện tâm đồ chẩn đoán thiếu máu cục bộ cơ tim

ST chệnh xuống đi ngang hoặc downsloping lớn hơn 0,5 mm tại điểm J trong lớn hơn 2 đạo trình tiếp giáp chỉ ra thiếu máu cục bộ cơ tim.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp nhanh nhĩ (PAT)

Nhịp tim nhanh nhĩ là một hình thức của nhịp tim nhanh trên thất, có nguồn gốc trong tâm nhĩ nhưng bên ngoài nút xoang. Cả hai rung tâm nhĩ và nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ là loại hình cụ thể của nhịp tim nhanh nhĩ.

Điện tâm đồ loạn nhịp xoang

Tỷ lệ rối loạn nhịp xoang giảm dần theo tuổi, có lẽ do giảm liên quan tính căng xoang cảnh đến tuổi, và nhận cảm áp nhạy phản xạ.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp nhanh đường ra thất phải (RVOT)

Nhịp tim hơn 100 lần mỗi phút, QRS lớn hơn 120 mili giây, hình thái học LBBB, trục điện tim sang phải, xuống dưới.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp xoang bình thường

Nhịp nhanh xoang, là nhịp xoang với nhịp lúc nghỉ ngơi lớn hơn 100 nhịp mỗi phút ở người lớn, hoặc trên bình thường so với tuổi trẻ em.

Điện tâm đồ chẩn đoán hội chứng Brugada

Hội chứng Brugada là do đột biến ở gene kênh natri tim. Điều này thường được gọi là channelopathy natri. Hơn 60 đột biến khác nhau đã được mô tả cho đến nay và ít nhất 50% là đột biến tự phát.

Các dạng điểm J của điện tâm đồ

(Trà My - Phương Phương) Điểm J cao hoặc giảm xuống được nhìn thấy với những nguyên nhân khác nhau của đoạn ST bất thường.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhồi máu cơ tim vùng thành trước (STEMI)

Có phức bộ thất sớm với R trên T hiện tượng vào cuối của điện tâm đồ, điều này khiến bệnh nhân có nguy cơ loạn nhịp thất ác tính.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhồi máu cơ tim thành bên (STEMI)

MI thành bên mở rộng ra phía trước, bên dưới hoặc sau cho thấy một vùng lớn hơn của cơ tim, có nguy cơ với tiên lượng xấu.

Đánh giá tính nhịp điệu điện tâm đồ (ECG)

Trên 12 chuyển đạo điện tâm đồ. Xác nhận hoặc chứng thực những phát hiện trong chuyển đạo này. Một dải nhịp dài hơn, có thể ghi lại một tốc độ chậm hơn, có thể hữu ích.

Các dạng sóng Q của điện tâm đồ

Trường hợp không có sóng nhỏ Q vách ngăn trong chuyển đạo V5, 6 cần được xem xét là bất thường, Sóng Q vắng mặt trong V5, 6 phổ biến nhất do LBBB.

Điện tâm đồ chẩn đoán viêm màng ngoài tim

ST chênh lên lõm phổ biến, và PR chênh xuống trong suốt hầu hết các đạo trình chi, và đạo trình trước tim.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp bộ nối gia tốc (nhanh bộ nối)

Nhịp tim nhanh bộ nối tự động tthường không đáp ứng với thao tác phế vị - có thể một số chậm lại tạm thời của tần số thất nhưng đổi trở lại nhịp xoang sẽ không xảy ra.