Điện tâm đồ chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mãn tinh (COPD)

2013-09-28 11:18 AM

Do cấu trúc cố định của tim với các mạch máu lớn, tim xoay chiều kim đồng hồ trong mặt phẳng ngang, với chuyển động tâm thất phải ra trước.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Cơ chế

Thay đổi điện tâm đồ xảy ra trong COPD là do:

Sự hiện diện của khí phế thũng tiến triển tăng dần trong ngực.

Những ảnh hưởng lâu dài của sự co mạch phổi thiếu oxy trên bên phải của tim, làm tăng áp động mạch phổi và phì đại tâm nhĩ phải và tâm thất phải tiếp theo (tức là tim phổi).

Ảnh hưởng của khí phế thũng trên tim

Sự nở căng của phổi gây nén chèn ép tim và hạ thấp cơ hoành, với hậu quả kéo dài và định hướng tim theo chiều dọc.

Do cấu trúc cố định của tim với các mạch máu lớn, tim xoay chiều kim đồng hồ trong mặt phẳng ngang, với chuyển động tâm thất phải ra trước và di chuyển tâm thất trái phía sau.

Sự hiện diện của áp lực không khí tăng lên tim và điện cực ghi có tác dụng làm giảm dẫn truyền, dẫn đến giảm biên độ của phức bộ QRS.

Phổi căng giãn và định hướng tim theo chiều dọc

Phổi căng giãn và định hướng tim theo chiều dọc

Ảnh hưởng đến mạch máu phổi

Thiếu oxy máu mạn tính gây co mạch phản xạ trong các tiểu động mạch phổi ("co mạch phổi thiếu oxy"), hậu quả gây tăng áp lực động mạch phổi.

Phá hủy các mô phổi với sự mất mát của các mao mạch phổi tăng làm tăng sức đề kháng của giường mạch máu phổi bằng cách giảm diện tích bề mặt hiệu quả của nó.

Theo thời gian, động mạch phổi tăng áp lực mãn tính dẫn đến phì đại thất phải và tâm nhĩ phải để bù. 

Kết quả điện tâm đồ

Các kết quả điện tâm đồ tiêu biểu nhất trong khí phế thũng:

Chuyển trục sóng P sang phải với sóng P nổi bật trong các đạo trình dưới và sóng P dẹt hoặc đảo ngược trong DI và aVL.

Chuyển trục QRS sang phải tới 90 độ (trục tung) hay ngoài (độ lệch trục phải).

Phóng đại khử cực nhĩ gây đoạn PR và ST "võng" dưới cơ sở TP.

Điện áp phức bộ QRS thấp, đặc biệt là trong các đạo trình trước tim trái (V4 - 6).

Xoay chiều kim đồng hồ của tim chậm với điểm chuyển tiếp R / S trong các đạo trình liên tục trước tim + / - trong sóng S hiện diện trong V6. Có thể vắng mặt hoàn toàn của sóng R trong dẫn V1 - 3 ("hình SV1 - SV2 - SV3").

Với sự phát triển của hệ tim phổi , những thay đổi bổ sung sau đây được xem xét:

Phì đại tâm nhĩ phải (P pulmonale).

Phì đại thất phải.

Thay đổi điện tâm đồ khác có thể được nhìn thấy bao gồm:

Block nhánh phải (thường là do RVH).

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ - nhịp tim nhanh nhĩ thường xuyên bất thường với ít nhất 3 hình thái riêng biệt sóng P (kết hợp với tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân COPD).

PR và ST chênh xuống dưới đường cơ sở TP

PR và ST chênh xuống dưới đường cơ sở TP

Xoay chiều kim đồng hồ của tim

Xoay chiều kim đồng hồ của tim

Tiến triển sóng R bình thường

Xoay chiều kim đồng hồ 

Xoay chiều kim đồng hồ 

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ: nhanh, không đều, nhịp điệu với phức bộ QRS hẹp với ít nhất ba hình thái sóng P khác nhau (mũi tên)

Ví dụ ECG

Ví dụ 1

Điện tâm đồ này thể hiện rất nhiều các tính năng của bệnh phổi mãn tính

Điện tâm đồ này thể hiện rất nhiều các tính năng của bệnh phổi mãn tính:

Trục QRS sang phải (90 độ).

Sóng P đỉnh của các chuyển đạo dưới > 2,5 mm (P pulmonale) với trục sóng P sang phải (đảo ngược trong aVL).

Xoay chiều kim đồng hồ của tim với điểm chuyển tiếp R / S chậm (chuyển đạo chuyển tiếp = V5).

Sóng R vắng mặt trong các đạo trình trước tim bên phải (SV1 - SV2 - SV3).

Điện áp thấp của các đạo trình bên trái (I, aVL, V5-6).

Nhịp tim nhanh xoang có thể là do khó thở, thiếu oxy hoặc do thuốc giãn phế quản (ví dụ như salbutamol, theophylline).

Ví dụ 2

Một ví dụ điển hình của hình bệnh phổi

Một ví dụ điển hình của hình bệnh phổi:

Trục sang phải (+ 90 độ).

Sóng P đỉnh.

Điện áp QRS thấp (rõ ràng nhất trong các đạo trình chi).

Xoay chiều kim đồng hồ (đạo trình chuyển tiếp = V6).

Sóng R hầu như vắng mặt trong các đạo trình trước tim bên phải (SV1-SV2-SV3). 

Ví dụ 3

Nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ

Điện tâm đồ này cho thấy nhịp tim nhanh nhĩ đa ổ với các tính năng bổ sung của COPD:

Nhanh, nhịp điệu bất thường với nhiều hình thái sóng P.

Lệch trục bên phải, sóng R chiếm ưu thế trong V1 và sóng S sâu trong V6 chỉ ra  phì đại thất phải do tâm phế.

Bài viết cùng chuyên mục

Các dạng sóng Epsilon của điện tâm đồ

Sóng Epsilon (hầu hết các dấu hiệu đặc hiệu, nhìn thấy trong 30% bệnh nhân). Đảo ngược sóng T trong V1 - 3. Nét nhỏ kéo dài sóng S 55ms trong V1 - 3.

Điện tâm đồ chẩn đoán chậm dẫn truyền trong thất (QRS rộng)

Phổ biến nhất là do block nhánh hoặc phì đại thất trái. Nguyên nhân quan trọng nhất đe dọa tính mạng của QRS mở rộng là tăng kali máu và ngộ độc thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhĩ thất (AV) cấp 2 Mobitz I (hiện tượng wenckebach)

Đầu mối đầu tiên sự hiện diện của block AV Wenckebach trên điện tâm đồ này là cách khu phức bộ QRS cụm thành các nhóm, cách nhau bằng tạm dừng ngắn.

Điện tâm đồ chẩn đoán ngoại tâm thu bộ nối (PJC)

Co thắt sớm được phân loại theo nguồn gốc của nó, nhĩ, bộ nối, hoặc tâm thất, những phát sinh từ khu vực của nút nhĩ thất.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhĩ thất (AV) cấp 3 (hoàn toàn)

Bệnh nhân có block AV cấp ba có nguy cơ cao ngừng thất và đột tử do tim. Yêu cầu nhập viện khẩn cấp để theo dõi tim, tạo nhịp tạm thời và thường chèn máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp bộ nối gia tốc (nhanh bộ nối)

Nhịp tim nhanh bộ nối tự động tthường không đáp ứng với thao tác phế vị - có thể một số chậm lại tạm thời của tần số thất nhưng đổi trở lại nhịp xoang sẽ không xảy ra.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp tự thất gia tốc (AIVR)

Phân ly Isorhythmic AV = Phân ly AV với xoang và phức bộ thất xảy ra ở tần số tương tự, trái ngược với block AV hoàn thành, nơi tần số nhĩ thường nhanh hơn so với tỷ lệ thất.

Điện tâm đồ chẩn đoán tăng Calci máu

Điện tâm đồ bất thường chính thấy với tăng calci máu là rút ngắn khoảng QT, trong tăng calci máu nặng, sóng Osborn, có thể được nhìn thấy.

Điện tâm đồ chẩn đoán vùng chuyển tiếp lệch trái (sóng R tiến triển kém) (PRWP)

Nguyên nhân MI trước vách từ trước, phì đại thất trái, vị trí đạo trình không chính xác, bệnh cơ tim giãn.

Điện tâm đồ nhịp nhanh thất tự phát nhánh thất trái

Thường xảy ra ở những bệnh nhân khỏe mạnh trẻ, hầu hết các cơn nhịp nhanh xảy ra khi nghỉ ngơi, nhưng có thể được kích hoạt bởi tập thể dục.

Điện tâm đồ chẩn đoán phì đại giãn to tâm thất phải

Các đạo trình thành dưới, DII, DIII, aVF, thường rõ rệt nhất trong DIII, vì nó sang phải, và đối diện nhất.

Điện tâm đồ xác định tiêu chuẩn Sgarbossa (chẩn đoán AMI trong LBBB)

Nghịch hợp ST chênh lên hơn 5 mm trong đạo trình và QRS âm, điều này là nhạy cảm, nhưng không cụ thể đối với thiếu máu cục bộ.

Điện tâm đồ chẩn đoán ngoại tâm thu nhĩ (PAC) (nhịp nhĩ lạc chỗ, sớm)

Các sóng P bất thường có thể được ẩn trong, trước sóng T, tạo ra đỉnh hay bướu lạc đà xuất hiện, nếu điều này không được đánh giá là PAC có thể bị nhầm lẫn với PJC.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhồi máu cơ tim thất phải (RVMI)

Đạo trình hữu ích nhất là V4R, thu được bằng cách đặt các điện cực V4, trong khoang liên sườn phải thứ 5 trên đường giữa đòn phải.

Điện tâm đồ block ba nhánh dẫn truyền điện tim

Đối với bệnh nhân với sự kết hợp của block hai nhánh, cộng với block AV độ 1, hoặc 2, thường không thể biết được từ ECG.

Điện tâm đồ chẩn đoán suy giáp

Đây là điện tâm đồ của một người đàn ông 79 tuổi, trong ICU với tình trạng hôn mê, hạ thân nhiệt, nhịp tim chậm nghiêm trọng và hạ huyết áp.

Điện tâm đồ chẩn đoán hội chứng QT ngắn

Các triệu chứng xuất hiện ban đầu, thường gặp nhất là tim ngừng đập, bệnh nhân khác có thể xuất hiện đánh trống ngực.

Điện tâm đồ chẩn đoán tăng Kali máu

Tăng kali máu dần dần xấu đi dẫn đến ức chế xung của nút xoang và giảm dẫn truyền nút nhĩ thất và His-Purkinje hệ thống, dẫn đến chậm nhịp tim và block dẫn truyền và cuối cùng là ngừng tim.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhồi máu cơ tim kèm block nhánh trái (tiêu chuẩn Sgarbossa)

ST chênh lên trong đạo trình với phức bộ QRS âm, thay đổi này là nhạy cảm, nhưng không cụ thể đối với thiếu máu cục bộ.

Điện tâm đồ chẩn đoán nhịp tim nhanh thất hai chiều (BVT)

Nhịp này thường được kết hợp với nhiễm độc digoxin nghiêm trọng. Nó có thể là nhịp điệu trình bày ở những bệnh nhân với nhịp nhanh thất đa hình (CPVT) catecholaminergic gia đình.

Điện tâm đồ hội chứng nút xoang bệnh lý (suy nút xoang)

Bất thường ECG có thể thay đổi, và liên tục, nhiều bất thường ECG có thể được nhìn thấy trong rối loạn chức năng nút xoang.

Điện tâm đồ chẩn đoán block nhánh phải (RBBB)

Kích hoạt thất phải bị trì hoãn, tạo ra sóng R thứ cấp trong các đạo trình trước tim phải, V1 đến 3, và sóng S rộng, móc của các đạo trình bên.

Điện tâm đồ chẩn đoán phì đại (dày) tâm nhĩ trái

LAE tạo ra sóng P rộng, nứt đôi hai đỉnh trong chuyển đạo DII (P mitrale ) và giãn rộng và giảm xuống phần cuối của sóng P trong V1.

Điện tâm đồ chẩn đoán hiệu lực của digoxin

Rút ngắn thời gian trơ tâm nhĩ, và tâm thất, tạo ra khoảng QT ngắn, với những bất thường tái cực thứ phát, ảnh hưởng đến các phân đoạn ST, sóng T và sóng U.

Điện tâm đồ chẩn đoán phì đại (dày) tâm nhĩ phải

Nguyên nhân chính là tăng áp động mạch phổi do: Bệnh phổi mãn tính (cor pulmonale). Hẹp van ba lá. Bệnh tim bẩm sinh (hẹp động mạch phổi, tứ chứng Fallot). Tăng huyết áp phổi tiểu học.