- Trang chủ
- Thông tin
- Thông tin y học nước ngoài
- Hội chứng sau viêm tủy xám (Bại liệt) (Post-Polio Syndrome)
Hội chứng sau viêm tủy xám (Bại liệt) (Post-Polio Syndrome)
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Viêm tủy xám (bệnh bại liệt trẻ em) đã được diệt trừ tận gốc ngay từ sớm ở từng quốc gia trên thế giới kể từ khi có sự chấp thuận cho phép sử dụng các vắc-xin chủng ngừa là Salk (1955) và Sabin (1962).
Tổ chức Y tế Thế giới (World Health Organization -WHO) ước tính có 12 triệu người trên toàn thế giới bị tàn tật ở một số mức độ do bệnh viêm tủy xám gây ra. Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia (National Center for Health Statistics) ước tính ở Hoa Kỳ có một triệu người mắc bệnh viêm tủy xám còn sống sót. Qua thống kê cho thấy có khoảng 433.000 người trong số họ bị liệt do một số dạng tình trạng sức khỏe suy yếu gây nên.
Đã từ lâu đa phần những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám đã sống một cuộc sống tích cực, họ đã không còn nhớ về căn bệnh viêm tủy xám, tình trạng sức khỏe của họ đều ổn định. Vào cuối những năm 1970, những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám thấy xuất hiện một số vấn đề mới như mệt nhọc, đau đớn, các vấn đề về hô hấp hoặc nuốt kèm theo là tình trạng ốm yếu thêm – giới y khoa gọi là "hội chứng sau viêm tủy xám (PPS)."
Một số người trải qua tình trạng mệt nhọc liên quan đến bệnh hội chứng sau viêm tủy xám ví dụ như tình trạng mệt lử giống như mắc cúm diễn tiến theo chiều hướng trầm trọng đi mỗi ngày. Kiểu mệt nhọc này cũng có thể gia tăng khi hoạt động thể chất và có thể gây khó tập trung và nhớ. Những người khác gặp phải tình trạng mệt mỏi cơ bắp, một dạng cơ bắp yếu tăng thêm khi vận động và thuyên giảm khi nghỉ ngơi.
Cuộc nghiên cứu hiện đang được tiến hành cho thấy rằng quãng thời gian một người đã sống với những tàn dư của bệnh viêm tủy xám cũng dài như của một yếu tố nguy cơ như tuổi thời gian. Dường như những ai đã trải qua tình trạng tê liệt ban đầu trầm trọng nhất có được khả năng phục hồi chức năng lớn nhất cũng gặp nhiều vấn đề hơn những người khác hiện gặp phải ít vấn đề ban đầu trầm trọng hơn.
Sự nhất trí ý kiến hiện tại về những triệu chứng sau viêm tủy xám tập trung vào những tế bào thần kinh và các sợi cơ tương ứng. Khi vi-rút gây bệnh viêm tủy xám phá huỷ hoặc làm tổn thương các nơron thần kinh vận động, các sợi cơ bị bỏ rơi và dẫn đến tình trạng tê liệt. Những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám đã lấy lại được khả năng cử động không phải vì các tế bào thần kinh đã hồi phục tới một mức độ nhất định nào đó. Giúp cho quá trình phục hồi là các tế bào thần kinh kế bên không bị ảnh hưởng đã "đâm chồi" và kết nối lại các cơ bị bỏ rơi.
Những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám nhiều năm với hệ thần kinh cơ được tái thiết lại này hiện đang phải gánh chịu những hậu quả – các tế bào thần kinh sống sót làm việc quá sức và các bắp cơ và khớp xương kiệt sức, cộng thêm những ảnh hưởng của quá trình già cỗi. Mặc dù quá trình tìm kiếm nguyên nhân do vi-rút gây ra vẫn tiếp diễn nhưng không có một bằng chứng tuyệt đối để ủng hộ cho khái niệm rằng hội chứng sau viêm tủy xám là một tình trạng tái nhiễm vi-rút gây bệnh viêm tủy xám.
Những người chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám chăm lo cho sức khỏe của bản thân bằng việc tìm cơ sở chăm sóc y khoa định kỳ, chọn lựa chất dinh dưỡng, tránh tăng cân quá mức và bỏ thuốc lá hoặc thú vui rượu chè quá mức.
Những người đã chống chịu qua được bệnh viêm tủy xám nên lắng nghe cơ thể của mình. Tránh những hoạt động gây đau nhức – đây là một dấu hiệu cảnh báo. Tránh sử dụng không chừng mực các thuốc giảm đau, đặc biệt là giảm đau gây buồn ngủ. Không được bắt cơ làm việc quá sức nhưng cần tiếp tục những hoạt động mà không làm các triệu chứng trở nên xấu đi. Đặc biệt là không được tập thể dục quá mức hay tiếp tục tập thể dục mặc dù cảm thấy đau nhức. Tránh các hoạt động gây nên tình trạng mệt nhọc kéo dài hơn mười phút. Bảo toàn năng lượng cơ thể bằng cách tránh thực hiện những việc không cần thiết.
Về bản chất thì hội chứng sau viêm tủy xám không phải là một bệnh lý de dọa tới tính mạng nhưng nó có thể gây nên tình trạng khó chịu đáng kể và tàn tật. Tình trạng tàn tật phổ biến nhất do hội chứng sau viêm tủy xám gây nên là suy giảm khả năng cử động. Những người mắc hội chứng sau viêm tủy xám có thể cũng gặp phải những khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày ví dụ như nấu nướng, dọn dẹp, mua sắm và lái xe. Một số người có thể phải cần đến các thiết bị hỗ trợ như gậy chống, nạng đỡ, khung tập đi, xe lăn, hoặc xe xcu-tơ điện. Nếu các triệu chứng cực kỳ trầm trọng, những người này có thể cần phải đổi nghề hoặc bỏ việc hoàn toàn.
Nhiều người bệnh gặp khó khăn khi điều chỉnh sang những tình trạng tàn tật mới. Đối với một số người mắc hội chứng sau viêm tủy xám, sống lại những trải nghiệm thời thơ ấu với căn bệnh viêm tủy xám có thể là một tổn thương và thậm trí là một trải nghiệm khủng khiếp. Thật may là hội chứng sau viêm tủy xám ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm trong cộng đồng y khoa và ngày càng nhiều các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có kiến thức vững vàng về PPS để có thể đem đến sự giúp đỡ phù hợp về y khoa và thích hợp về tâm lý. Ngoài ra còn có các nhóm hỗ trợ bệnh nhân mắc hội chứng sau viêm tủy xám, các bản tin thường kỳ và những mạng lưới giáo dục cung cấp những thông tin cập nhật về hội chứng sau viêm tủy xám đồng thời cho những người mắc bệnh biết rằng trong cuộc đấu tranh phòng chống bệnh tật này, họ không chỉ có một mình.
Sources: World Health Organization Syndrome following poliomyelitis (Post-Polio Health International), Clinics Syndrome After poliomyelitis of Montreal (Montreal Neurological Hospital Post-Polio Clinic).
Bài viết cùng chuyên mục
Lông mu để làm gì? các câu hỏi thường gặp
Một số người thích để lông mu phát triển, trong khi những người khác cắt tỉa nó, cạo nó hoặc tẩy nó, những gì làm tùy thuộc vào bản thân
Thuốc huyết áp: mọi thứ cần biết
Bác sĩ kê đơn nào sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản của bệnh tăng huyết áp, cũng như tình trạng hiện tại của họ và các loại thuốc thông thường khác
Tập thể dục nâng cao sức khỏe: những hướng dẫn mới
Lượng tập thể dục và kết hợp các hoạt động được đề nghị thay đổi tùy theo độ tuổi và khả năng, như được mô tả đầy đủ hơn dưới đây.
Thuốc hiện có có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer?
Các tác giả của một nghiên cứu mới, từ Đại học Virginia ở Charlottesville, cho rằng một loại thuốc được gọi là memantine, hiện đang được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng của bệnh Alzheimer
Vắc xin COVID-19: mọi người có thể cần liều thứ ba trong vòng 12 tháng
Một kịch bản có khả năng xảy ra là sẽ có khả năng cần đến liều thứ ba, trong khoảng từ 6 đến 12 tháng, và sau đó, sẽ có một đợt hủy bỏ hàng năm, nhưng tất cả những điều đó cần phải đã xác nhận.
Kích thước vòng eo: dự đoán nguy cơ mất trí nhớ?
Những người có chu vi vòng eo, bằng hoặc cao hơn 90 cm đối với nam, và 85 cm đối với nữ, có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn
Chứng mất trí: uống quá nhiều và quá ít rượu có thể làm tăng nguy cơ
Những phát hiện này cho thấy rằng cả việc kiêng rượu ở tuổi trung niên và uống nhiều làm tăng nguy cơ mất trí nhớ khi so sánh với uống từ nhẹ đến vừa
Thể dục khi mang thai: tăng cường trao đổi chất của trẻ có thể được cải thiện
SOD3 là một loại protein có nguồn gốc từ nhau thai do tập thể dục kích hoạt một con đường tín hiệu cụ thể kiểm soát quá trình khử methyl DNA trong gan của trẻ, cải thiện một số khía cạnh của quá trình chuyển hóa glucose.
Ngứa bộ phận sinh dục sau quan hệ: điều trị và phòng ngừa
Ngứa bộ phận sinh dục sau khi quan hệ, có thể là bình thường, và triệu chứng này thường không gây lo ngại, nếu nó biến mất trong thời gian ngắn
Mang thai và hội chứng tiền kinh nguyệt: những điều cần biết
Làm xét nghiệm thử thai là cách tốt nhất và dễ nhất để xác định xem đó là PMS hay mang thai sớm, có thể làm xét nghiệm tại nhà hoặc đến nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe
Đại dịch covid: nghiên cứu về tự chủ của trẻ em
Hành vi ủng hộ quyền tự chủ có thể có những tác động tích cực không chỉ đối với trẻ được tiếp nhận, mà còn đối với hệ thống xã hội (gia đình) và người cung cấp dịch vụ hỗ trợ - cũng trong những thời điểm khó khăn như trong dịch bệnh do vi-rút corana gây ra.
Mang thai và tiêu chảy: những điều cần biết
Khi mang thai, phụ nữ bị tiêu chảy có thể gây hại cho mẹ và thai nhi, và phụ nữ mang thai bị tiêu chảy nặng hoặc kéo dài nên đi khám ngay lập tức
Rụng trứng: tất cả mọi thứ cần biết
Trong thời gian rụng trứng, chất nhầy cổ tử cung tăng thể tích và trở nên đặc hơn do nồng độ estrogen tăng lên, chất nhầy cổ tử cung đôi khi được ví như lòng trắng trứng
Âm đạo: sâu bao nhiêu và những điều cần biết
Theo một nghiên cứu, độ sâu trung bình của âm đạo là khoảng 9,6 cm. Các nguồn khác gợi ý rằng phạm vi kích thước trung bình có thể khoảng 7,6–17,7 cm. Tuy nhiên, những thay đổi về kích thước này thường không rõ ràng.
Cholesterol “tốt” gắn liền với nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm cao hơn
Đáng ngạc nhiên là chúng tôi nhận thấy rằng những người có cholesterol HDL thấp và cao có nguy cơ nhập viện cao với một bệnh truyền nhiễm
Chữa bệnh bằng thuốc đông y: nguy hiểm với triệu chứng mãn kinh
Các tác giả nói rằng, chỉ có một vài nghiên cứu có sẵn về hiệu quả của các phương thuốc đông y, và chúng thường có nhiều hạn chế về phương pháp
Giảm ý thức: nguyên nhân và những điều cần biết
Khi ý thức bị giảm, khả năng tỉnh táo, nhận thức và định hướng bị suy giảm, ý thức suy yếu có thể là một cấp cứu y tế
Vắc xin Covid-19: loại nào có hiệu quả chống lại biến thể delta (Ấn Độ)?
Các nhà khoa học đang nghiên cứu cách thức hoạt động của vắc xin Covid-19 đối với biến thể delta của SARS-CoV-2.
Lọc máu cho bệnh thận: tất cả những gì cần biết
Thận của một người khỏe mạnh lọc khoảng 120 đến 150 lít máu mỗi ngày, nếu thận không hoạt động chính xác, chất thải sẽ tích tụ trong máu. Cuối cùng, điều này có thể dẫn đến hôn mê và tử vong
Chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả
MRI cột sống, có thể tìm thấy những thay đổi, ở cột sống và trong các mô khác, nó cũng có thể tìm thấy các vấn đề như nhiễm trùng, hoặc khối u
Covid 19: ba lý do tại sao gây ra tình trạng thiếu oxy thầm lặng
Mặc dù trải qua mức độ oxy thấp nguy hiểm, nhiều người bị nhiễm COVID-19 thuộc trường hợp nghiêm trọng đôi khi không có triệu chứng thở gấp hoặc khó thở.
Mang thai và nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): những điều cần biết
Gần 18 phần trăm phụ nữ mang thai bị nhiễm trùng tiểu, có thể ngăn ngừa nhiễm trùng này bằng cách làm rỗng bàng quang thường xuyên, đặc biệt là trước và sau khi quan hệ
Liều insulin: mẹo tính tổng liều hàng ngày
Chỉ cần cộng tổng lượng insulin, mà bệnh nhân đang sử dụng, sau đó điều chỉnh dựa trên tình trạng ăn, mức độ nghiêm trọng bệnh và sử dụng steroid
JNC 7: hướng dẫn điều trị tăng huyết áp, mục tiêu và khuyến nghị
Báo cáo lần thứ 7 về dự phòng, phát hiện, đánh giá, và điều trị tăng huyết áp JNC 7 đã được công bố tháng 3 năm 2003.
Virus corona: là virus gì và có nguy hiểm không?
Virus corona mới là một chủng coronavirus chưa được xác định trước đây ở người. Loại coronavirus mới, hiện được gọi là 2019 nCoV, trước đây chưa được phát hiện