Ngộ độc chì và dẫn chất vô cơ của chì

Đại cương

Chì ở trong trạng thái không kết hợp, không độc, nhưng dễ oxyt hoá thành oxyt chì rất độc.

Các acetat, tactrat, citrat, acseniat chì đều rất độc. Nước mua đi qua ống nước bằng chì có thể gây ngộ độc.

Cơ chế và độc tính

Tác dụng ức chế các enzym cơ bản của cơ thể, đặc biệt là hệ thống codeshydrogenase.

Liều độc: chỉ cần vài chục mg muối chì đối với người lốn.

Liều gây chết đối với acetat chì: khoảng 1g.

Triệu chứng ngộ độc cấp

Cấp tính

Nôn mửa, ỉa lỏng, đau bụng dữ dội (đau bụng chì) phân đen do sự hình thành sulfua chì trong ruột, sau đó táo bón.

Tiếp theo là vô niệu, viêm ống thận cấp.

Rối loạn thần kinh: nhức đầu, mệt mỏi, co giật...

Mạn tính

Cơn đau bụng chì...

Lợi có riềm Burton màu xanh xám.

Dấu hiệu viêm thần kinh, tăng urê huyết, tăng huyết áp.

Tổn thương thần kinh: co giật, liệt nửa người, liệt chi.

Thiếu máu có hồng cầu châ'm (có hạt kiềm) tan huyết.

Chẩn đoán độc chất

Hồng cầu chấm: quá 10 hồng cầu chấm đối với 10 bạch cầu.

Coproporphyrin nước tiểu: quá 200 pg/24 giờ.

Acid denta amino levulinic quá 3mg/24 giờ.

Tỷ lệ chì/nước tiểu quá 800pg/24 giờ sau khi truyền 0,5g EDTA calci.

Tỷ lệ chì trong máu trên 1,5mg/l.

Xử trí

Rửa dạ dày bằng magiê sulfat 3 - 5 % để chuyển thành sulfat chì không tan.

Chống độc: EDTA calci 1 gam tĩnh mạch trong 5 ngày, cứ 2 tuần tiêm một đợt.

Có thể dùng BAL (dimercaprol) ít kết quả hơn.

Chống đau bằng atropin 1/2 tĩnh mạch. Mỗi ngày tiêm tăng dần liều đến 1 - 2 mg.

Hồi phục nước và điện giải nếu nôn mửa, ỉa chảy.