- Trang chủ
- Sách y học
- Hồi sức cấp cứu toàn tập
- Ngộ độc các chất gây rối loạn nhịp tim
Ngộ độc các chất gây rối loạn nhịp tim
Trong ngộ độc cocain gây tăng huyết áp nên tránh dùng các loại chẹn beta vì có thể kích thích alpha gây co thắt động mạch, làm tăng huyết áp. Thuốc thích hợp là nhóm benzodiazepin.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Đại cương
Có nhiều hoá chất, nhiều loại thuốc và sinh vật có thể gây rốỉ loạn nhịp tim hoặc rối loạn dẫn truyền trong tim. Các rối loạn này có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không can thiệp kịp thời.
Độc tính
Một chất độc khi vào cơ thể có thể gây ra một hoặc nhiều rối loạn nhịp tim một hoặc nhiều rối loạn dẫn truyển.
Chẩn đoán xác định
Các biểu hiện lâm sàng sau khi uống thuốc hay chất độc:
Nhịp tim chậm hoặc nhanh, trông ngực, tăng huyết áp hay hạ huyết áp, xuất hiện đau ngực hay co giột kiểu động kinh hoặc ngừng tim sau rung thất.
Điện tâm đồ và monitor có thể thây:
Nhịp nhanh > 180l/phút hay chậm < 50l/phút.
Rối loạn dẫn truyền: Bloc nhĩ thất mức dộ 1,2 hay 3; QRS giãn rộng > 100 msec, QT kéo dài.
Xoắn đỉnh.
Ngoại tâm thu nhĩ, ngoại tâm thu thất, rung thất.
Các rối loạn huyết động kèm theo: tăng huyết áp hay tụt huyết áp, suy tim (CVP tăng, phù phổi cấp).
Các chất gây ra các rối loạn nhịp
Gây nhịp tim chậm
Thuốc chẹn beta: propranolol.
Thuốc chẹn kênh calci: verapamil.
Kích thích alpha trung ương.
Digitalis, clonidin.
Opi, thuốc an thần, thuốc gây ngủ, cocain, thuốc chông trầm cảm vòng.
Nọc cóc có thể gầy nhịp chậm xoang, bloc nhĩ thất các cấp.
Thuốc gây nhịp nhanh
Amphetamin, kháng cholinergic, kháng histamin.
Cocain, thuốc chống trầm cảm vòng.
Sắt, phenothiazin, theophyUin, adrenalin, noradrenalin.
Atropin, belladon (cà độc dược), phenothiazin.
Carbamazepin, chloroquin, quinin, physostigmin, flumazenil.
Nọc sứa, muối kim loại, arsenic, lithium, Hg, Mg, K.
Amrinon, ethanol, hormon tuyến giáp.
Chất gây bloc tim và làm giãn rộng
QRS, QT (QRS > 100 msec,QT > 0,40 giây).
Thuốc chẹn beta.
Thuốc chẹn kênh calci, digoxin, phenothiazin. Magnesium, propafenom, sotalol.
Thuốíc kháng cholinergic, thuốc chống rối loạn nhịp (quinidin), kháng histamin.
Cocain, chloroquin và quinin, thuốc ehôhg trầm cảm vòng.
Chẩn đoán phân biệt
Rối loạn nhịp tim nguyên nhân: chuyển hoá, rối loạn điện giải, thiếu oxy máu.
Xử trí
Thuốc đối kháng sinh lý và kháng độc
Tăng huyết áp:
Trong ngộ độc cocain gây tăng huyết áp nên tránh dùng các loại chẹn beta vì có thể kích thích alpha gây co thắt động mạch, làm tăng huyết áp. Thuốc thích hợp là nhóm benzodiazepin.
Nếu thuốc an thần không có kết quả làm hạ huyết áp thì nên dùng nitroglycerin, nitroprussid hay nicardipin.
Hạ huyết áp:
Nằm nghỉ để tránh tác dụng hạ huyết áp tư thế.
Truyền dịch nếu huyết áp < 90mmHg, cho adrenalin hay noradrenalin, dopamin kết hợp.
Nhịp chậm:
Atropin được dùng trưốc tiên l/4mg tĩnh mạch.
Nếu không đáp ứng với atropin: truyền adrenalin hoặc dopamin. Không nên dùng isuprel vì làm giãn động mạch gây hạ huyết áp.
Digibind chữa nhip chậm do digoxin là thuốc hiệu quả nhất.
Đặt pacemaker ngoài lồng ngực.
Nhịp nhanh trên thất chỉ hồi sức hỗ trợ:
Sốc điện có thể không hiệu quả.
Adenosin 6mg - 12mg tiêm tĩnh mạch có hiệu quả trong ngộ độc carbamazepin (Tegretol), nhưng adenosin lại không hiệu quả trong ngộ độc nhóm xanthin như caíein, theophyllin.
Nhịp nhanh thất:
Cần xem xét có nhồi máu cơ tim không.
Các biện pháp hỗ trỢ: oxy mũi 4 - 61/phút.
Truyền bicarbonat 1,4%, 4,2%.
Xylocain, lidocain truyền 1 - 2g/500ml glucose 5%, điều chỉnh giọt theo tiến triển của nhịp tim.
Xoắn đỉnh:
Nguyên nhân thường gặp gây xoắn đỉnh là: toan chuyển hoá, đặc biệt giảm Ca, Mg và K máu. Có thể gặp xoắn đỉnh do pentamidin isothionat, kháng histamin, tefenadin và erythromycin. Điều trị xoắn đỉnh do chất độc bằng:
Magnesium truyền tĩnh mạch 2 - 6g trong 10 - 40 phút, duy trì 5 - 20mg/phút tổng liều 4g. Có thể dùng Panalgin trong có K và Mg truyền tĩnh mạch. Nếu không có kết quả thì có thể thử bằng:
Điều chỉnh điện giải và chuyển hoá.
Lidocain.
Bretylium.
Isoproterenol.
Đặt máy tạo nhịp ngoài cơ thể.
Rối loạn dẫn truyền trong thất, rôi loạn tái cực.
Ngộ độc chloroquin, quinin: truyền tĩnh mạch bicarbonat hay natri lactat đến khi QRS trở lại dưối 0,10 sec.
Tăng kali máu có thể gây rung thất, ngừng tim (sóng T cao nhọn, cân đối, sóng s hình mũi kiếm) phải dùng calci chlorua 1 - 2g tiêm tĩnh mạch chậm và truyền natri bicarbonat 4,2% tĩnh mạch 100 - 200ml.
Biện pháp hỗ trợ khác
Đảm bảo cho bệnh nhân đủ oxy, thông khí tốt Pa02 > 90 mmHg, pH > 7,3.
Duy trì huyết áp ở mức bình thưòng.
Đảm bảo chức năng thận để đào thải chất độc (tăng bài niệu)
Cân bằng nưóc, điện giải và kiềm toan.