Phân tích triệu chứng mệt mỏi để chẩn đoán và điều trị

2022-12-05 04:01 PM

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống, trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mệt mỏi là một lý do rất phổ biến, có thể là lý do chính khiến bệnh nhân tìm kiếm sự chăm sóc. Tất cả chúng ta đều cảm thấy mệt mỏi vào một thời điểm nào đó. Tuy nhiên, đối với hàng triệu bệnh nhân mỗi năm, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế trở nên đủ khó chịu. Mệt mỏi thực sự cần được phân biệt với sự yếu ớt và buồn ngủ quá mức thứ phát do rối loạn giấc ngủ. Mệt mỏi kéo dài dưới một tháng được coi là cấp tính. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn một tháng, mệt mỏi được coi là kéo dài.

Mệt mỏi mãn tính được chẩn đoán khi các triệu chứng kéo dài > 6 tháng. Hội chứng mệt mỏi mãn tính (CFS) là tình trạng mệt mỏi sâu sắc kéo dài 6 tháng với bốn trong số tám triệu chứng sau:

1. Suy giảm trí nhớ ngắn hạn hoặc sự tập trung.

2. Viêm họng.

3. Bệnh hạch bạch huyết.

4. Đau cơ.

5. Đau ở nhiều khớp.

6. Nhức đầu của một loại mới, mô hình hoặc mức độ nghiêm trọng.

7. Ngủ không ngon giấc.

8. Khó chịu sau khi gắng sức kéo dài >24 giờ.

Mệt mỏi mãn tính vô căn được chẩn đoán nếu bệnh nhân mệt mỏi kéo dài > 6 tháng nhưng không đáp ứng các tiêu chí của hội chứng mệt mỏi mãn tính.

Nguyên nhân

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống. Trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định. Mệt mỏi kéo dài vài tháng hoặc vài năm có nhiều khả năng là do nguyên nhân tâm thần, trong khi thời gian mệt mỏi ngắn hơn có nhiều khả năng là do nguyên nhân y học. Nếu có nguyên nhân y tế của sự mệt mỏi, nó thường có thể được xác định dựa trên lịch sử ban đầu, thăm khám thể chất và xét nghiệm.

Tỷ lệ thực sự của sự mệt mỏi sâu sắc là không rõ. Người ta ước tính rằng hơn 7 triệu lượt đến khám mỗi năm để phàn nàn về sự mệt mỏi. Xu hướng giới tính thực sự cũng không được biết đến; tuy nhiên, phụ nữ đến khám thường xuyên gấp đôi nam giới. Bệnh nhân dưới 45 tuổi có nhiều khả năng bị mệt mỏi hơn bệnh nhân trên 45 tuổi.

Phân tích đặc điểm

Nên thực hiện lịch sử chi tiết và đánh giá hệ thống. Thời gian bắt đầu, thời gian và mức độ mệt mỏi nên được khám phá, cùng với bất kỳ sự kiện kết thúc nào có thể xảy ra. Cần chú ý đặc biệt đến kiểu ngủ, tình trạng buồn ngủ ban ngày hoặc các triệu chứng ngưng thở khi ngủ.

Nên khám phá thói quen tập thể dục, lượng caffein và việc sử dụng ma túy hoặc rượu của bệnh nhân, và nên xem xét lại các loại thuốc.

Nên thu thập tiền sử tâm thần để đánh giá các triệu chứng trầm cảm hoặc lo âu. Các vấn đề về lối sống như căng thẳng ở nhà hoặc tại nơi làm việc, trách nhiệm chăm sóc trẻ em, làm việc theo ca hoặc thay đổi lịch trình làm việc nên được giải quyết.

Khám thể chất kỹ lưỡng nên được thực hiện. Các dấu hiệu sinh tồn cần được lưu ý cẩn thận. Cần chú ý đến sự hiện diện của xanh xao, yếu cơ, bướu cổ, nổi hạch và thể trạng. Nên tiến hành đánh giá tâm thần về các dấu hiệu trầm cảm, lo lắng hoặc bệnh tâm thần khác. Ở người lớn tuổi, kiểm tra tình trạng tâm thần để đánh giá chức năng nhận thức có thể phù hợp.

Xét nghiệm ban đầu nên được giới hạn ở:

1. Công thức máu toàn bộ.

2. Sinh hóa toàn diện.

3. Hormone kích thích tuyến giáp.

4. Tốc độ lắng hồng cầu.

Các xét nghiệm khác có thể được chỉ định qua bệnh sử hoặc khám thực thể:

1. Kháng thể kháng nhân.

2. Yếu tố dạng thấp.

3. Xét nghiệm monospot.

4. X-quang ngực.

5. Nội soi đại tràng.

6. Nghiên cứu về giấc ngủ.

7. Phân tích nước tiểu.

Thực hiện các xét nghiệm sàng lọc phù hợp với lứa tuổi và giới tính.

Mệt mỏi là một triệu chứng rất thường gặp. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh sử kỹ lưỡng, khám thể chất và một số xét nghiệm phụ trợ hạn chế cho thấy chẩn đoán chính xác hơn. Mệt mỏi hiếm khi là triệu chứng duy nhất trong các trường hợp bệnh ác tính hoặc bệnh mô liên kết. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong số những bệnh nhân bị mệt mỏi, khoảng 40% có chẩn đoán y tế cơ bản, khoảng 40% có chẩn đoán tâm thần và 12% có cả lý do y tế và tâm thần cho sự mệt mỏi của họ. Khoảng 8% bệnh nhân không có chẩn đoán rõ ràng. Nếu tình trạng mệt mỏi không được chẩn đoán kéo dài hơn 6 tháng và đáp ứng các tiêu chí khác cho hội chứng mệt mỏi mãn tính, thì chẩn đoán đó được áp dụng. Nếu các tiêu chí khác cho hội chứng mệt mỏi mãn tính không được đáp ứng, thuật ngữ mệt mỏi mãn tính vô căn sẽ được sử dụng. Mệt mỏi không thể được quy cho chẩn đoán y tế hoặc tâm thần, thường được cho là do các yếu tố lối sống.

Bài viết cùng chuyên mục

Khàn tiếng: phân tích triệu chứng

Hầu hết các trường hợp khàn tiếng đều tự cải thiện, cần phải xem xét các nguyên nhân bệnh lý quan trọng, đặc biệt là trong những trường hợp kéo dài hơn một vài tuần.

Tiêu chuẩn Duke cải tiến để chẩn đoán viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn

Cấy máu dương tính với các sinh vật gây viêm nội tâm mạc nhiễm trùng điển hình, từ 2 mẫu cấy máu riêng biệt hoặc 2 mẫu cấy dương tính từ các mẫu lấy cách nhau > 12 giờ, hoặc 3 hoặc phần lớn 4 lần cấy máu riêng biệt.

Mất thị lực: phân tích triệu chứng

Mất thị lực có thể đột ngột hoặc dần dần, một mắt hoặc hai mắt, một phần hoặc toàn bộ và có thể là một triệu chứng đơn độc hoặc một phần của hội chứng phức tạp.

Đau mắt đỏ: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân chính của đau mắt đỏ là do nhiễm trùng hoặc chấn thương đối với các cấu trúc giải phẫu khác nhau của mắt, bệnh mô liên kết hoặc bệnh mắt nguyên phát cũng có thể biểu hiện bằng mắt đỏ.

Trầm cảm: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Để được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm, bệnh nhân phải trải qua năm triệu chứng trở lên và phải có tâm trạng chán nản và hoặc giảm hứng thú trong 2 tuần.

Phân tích triệu chứng sốt để chẩn đoán và điều trị

Sốt được định nghĩa là sự gia tăng nhiệt độ trung tâm của cơ thể trên mức bình thường hàng ngày đối với một cá nhân.

Đau bắp chân: phân tích triệu chứng

Thông tin thích hợp bao gồm vị trí chính xác của cơn đau, cũng như chất lượng, mức độ nghiêm trọng, thời gian kéo dài và các yếu tố làm trầm trọng thêm hoặc giảm nhẹ.

Đau bụng cấp: đánh giá khẩn cấp tình trạng nặng của bệnh nhân

Hãy nhớ rằng những bệnh nhân trẻ, khỏe mạnh thường duy trì huyết áp trong trường hợp mất nhiều dịch, với những bệnh nhân này giảm huyết áp xảy ra muộn, nên phải xem xét cẩn thận những yếu tố như tăng nhịp tim, hạ huyết áp tư thế.

Phì đại tuyến vú ở nam giới: phân tích triệu chứng

Vú nam bao gồm một lượng tối thiểu các mô mỡ và tuyến. Tỷ lệ estrogen-testosterone bị thay đổi ở nam giới có thể dẫn đến chứng vú to ở nam giới, hoặc sự tăng sinh của mô tuyến vú.

Tương quan bệnh học lâm sàng về dinh dưỡng

Có vô số sự thiếu hụt vitamin và nguyên tố vi lượng, và việc mô tả chúng nằm ngoài phạm vi, tuy nhiên, có một số điều đáng xem xét.

Yếu chi trong đột quỵ: đánh giá dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng

Chụp hình ảnh thần kinh để phân biệt đột quỵ xuất huyết não với đột quỵ nhồi máu não và để loại trừ các bệnh lý không đột quỵ, ví dụ tổn thương choán chỗ.

Mệt mỏi: đánh giá bổ sung thiếu máu

Đánh giá lại các triệu chứng và công thức máu toàn bộ sau khi bổ sung sắt và điều trị nguyên nhân nền. Chuyển bệnh nhân với giảm thể tích trung bình của hồng cầu và dự trữ sắt bình thường đến chuyên gia huyết học để đánh giá cho chẩn đoán thay thế.

Chẩn đoán bệnh lý: tổng hợp các bước của quá trình

Phương pháp chính xác để đạt được chẩn đoán có thể sẽ có phần khó hiểu cho những người mới bắt đầu thực hành lâm sàng. Những người chẩn đoán giỏi lúc nào cũng sử dụng một vài kỹ năng bổ trợ mà đã thu lượm được qua hàng năm hoặc hàng chục năm kinh nghiệm.

Nhìn đôi: phân tích triệu chứng

Nhìn đôi xảy ra khi cảnh trước mắt dưới dạng hai hình ảnh khác nhau, quá trình lập bản đồ bình thường không thể xảy ra và bộ não cảm nhận được hai hình ảnh chồng lên nhau.

Định hướng chẩn đoán nôn ra máu

Nôn ra máu đỏ tươi hoặc máu cục là dấu hiệu của máu đang tiếp tục chảy và là một cấp cứu nội khoa, nếu máu màu đen, có hình hạt café là gợi ý của chảy máu đã cầm hoặc chảy máu tương đối nhẹ.

Ho ra máu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Phù phổi có thể gây khạc đàm bọt hồng nhưng khó thở hầu như luôn là triệu chứng chủ yếu. Các nguyên nhân khác bao gồm tăng áp phổi, rối loạn đông máu, hít phải dị vật, chấn thương ngực, u hạt Wegener và hội chứng Goodpasture.

Điểm mù thị giác: phân tích triệu chứng

Điểm mù thị giác có thể được phân loại theo vị trí của nó trong trường thị giác, điểm mù thị giác trung tâm và điểm mù thị giác ngoại vi.

Đau đầu gối: phân tích triệu chứng

Đau đầu gối có nhiều nguyên nhân như chấn thương cấp tính, lạm dụng, viêm hoặc thoái hóa khớp, nhiễm trùng và các vấn đề khác. Đau quy chiếu từ hông hoặc lưng dưới cũng có thể dẫn đến đau đầu gối.

Hồng ban đa dạng: phân tích triệu chứng

Hồng ban đa dạng thường bao gồm các hội chứng hồng ban đa dạng nhỏ (EM), hồng ban đa dạng lớn (EMM), hội chứng Stevens-Johnson (SJS) và hoại tử biểu bì nhiễm độc (TEN).

Thực hành kiểm soát nhiễm trùng khi chăm sóc sức khỏe

Tất cả các nhân viên y tế cần tuân thủ thường xuyên các hướng dẫn này bất cứ khi nào có khả năng tiếp xúc với các vật liệu có khả năng lây nhiễm như máu hoặc các chất dịch cơ thể khác.

Khối u ở vú: phân tích triệu chứng

Đánh giá khối u ở vú nên bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ và khám thực thể. Điều quan trọng là phải xác định nguy cơ mắc bệnh ung thư vú của bệnh nhân.

Lú lẫn: mê sảng và mất trí

Chẩn đoán phân biệt mê sảng thường rộng và gặp trong bệnh nhân có não dễ bị tổn thương, bao gồm hầu hết các bệnh lý cơ thể cấp tính, sang chấn tinh thần hay các chấn thương do môi trường bên ngoài gây ra.

Nguyên tắc quản lý đau

Đối với đau liên tục, giảm đau kéo dài cũng có thể được đưa ra xung quanh thời gian với một loại thuốc tác dụng ngắn khi cần thiết để đột phá với đau đớn.

Khám lão khoa: điểm đặc biệt trong đánh giá người già yếu suy kiệt

Khi có thể, xem xét các yếu tố trong tiền sử bệnh nhân có tương tự với những thông tin của người chứng kiến, người chăm sóc, người thân, ghi chú của bệnh nhân hoặc các nhân viên y tế khác không.

Phù chân: đánh giá suy thận và chức năng thận

Xác định và điều trị những nguyên nhân, theo dõi chức năng thận và thảo luận với đội chuyên khoa thận nếu như có bất kỳ sự tụt giảm mức lọc cầu thận thêm nữa.