Phân tích triệu chứng mệt mỏi để chẩn đoán và điều trị

2022-12-05 04:01 PM

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống, trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mệt mỏi là một lý do rất phổ biến, có thể là lý do chính khiến bệnh nhân tìm kiếm sự chăm sóc. Tất cả chúng ta đều cảm thấy mệt mỏi vào một thời điểm nào đó. Tuy nhiên, đối với hàng triệu bệnh nhân mỗi năm, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế trở nên đủ khó chịu. Mệt mỏi thực sự cần được phân biệt với sự yếu ớt và buồn ngủ quá mức thứ phát do rối loạn giấc ngủ. Mệt mỏi kéo dài dưới một tháng được coi là cấp tính. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn một tháng, mệt mỏi được coi là kéo dài.

Mệt mỏi mãn tính được chẩn đoán khi các triệu chứng kéo dài > 6 tháng. Hội chứng mệt mỏi mãn tính (CFS) là tình trạng mệt mỏi sâu sắc kéo dài 6 tháng với bốn trong số tám triệu chứng sau:

1. Suy giảm trí nhớ ngắn hạn hoặc sự tập trung.

2. Viêm họng.

3. Bệnh hạch bạch huyết.

4. Đau cơ.

5. Đau ở nhiều khớp.

6. Nhức đầu của một loại mới, mô hình hoặc mức độ nghiêm trọng.

7. Ngủ không ngon giấc.

8. Khó chịu sau khi gắng sức kéo dài >24 giờ.

Mệt mỏi mãn tính vô căn được chẩn đoán nếu bệnh nhân mệt mỏi kéo dài > 6 tháng nhưng không đáp ứng các tiêu chí của hội chứng mệt mỏi mãn tính.

Nguyên nhân

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống. Trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định. Mệt mỏi kéo dài vài tháng hoặc vài năm có nhiều khả năng là do nguyên nhân tâm thần, trong khi thời gian mệt mỏi ngắn hơn có nhiều khả năng là do nguyên nhân y học. Nếu có nguyên nhân y tế của sự mệt mỏi, nó thường có thể được xác định dựa trên lịch sử ban đầu, thăm khám thể chất và xét nghiệm.

Tỷ lệ thực sự của sự mệt mỏi sâu sắc là không rõ. Người ta ước tính rằng hơn 7 triệu lượt đến khám mỗi năm để phàn nàn về sự mệt mỏi. Xu hướng giới tính thực sự cũng không được biết đến; tuy nhiên, phụ nữ đến khám thường xuyên gấp đôi nam giới. Bệnh nhân dưới 45 tuổi có nhiều khả năng bị mệt mỏi hơn bệnh nhân trên 45 tuổi.

Phân tích đặc điểm

Nên thực hiện lịch sử chi tiết và đánh giá hệ thống. Thời gian bắt đầu, thời gian và mức độ mệt mỏi nên được khám phá, cùng với bất kỳ sự kiện kết thúc nào có thể xảy ra. Cần chú ý đặc biệt đến kiểu ngủ, tình trạng buồn ngủ ban ngày hoặc các triệu chứng ngưng thở khi ngủ.

Nên khám phá thói quen tập thể dục, lượng caffein và việc sử dụng ma túy hoặc rượu của bệnh nhân, và nên xem xét lại các loại thuốc.

Nên thu thập tiền sử tâm thần để đánh giá các triệu chứng trầm cảm hoặc lo âu. Các vấn đề về lối sống như căng thẳng ở nhà hoặc tại nơi làm việc, trách nhiệm chăm sóc trẻ em, làm việc theo ca hoặc thay đổi lịch trình làm việc nên được giải quyết.

Khám thể chất kỹ lưỡng nên được thực hiện. Các dấu hiệu sinh tồn cần được lưu ý cẩn thận. Cần chú ý đến sự hiện diện của xanh xao, yếu cơ, bướu cổ, nổi hạch và thể trạng. Nên tiến hành đánh giá tâm thần về các dấu hiệu trầm cảm, lo lắng hoặc bệnh tâm thần khác. Ở người lớn tuổi, kiểm tra tình trạng tâm thần để đánh giá chức năng nhận thức có thể phù hợp.

Xét nghiệm ban đầu nên được giới hạn ở:

1. Công thức máu toàn bộ.

2. Sinh hóa toàn diện.

3. Hormone kích thích tuyến giáp.

4. Tốc độ lắng hồng cầu.

Các xét nghiệm khác có thể được chỉ định qua bệnh sử hoặc khám thực thể:

1. Kháng thể kháng nhân.

2. Yếu tố dạng thấp.

3. Xét nghiệm monospot.

4. X-quang ngực.

5. Nội soi đại tràng.

6. Nghiên cứu về giấc ngủ.

7. Phân tích nước tiểu.

Thực hiện các xét nghiệm sàng lọc phù hợp với lứa tuổi và giới tính.

Mệt mỏi là một triệu chứng rất thường gặp. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh sử kỹ lưỡng, khám thể chất và một số xét nghiệm phụ trợ hạn chế cho thấy chẩn đoán chính xác hơn. Mệt mỏi hiếm khi là triệu chứng duy nhất trong các trường hợp bệnh ác tính hoặc bệnh mô liên kết. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong số những bệnh nhân bị mệt mỏi, khoảng 40% có chẩn đoán y tế cơ bản, khoảng 40% có chẩn đoán tâm thần và 12% có cả lý do y tế và tâm thần cho sự mệt mỏi của họ. Khoảng 8% bệnh nhân không có chẩn đoán rõ ràng. Nếu tình trạng mệt mỏi không được chẩn đoán kéo dài hơn 6 tháng và đáp ứng các tiêu chí khác cho hội chứng mệt mỏi mãn tính, thì chẩn đoán đó được áp dụng. Nếu các tiêu chí khác cho hội chứng mệt mỏi mãn tính không được đáp ứng, thuật ngữ mệt mỏi mãn tính vô căn sẽ được sử dụng. Mệt mỏi không thể được quy cho chẩn đoán y tế hoặc tâm thần, thường được cho là do các yếu tố lối sống.

Bài viết cùng chuyên mục

Đánh trống ngực: đánh giá dựa trên loại rối loạn nhịp tim

Đánh giá tần suất và cường độ của các triệu chứng và ảnh hưởng lên nghề nghiệp và lối sống. Xác minh hiệu quả và tác dụng phụ của những đợt điều trị trước.

Đau một khớp: phân tích triệu chứng

Đau khớp một bên có nhiều nguyên nhân. Đau một khớp cấp tính thường gặp nhất là do chấn thương, nhiễm trùng, viêm xương khớp hoặc các tình trạng do tinh thể gây ra.

Tốc độ máu lắng và Protein phản ứng C: phân tích triệu chứng

ESR và CRP hiện là các chỉ số được sử dụng rộng rãi nhất về phản ứng protein giai đoạn cấp tính được sử dụng để phát hiện các bệnh liên quan đến nhiễm trùng cấp tính và mãn tính, viêm nhiễm, chấn thương, phá hủy mô, nhồi máu và ung thư tiên tiến.

Xuất huyết và ban xuất huyết: phân tích triệu chứng

Trình tự thời gian và tiền sử ban xuất huyết cũng như bất kỳ dấu hiệu chảy máu bất thường nào đều quan trọng, bởi vì nguyên nhân của ban xuất huyết có thể là bẩm sinh hoặc mắc phải.

Các xét nghiệm cơ bản: chỉ định khi thăm khám bệnh

Các xét nghiệm được khuyến cáo cho những bối cảnh lâm sàng khác được trình bày ở các bệnh tương ứng. Trong một số bệnh cũng cung cấp thêm những hướng dẫn chi tiết cách tiếp cận kết quả xét nghiệm.

Định hướng chẩn đoán khó thở

Khi đánh giá bệnh nhân bị khó thở, nhớ rằng mức độ nặng của chúng có tính chủ quan cao, có thể không cảm thấy có chút khó thở nào mặc dù có sự rối loạn trao đổi khí nặng.

Chiến lược sử dụng thuốc giảm đau

Nếu cơn đau không thể kiểm soát mà không có tác dụng phụ khó chịu của thuốc, các bác sĩ nên xem xét sử dụng liều thấp hơn của nhiều loại thuốc, được thực hiện thường cho đau thần kinh

Định hướng chẩn đoán mệt mỏi

Mệt mỏi là tình trạng kiệt quệ về thể chất và hoặc tinh thần, điều này rất phổ biến và không đặc hiệu, do vậy mà việc xác định tình trạng bệnh nền gặp nhiều khó khăn.

Viêm bàng quang cấp trong chẩn đoán và điều trỊ

Viêm bàng quang không biến chứng ở phụ nữ có thể dùng kháng khuẩn liều đơn ngắn ngày. Viêm bàng quang biến chứng ít gặp ở nam giới.

Nhịp tim nhanh: phân tích triệu chứng

Triệu chứng nhịp tim nhanh gồm khó chịu ở ngực, khó thở, mệt mỏi, choáng váng, tiền ngất, ngất và đánh trống ngực, cần tìm kiếm trong tiền sử bệnh lý.

Hút thuốc lá và bệnh tật

Những người hút thuốc chết sớm hơn 5, 8 năm so với người không bao giờ hút thuốc, Họ có hai lần nguy cơ bệnh tim gây tử vong, 10 lần nguy cơ ung thư phổi

Đau thắt lưng: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân của cơn đau là không đặc hiệu ở phần lớn những người bị đau thắt lưng cấp tính; vấn đề nghiêm trọng là rất hiếm, thường tự giới hạn, nhưng chẩn đoán phải loại trừ các nguyên nhân hiếm gặp.

Ho: phân tích triệu chứng

Ho được kích hoạt thông qua kích hoạt cảm giác của các sợi hướng tâm trong dây thần kinh phế vị, phản xạ nội tạng này có thể được kiểm soát bởi các trung tâm vỏ não cao hơn.

Tiểu khó: phân tích triệu chứng

Chẩn đoán phổ biến nhất cho bệnh nhân mắc chứng khó tiểu là nhiễm trùng đường tiết niệu, mặc dù là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các triệu chứng khó tiểu, nhưng nhiều nguyên nhân khác cần được chẩn đoán chính xác.

Chứng hôi miệng: phân tích triệu chứng

Chứng hôi miệng đã bị kỳ thị, bệnh nhân hiếm khi tìm kiếm sự giúp đỡ và thường không nhận thức được vấn đề, mặc dù nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ và sự tự tin.

Thăm khám chẩn đoán bệnh nhân nặng

Nếu hệ thống thần kinh trung ương hoạt động tốt, khả năng đáp ứng các câu hỏi một cách thích hợp, thì các chức năng quan trọng không chắc đã bị rối loạn đến mức cần phải can thiệp ngay lập tức. 

Yếu chi: phân tích các đặc điểm lâm sàng

Nếu biểu hiện hiện tại của yếu chi chỉ giới hạn ở một bên của cơ thể thì đánh giá như yếu chi một bên. Mặt khác, tiếp tục theo các cách thức chẩn đoán hiện tại thậm chí nếu các triệu chứng không đối xứng rõ ràng.

Định hướng chẩn đoán đau ngực từng cơn

Đau ngực từng cơn có thể là cơn đau thắt ngực do tim, cũng có thể do các rối loạn dạ dày thực quản, những rối loạn của cơ xương, cơn hen phế quản hoặc lo lắng.

Rong kinh: phân tích triệu chứng

Rong kinh được định nghĩa là lượng máu kinh nguyệt bị mất nhiều hơn 80 ml, xảy ra đều đặn hoặc kéo dài ≥7 ngày. việc đánh giá lượng máu mất có tiện ích hạn chế.

Co giật: phân tích triệu chứng

Nguyên nhân gây co giật bao gồm rối loạn chức năng hệ thống thần kinh trung ương nguyên phát cũng như rối loạn chuyển hóa hoặc bệnh hệ thống.

Ho ra máu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp

Phù phổi có thể gây khạc đàm bọt hồng nhưng khó thở hầu như luôn là triệu chứng chủ yếu. Các nguyên nhân khác bao gồm tăng áp phổi, rối loạn đông máu, hít phải dị vật, chấn thương ngực, u hạt Wegener và hội chứng Goodpasture.

Phết tế bào cổ tử cung bất thường: phân tích triệu chứng

Hầu hết bệnh nhân mắc chứng loạn sản cổ tử cung đều không có triệu chứng. Cũng có thể xuất hiện bằng chứng khi xem bên ngoài bao cao su, tiết dịch âm đạo hoặc thậm chí chảy máu âm đạo.

Rối loạn cương dương: phân tích triệu chứng

Rối loạn cương dương, trước đây thường được gọi là bất lực, được định nghĩa là không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng đủ để giao hợp, về bản chất là một chẩn đoán do bệnh nhân xác định.

Tăng bạch cầu ái toan: phân tích triệu chứng

Bạch cầu ái toan phát triển từ tiền chất myeloid trong tủy xương thông qua hoạt động của ít nhất ba cytokine tạo máu. Interleukin-5 (IL-5) đặc hiệu cho quá trình biệt hóa bạch cầu ái toan.

Lách to: phân tích triệu chứng

Nhiều nguyên nhân gây lách to có thể được nhóm thành các loại sau: giải phẫu, huyết học, nhiễm trùng, miễn dịch, ung thư, thâm nhiễm và xung huyết.