Phân tích triệu chứng mệt mỏi để chẩn đoán và điều trị

2022-12-05 04:01 PM

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống, trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Mệt mỏi là một lý do rất phổ biến, có thể là lý do chính khiến bệnh nhân tìm kiếm sự chăm sóc. Tất cả chúng ta đều cảm thấy mệt mỏi vào một thời điểm nào đó. Tuy nhiên, đối với hàng triệu bệnh nhân mỗi năm, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế trở nên đủ khó chịu. Mệt mỏi thực sự cần được phân biệt với sự yếu ớt và buồn ngủ quá mức thứ phát do rối loạn giấc ngủ. Mệt mỏi kéo dài dưới một tháng được coi là cấp tính. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn một tháng, mệt mỏi được coi là kéo dài.

Mệt mỏi mãn tính được chẩn đoán khi các triệu chứng kéo dài > 6 tháng. Hội chứng mệt mỏi mãn tính (CFS) là tình trạng mệt mỏi sâu sắc kéo dài 6 tháng với bốn trong số tám triệu chứng sau:

1. Suy giảm trí nhớ ngắn hạn hoặc sự tập trung.

2. Viêm họng.

3. Bệnh hạch bạch huyết.

4. Đau cơ.

5. Đau ở nhiều khớp.

6. Nhức đầu của một loại mới, mô hình hoặc mức độ nghiêm trọng.

7. Ngủ không ngon giấc.

8. Khó chịu sau khi gắng sức kéo dài >24 giờ.

Mệt mỏi mãn tính vô căn được chẩn đoán nếu bệnh nhân mệt mỏi kéo dài > 6 tháng nhưng không đáp ứng các tiêu chí của hội chứng mệt mỏi mãn tính.

Nguyên nhân

Mệt mỏi có thể là do vấn đề y tế, bệnh tâm thần hoặc các yếu tố lối sống. Trong một số trường hợp, nguyên nhân không bao giờ được xác định. Mệt mỏi kéo dài vài tháng hoặc vài năm có nhiều khả năng là do nguyên nhân tâm thần, trong khi thời gian mệt mỏi ngắn hơn có nhiều khả năng là do nguyên nhân y học. Nếu có nguyên nhân y tế của sự mệt mỏi, nó thường có thể được xác định dựa trên lịch sử ban đầu, thăm khám thể chất và xét nghiệm.

Tỷ lệ thực sự của sự mệt mỏi sâu sắc là không rõ. Người ta ước tính rằng hơn 7 triệu lượt đến khám mỗi năm để phàn nàn về sự mệt mỏi. Xu hướng giới tính thực sự cũng không được biết đến; tuy nhiên, phụ nữ đến khám thường xuyên gấp đôi nam giới. Bệnh nhân dưới 45 tuổi có nhiều khả năng bị mệt mỏi hơn bệnh nhân trên 45 tuổi.

Phân tích đặc điểm

Nên thực hiện lịch sử chi tiết và đánh giá hệ thống. Thời gian bắt đầu, thời gian và mức độ mệt mỏi nên được khám phá, cùng với bất kỳ sự kiện kết thúc nào có thể xảy ra. Cần chú ý đặc biệt đến kiểu ngủ, tình trạng buồn ngủ ban ngày hoặc các triệu chứng ngưng thở khi ngủ.

Nên khám phá thói quen tập thể dục, lượng caffein và việc sử dụng ma túy hoặc rượu của bệnh nhân, và nên xem xét lại các loại thuốc.

Nên thu thập tiền sử tâm thần để đánh giá các triệu chứng trầm cảm hoặc lo âu. Các vấn đề về lối sống như căng thẳng ở nhà hoặc tại nơi làm việc, trách nhiệm chăm sóc trẻ em, làm việc theo ca hoặc thay đổi lịch trình làm việc nên được giải quyết.

Khám thể chất kỹ lưỡng nên được thực hiện. Các dấu hiệu sinh tồn cần được lưu ý cẩn thận. Cần chú ý đến sự hiện diện của xanh xao, yếu cơ, bướu cổ, nổi hạch và thể trạng. Nên tiến hành đánh giá tâm thần về các dấu hiệu trầm cảm, lo lắng hoặc bệnh tâm thần khác. Ở người lớn tuổi, kiểm tra tình trạng tâm thần để đánh giá chức năng nhận thức có thể phù hợp.

Xét nghiệm ban đầu nên được giới hạn ở:

1. Công thức máu toàn bộ.

2. Sinh hóa toàn diện.

3. Hormone kích thích tuyến giáp.

4. Tốc độ lắng hồng cầu.

Các xét nghiệm khác có thể được chỉ định qua bệnh sử hoặc khám thực thể:

1. Kháng thể kháng nhân.

2. Yếu tố dạng thấp.

3. Xét nghiệm monospot.

4. X-quang ngực.

5. Nội soi đại tràng.

6. Nghiên cứu về giấc ngủ.

7. Phân tích nước tiểu.

Thực hiện các xét nghiệm sàng lọc phù hợp với lứa tuổi và giới tính.

Mệt mỏi là một triệu chứng rất thường gặp. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh sử kỹ lưỡng, khám thể chất và một số xét nghiệm phụ trợ hạn chế cho thấy chẩn đoán chính xác hơn. Mệt mỏi hiếm khi là triệu chứng duy nhất trong các trường hợp bệnh ác tính hoặc bệnh mô liên kết. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong số những bệnh nhân bị mệt mỏi, khoảng 40% có chẩn đoán y tế cơ bản, khoảng 40% có chẩn đoán tâm thần và 12% có cả lý do y tế và tâm thần cho sự mệt mỏi của họ. Khoảng 8% bệnh nhân không có chẩn đoán rõ ràng. Nếu tình trạng mệt mỏi không được chẩn đoán kéo dài hơn 6 tháng và đáp ứng các tiêu chí khác cho hội chứng mệt mỏi mãn tính, thì chẩn đoán đó được áp dụng. Nếu các tiêu chí khác cho hội chứng mệt mỏi mãn tính không được đáp ứng, thuật ngữ mệt mỏi mãn tính vô căn sẽ được sử dụng. Mệt mỏi không thể được quy cho chẩn đoán y tế hoặc tâm thần, thường được cho là do các yếu tố lối sống.

Bài viết cùng chuyên mục

Định hướng chẩn đoán tình trạng chóng mặt choáng váng

Đánh giá choáng váng nằm ở chỗ xác định bản chất chính xác các triệu chứng của bệnh nhân, thỉnh thoảng, thay đổi ý thức thoáng qua hay khiếm khuyết thần kinh khu trú được mô tả như là choáng váng.

Tiếp cận bệnh nhân, Tuân thủ điều trị

Phỏng vấn thu thập thông tin hỗ trợ chẩn đoán, hướng dẫn tuân thủ điều trị thuốc, hướng dẫn chế độ sinh hoạt của bệnh nhân và nguyên tắc đạo đức giữa bác sỹ và bệnh nhân

Brain natriuretic peptide: phân tích triệu chứng

Brain natriuretic peptide cung cấp một cách để chẩn đoán và quản lý điều trị suy tim sung huyết và một loạt các bệnh khác có ảnh hưởng thứ phát đến tim.

Khám lão khoa: điểm đặc biệt trong đánh giá người già yếu suy kiệt

Khi có thể, xem xét các yếu tố trong tiền sử bệnh nhân có tương tự với những thông tin của người chứng kiến, người chăm sóc, người thân, ghi chú của bệnh nhân hoặc các nhân viên y tế khác không.

Khó thở cấp tính: các nguyên nhân quan trọng

Khó thở cấp được định nghĩa khi khó thở mới khởi phát hoặc trở nặng đột ngột trong 2 tuần trở lại. Khi có giảm oxy máu nghiêm trọng, tăng CO2 máu, thở dốc hoặc giảm điểm glasgow thì có thể báo hiệu những bệnh lý gây nguy hiểm đến tính mạng.

Khám lão khoa: tiếp cận bệnh nhân già yếu suy kiệt

Thách thức trong việc đánh giá lão khoa cấp tính thường phức tạp do các quan niệm sai lầm mà quá trình luôn có sự khó chịu và mệt mỏi trong đó.

Tiêm vắc xin Covid-19: các tác dụng phụ có thể xảy ra sau khi tiêm

Nói chuyện với bác sĩ về việc dùng thuốc không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc thuốc kháng histamine, nếu gặp bất kỳ cơn đau và khó chịu nào sau khi chủng ngừa.

Tốc độ máu lắng và Protein phản ứng C: phân tích triệu chứng

ESR và CRP hiện là các chỉ số được sử dụng rộng rãi nhất về phản ứng protein giai đoạn cấp tính được sử dụng để phát hiện các bệnh liên quan đến nhiễm trùng cấp tính và mãn tính, viêm nhiễm, chấn thương, phá hủy mô, nhồi máu và ung thư tiên tiến.

Phân tích triệu chứng đau đầu để chẩn đoán và điều trị

Đau đầu thường được phân loại thành các loại nguyên phát và thứ phát với hệ thống phân loại quốc tế về rối loạn đau đầu, phiên bản thứ hai.

Bệnh Raynaud: phân tích triệu chứng

Căng thẳng và lạnh là nguyên nhân lớn nhất gây ra các cơn co thắt, các cơn co thắt có thể kéo dài vài phút đến vài giờ, có ba giai đoạn thay đổi màu sắc.

Mệt mỏi: các biểu hiện phải phân biệt

Mệt mỏi hay thiếu năng lượng thường là lý do cho việc từ bỏ các hoạt động và đặt câu hỏi cẩn thận có thể cần thiết để phân biệt giữa giới hạn hoạt động thể lực và thiếu hứng thú, quyết tâm.

Protein niệu: phân tích triệu chứng

Sự bài tiết liên tục albumin trong khoảng từ 30 đến 300 mg/ngày (20–200 <g/phút) được gọi là albumin niệu vi lượng, trong khi các giá trị trên 300 mg/ngày được gọi là albumin niệu đại thể.

Đau thắt lưng: khám cột sống thắt lưng

Việc khám nên bắt đầu khi gặp bệnh nhân lần đầu và tiếp tục theo dõi, quan sát dáng đi và tư thế, không nhất quán giữa chức năng và hoạt động có thể phân biệt giữa nguyên nhân thực thể và chức năng đối với các triệu chứng.

Mệt mỏi và Hội chứng mệt mỏi mãn tính

Acyclovir, globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch, nystatin, và liều thấp hydrocortisone, fludrocortisone không cải thiện triệu chứng

Mệt mỏi: đánh giá các nguyên nhân tinh thần và thể chất

Bệnh sử khai thác cẩn thận có thể cho thấy rằng vấn đề thực tế không chỉ là mệt mỏi, chẳng hạn hụt hơi, nên được tiếp tục kiểm tra. Nếu có các đặc điểm khu trú hoặc đặc hiệu hơn, chẳng hạn ho ra máu, sốt, vàng da lộ rõ, nên được tập trung đánh giá đầu tiên.

Đau bìu: phân tích triệu chứng

Hầu hết các nguyên nhân phổ biến của đau bìu là do các tình trạng lành tính như viêm mào tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tràn dịch tinh mạc, tinh trùng, viêm nút quanh động mạch và u nang mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn.

Cơ sở khoa học và quan sát trong lập luận chẩn đoán bệnh lý

Đây là một trong những phần quan trọng nhất, vì nó xem xét các phương pháp và khái niệm đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến lý luận chẩn đoán.

Đau một khớp: phân tích triệu chứng

Đau khớp một bên có nhiều nguyên nhân. Đau một khớp cấp tính thường gặp nhất là do chấn thương, nhiễm trùng, viêm xương khớp hoặc các tình trạng do tinh thể gây ra.

Viêm họng: phân tích triệu chứng

Viêm họng bao gồm nhiều loại nguyên nhân, nhưng phổ biến nhất ở những người có khả năng miễn dịch bình thường là viêm họng nhiễm trùng cấp tính, chủ yếu là do virus.

Đổ mồ hôi đêm: phân tích triệu chứng để chẩn đoán và điều trị

Đổ mồ hôi ban đêm có thể là một phản ứng tự chủ, đại diện cho một triệu chứng khá không đặc hiệu khiến bác sĩ lâm sàng phải tìm kiếm nguyên nhân cụ thể.

Chảy máu cam: phân tích triệu chứng

Chảy máu cam là kết quả của sự tương tác của các yếu tố gây tổn thương lớp niêm mạc và thành mạch, một số là cục bộ, một số là hệ thống và một số là sự kết hợp của cả hai.

Tiếng thổi tâm thu: phân tích triệu chứng khi nghe tim

Tiếng thổi tâm thu xảy ra trong giai đoạn co bóp của tim (tâm thu) xảy ra giữa S1, đóng van hai lá và van ba lá, và S2, đóng van động mạch chủ và động mạch phổi.

Nôn ra máu: đánh giá tình trạng lâm sàng

Mọi bệnh nhân nôn ra máu có các dấu hiệu của shock hoặc có bằng chứng bệnh nhân vẫn đang chảy máu, nên tiến hành nội soi cấp cứu sau khi đã hồi sức đầy đủ cho bệnh nhân.

Rối loạn lưỡng cực: phân tích để chẩn đoán và điều trị

Nguyên nhân chính xác của rối loạn lưỡng cực vẫn chưa được biết, nhưng các yếu tố sinh học, tâm lý và xã hội đều đóng một vai trò quan trọng.

Chảy máu trực tràng: đánh giá tình trạng lâm sàng

Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa thấp ở bệnh nhân không có rối loạn huyết động tuy nhiên cần phải nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa cao nếu có các đặc điểm của shock giảm thể tích.