Đau đầu: đánh giá triệu chứng lâm sàng biểu hiện màng não

2020-12-27 01:58 PM

Nhận diện bệnh nhân viêm màng não do vi khuẩn là ưu tiên hàng đầu cho phép điều trị kháng sinh nhanh chóng để cứu sống bệnh nhân. Bệnh nhân có thể thiếu các biểu hiện kinh điển nhưng hầu hết các trường hợp sẽ có ít nhất một biểu hiện.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Triệu chứng lần đầu xuất hiện hay nặng nhất từng trải qua

Những bệnh nhân có triệu chứng lặp lại của quá trình bệnh lý đã kéo dài ít có khả năng là bệnh lý nặng cấp tính so với bệnh nhân đau đầu lần đầu tiên. Tuy nhiên, bệnh nhân đã có bệnh lý đau đầu trước đây như Migraine, cũng có thể biểu hiện câp tính với một chẩn đoán khác như xuất huyết dưới nhện. Nếu bệnh nhân đau đầu mạn tính có cơn đau đầu mới khác so với cơn đau đầu bình thường về tính chất hoặc mức độ cần đánh giá như đau đầu mới khởi phát.

Bất kỳ biểu hiện nào của viêm màng não

Nhận diện bệnh nhân viêm màng não do vi khuẩn là ưu tiên hàng đầu cho phép điều trị kháng sinh nhanh chóng để cứu sống bệnh nhân. Bệnh nhân có thể thiếu các biểu hiện kinh điển nhưng hầu hết các trường hợp sẽ có ít nhất một biểu hiện sau:

Sốt (> 38 độ C).

Ban (không phải luôn là xuất huyết).

Triệu chứng của sốc.

Đau đầu khởi phát cấp (như mới vài giờ) kèm dấu hiệu màng não.

Xuất huyết dưới nhện có thể cũng biểu hiện với đau đầu dữ dội và dấu màng não, nhưng ít có khả năng nếu đau đầu khởi phát không đột ngột.

Nếu nghi ngờ viêm màng não, cho cấy máu và mẫu dịch họng ngay lập tức. Cho kháng sinh tĩnh mạch nếu không có chống chỉ định, thực hiện chọc dịch não tủy và phân tích dịch não tủy. Nếu nghi ngờ tăng áp lực nội sọ, cho chụp CT trước khi chọc dịch não tủy. Thường khó phân biệt viêm màng não do vi khuẩn hay virus ở giai đoạn sớm nếu chỉ dựa trên lâm sàng, nên xử trí như là viêm màng não do vi khuẩn trong lúc chưa có kết quả dịch não tủy.

Dấu hiệu màng não

Dấu màng não (cứng cổ, sợ ánh sáng, dấu Kernig (+)) chứng tỏ có kích thích màng não. Để kiểm tra dấu cứng cổ, cho bệnh nhân nằm ngữa không có gối, đặt tay sau đầu bệnh nhân và gập nhẹ nhàng đầu cho tới khi cằm chạm ngực; xác định sự kháng lại thụ động và sự co cứng của cơ cổ chỉ ra dấu cứng cổ.

Để làm dấu Kernig, gập khớp háng, khớp gối một chân của bệnh nhân với tay trái của bạn đặt ở khoeo, sau đó duỗi khơp gối với tay phải vẫn giữ khớp háng gập. Sự kháng duỗi khớp gối bằng co gân hố khoeo ± gập chân còn lại cho thấy Kernig (+).

Kiểm tra dấu hiệu kích thích màng não

Hình. Kiểm tra dấu hiệu kích thích màng não