Tăng phản xạ tự phát (Autonomic Dysreflexia)

2012-11-19 12:57 AM

Do các xung nhịp không thể lan truyền tới bộ não nên cơ chế phản xạ được kích hoạt làm gia tăng hoạt động của phần giao cảm của hệ thần kinh tự trị.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Tăng Phản xạ Tự phát (Autonomic dysreflexia - (AD) là một bệnh lý có khả năng đe dọa tới tính mạng, có thể coi là một tình trạng cấp cứu y khoa. Bệnh gây ảnh hưởng chủ yếu đến những người có mức thương tổn từ T-5 trở lên.

Đối với bệnh tăng phản xạ tự phát thì cần phải có hành động nhanh và chính xác. Bệnh tăng phản xạ tự phát có thể gây ra đột quỵ. Do nhiều chuyên gia chăm sóc sức khỏe không thông thạo với bệnh lý này nên điều quan trọng là những người có nguy cơ mắc bệnh tăng phản xạ tự phát và những người sống gần với họ phải tìm hiểu về căn bệnh đó.

Cần làm gì?

Việc đầu tiên phải làm khi nghi ngờ có hiện tượng tăng phản xạ tự phát là phải ngồi dậy hoặc nâng cao đầu tới 90 độ. Nếu quý vị có thể hạ thấp hai chân thì hãy hạ xuống. Tiếp theo là nới lỏng hoặc tháo bỏ bất cứ thứ gì bó sát. Điều quan trọng nhất là quý vị phải xác định được và loại bỏ những thứ đang gây khó chịu cho quý vị, nếu có thể.

Những biểu hiện của bệnh tăng phản xạ tự phát bao gồm

Huyết áp cao (lớn hơn 200/100).

Đau đầu như búa bổ, mặt đỏ bừng.

Đổ mồ hôi nhiều hơn mức độ của bệnh lý tổn thương cột sống.

Nghẹt mũi, buồn nôn.

Mạch chậm, ít hơn 60 nhịp một phút.

Sởn gai ốc thấp hơn mức độ của bệnh lý tổn thương cột sống.

Nguyên nhân gây nên bệnh tăng phản xạ tự phát

Là do một sự kích thích thấp hơn mức độ thương tổn, thường liên quan tới chức năng của bàng quang và đại tràng. Trong số đó có những nguyên nhân sau:

Tức bàng quang, nhiễm trùng đường tiết niệu.

Ống thông đường tiểu bị tắc.

Túi đựng nước tiểu đầy tràn.

Đại tràng sưng phồng hoặc co thắt.

Táo bón/phân đóng chặt.

Trĩ hoặc nhiễm trùng hậu môn.

Da bị nhiễm trùng hoặc sưng tấy, các vết đứt, vết thâm, vết trầy.

Những điểm loét do áp lực tỳ (loét do tư thế nằm).

Móng mọc vào da.

Các vết bỏng (kể cả do cháy nắng, bỏng do nước nóng).

Quần áo chật hoặc hạn chế cử động.

Hoạt động tình dục.

Thống kinh.

Chuyển dạ và sinh con.

Những bệnh lý ở phần bụng (loét dạ dày, viêm ruột kết, viêm màng bụng).

Gãy xương.

Bệnh có thể ngăn ngừa được

Thường xuyên làm nhẹ áp lực khi ngồi, nằm trên giường/ghế.

Sử dụng kem chống nắng số 15, cẩn thận với nhiệt độ nước.

Nghiêm túc thực hiện theo chương trình tiêu hóa.

Giữ cho các ống thông tiểu sạch sẽ và thực hiện lịch biểu thông tiểu một cách chính xác.

Những gì diễn ra khi tăng phản xạ tự phát xảy ra?

Tăng phản xạ tự phát có nghĩa là một hoạt động quá mức của hệ thần kinh tự trị – một phần của hệ thống điều khiển những việc mà quý vị không phải bận tâm đến, ví dụ như nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa, v.v. Tăng phản xạ tự phát có thể xảy ra khi cơ thể tiếp nhận một sự kích thích dưới mức tổn thương. Tình trạng kích thích gửi những xung nhịp thần kinh tới tủy sống, ở đó xung nhịp lan truyền tăng lên cho đến khi những xung nhịp bị chặn lại ở mức tổn thương.

Do các xung nhịp không thể lan truyền tới bộ não nên cơ chế phản xạ được kích hoạt làm gia tăng hoạt động của phần giao cảm của hệ thần kinh tự trị. Việc này gây nên các cơn co thắt và tình trạng hẹp các mạch máu làm tăng tăng huyết áp. Các điểm tiếp nhận thần kinh trong tim và mạch máu dò tìm thấy huyết áp tăng và gửi một tín hiệu tới bộ não.

Sau đó bộ não gửi tín hiệu đến, bộ não không thể gửi những tín hiệu dưới mức tổn thương do tình trạng thương tổn của tủy sống nên huyết áp không được điều chỉnh.

Thường thì người ta sử dụng thuốc để điều trị khi không thể xác nhận và loại bỏ tác nhân gây nên tình trạng khó chịu/kích tim, làm cho nhịp tim đập chậm lại và các mạch máu đang ở trên mức tổn thương giãn ra. Tuy nhiên thích - hoặc khi tình trạng kích thích vẫn diễn ra sau khi đã loại bỏ nguyên nhân nghi ngờ. Những tác nhân có lợi có thể gây nên kích thích bao gồm: Nitroglycerine, Clonidine, Hydralazine, Minipress, Catapres.

Sources: The American Veterans Be Lit (paralyzed Veterans of America), Spine Injury Association (Spinal Injuries Association), London, the Association of spinal cord injury (National Spinal Cord Injury Association), Project by from paralysis Miami / University of Miami School of Medicine.

Bài viết cùng chuyên mục

Vắc xin Covid-19: lụa chọn ở Hoa Kỳ và liều lượng tiêm chủng

Sự lựa chọn giữa các loại vắc xin COVID-19 này dựa trên tình trạng sẵn có. Chúng chưa được so sánh trực tiếp, vì vậy hiệu quả so sánh vẫn chưa được biết.

Men chuyển angiotensine 2 (ACE2): làm trung gian lây nhiễm SARS-CoV-2

Sự xâm nhập vào tế bào vật chủ là bước đầu tiên của quá trình lây nhiễm virus. Một glycoprotein tăng đột biến trên vỏ virus của coronavirus có thể liên kết với các thụ thể cụ thể trên màng tế bào chủ.

Bệnh thận mãn tính: sống với bệnh thận giai đoạn ba

Bệnh thận mãn tính giai đoạn 3, bệnh nhân có nhiều khả năng phát triển các biến chứng của bệnh thận như huyết áp cao, thiếu máu, thiếu hồng cầu và hoặc bệnh xương sớm

Virus corona: thời gian tồn tại, lây lan và ủ bệnh

Virus corona mới xuất hiện để có thể lây lan cho người khác, ngay cả trước khi một nhiễm triệu chứng người cho thấy

Thiếu ngủ khiến chúng ta ích kỷ và kém hào phóng

Nghiên cứu sử dụng fMRI và các đánh giá về tình trạng thiếu ngủ cho thấy giảm ham muốn giúp đỡ người khác.

Cố gắng để trở nên hoàn hảo có thể gây ra lo lắng

Không ai có thể là người cầu toàn về mọi thứ, hãy suy nghĩ về các mục tiêu và dự án hiện tại, và chỉ định các ưu tiên của chúng

Kháng thuốc: việc sử dụng kháng sinh ở động vật có ảnh hưởng đến con người không?

Có một số cách chính mà kháng sinh ở động vật có thể ảnh hưởng đến con người, thứ nhất, tiếp xúc trực tiếp giữa động vật và con người có thể gây bệnh

Men chuyển angiotensine 2 (ACE2): có liên quan đến tổn thương đa cơ quan trong COVID-19

Cũng như SARS và COVID-19, tổn thương nội tạng cũng thường được quan sát thấy ở MERS, đặc biệt là đường tiêu hóa và thận, trong khi tỷ lệ tổn thương tim cấp tính ít phổ biến hơn.

Chứng cuồng loạn hysteria ở phụ nữ: những tranh cãi thế kỷ

Cuồng loạn hysteria bắt nguồn từ Hy Lạp cổ đại. Hippocrates và Plato nói về womb, hystera, mà họ cho rằng có xu hướng quanh cơ thể phụ nữ, gây ra một loạt các tình trạng thể chất và tinh thần.

Covid-19: biến thể Delta plus của Sars-CoV-2

Biến thể delta plus là một dòng con của biến thể delta, với sự khác biệt duy nhất được biết đến là một đột biến bổ sung, K417N, trong protein đột biến của virus, loại protein cho phép nó lây nhiễm sang các tế bào khỏe mạnh.

Mang thai và tiêu chảy: những điều cần biết

Khi mang thai, phụ nữ bị tiêu chảy có thể gây hại cho mẹ và thai nhi, và phụ nữ mang thai bị tiêu chảy nặng hoặc kéo dài nên đi khám ngay lập tức

Điều trị tăng huyết áp: lời khuyên gợi ý mới cho các bác sĩ

Dường như không có giới hạn thấp hơn bình thường của huyết áp tâm trương và không có bằng chứng trong phân tích di truyền này cho thấy huyết áp tâm trương có thể quá thấp.

Lâm sàng: trong y học nó nghĩa là gì và hiểu thế nào?

Đa số các từ điển tiếng Việt hay Anh Việt hiện nay đều định nghĩa lâm sàng không chính xác lắm đối với cách dùng của từ clinical trong y khoa, y tế hiện nay

Khi mang thai và cho con bú: các thực phẩm cần tránh

Danh sách các loại thực phẩm mà một người nên tránh trong khi mang thai là dài, đây có thể là lý do tại sao một số người tin rằng họ cũng phải ăn một chế độ ăn hạn chế

Sức khỏe sinh dục (Sexual Health)

Mặc dù có thể có nhiều cách thức tình dục khác nhau nhưng sự hấp dẫn về thể xác và hoạt động tình dục là những hy vọng thực tế – dù người bệnh có bị tê liệt hoàn toàn hay bị liệt ở mức độ nào đi chăng nữa.

Bệnh rỗng tủy sống, Cứng cột sống (Syringomyelia, Tethered Cord)

Tạo ảnh cộng hưởng từ Magnetic resonance imaging - MRI có thể dễ dàng phát hiện ra các u nang trong tủy sống, trừ khi tại đó có các thanh chốt, miếng mỏng hoặc các mảnh đạn.

Quất: thuốc ngậm chữa ho viêm họng

Ngoài việc dùng quả để ăn uống và làm mứt, làm nước quả nấu đông, xirô, người ta còn dùng quả làm thuốc, mứt Kim quất chữa các chứng ách nghịch, giúp sức tiêu hoá cho dạ dày

Ma túy đá (Meth): cai thuốc, giải độc càng sớm càng tốt

Ma túy đá hay còn gọi là hàng đá, chấm đá là tên gọi chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất methamphetamine và amphethamine thậm chí là niketamid được phối trộn phức tạp từ nguyên liệu tự nhiên

Vắc xin Covid-19 Janssen / Johnson & Johnson (Ad26.COV2.S): tính sinh miễn dịch hiệu quả và an toàn

Loại vắc xin này dựa trên vectơ adenovirus 26 không có khả năng sao chép biểu hiện một protein đột biến ổn định. Nó được tiêm bắp như một liều duy nhất nhưng cũng được đánh giá là hai liều cách nhau 56 ngày. Ad26.COVS.2 đã được phép sử dụng tại Hoa Kỳ.