- Trang chủ
- Thông tin
- Chẩn đoán và điều trị theo y học hiện đại
- Suy giảm trí nhớ: phân tích triệu chứng
Suy giảm trí nhớ: phân tích triệu chứng
Trí nhớ là một quá trình nhận thức phức tạp, bao gồm cả hai khía cạnh có ý thức và vô thức của sự hồi tưởng, có thể được chia thành bốn loại.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Suy giảm trí nhớ cho thấy sự xuống cấp của khả năng lưu trữ hoặc nhớ lại thông tin để não bộ sử dụng. Nó đôi khi biểu hiện một cách rõ ràng, chẳng hạn như trong mê sảng hoặc mất trí nhớ. Bệnh nhân cũng có thể xuất hiện với các triệu chứng tinh vi hơn nhiều mà họ hoặc người tiếp xúc gần sẽ nhận thấy.
Nguyên nhân
Trí nhớ là một quá trình nhận thức phức tạp, bao gồm cả hai khía cạnh có ý thức và vô thức của sự hồi tưởng. Nó có thể được chia thành bốn loại theo chức năng: tình tiết, ngữ nghĩa, thủ tục và làm việc. Bộ nhớ tình tiết đề cập đến bản ghi các sự kiện của bộ não và bộ nhớ ngữ nghĩa là sự nhớ lại các sự kiện hoặc khái niệm biệt lập; những loại bộ nhớ này được hình thành và nhớ lại một cách có ý thức. Bộ nhớ thủ tục là việc nhớ lại các chức năng vận động như chơi một bản nhạc hoặc đánh máy và có thể được hình thành và nhớ lại một cách có ý thức hoặc vô thức. Cuối cùng, bộ nhớ làm việc đề cập đến việc giữ cho các đối tượng, từ ngữ và khái niệm có sẵn để hoàn thành các tác vụ phức tạp và đồng nghĩa với chức năng điều hành. Đó cũng là một sự nhớ lại có ý thức.
Mỗi loại bộ nhớ cho thấy bằng chứng về quá trình xử lý trong các vùng khác nhau của não, cho thấy rằng mỗi loại là một chức năng riêng biệt.
Nhiều quá trình bệnh lý có thể gây mất trí nhớ. Mất trí nhớ nhẹ thường ảnh hưởng đầu tiên đến các quá trình phức tạp liên quan đến trí nhớ làm việc; trong những căn bệnh tiến triển, điều này cũng sẽ bắt đầu ảnh hưởng đến trí nhớ ngữ nghĩa và tình tiết. Tất cả các loại chứng mất trí nhớ thường sẽ ảnh hưởng đến các vùng khác nhau của bộ nhớ trong các giai đoạn khác nhau. Các bệnh ít phổ biến hơn liên quan đến rối loạn chức năng vận động thường ảnh hưởng nhiều hơn đến trí nhớ thủ tục, chẳng hạn như bệnh Parkinson và múa giật Huntington. Chấn động và chấn thương sọ não khác, viêm não, tác dụng của thuốc, rối loạn tâm trạng, rối loạn suy nghĩ, rối loạn tăng động giảm chú ý và rối loạn trí nhớ nguyên phát như chứng quên toàn bộ thoáng qua, tất cả đều gây ra các vấn đề về trí nhớ.
Tần suất bệnh nhân tình nguyện gặp các vấn đề về trí nhớ khi trình bày được báo cáo rất kém. Tuy nhiên, một nghiên cứu trên 4.000 người ở Bắc Carolina cho thấy 56% số người cho biết có khiếu nại về trí nhớ khi được khảo sát. Suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) có tỷ lệ ước tính khoảng 10–20% ở những người trên 65 tuổi. Trong dân số nói chung, tỷ lệ mắc MCI hàng năm ở cơ sở chăm sóc ban đầu là 5–10%.
Đánh giá đặc điểm
Khai thác lịch sử kỹ lưỡng về các khiếu nại về trí nhớ để thiết lập thời gian, các sự kiện xung quanh, các loại thuốc mới được giới thiệu, các bệnh đi kèm và các yếu tố khác là hết sức quan trọng. Điều quan trọng cần lưu ý là khiếu nại bắt nguồn từ bệnh nhân hay từ một người cung cấp thông tin khác, vừa để chứng thực thông tin vừa để biết liệu bệnh nhân có hiểu biết sâu sắc về vấn đề hay không.
Cũng như hỏi bệnh sử, khám thực thể nên được sử dụng để loại trừ liệu các quá trình bệnh hiện tại hoặc bệnh mới khởi phát có thể ảnh hưởng đến trí nhớ hay không. Đánh giá chấn thương, dấu hiệu của bệnh truyền nhiễm hoặc thấp khớp, và đánh giá thần kinh cẩn thận để xác định xem có bất kỳ rối loạn chức năng vận động hoặc cảm giác nào hay không sẽ hỗ trợ xác định các vấn đề về trí nhớ nguyên phát do các bệnh khác gây ra.
Nhiệm vụ đầu tiên là tách sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác có thể chấp nhận được khỏi suy giảm nhận thức nhẹ. Tiêu chuẩn vàng cho các khiếu nại về trí nhớ là xét nghiệm tâm thần kinh chính thức, nhưng tính chất toàn diện và chi phí của bài kiểm tra ngăn cản việc sử dụng sẵn sàng cho tất cả các khiếu nại về trí nhớ. Hiện có một số bài kiểm tra ngắn về trí nhớ dành cho việc sử dụng tại giường bệnh hoặc khi đến văn phòng, chẳng hạn như Bài kiểm tra trạng thái tinh thần tối thiểu của Folstein. Tuy nhiên, hầu hết được phát triển cho chứng sa sút trí tuệ và thường không nhạy cảm với việc phát hiện suy giảm nhận thức nhẹ.
Đánh giá nhận thức
Giá trị cho các thử nghiệm này nằm ở việc loại trừ các vấn đề khác.
Nếu suy giảm nhận thức nhẹ được phát hiện bằng cách đánh giá trí nhớ, thì phán đoán lâm sàng phải được sử dụng để hướng dẫn xét nghiệm các tình trạng có thể đảo ngược.
Chẩn đoán
Bệnh nhân có khiếu nại về trí nhớ, dù tự báo cáo hay do người cung cấp thông tin báo cáo, nên có tiền sử kỹ lưỡng và các nghiên cứu về thể chất, xét nghiệm và hình ảnh để đánh giá các nguyên nhân có thể đảo ngược hoặc điều trị được. Các đánh giá không rõ ràng có thể được đánh giá thêm bằng xét nghiệm tâm thần kinh chính thức.
Mất trí nhớ nghiêm trọng hơn, biểu hiện của chứng sa sút trí tuệ hoặc mê sảng, được đề cập ở những nơi khác trong cuốn sách này.
Một số trường hợp mất trí nhớ nhẹ liên quan đến lão hóa được coi là bình thường. Hiện tượng này có nhiều tên, bao gồm suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và suy giảm trí nhớ liên quan đến tuổi tác. Nó cũng thiếu định nghĩa, nhưng có thể được đặc trưng bởi sự thiếu hụt bộ nhớ riêng lẻ mà không ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.
Suy giảm nhận thức nhẹ là một thực thể lâm sàng riêng biệt, nếu vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nó được đặc trưng bởi sự suy giảm nhận thức và trí nhớ nghiêm trọng hơn so với suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác nhưng ít nghiêm trọng hơn so với chứng sa sút trí tuệ, với chức năng độc lập tổng thể được bảo tồn. Bệnh nhân mắc suy giảm nhận thức nhẹ có nguy cơ tiến triển thành chứng sa sút trí tuệ cao hơn, với tỷ lệ khoảng 10% mỗi năm. Đối với bệnh nhân mắc suy giảm nhận thức nhẹ, bác sĩ nên thiết lập kế hoạch đánh giá lại định kỳ và thảo luận về nguy cơ tiến triển thành chứng mất trí nhớ, vai trò của xét nghiệm mới nổi và các chiến lược tiềm năng để ngăn chặn sự suy giảm thêm.
Bài viết cùng chuyên mục
Bệnh tiêu chảy: đánh giá đặc điểm
Tiêu chảy có thể đi kèm với sốt, đau quặn bụng, đại tiện đau, phân nhầy và/hoặc phân có máu, ngoài ra, thời gian tiêu chảy có tầm quan trọng lâm sàng đáng kể.
Đau thượng vị: phân tích triệu chứng
Các triệu chứng phổ biến là đầy hơi và nhanh no, tuy nhiên, các triệu chứng chồng chéo khiến chẩn đoán trở nên khó khăn và nguyên nhân xác định không được thiết lập.
Xuất huyết tiêu hóa trên: phân tích triệu chứng
Chảy máu từ đường tiêu hóa trên thường xảy ra khi sự gián đoạn xảy ra giữa hàng rào bảo vệ mạch máu và môi trường khắc nghiệt của đường tiêu hóa.
Đau đầu: đánh giá các nguyên nhân thường gặp
Đau đầu là triệu chứng rất thường gặp và thường lành tính. Điều thách thức là phải nhận ra số ít bệnh nhân có bệnh lý nghiêm trọng hoặc cần điều trị đặc hiệu.
Viêm thận bể thận trong chẩn đoán và điều trị
Beta lactam tĩnh mạch và một thuốc nhóm Aminoglycosid là lực chọn ban đầu khi chưa có kháng sinh đồ, Ở cơ sở ngoại trú có thể điều trị bằng Trimethoprim sulfamethoxazol
Tiết dịch âm đạo (khí hư): phân tích triệu chứng
Tiết dịch âm đạo có thể là sinh lý hoặc bệnh lý. Khi giải phẫu bệnh, người ta báo cáo rằng 90% phụ nữ bị ảnh hưởng mắc bệnh viêm âm đạo do vi khuẩn, bệnh nấm candida âm hộ-âm đạo hoặc bệnh trichomonas.
Dáng đi bất thường: phân tích triệu chứng bệnh lý
Sự tầm soát dáng đi nhạy cho việc phát hiện những bất thường về thần kinh vận động, cảm giác và hệ cơ xương ở chi dưới bởi vì bước đi là một hoạt động phối hợp phức tạp so với các test chức năng thần kinh.
Chuẩn bị cho việc khám lâm sàng
Việc khám sức khỏe thường bắt đầu sau khi bệnh sử đã được khai thác. Nên có một hộp đựng di động được thiết kế để chứa tất cả các thiết bị cần thiết.
Khó nuốt thực quản (rối loạn vận động): các nguyên nhân thường gặp
Co thắt thực quản gây khó nuốt khởi phát chậm (thường là hàng năm), xuất hiện với thức ăn lỏng và rắn, và có thể bắt đầu không liên tục. Khó chịu sau xương ức và tiếng ọc ạch là thường thấy.
Mất điều hòa cơ thể: phân tích để chẩn đoán và điều trị
Mất điều hòa bao gồm tay vụng về, dáng đi bất thường hoặc không ổn định và rối loạn vận ngôn, nhiều bất thường vận động được thấy trong rối loạn chức năng tiểu não.
Lú lẫn mê sảng do hạ natri máu: các bước đánh giá lâm sàng
Giảm nhanh Na+ huyết tương có thể dẫn đến phù não đe dọa tính mạng và yêu cầu phải điều chỉnh nhanh chóng. Ngược lại giảm từ từ Na+ cho phép các neuron thần kinh điều chỉnh thích nghi áp lực thẩm thấu.
Tiết dịch núm vú ở phụ nữ không mang thai: phân tích triệu chứng
Nguyên nhân phổ biến gây tiết dịch núm vú sinh lý bao gồm căng thẳng, kích thích núm vú, cũng như chấn thương hoặc tổn thương ở ngực như herpes zoster, có thể làm tăng nồng độ prolactin tuần hoàn.
Khám lâm sàng: hướng dẫn thực hành thăm khám
Cần nâng cao sự ấn tượng về chức năng tâm thần cao hơn trong quá trình hỏi bệnh. Nếu phát hiện những bất thường liên quan khi thăm khám lâm sàng thường quy, tiến hành đánh giá chi tiết các hệ thống có liên quan.
Sốt và tăng thân nhiệt
Sốt là một triệu chứng cung cấp thông tin quan trọng về sự hiện diện của bệnh, đặc biệt là nhiễm trùng và những thay đổi trong tình trạng lâm sàng của bệnh nhân
Lú lẫn mạn tính: đánh giá về tình trạng lâm sàng
Thực hiện CT sọ não ở mỗi bệnh nhân biểu hiện lú lẫn mãn tính. Nó có thể giúp phát hiện được các nguyên nhân hồi phục được như xuất huyết dưới nhện, hoặc não úng thủy áp lực bình thường hoặc gợi ý các yếu tố nguyên nhân gây bệnh như bệnh mạch máu.
Bệnh hạch bạch huyết: phân tích triệu chứng
Các bệnh truyền nhiễm, tự miễn dịch, u hạt, ác tính hoặc phản ứng thuốc có thể gây ra hạch to toàn thân. Nguy cơ chung của bệnh ung thư ở những bệnh nhân bị bệnh hạch bạch huyết toàn thân là thấp.
Đau bắp chân: phân tích triệu chứng
Thông tin thích hợp bao gồm vị trí chính xác của cơn đau, cũng như chất lượng, mức độ nghiêm trọng, thời gian kéo dài và các yếu tố làm trầm trọng thêm hoặc giảm nhẹ.
Cường giáp/Nhiễm độc giáp: phân tích triệu chứng
Trong cường giáp nặng, lo lắng, khả năng cảm xúc, suy nhược, không dung nạp nhiệt, giảm cân và tăng tiết mồ hôi là phổ biến.
Giảm vận động ở người cao tuổi
Tránh, hạn chế và ngưng các thiết bị xâm lấn, đường tĩnh mạch, ống thông tiểu) có thể làm tăng triển vọng bệnh nhân cao tuổi cho chuyển động sớm
Mất ý thức thoáng qua: phân tích triệu chứng lâm sàng
Xem như là mất ý thức thoáng qua nếu nhân chứng xác định có một khoảng thời gian không có đáp ứng, bệnh nhân mô tả thức dậy hoặc tỉnh lại trên mặt đất, đặc biệt không có ký ức về việc té ngã gì trước đó, hoặc có tổn thương mặt.
Khó nuốt miệng hầu: các nguyên nhân thường gặp
Tổn thương neuron vận động trên của dây thần kinh sọ IX-XII hai bên dẫn đến cơ lưỡi và hầu nhỏ, co rút và cử động chậm với giật cằm nhanh. Điều này có thể liên quan với rối loạn giọng nói và cảm xúc không ổn định.
Đau thắt lưng: phân tích bệnh cảnh lâm sàng
Cân nhắc đi lặc cách hồi thần kinh nếu đau thắt lưng kèm theo khó chịu ở cẳng chân và đùi hai bên ví dụ: cảm giác bỏng, đè ép, tê rần; tăng lên khi đi hoặc đứng và giảm nhanh khi ngồi, nằm xuống hoặc cúi người tới trước.
Mất thăng bằng: choáng mặt mất vững
Nhiều yếu tố góp phần gây mất thăng bằng, đặc biệt ở người già, bao gồm yếu chi, bệnh lý thần kinh cảm giác, tổn thương cảm giác bản thể, bệnh khớp, bệnh lý tổn thương thị giác và mất tự tin.
Đánh giá chức năng nhận thức: lú lẫn mê sảng và mất trí
Cần chắc chắn rằng sự suy giảm nhận thức rõ ràng không do các vấn đề giao tiếp hoặc một rối loạn riêng biệt về hiểu, khó tìm từ diễn đạt (mất ngôn ngữ diễn đạt), trí nhớ (hội chứng quên), hành vi và khí sắc.
Tiểu không tự chủ: phân tích triệu chứng
Tỷ lệ tiểu không tự chủ tăng theo tuổi và cao tới 34% ở nữ và 11% ở nam. Đó là nguyên nhân chính dẫn đến việc rút lui khỏi xã hội và mất khả năng sống độc lập.