Một số quan niệm chưa đầy đủ về bệnh nguyên

2012-11-05 10:25 AM

Do không phân biệt được nguyên nhân và điều kiện hoặc không phân biệt được vai trò của mỗi yếu tố trong quá trình gây bệnh

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Thuyết nguyên nhân đơn thuần

Thuyết nầy cho một bệnh là do một nguyên nhân quyết định và chỉ một nguyên nhân ấy thôi cũng đủ để gây ra bệnh. Thuyết nguyên nhân đơn thuần phát triển từ thời Pasteur và Kock phát hiện vi khuẩn là nguyên nhân gây nên một số bệnh. Phát hiện ấy làm cho giới nghiên cứu thời bấy giờ đi đến thái độ cực đoan, cho rằng vi khuẩn là nguyên nhân của mọi bệnh tật, có vi khuẩn là có bệnh. Thực tế chứng minh ngược lại rằng có nhiều bệnh không do vi khuẩn gây ra và có thể có sự hiện diện của vi khuẩn nhưng không xảy ra bệnh.

Thuyết nầy phiến diện vì đã quá chú trọng đến nguyên nhân mà tách cơ thể sống ra khỏi môi trường sống tức các điều kiện cho bệnh phát sinh. Thuyết cũng không đề cập đến cơ chế bảo vệ của cơ thể và phủ nhận các ảnh hưởng quan trọng khác trong bệnh nguyên học.

Thuyết điều kiện gây bệnh

Ngược với thuyết nguyên nhân đơn thuần, thuyết điều kiện cho rằng bệnh phát sinh là do tác dụng tổng hợp của nhiều điều kiện khác nhau (trong đó có cả nguyên nhân) và chúng có tác dụng như nhau, không có điều kiện nào là chính, điều kiện nào là phụ cả. Do quan niệm đơn giản như trên, thuyết không phản ảnh được tính đặc hiệu của bệnh.

Thuyết nầy mang rất nhiều tính chất tiêu cực do nó đưa ra cùng một lúc nhiều điều kiện cần phải thỏa mãn thì mới giải quyết được vấn đề bệnh tật.

Do không phân biệt được nguyên nhân và điều kiện hoặc không phân biệt được vai trò của mỗi yếu tố trong quá trình gây bệnh nên có ảnh hưởng xấu đến công tác phòng bệnh và điều trị.

Thuyết thể tạng

Thuyết thể tạng cho nguyên nhân gây bệnh là do đặc điểm của cơ thể người bệnh, là do thể tạng (terrain = cơ địa) của họ, do di truyền.

Cơ sở của thuyết này là từ thuyết di truyền máy móc, không kể đến các yếu tố ngoại cảnh, là cơ sở cho thuyết phân biệt chủng tộc và những quan niệm duy tâm về bệnh phát triển.

Cũng giống như hai thuyết trên, thuyết nầy cũng phiến diện và tiêu cực vì nó cho rằng không thể làm gì được với một bệnh đã được "chương trình hóa" từ trước khi con người sinh ra.

Tuy nhiên cũng cần chú ý phân biệt rằng: có trường hợp thể tạng là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển, có trường hợp thể tạng chính là nguyên nhân của bệnh.

Một số quan niệm chưa đầy đủ về bệnh nguyên

Bài viết cùng chuyên mục

Tái hấp thu ở ống lượn gần: tái hấp thu chủ động và thụ động

Điều trị suy thận: ghép thận hoặc lọc máu với thận nhân tạo

Hoạt hóa prothrombin: khởi đầu quá trình đông máu

Cơ chế myogenic tự điều chỉnh lưu lượng máu qua thận và mức lọc cầu thận

Sinh lý bệnh soi sáng công tác dự phòng và điều trị

Macula Densa natri clorua giảm gây ra sự giãn nở của các tiểu động mạch liên quan và tăng giải phóng Renin

Chất tan giữ lại trong tủy thận: những điểm đặc biệt của quai Henle

Hệ thống nhóm máu Rh và đáp ứng miễn dịch

Tan máu tăng hồng cầu non ở trẻ sơ sinh

Bạch cầu ưa base (bạch cầu ái kiểm): vai trò quan trọng trong phản ứng dị ứng

Đa hồng cầu: tăng số lượng hồng cầu và hematocrit

Thiếu máu: ảnh hưởng lên chức năng hệ tuần hoàn

Lượng natri đưa vào cơ thể: các đáp ứng kiểm sát tổng hợp

Các yếu tố chính điều chỉnh sự bài tiết kali của thận

Yếu tố quyết định lưu lượng máu qua thận

Sự tái hấp thu ở ống thận: lớn về mặt định lượng và có tính chọn lọc cao

Rối loạn nuốt và co thắt thực quản

Nồng độ kali: điều chỉnh nồng độ trong dịch ngoại bào và bài tiết

Rối loạn dạ dày trong quá trình tiêu hóa

Thuốc lợi tiểu: các loại và cơ chế tác dụng

Đông máu nội mạch rải rác: tắc nghẽn mạch máu nhỏ ở ngoại vi

Điều chỉnh trao đổi dịch và cân bằng thẩm thấu dịch trong và ngoài tế bào

Tổn thương van tim: tổn thương mắc phải và bẩm sinh

Diễn biến khi cơ thể tiếp xúc với quá lạnh

Tự điều chỉnh mức lọc cầu thận và lưu lượng máu qua thận