- Trang chủ
- Xét nghiệm
- Các chỉ số xét nghiệm và ý nghĩa
- Axit lactic: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Axit lactic: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Nhận định chung
Xét nghiệm axit lactic là xét nghiệm máu đo mức axit lactic được tạo ra trong cơ thể. Hầu hết nó được tạo ra bởi mô cơ và tế bào hồng cầu. Khi nồng độ oxy trong cơ thể bình thường, carbohydrate sẽ phân hủy thành nước và carbon dioxide. Khi mức oxy thấp, carbohydrate bị phá vỡ để lấy năng lượng và tạo ra axit lactic.
Nồng độ axit lactic tăng cao khi tập thể dục vất vả hoặc các tình trạng khác như bệnh suy tim, nhiễm trùng nặng (nhiễm trùng huyết) hoặc sốc sốc làm tăng lưu lượng máu và oxy trong cơ thể. Nồng độ axit lactic cũng có thể tăng cao hơn khi gan bị tổn thương nghiêm trọng hoặc bị bệnh, vì gan thường phá vỡ axit lactic.
Nồng độ axit lactic rất cao gây ra một tình trạng nghiêm trọng, đôi khi đe dọa đến tính mạng được gọi là nhiễm axit lactic. Nhiễm axit lactic cũng có thể xảy ra ở một người dùng metformin (Glucophage) để kiểm soát bệnh tiểu đường khi bị suy tim hoặc suy thận hoặc nhiễm trùng nặng.
Xét nghiệm axit lactic thường được thực hiện trên mẫu máu lấy từ tĩnh mạch ở cánh tay nhưng cũng có thể được thực hiện trên mẫu máu lấy từ động mạch (khí máu động mạch).
Chỉ định xét nghiệm axit lactic
Xét nghiệm axit lactic được thực hiện để:
Kiểm tra nhiễm toan lactic. Các triệu chứng của nhiễm axit lactic bao gồm thở nhanh, đổ mồ hôi quá nhiều, da mát và ẩm ướt, hơi thở có mùi ngọt, đau bụng, buồn nôn hoặc nôn, nhầm lẫn và hôn mê.
Xem liệu lượng oxy thích hợp có đến được các mô của cơ thể hay không.
Tìm nguyên nhân cho lượng axit cao (pH thấp) trong máu.
Chuẩn bị xét nghiệm axit lactic
Để chuẩn bị cho xét nghiệm axit lactic:
Không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì khác ngoài nước trong 8 đến 10 giờ trước khi xét nghiệm.
Không tập thể dục trong vài giờ trước khi xét nghiệm. Không nắm chặt bàn tay trong khi lấy máu để kiểm tra axit lactic. Những hoạt động này có thể thay đổi kết quả.
Thực hiện xét nghiệm axit lactic
Các chuyên gia sức khỏe rút máu sẽ:
Quấn một dải thun quanh cánh tay trên để ngăn dòng máu chảy. Điều này làm cho các tĩnh mạch bên dưới dải lớn hơn nên dễ dàng đưa kim vào tĩnh mạch. Một dải đàn hồi có thể không được sử dụng để kiểm tra axit lactic vì một dải quanh cơ cánh tay có thể gây ra sự gia tăng sai về axit lactic.
Làm sạch vị trí kim bằng cồn.
Đặt kim vào tĩnh mạch. Có thể cần nhiều hơn một thanh kim.
Gắn một ống vào kim để làm đầy máu.
Tháo băng ra khỏi cánh tay khi thu thập đủ máu.
Đặt một miếng gạc hoặc bông gòn lên vị trí kim khi kim được lấy ra.
Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.
Cảm thấy khi xét nghiệm axit lactic
Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay. Một dây thun được quấn quanh cánh tay trên. Nó có thể cảm thấy chặt. Có thể không cảm thấy gì cả từ kim, hoặc có thể cảm thấy đau nhói hoặc véo nhanh.
Rủi ro của xét nghiệm axit lactic
Có rất ít nguy cơ xảy ra vấn đề khi lấy mẫu máu lấy từ tĩnh mạch.
Có thể có một vết bầm nhỏ tại nơi lấy máu. Có thể hạ thấp nguy cơ bầm tím bằng cách giữ áp lực trên nơi lấy máu trong vài phút.
Trong một số ít trường hợp, tĩnh mạch có thể bị sưng sau khi lấy mẫu máu. Vấn đề này được gọi là viêm tĩnh mạch. Nén ấm có thể được sử dụng nhiều lần trong ngày để điều trị.
Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Xét nghiệm axit lactic là xét nghiệm máu đo mức axit lactic được tạo ra trong cơ thể. Hầu hết nó được tạo ra bởi mô cơ và tế bào hồng cầu.
Bình thường
Các giá trị bình thường được liệt kê ở đây, được gọi là phạm vi tham chiếu, chỉ là một hướng dẫn. Các phạm vi này khác nhau từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác và phòng xét nghiệm có thể có một phạm vi bình thường khác nhau. Kết quả phòng xét nghiệm nên chứa phạm vi sử dụng phòng xét nghiệm. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả dựa trên sức khỏe và các yếu tố khác. Điều này có nghĩa là một giá trị nằm ngoài các giá trị bình thường được liệt kê ở đây có thể vẫn bình thường.
Kết quả đã sẵn sàng trong 1 ngày.
Máu tĩnh mạch: 0,5 - 2,2 milliequivalents mỗi lít (mEq / L) hoặc 0,5 - 2,2 millimole mỗi lít (mmol / L).
Máu động mạch: 0,5 - 1,6 mEq / L hoặc 0,5 - 1,6 mmol / L.
Giá trị cao
Giá trị axit lactic cao có nghĩa là nhiễm axit lactic, có thể được gây ra bởi:
Mất nước nghiêm trọng.
Các vấn đề về máu, chẳng hạn như thiếu máu nặng hoặc bệnh bạch cầu.
Bệnh gan hoặc tổn thương gan ngăn cản gan phá vỡ axit lactic trong máu.
Các tình trạng như chảy máu nghiêm trọng, sốc, nhiễm trùng nặng, suy tim, tắc nghẽn lưu lượng máu đến ruột, ngộ độc carbon monoxide hoặc tắc mạch phổi ngăn không cho oxy đến tế bào của cơ thể.
Tập thể dục cực kỳ vất vả hoặc quá nóng.
Ngộ độc rượu (ethanol), rượu gỗ (metanol) hoặc chất chống đông (ethylene glycol).
Một số loại thuốc, như isoniazid cho bệnh lao hoặc metformin (Glucophage) cho bệnh tiểu đường. Nhiễm axit lactic là mối lo ngại cho những người dùng metformin để kiểm soát bệnh tiểu đường, đặc biệt nếu họ có chức năng thận kém.
Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm axit lactic
Những lý do có thể không thể làm xét nghiệm axit lactic hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:
Dùng liều lớn thuốc epinephrine.
Uống thuốc, như isoniazid cho bệnh lao hoặc metformin (Glucophage) cho bệnh tiểu đường.
Sử dụng nhiều acetaminophen (như Tylenol) hoặc rượu.
Tập thể dục nặng trước xét nghiệm này.
Nắm chặt nắm tay trong khi mẫu máu đang được rút ra. Ngoài ra, nồng độ axit lactic có thể cao hơn nếu vòng quấn quanh cánh tay trong một thời gian dài.
Điều cần biết thêm
Kết quả từ xét nghiệm axit lactic có thể chính xác hơn khi máu được lấy từ động mạch (khí máu động mạch) chứ không phải từ tĩnh mạch.
Trong quá trình tập aerobic, tim và phổi cung cấp đủ lượng oxy cho cơ thể để lấy năng lượng. Tập thể dục kỵ khí sử dụng nhiều oxy hơn phổi và tim có thể cung cấp cho cơ thể nên việc cung cấp năng lượng ít hơn, do đó gây ra nồng độ axit lactic cao trong máu. Thông thường tập thể dục kỵ khí buộc phải chậm lại hoặc ngừng tập thể dục vì sự tích tụ axit lactic gây ra đau cơ từ trung bình đến nặng và cứng cơ. Nhưng một số vận động viên được đào tạo cách chịu đựng trong thời gian ngắn của mức axit lactic cao. Trong bài tập aerobic, không khí hít vào có đủ oxy để sử dụng đường trong máu một cách bình thường và hoàn toàn cho nhu cầu năng lượng của cơ thể, và nồng độ axit lactic không tăng.
Axit lactic có thể được đo trong các chất dịch khác ngoài máu, chẳng hạn như dịch tủy sống. Nồng độ axit lactic trong dịch cơ thể thường tăng khi có nhiễm trùng. Lượng axit lactic trong dịch tủy sống có thể được đo để xác định xem có phải bị nhiễm trùng não do vi khuẩn hay virus hay không.
Bài viết cùng chuyên mục
Gamma globulin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm globulin miễn dịch
Các gama globulin có tất cả các đặc tính cơ bản về khả năng phản ửng đối với các kháng nguyên đặc hiệu do đó chúng cũng có các đặc tính miễn dịch
Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Xét nghiệm sàng lọc ung thư, kiểm tra xem ung thư có thể xuất hiện khi kết quả từ các xét nghiệm khác, và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt
Hormone luteinizing (LH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Lượng LH trong cơ thể phụ nữ, phụ thuộc vào giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt, hormone này tăng nhanh ngay trước khi trứng rụng
Ý nghĩa xét nghiệm vi sinh, vi rus, vi khuẩn
Ở người, sán lá gan lớn ký sinh ở hệ thống tĩnh mạch cửa, con cái đi ngược dòng máu, chảy tới những huyết quản nhỏ và đẻ ở tĩnh mạch cửa đó
Glucose máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Định lượng nồng độ glucose máu sê cho các kết quả khác biệt khi xét nghiệm được thực hiện trên máu toàn phần hay trên huyết tương do các hồng cầu chứa rất ít glucose
Hemoglobin bị glycosil hóa (HbA1c): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Khi nồng độ glucose máu tăng cao hơn mức bình thường trong một khoảng thời gian đủ dài, glucose sẽ phản ứng với các protein mà không cần sự xúc tác của enzym
Ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm y học
Bình thường glucose huyết tương khi đói < 6,1 mmol/L, nếu mức độ glucose huyết tương khi đói ≥ 7,0 mmol/L trong ít nhất 2 lần xét nghiệm liên tiếp ở các ngày khác nhau thì bị đái tháo đường (diabetes mellitus).
C - peptid: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Insulin và peptid C được giải phóng với lượng tương đương vào tuần hoàn, vi vậy nồng độ C peptid có mối tương quan với nồng độ insulin nội sinh
Kali (K) nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Xét nghiệm nước tiểu, để kiểm tra nồng độ kali, được thực hiện để tìm nguyên nhân, dẫn đến kết quả xét nghiệm kali máu thấp, hoặc cao
Đường huyết (máu) tại nhà: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Một số loại máy đo glucose có thể lưu trữ hàng trăm chỉ số glucose, điều này cho phép xem lại số đọc glucose thu thập theo thời gian và dự đoán mức glucose vào những thời điểm nhất định trong ngày
Xét nghiệm Ketone: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Ketone có thể được kiểm tra trong phòng xét nghiệm, hoặc bằng cách sử dụng xét nghiệm máu, hoặc nước tiểu tại nhà
Ý nghĩa nhuộm hóa học tế bào
Các marker bạch cầu: CD4, CD8, Biết được giảm miễn dịch trong HIV (AIDS), CD4 giảm nặng, tỷ lệ CD4/CD8 giảm nặng
Đo độ nhớt của máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Trong điều kiện bình thưởng, tăng độ nhớt của máu không gây giảm đáng kể dòng chảy của máu ở ngoại vi nhờ cơ chế dãn mạch bù trừ
Cortisol trong máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Thông thường, nồng độ cortisol tăng trong những giờ sáng sớm và cao nhất khoảng 7 giờ sáng, nó giảm rất thấp vào buổi tối và trong giai đoạn đầu của giấc ngủ
Carboxyhemoglobin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm trong ngộ độc CO
Có khoảng chồng chéo giữa giá trị nồng độ carboxyhemoglobin ở người nghiện thuốc lá mạn tính với giá trị nồng độ hemoglobin ở đối tượng bị ngộ độc khí CO
Sắt (Fe): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Cơ thể cần nhiều chất sắt hơn vào thời điểm tăng trưởng như ở tuổi thiếu niên, khi mang thai, khi cho con bú hoặc những lúc có lượng chất sắt trong cơ thể thấp
Tế bào hình liềm: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Cách tốt nhất để kiểm tra gen tế bào hình liềm, hoặc bệnh hồng cầu hình liềm, là xem xét máu, bằng phương pháp gọi là sắc ký lỏng hiệu năng cao
Đo tải lượng virus HIV: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Vì tải lượng virus có thể thay đổi theo từng ngày, nên xu hướng theo thời gian được sử dụng để xác định xem tình trạng nhiễm trùng có trở nên tồi tệ hơn không
Cytokin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Cùng một loại cytokin song nó có thể có các tác động khác biệt nhau trong các tình huống khác nhau, trong khi nhiều loại cytokin khác nhau lại có thể có cùng một tác động
Xét nghiệm vitamin B12: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Vitamin B12, thường được đo cùng lúc với xét nghiệm axit folic, vì thiếu một hoặc cả hai, có thể dẫn đến một dạng thiếu máu, gọi là thiếu máu megaloblastic
Magie (Mg): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Mức magie thấp, thường được gây ra bởi việc không ăn đủ các loại thực phẩm có chứa magie, hoặc từ các vấn đề cản trở cách thức ăn được ruột hấp thụ
Xét nghiệm Virus: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm
Xét nghiệm Virus, tìm nhiễm virus gây ra các triệu chứng, kiểm tra sau khi tiếp xúc với virus, ví dụ, bác sĩ vô tình bị mắc kim tiêm chứa máu nhiễm
Xét nghiệm ức chế Dexamethasone qua đêm
Thông thường, khi tuyến yên tạo ra ít hormone tuyến thượng thận (ACTH), tuyến thượng thận tạo ra ít cortisol hơn. Dexamethasone, giống như cortisol, làm giảm lượng ACTH do tuyến yên tiết ra.
Globulin tủa lạnh: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm
Khi bệnh nhân mang globulin tủa lạnh trong máu tiếp xúc với lạnh, có thể thấy xuất hiện các biến cố mạch máu tại các phẩn xa của chi
Xét nghiệm virus viêm gan B: ý nghĩa lâm sàng giá trị kết quả
Kháng thể viêm gan có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để phát triển, vì vậy, một người bị nhiễm bệnh có thể có kiểm tra âm tính khi mới nhiễm trùng