Prolactin: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

2019-10-22 08:49 PM
Mức độ prolactin, khác nhau trong suốt cả ngày, cao nhất xảy ra trong khi ngủ, và ngay sau khi thức dậy, cũng tăng cao hơn trong thời gian căng thẳng

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

Xét nghiệm prolactin đo mức độ hormone prolactin, được tạo ra bởi tuyến yên, trong máu.

Phụ nữ mang thai có hàm lượng prolactin cao, giúp tạo sữa mẹ. Khi mang thai, nồng độ prolactin tăng từ 10 đến 20 lần. Sau khi em bé được sinh ra, prolactin vẫn ở mức cao nếu đang cho con bú. Ở những phụ nữ không cho con bú, nồng độ prolactin sẽ trở lại bình thường ngay sau khi họ sinh con. Sau nhiều tháng cho con bú, mức độ prolactin cũng có thể trở lại mức bình thường ngay cả khi vẫn cho con bú.

Các tuyến yên của nam giới và phụ nữ không mang thai cũng tạo ra prolactin nhưng không rõ những gì nó làm trong cơ thể tạo ra prolactin.

Mức độ prolactin là khác nhau trong suốt cả ngày. Mức cao nhất xảy ra trong khi ngủ và ngay sau khi thức dậy. Mức độ prolactin cũng tăng cao hơn trong thời gian căng thẳng về thể chất hoặc tinh thần.

Nhiều loại thuốc có thể khiến mức độ prolactin tăng lên. Các khối u của tuyến yên đôi khi có thể gây ra prolactin. Một tuyến yên bị tổn thương có thể không thể tạo ra lượng prolactin bình thường nên mức độ sẽ thấp hơn.

Chỉ định xét nghiệm Prolactin máu

Để tìm ra nguyên nhân của việc núm vú tiết bất thường, hoặc nếu phụ nữ không có kinh nguyệt (vô kinh) hoặc nếu phụ nữ gặp khó khăn khi mang thai (vô sinh).

Ở một người đàn ông khi một vấn đề tuyến yên bị nghi ngờ. Ngoài ra, xét nghiệm prolactin có thể được thực hiện để kiểm tra mức độ nếu một người đàn ông thiếu ham muốn tình dục hoặc nếu anh ta gặp khó khăn khi cương cứng (rối loạn cương dương). Nồng độ prolactin có thể được kiểm tra khi nồng độ testosterone của một người đàn ông thực sự thấp.

Để xem liệu một khối u trong tuyến yên (được gọi là prolactinoma) có tạo ra một lượng lớn prolactin hay không.

Chuẩn bị xét nghiệm Prolactin máu

Không ăn hoặc uống trong một số giờ nhất định theo chỉ dẫn của bác sĩ trước khi làm xét nghiệm prolactin.

Xét nghiệm prolactin máu thường được thực hiện khoảng 3 giờ sau khi thức dậy, đôi khi từ 8 giờ sáng đến 10 giờ sáng

Căng thẳng cảm xúc hoặc tập thể dục gắng sức ngay trước khi xét nghiệm có thể làm tăng mức độ prolactin. Có thể được yêu cầu nghỉ ngơi yên tĩnh trong tối đa 30 phút trước khi rút máu.

Kích thích núm vú có thể làm tăng mức độ prolactin. Tránh kích thích núm vú trong 24 giờ trước khi xét nghiệm prolactin. Một phụ nữ có dịch tiết núm vú bất thường không nên làm bất cứ điều gì để gây ra nhiều dịch tiết hơn trước khi xét nghiệm.

Thực hiện xét nghiệm Prolactin máu

Quấn một dải thun quanh cánh tay trên để ngăn dòng máu chảy. Điều này làm cho các tĩnh mạch bên dưới dải lớn hơn nên dễ dàng đưa kim vào tĩnh mạch.

Làm sạch vị trí kim bằng cồn.

Đặt kim vào tĩnh mạch. Có thể cần nhiều hơn một thanh kim.

Móc một ống vào kim để làm đầy máu.

Tháo băng ra khỏi cánh tay khi thu thập đủ máu.

Đặt một miếng gạc hoặc bông gòn lên vị trí kim khi kim được lấy ra.

Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.

Cảm thấy khi xét nghiệm Prolactin máu

Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay. Một dây thun được quấn quanh cánh tay trên. Nó có thể cảm thấy chặt chẽ. Có thể không cảm thấy gì cả từ kim, hoặc có thể cảm thấy đau nhói hoặc véo nhanh.

Rủi ro của xét nghiệm Prolactin máu

Có rất ít khả năng xảy ra vấn đề khi lấy mẫu máu lấy từ tĩnh mạch.

Có thể có một vết bầm nhỏ tại nơi lấy máu. Có thể hạ thấp nguy cơ bầm tím bằng cách giữ áp lực trên nơi lấy máu trong vài phút.

Trong một số ít trường hợp, tĩnh mạch có thể bị sưng sau khi lấy mẫu máu. Vấn đề này được gọi là viêm tĩnh mạch. Nén ấm có thể được sử dụng nhiều lần trong ngày để điều trị.

Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm prolactin đo mức độ hormone prolactin, được tạo ra bởi tuyến yên, trong máu. Mức độ prolactin là khác nhau trong suốt cả ngày. Mức cao nhất xảy ra trong khi ngủ và ngay sau khi thức dậy.

Bình thường

Các giá trị bình thường được liệt kê ở đây, được gọi là phạm vi tham chiếu, chỉ là hướng dẫn. Các phạm vi này khác nhau từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm và phòng xét nghiệm có thể có một phạm vi khác nhau cho những gì bình thường. Báo cáo của phòng xét nghiệm nên chứa phạm vi sử dụng phòng xét nghiệm. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả dựa trên sức khỏe và các yếu tố khác. Điều này có nghĩa là một giá trị nằm ngoài các giá trị bình thường được liệt kê ở đây có thể vẫn bình thường.

Phụ nữ không mang thai: 4 - 23 microgam mỗi lít (mcg / L) hoặc 4 - 23 nanogram trên mililit (ng / mL).

Đàn ông: 3 - 15 mcg / L hoặc 3 - 15 ng / mL.

Phụ nữ mang thai: 34 - 386 mcg / L hoặc 34 - 386 ng / mL.

Trẻ em: 3.2 - 20 mcg / L hoặc 3.2 - 20 ng / mL.

Giá trị cao

Nồng độ prolactin cao (thường cao hơn 200 mcg / mL) có thể có nghĩa là một khối u tuyến yên (prolactinoma) có mặt. Mức độ prolactin càng cao, càng có nhiều khả năng có khối u tuyến yên. Nếu mức độ prolactin trên 200 mcg / mL, xét nghiệm hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) có thể được thực hiện để xác nhận có khối u tuyến yên. Mức độ prolactin bình thường hoặc thấp không phải lúc nào cũng có nghĩa là không có khối u tuyến yên. MRI có thể được thực hiện nếu nghi ngờ có khối u tuyến yên.

Nồng độ prolactin cao có thể có nghĩa là tuyến yên đang tạo ra prolactin dư thừa mà không rõ nguyên nhân (tăng prolactin máu vô căn).

Các vấn đề khác có thể gây ra mức độ prolactin cao bao gồm mang thai, bệnh gan (xơ gan), bệnh thận và suy giáp.

Nhiều vấn đề có thể ảnh hưởng đến mức độ prolactin. Bác sĩ sẽ nói chuyện về bất kỳ kết quả bất thường nào liên quan đến các triệu chứng và sức khỏe trong quá khứ.

Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm Prolactin máu

Những lý do có thể không thể làm xét nghiệm hoặc tại sao kết quả có thể không hữu ích bao gồm:

Có nhiều căng thẳng cảm xúc hoặc tập thể dục gắng sức trước khi xét nghiệm.

Khó ngủ. Mức độ prolactin cao nhất trong khi ngủ vì vậy nếu không ngủ ngon, mức độ có thể thấp hơn bình thường.

Kích thích núm vú.

Dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc tránh thai, thuốc cao huyết áp, thuốc chống trầm cảm ba vòng hoặc thuốc điều trị bệnh tâm thần, chẳng hạn như phenothiazin.

Sử dụng cocaine.

Có xét nghiệm với chất đánh dấu phóng xạ một tuần trước khi xét nghiệm prolactin.

Điều cần biết thêm

Đàn ông và phụ nữ không mang thai thường có mức độ prolactin thấp. Vấn đề duy nhất được biết do thiếu prolactin là không thể tạo sữa sau khi mang thai. Vì vậy, ngay cả những người có mức độ prolactin thấp bất thường cũng không được điều trị cho tình trạng này.

Đàn ông có thể có xét nghiệm prolactin nếu một người đàn ông thiếu ham muốn tình dục hoặc nếu gặp khó khăn khi cương cứng (rối loạn cương dương). Nồng độ prolactin có thể được kiểm tra khi nồng độ testosterone của một người đàn ông thực sự thấp.

Điều trị khối u tuyến yên sản xuất quá nhiều prolactin bao gồm các loại thuốc (như bromocriptine), loại bỏ tuyến yên hoặc xạ trị vào tuyến. Sự lựa chọn điều trị dựa trên kích thước của khối u và sức khỏe và tuổi của người được điều trị.

Bài viết cùng chuyên mục

Aldosteron: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Aldosteron gây các tác động tại các ống lượn xa, tại đó nó gây tăng tái hấp thu natri và clo đồng thời gây tăng bài xuất kali và ion hydrogen

Alpha1 antitrypsin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Dù nguyên nhân là do di truyền hay mắc phải, thiếu hụt Alpha1 antitrypsin khiến cho các enzym tiêu protein có cơ hội gây tổn thương mô phổi

Xét nghiệm chức năng gan: đánh giá bệnh gan hoặc tình trạng sản xuất protein

Kết quả xét nghiệm chức năng gan bất thường không phải lúc nào cũng chỉ ra bệnh gan, bác sĩ sẽ giải thích kết quả và ý nghĩa của chúng

Ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm y học

Bình thường glucose huyết tương khi đói < 6,1 mmol/L, nếu mức độ glucose huyết tương khi đói ≥ 7,0 mmol/L trong ít nhất 2 lần xét nghiệm liên tiếp ở các ngày khác nhau thì bị đái tháo đường (diabetes mellitus).

Catecholamine trong máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Catecholamine làm tăng nhịp tim, huyết áp, nhịp thở, sức mạnh cơ bắp và sự tỉnh táo, nó cũng giảm lượng máu đi đến da và ruột và tăng lượng máu đi đến các cơ quan chính

Estrogen: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Estrogen có mặt trong cơ thể dưới vài dạng, bao gồm estradiol, estriol và estron. Estrogen được sản xuất từ 3 nguồn là vỏ thượng thận, buồng trứng và tinh hoàn

Amoniac máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Nồng độ amoniac trong máu tăng lên khi gan không thể chuyển đổi amoniac thành urê, điều này có thể được gây ra bởi xơ gan hoặc viêm gan nặng

Hormon kích thích tạo nang trứng (FSH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Trong giai đoạn tạo hoàng thể, FSH kích thích sự sản xuất progesteron và hormon này cùng với estradiol, tạo thụận lợi cho đáp ứng của buồng trứng với LH

Xét nghiệm bệnh Phenylketon niệu (PKU): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm bệnh phenylketon niệu, được thực hiện để kiểm tra xem em bé sơ sinh, có enzyme cần thiết, để sử dụng phenylalanine, trong cơ thể hay không

Ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm huyết học (máu)

Trong thiếu máu do bất sản, thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ, hoá trị ung thư, bạch cầu cấp, lupus ban đỏ, chứng tăng năng lách, giảm sản tủy xương.

Áp lực thẩm thấu niệu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm giúp để chẩn đoán phân biệt giữa tăng nỉtơ máu nguồn gốc trước thận với hoại tử ống thận cấp do thiếu máu cục bộ gây nên

Xét nghiệm enzyme bệnh tay sachs: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Những người có nguy cơ cao, là người mang gen bệnh Tay Sachs, có thể thử máu trước khi có con, để xem họ có phải là người mang mầm bệnh hay không

Xét nghiệm đường máu tại nhà: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm đường huyết tại nhà có thể được sử dụng để theo dõi lượng đường trong máu, nói chuyện với bác sĩ về tần suất kiểm tra lượng đường trong máu

Phốt phát trong nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Thận giúp kiểm soát lượng phốt phát trong cơ thể, phốt phát bổ sung được lọc qua thận, và đi ra khỏi cơ thể qua nước tiểu

Calcitonin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Một số bệnh nhân bị ung thư giáp thể tủy song nồng độ calcitonin lúc đói trong giới hạn bình thường, cần cân nhắc tiến hành làm test kích thích

ACTH: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Nồng độ ACTH máu có các biến đổi theo nhịp ngày đêm, với nồng độ đỉnh xảy ra trong thời gian từ 6 đến 8 giờ sáng và nồng độ đáy

Hormone luteinizing (LH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Lượng LH trong cơ thể phụ nữ, phụ thuộc vào giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt, hormone này tăng nhanh ngay trước khi trứng rụng

Ý nghĩa xét nghiệm dấu ấn ung thư và bệnh xã hội

Giá trị chính của AFP là theo dõi tiến trình bệnh và hiệu quả điều trị K­ tế bào gan nguyên phát, K tinh hoàn sau điều trị phẫu thuật, xạ trị hoặc hoá trị liệu

Xét nghiệm bệnh Lyme: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Bệnh Lyme có thể khó chẩn đoán, vì các triệu chứng tương tự như bệnh khác, nếu nghĩ rằng mắc bệnh Lyme, bác sĩ sẽ kiểm tra lâm sàng và xét nghiệm

Testosterone: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Testosterone, ảnh hưởng đến tính năng và phát triển tình dục, ở nam, nó được tạo ra bởi tinh hoàn, ở cả nam và nữ, được tạo ra lượng nhỏ bởi tuyến thượng thận.

Xét nghiệm Alanine Aminotransferase (ALT): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Các giá trị bình thường được liệt kê, được gọi là phạm vi tham chiếu, chỉ là một hướng dẫn, các phạm vi này khác nhau từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác

Phốt phát máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Lượng phốt phát trong máu, ảnh hưởng đến mức độ canxi trong máu, canxi và phốt phát trong cơ thể, phản ứng theo những cách ngược lại

Sinh thiết hạch bạch huyết: ý nghĩa lâm sàng kết quả sinh thiết

Một số sinh thiết hạch, có thể được thực hiện bằng các công cụ đặc biệt, trong đó một ống soi nhỏ được sử dụng, để lấy hạch bạch huyết ra

Chức năng gan: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Bác sĩ có thể làm các xét nghiệm để đo một số hóa chất do gan sản xuất, những xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ kiểm tra gan hoạt động như thế nào

Hấp thụ D Xyloza: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

D xyloza thường được hấp thụ dễ dàng bởi ruột, khi xảy ra vấn đề hấp thu, D xyloza không được ruột hấp thụ và nồng độ trong máu và nước tiểu thấp