Insulin nền-Bolus cho bệnh nhân nhập viện với Covid-19: các nguyên tắc cơ bản

2021-09-15 12:10 PM

Insulin thường cung cấp sự bao phủ trong giai đoạn sau ăn (ngoài 4 giờ sau bữa ăn chính), một số mức điều hòa glucose cơ bản, thì tác dụng của insulin tác dụng nhanh chủ yếu giới hạn trong giai đoạn sau ăn (lên đến 4 giờ sau một bữa ăn chính).

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Cơ sở lý thuyết

Chế độ insulin nền-bolus ngụ ý việc sử dụng một hoặc hai liều insulin tác dụng trung gian hoặc kéo dài (nền) và ba, hoặc hiếm khi, bốn liều insulin tác dụng ngắn (bolus hoặc prandial). Insulin nền điều chỉnh sự gia tăng glucose trong máu do sản xuất glucose nội sinh thông qua quá trình phân giải đường phân và tạo gluconeogenesis, và insulin bolus ngăn chặn sự gia tăng nồng độ glucose trong máu liên quan đến bữa ăn.

Dược động học của các chế phẩm insulin khác nhau Insulin nền có thể được phân loại thành: (1) các chế phẩm thông thường, chẳng hạn như insulin protamine hagedorn (NPH) trung tính, có tác dụng trung gian (thời gian tác dụng 12-16 giờ), và (2) các chất tương tự insulin, chẳng hạn như như insulin detemir, insulin glargine và insulin degludec, có tác dụng trung bình hoặc kéo dài (thời gian tác dụng từ 12 đến> 24 giờ). Tương tự, insulin bolus có thể được phân loại thành: (1) các chế phẩm thông thường, chẳng hạn như insulin thông thường, có tác dụng ngắn (khởi phát và thời gian tác dụng tương ứng 30–60 phút và 6–8 giờ); (2) các chất tương tự insulin tác dụng nhanh, chẳng hạn như insulin lispro, insulin aspart và insulin glulisine (khởi phát và thời gian tác dụng tương ứng 5–15 phút và 3–5 giờ); và (3) các chất tương tự insulin tác dụng cực nhanh, chẳng hạn như insulin aspart tác dụng nhanh (thời gian bắt đầu tác dụng nhanh hơn gấp hai lần so với insulin aspart). Do đó, trong khi insulin thường cung cấp sự bao phủ trong giai đoạn sau ăn (ngoài 4 giờ sau bữa ăn chính), ngụ ý một số mức độ điều hòa glucose cơ bản, thì tác dụng của insulin tác dụng nhanh chủ yếu giới hạn trong giai đoạn sau ăn (lên đến 4 giờ sau một bữa ăn chính).

Bảng 1 Các đặc tính dược động học của insulin người và các chất tương tự insulin sau khi tiêm dưới da

Chuẩn bị insulin

Khởi đầu

Đỉnh (h)

Thời gian tác dụng (h)

Thời gian sử dụng

Insulin Prandial

Regular

30–60 phút

2–4

6–8

30 phút trước bữa ăn

 Lispro

10–15 phút

1–1,5

3–5

5–15 phút trước bữa ăn

Aspart

10–15 phút

1–2

3–5

5–15 phút trước bữa ăn

Glulisine

10–15 phút

1–2

3–5

5–15 phút trước bữa ăn

Insulin aspart tác dụng nhanh

3–5 phút

1

3–4

Khi bắt đầu bữa ăn hoặc tối đa 20 phút sau khi bắt đầu bữa ăn

Insulin nền

 NPH

2,5–3 giờ

5–7

12–16

Giờ đi ngủ. Khi dùng hai lần mỗi ngày, liều buổi sáng được dùng vào khoảng 9 giờ sáng

 Detemir

2–3 giờ

6–8

12–24

Giờ đi ngủ. Có thể được yêu cầu hai lần mỗi ngày

 Glargine U-100

2–3 giờ

Không có đỉnh

≈ 24

Dùng mỗi ngày một lần vào một giờ cố định, thường là trước khi đi ngủ. Có thể được yêu cầu hai lần mỗi ngày

 Glargine U-300

4–6 giờ

Không có đỉnh

 > 24 (≈ 36)

Cung cấp một lần một ngày vào một thời điểm cố định

 Degludec

1–4 giờ

Không có đỉnh

 > 24 (≈ 42)

Cung cấp một lần một ngày vào một thời điểm cố định

Điều kiện tiên quyết đối với phác đồ Insulin Basal-Bolus

Cần lưu ý các yếu tố sau trước khi bắt đầu chế độ insulin nền-bolus:

1. Bệnh nhân nên được cung cấp dinh dưỡng qua đường tiêu hóa qua đường uống hoặc qua ống cho ăn. Phương pháp sau có thể phù hợp với bệnh nhân mới xuất hiện hoặc hiện đang được hỗ trợ thở máy. Nên tuân theo một kế hoạch ăn kiêng thường xuyên, với số lượng calo cố định và tỷ lệ carbohydrate cố định cho mỗi bữa ăn chính và phụ (hoặc thức ăn chính và phụ). Trong bối cảnh bệnh viện, đặc biệt là trong kịch bản COVID-19 hiện tại, rất ít hỗ trợ có thể có sẵn để đánh giá mức độ đầy đủ của các chương trình giảng dạy nhằm giáo dục bệnh nhân về cách đếm carbohydrate; do đó, một bữa ăn với một tỷ lệ carbohydrate cố định nên là lựa chọn ưu tiên.

2. Bệnh nhân nên ăn ba bữa chính và ba bữa phụ (hoặc thức ăn) hoặc ba bữa chính và bốn bữa phụ (hoặc thức ăn) (lựa chọn thứ hai được ưu tiên nếu khoảng thời gian giữa bữa trưa và bữa tối [hoặc bữa ăn chính thứ hai và thứ ba] lớn) .

3. Cần có khoảng cách ít nhất 2 giờ giữa bữa ăn chính (hoặc thức ăn) và bữa ăn phụ (hoặc thức ăn). Khoảng trống này đảm bảo rằng việc giải phóng insulin sau bữa ăn là thích hợp để phù hợp với sự gia tăng glucose trong máu sau bữa ăn và không có làn sóng giải phóng glucose không được kiểm soát thứ hai trong giai đoạn này.

4. Thời gian cho bữa ăn (hoặc thức ăn) (cả chính và phụ) phải tương đối cố định.

Mục tiêu về đường huyết

Mục tiêu đường huyết để quản lý bệnh nhân tăng đường huyết nhập viện dựa trên theo dõi đường huyết mao mạch. Mặc dù máy đo đường huyết sử dụng máu toàn phần mao mạch để đo glucose, hầu hết các thiết bị hiện đang sử dụng đều báo giá trị tương đương huyết tương (để dễ so sánh với giá trị phòng thí nghiệm). Cần lưu ý rằng giá trị đường huyết trong mao mạch và tĩnh mạch gần đúng hơn ở trạng thái đói so với sau ăn, với giá trị mao mạch ở trạng thái sau có thể cao hơn 20–25%.

Mục tiêu đường huyết cho bệnh nhân nhập viện với COVID-19 nên được quyết định dựa trên tuổi tác, bệnh đi kèm và sự hiện diện hay không có các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường. Đối với những người trẻ tuổi, không có bệnh đi kèm hoặc các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường và có thể kiểm soát chặt chẽ đường huyết mà không gây hạ đường huyết quá mức, đường huyết lúc đói (FBG) ≤ 120 mg / dl (6,7 mmol / L) và 2 giờ sau ăn nên nhắm mục tiêu đường huyết (PPBG) ≤ 160 mg / dl (8,9 mmol / L). Đối với những người lớn tuổi hoặc những người có bệnh đi kèm và các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường có nguy cơ hạ đường huyết cao hơn, mục tiêu đường huyết nên được nới lỏng thành FBG ≤ 140 mg / dl (7,8 mmol / L) và PPBG ≤ 180 mg / dl (10 mmol / L). Giới hạn trên của PPBG có thể được nới lỏng hơn nữa đến 220 mg / dl (12.2 mmol / L ).

Bảng 2 Mục tiêu đường huyết cho bệnh nhân đang điều trị bằng chế độ insulin nền-bolus

Đặc điểm bệnh nhân

Mục tiêu đường huyết

Đường huyết lúc đói

Đường huyết sau ăn 2 giờ

Trẻ, không mắc bệnh đi kèm hoặc các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường

 ≤ 120 mg / dl (6,7 mmol / L)

 ≤ 160 mg / dl (8,9 mmol / L)

Bệnh nhân mắc bệnh giai đoạn cuối và / hoặc tuổi thọ hạn chế hoặc có nguy cơ cao bị hạ đường huyết

 ≤ 140 mg / dl (7,8 mmol / L)

 ≤ 180 mg / dl (10,0 mmol / L) a


a Có thể được nới hơn nữa đến 220 mg / dl (12,2 mmol / L) nếu không thể đạt được giá trị mục tiêu mà không gây hạ đường huyết quá mức

Bài viết cùng chuyên mục

Giúp ngủ ngon: hành vi đã được chứng minh để giúp đỡ

Tránh hoặc hạn chế caffeine, caffeine có thể khiến tỉnh táo hơn trong ngày, nhưng nhiều người nhạy cảm với các tác dụng của nó

Sốt khi mang thai: những điều cần biết

Một số nghiên cứu cho rằng, sốt khi mang thai, có thể làm tăng khả năng mắc các bất thường bẩm sinh, và tự kỷ, cho đến nay là không kết luận

Không thể kiểm soát cảm xúc: nguyên nhân và những điều cần biết

Mọi người kiểm soát hoặc điều chỉnh cảm xúc trên cơ sở hàng ngày, họ xác định những cảm xúc nào họ có, khi họ có chúng, và cách họ trải nghiệm chúng

Chứng đau nửa đầu khó chữa migrainosus là gì?

Tình trạng migrainosus là dạng đau nửa đầu nghiêm trọng và kéo dài hơn, các triệu chứng của tình trạng migrainosus có thể tương tự như đau nửa đầu thông thường hoặc có thể nặng hơn

Nguyên nhân gây ra mồ hôi vùng háng?

Những người bị ra mồ hôi quá mức, mồ hôi ngay cả khi nhiệt độ bên trong cơ thể là bình thường, nếu không điều trị, ra mồ hôi quá mức có thể gây ra các vấn đề về da

Huyết áp: những lợi ích của việc tự theo dõi

Kiểm tra huyết áp tại nhà có thể giúp cảm thấy gắn bó hơn và do đó có động lực để cải thiện sức khỏe, nhưng điều đó không đúng đối với tất cả mọi người

Rối loạn giao tiếp: nguyên nhân và những điều cần biết

Rối loạn giao tiếp được nhóm lại theo nhiều cách, biểu cảm làm cho việc nói khó khăn, tiếp nhận hỗn hợp làm cho cả việc hiểu ngôn ngữ, và nói khó khăn

Covid-19: tại sao biến thể delta lại lan truyền nhanh chóng như vậy

Nghiên cứu cho thấy những người bị nhiễm có thể mang lượng vi rút cao gấp 1.000 lần.

Dịch corona virus ở Trung Quốc: nguồn gốc bắt nguồn từ rắn

Coronavirus mới, ký hiệu bởi WHO là 2019 nCoV, vì nguyên do trường hợp bệnh viêm phổi gây ra bởi virus ở Vũ Hán, bắt đầu xuất hiện, và lây lan từ cuối năm 2019

Lâm sàng: trong y học nó nghĩa là gì và hiểu thế nào?

Đa số các từ điển tiếng Việt hay Anh Việt hiện nay đều định nghĩa lâm sàng không chính xác lắm đối với cách dùng của từ clinical trong y khoa, y tế hiện nay

Covid 19: hệ thống miễn dịch có khả năng bảo vệ lâu dài sau khi phục hồi

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những kháng thể được tạo ra bởi các tế bào miễn dịch đã không ngừng phát triển, dường như là do tiếp tục tiếp xúc với tàn dư của virus ẩn trong mô ruột.

Tâm lý ích kỷ: điều gì nằm ở giá trị cốt lõi?

Đạo đức giả, lừa dối, đạo đức buông thả, tự ái, tâm lý quyền, tâm thần, tính bạo dâm, tự quan tâm, và bất bình là tất cả các tính cách tiêu cực được công nhận trong tâm lý học

Xoắn buồng trứng: mọi thứ cần biết

Nếu xoắn buồng trứng hạn chế lưu lượng máu quá lâu, mô buồng trứng có thể chết, và bác sĩ phẫu thuật sẽ cần phải loại bỏ buồng trứng

Liều tăng cường vắc-xin coronavirus (COVID-19)

Từ 16 tuổi trở lên và sống với người bị suy giảm hệ thống miễn dịch (chẳng hạn như người nhiễm HIV, đã cấy ghép hoặc đang điều trị một số bệnh ung thư, lupus hoặc viêm khớp dạng thấp).

Vi rút corona mới 2019: đánh giá và tư vấn

Tất cả các bệnh nhân nghi ngờ 2019 nCoV, được đưa vào một bệnh viện, thập và phân tích dữ liệu về bệnh nhân nhiễm trùng 2019 nCoV được xác nhận trong phòng xét nghiệm

Tiểu đường loại 2: cách tính liều insulin

Khoảng một nửa nhu cầu insulin của cơ thể là nhu cầu cơ bản. Insulin cơ bản kiểm soát lượng đường trong máu qua đêm và giữa các bữa ăn

Lạm dụng tình cảm: những ảnh hưởng là gì?

Lạm dụng tình cảm, không bao giờ là lỗi của người trải qua nó, có thể gây ra cả hậu quả dài hạn, và ngắn hạn

Tại sao phải bỏ thuốc lá?

Các chuyên gia nói rằng khi nicotine được hít vào, não bị ảnh hưởng trong vài giây, nhịp tim do tăng nồng độ hormon noradrenaline và dopamine, tăng cường tâm trạng và sự tập trung

Bệnh tiểu đường tuýp 2 và tuổi thọ

Bệnh tiểu đường tuýp 2 được cho là có ít ảnh hưởng đến tuổi thọ hơn tuýp 1 vì người ta thường phát triển tình trạng này sau này trong cuộc sống

Insulin hàng tuần: điều trị tiểu đường loại 2 kiểm soát lượng đường trong máu

Giảm số lần tiêm insulin hàng tuần có thể cải thiện sự tuân thủ điều trị, có thể mang lại kết quả tốt hơn với tiêm insulin nền hàng ngày, dùng liều một lần mỗi tuần cũng có thể làm tăng mức độ sẵn sàng bắt đầu điều trị bằng insulin của bệnh nhân tiểu đường loại 2.

Dịch truyền tĩnh mạch: nước muối ưu trương

Muối ưu trương làm tăng đáng kể nồng độ natri huyết tương, và độ thẩm thấu, ban đầu cần một lượng nhỏ dung dịch muối ưu trương, để hồi sức

Virus corona: thời gian tồn tại, lây lan và ủ bệnh

Virus corona mới xuất hiện để có thể lây lan cho người khác, ngay cả trước khi một nhiễm triệu chứng người cho thấy

Những điều cần biết về tình dục khi mang thai và sau sinh

Thông thường, đặc biệt là trong trường hợp rách đáy chậu, hoặc thủ thuật phẫu thuật, nó được khuyến khích chờ đợi cho đến sau khi 6 tuần sau sinh

Điều trị đau lưng: cân nhắc lựa chọn cẩn thận

Giảm đau là ưu tiên hàng đầu cho hầu hết mọi người bị đau lưng, nhưng chiến lược dài hạn phù hợp sẽ phụ thuộc vào những gì đã kích hoạt cơn đau ngay từ đầu

Thuốc hiện có có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer?

Các tác giả của một nghiên cứu mới, từ Đại học Virginia ở Charlottesville, cho rằng một loại thuốc được gọi là memantine, hiện đang được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng của bệnh Alzheimer