Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục

2016-07-05 09:36 AM

Ở phụ nữ ngứa hậu môn đơn thuần rất hiếm còn ngứa âm hộ không phải lúc nào cũng đi kèm ngứa vùng hậu môn, mặc dù ngứa hậu môn thì thường lan tới âm hộ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Những điểm thiết yếu để chẩn đoán

Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục chủ yếu về đêm.

Kết quả khám rất thay đổi, có thể là không có phản ứng da đến mức sầy da và rát bỏng ở mọi cấp độ gồm cả liken hóa.

Nhận định chung

Hầu hết các trường hợp đều không có nguyên nhân rõ ràng nhưng có thể xác định được nhiều nguyên nhân đặc trưng. Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục có thể có cùng nguyên nhân như viêm kẽ, liken thường mạn tính hoặc tăng tiết nhờn hoặc viêm da tiếp xúc (do xà phòng, nước hoa, nước tắm, phương tiện tránh thai), hoặc có thể có nguyên nhân do các chất tiết kích thích như trong bệnh tiêu chảy, khí hư hoặc bệnh do Trichomonas, hoặc do bệnh tại chỗ (bệnh nấm candida, bệnh nấm da, bệnh nấm Corynebacterium minutissimum). Bệnh vảy nến hoặc bệnh viêm da bã nhờn cũng có thể là nguyên nhân. Thiếu sạch sẽ cũng có thể gây ngứa. Các endopeptidase của các vi khuẩn trong phân cũng có vai trò là nguyên nhân gây ngứa hậu môn.

Có rất nhiều phụ nữ bị ngứa âm hộ. Ở phụ nữ ngứa hậu môn đơn thuần rất hiếm còn ngứa âm hộ không phải lúc nào cũng đi kèm ngứa vùng hậu môn, mặc dù ngứa hậu môn thì thường lan tới âm hộ. Ở đàn ông ngứa dưong vật không phổ biến bằng ngứa hậu môn. Khi đã loại bỏ mọi nguyên nhân, thì có thể chẩn đoán là ngứa tự phát hoặc ngứa bản chất, không hiếm gặp.

Kiểm tra soi trực tràng kết tràng xích ma ít khi có ích. Ở người lớn ít khi nguyên nhân là giun kim. Các bất thường tâm lý thường không rõ ràng. Liken xơ hóa và teo có thể cũng là nguyên nhân nhưng các thay đổi bệnh học lớn thường thấy rõ trong rối loạn này. Có khả năng bệnh này phổ biến hơn so với ta vẫn hình dung đặc biệt là ở các cô gái trẻ. Bệnh nấm Corynebacterium minutissimum dễ dàng chẩn đoán bằng huỳnh quang đỏ đèn Wood, có thể chữa khỏi dê dàng bằng erythromycin uống và bôi.

Dấu hiệu và triệu chứng

Triệu chứng duy nhất là ngứa, chủ yếu là về đêm. Thường không thấy có các dấu hiệu lâm sàng nhưng có thể là ban đỏ, nứt, liken hóa, tróc da hoặc các biến đổi khiến người ta nghĩ tới bệnh nấm candida, bệnh nấm da.

Cận lâm sàng

Xét nghiệm nước tiểu và đường trong máu có thể dẫn tới chẩn đoán bệnh tiểu đường. Kiểm tra dưới kính hiển vi hoặc nuôi cấy mô từ các mảnh nạo da có thể thấy có các nấm men, nấm, hoặc ký sinh trùng. Xét nghiệm phân có thể cho thấy các ký sinh trùng đường ruột.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt căn nguyên bao gồm nhiễm nấm candida, ký sinh trùng, kích thích cục bộ do tiếp xúc với thuốc hoặc chất kích thích và các rối loạn tiên phát ở da vùng sinh dục như vảy nến, viêm da bã nhờn; viêm kẽ, hoặc liken xơ hóa và teo.

Phòng tránh

Hướng dẫn bệnh nhân vệ sinh vùng sinh dục thích hợp sau khi điều trị toàn thân hoặc tại chỗ.

Điều trị

Liệu pháp chung

Điều trị táo bón bằng các sản phẩm nhiều xơ (cây mã đề bọ chét Metamucil và các loại khác) có thể hữu ích. Hướng dẫn bệnh nhân dùng các giấy rất mềm và ẩm hoặc khăn bông thấm sau khi đại tiện và làm sạch vùng quanh hậu môn kỹ lưỡng bằng nước sạch. Nếu có thể, phụ nữ nên lau sau khi tiểu tiện. Hướng dẫn bệnh nhân về tác hại của việc gãi.

Liệu pháp tại chỗ

Có thể dùng kem pramoxin hay hydrocortison - pramoxin (Pramosone), kem 1% hoặc 2,5% để giảm ngứa ở vùng hậu môn sinh dục. Nên bôi kem hoặc mỡ trước và sau khi đại tiện. Cũng có thể dùng kem iodochlorhydroxyquin - hydrocortison nhưng thuốc này có thể làm dây bẩn màu ra quần lót. Nếu dùng corticosteroid bôi có fluorinat loại mạnh nhiều hơn một vài ngày có thể dẫn đến chứng teo và rạn. Ngâm rửa một ngày hai lần nitrat bạc, 1: 10000 - 1: 200; permanganat kali 1: 10000; hoặc dung dịch aluminum subacetat 1: 20 rất tốt nếu vùng bị ngứa bỏng rát và rỉ nước.

Cần phải thay đồ lót hàng ngày. Có thể dùng dung dịch Castellani để bôi vào chỗ ngứa. Đối với chứng ngứa hậu môn, dùng nước rửa, ngậm vùng quanh hậu môn hoặc miếng lót làm ẩm, mỡ hoặc kem Tucks (tất cả các chế phẩm Tuck có chứa nước chiết từ lá khô của cây Hamanmelis virginiana) rất tốt.

Tiên lượng

Mặc dù đây là bệnh lành tính nhưng ngứa vùng hậu môn sinh dục có thể kéo dài và tái phát.

Bài viết cùng chuyên mục

Bệnh nấm móng

Bệnh nấm móng thường khó điều trị vì đòi hỏi thời gian điều trị dài và bệnh hay tái phát. Nấm móng tay đáp ứng điều trị tốt hơn nấm móng chân.

U mềm lây: chẩn đoán và điều trị

Các tổn thương có thể lan rộng do tự nhiễm. Trong hoạt động tình dục, chúng có thể giới hạn ở vùng sinh dục như dương vật, mu, và mặt trong đùi.

Bớt bẩm sinh, bớt loạn sản, bớt xanh

Một lần nữa, ta cần nhấn mạnh mục tiêu của các bác sĩ không chuyên khoa là xác định được các bớt không bình thường chứ không cần thiết phải xác định đây là loại bớt gì.

Viêm da bong vảy: chứng đỏ da tróc vảy

Các triệu chứng có thể gồm ngứa, mệt, ớn lạnh, sốt và sút cân. Rét run có thể nổi bật. Bong vảy da có thể toàn thân hoặc rộng và đôi khi cả rụng lông tóc và móng.

Ung thư tế bào gai

Cần phải khám da và dùng các liệu pháp điều trị như đối với bệnh ung thư tế bào đáy. Cắt bỏ là cách điều trị được dùng nhiều đối với ung thư tế bào đáy.

Viêm quầng: chẩn đoán và điều trị

Thương tổn không bao giờ hóa mủ và hoại tử và khi khỏi không để lại sẹo. Bệnh có thể biến chứng gây rách da tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập.

Hạt cơm: chẩn đoán và điều trị

Một số tổn thương giống hạt cơm ở các vùng da tiếp xúc ánh mặt trời thực tế lại là các ung thư tế bào gai và dày sừng quá sản do ánh nắng.

Nấm kẽ: chẩn đoán và điều trị

Thương tổn nấm kẽ khu trú hạn chế ở bẹn và kẽ mông và thông thường thương tổn tiến triển âm ỉ hơn nấm thân và nấm hình vòng. Bình thường ít thương tổn.

Chốc: thương tổn ướt có vảy

Ngứa là triệu chứng duy nhất. Thương tổn lâm sàng là các dát, mụn nước, bọng nước, mụn mủ, và vảy tiết màu vàng sáp ong dính. Khi cậy bỏ vảy sẽ để lại vết trợt màu đỏ.

Viêm da dị ứng tiếp xúc

Giai đoạn cấp tính thương tổn đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ li ti, chảy nước và đóng vảy, khi thương tổn xẹp hoặc thương tổn mạn tính sẽ biểu hiện bằng các vảy da, đỏ da và có thể có dày da.

Rôm ban nhiệt

Sử dụng những chế phẩm kháng sinh như chlorhexidin trước khi tiếp xúc với nóng ẩm có thể tránh được rôm. Những người dễ bị rôm nên tránh tiếp xúc với môi trường nóng ẩm.

Viêm da tiết bã nhờn và bệnh gàu

Có thể có ngứa nhưng không tồn tại hằng định. Các vùng da đầu, mặt, ngực, lưng, rốn, các nếp của da có thể nhờn hoặc khô với vảy khô hoặc vảy vàng nhờn. Bờ mi cũng có thể có tổn thương.

Trứng cá thường

Bệnh hay gặp hơn và cũng thường nặng hơn ở nam giới. Trái với quan niệm của dân chúng, bệnh không tự khỏi khi trưởng thành. Nếu không được điều trị, bệnh tồn tại đến tuổi 40, 50 hoặc thậm chí tuổi 60.

Bệnh Bowen và bệnh Paget

Bệnh tiến triển lành tính, nhưng khi những thương tổn này phát triển thành ung thư tế bào gai xâm lấn, thì cắt bỏ hoặc chỉ định phương pháp điều trị khác.

Nấm tóc: chẩn đoán và điều trị

Hầu hết các trường hợp nhiễm nấm đều không có triệu chứng. Các thương tổn giống chốc và kerion có thể nổi bật bằng sự đau đớn. Cần khám tất cả các trương hợp có vảy mà không có viêm.

Ban nấm da: dị ứng hoặc nhạy cảm với nấm

Ngứa là triệu chứng duy nhất. Thương tổn cơ bản là từng nhóm mụn nước, thường khu trú ở mô cái và mô út. Đôi khi thương tổn khu trú ở mu bàn tay thậm chí có thể ở toàn thân.

Nấm tay và chân

Nấm ở chân là loại bệnh da cấp hoặc mạn tính hay gặp. Một số cá thể hay bị bệnh hơn người khác. Hầu hết các trưồng hơn đều do Trichophyton và Epidemophyton gây nên.

Các thương tổn ở da do động vật chân đốt

Trong các kẽ hở của giường và đồ gỗ, các vết cắn có xu hướng theo đường thẳng hoặc thành đám. Mày đay sẩn là một tổn thương đặc trưng cho các vết cắn của rệp.

Ung thư tế bào đáy

Một số ít tổn thương có thể loét và gây một sự phá hủy lớn, cuối cùng xâm nhập các cấu trúc sống và hiếm khi xâm nhập vào não, gây tử vong.

Liken phẳng: chẩn đoán và điều trị

Một dạng đặc biệt của liken phẳng là các dạng trợt. Trên lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân nó có thể làm mất khả năng hoạt động.

Bệnh Zona: chẩn đoán và điều trị

Bệnh zona là một bệnh da có bọng nước cấp tính do virus mà virus có hình thái giống như virus thủy đậu. Bệnh thường gặp ở người lớn. Hầu hết bệnh nhân chỉ bị zona một lần.

Nguyên tắc điều trị bệnh ngoài da

Các thuốc bôi kháng sinh, neomycin là loại thuốc có khả năng gây cảm ứng lớn nhất. Dephenhydramin, Benzocain và Ethylenediamin là những chất có trong thành phần của của thuốc bôi cũng dễ gây dị ứng.

Chàm thể tạng: bệnh da có vảy

Chàm thể tạng có hình thái và tỉ lệ khác nhau ở lứa tuổi khác nhau, vì hầu hết bệnh nhân chàm thể tạng có da khô và bong vảy ở một vài thời điểm nên bệnh này được thảo luận ở bệnh da có vảy.

Chai chân: chẩn đoán và điều trị

Điều trị bao gồm sửa lại cho đúng các bất thường cơ học gây ra ma xát và tỳ đè. Phải đi giày vừa và điều chỉnh lại các biến dạng chỉnh hình.

Viêm da dạng herpes

Bệnh nhân có viêm ruột nhạy cảm với gluten, nhưng đôi với phần lớn bệnh nhân không có biểu hiện lâm sàng.