Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục

2016-07-05 09:36 AM

Ở phụ nữ ngứa hậu môn đơn thuần rất hiếm còn ngứa âm hộ không phải lúc nào cũng đi kèm ngứa vùng hậu môn, mặc dù ngứa hậu môn thì thường lan tới âm hộ.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Những điểm thiết yếu để chẩn đoán

Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục chủ yếu về đêm.

Kết quả khám rất thay đổi, có thể là không có phản ứng da đến mức sầy da và rát bỏng ở mọi cấp độ gồm cả liken hóa.

Nhận định chung

Hầu hết các trường hợp đều không có nguyên nhân rõ ràng nhưng có thể xác định được nhiều nguyên nhân đặc trưng. Ngứa ở vùng hậu môn sinh dục có thể có cùng nguyên nhân như viêm kẽ, liken thường mạn tính hoặc tăng tiết nhờn hoặc viêm da tiếp xúc (do xà phòng, nước hoa, nước tắm, phương tiện tránh thai), hoặc có thể có nguyên nhân do các chất tiết kích thích như trong bệnh tiêu chảy, khí hư hoặc bệnh do Trichomonas, hoặc do bệnh tại chỗ (bệnh nấm candida, bệnh nấm da, bệnh nấm Corynebacterium minutissimum). Bệnh vảy nến hoặc bệnh viêm da bã nhờn cũng có thể là nguyên nhân. Thiếu sạch sẽ cũng có thể gây ngứa. Các endopeptidase của các vi khuẩn trong phân cũng có vai trò là nguyên nhân gây ngứa hậu môn.

Có rất nhiều phụ nữ bị ngứa âm hộ. Ở phụ nữ ngứa hậu môn đơn thuần rất hiếm còn ngứa âm hộ không phải lúc nào cũng đi kèm ngứa vùng hậu môn, mặc dù ngứa hậu môn thì thường lan tới âm hộ. Ở đàn ông ngứa dưong vật không phổ biến bằng ngứa hậu môn. Khi đã loại bỏ mọi nguyên nhân, thì có thể chẩn đoán là ngứa tự phát hoặc ngứa bản chất, không hiếm gặp.

Kiểm tra soi trực tràng kết tràng xích ma ít khi có ích. Ở người lớn ít khi nguyên nhân là giun kim. Các bất thường tâm lý thường không rõ ràng. Liken xơ hóa và teo có thể cũng là nguyên nhân nhưng các thay đổi bệnh học lớn thường thấy rõ trong rối loạn này. Có khả năng bệnh này phổ biến hơn so với ta vẫn hình dung đặc biệt là ở các cô gái trẻ. Bệnh nấm Corynebacterium minutissimum dễ dàng chẩn đoán bằng huỳnh quang đỏ đèn Wood, có thể chữa khỏi dê dàng bằng erythromycin uống và bôi.

Dấu hiệu và triệu chứng

Triệu chứng duy nhất là ngứa, chủ yếu là về đêm. Thường không thấy có các dấu hiệu lâm sàng nhưng có thể là ban đỏ, nứt, liken hóa, tróc da hoặc các biến đổi khiến người ta nghĩ tới bệnh nấm candida, bệnh nấm da.

Cận lâm sàng

Xét nghiệm nước tiểu và đường trong máu có thể dẫn tới chẩn đoán bệnh tiểu đường. Kiểm tra dưới kính hiển vi hoặc nuôi cấy mô từ các mảnh nạo da có thể thấy có các nấm men, nấm, hoặc ký sinh trùng. Xét nghiệm phân có thể cho thấy các ký sinh trùng đường ruột.

Chẩn đoán phân biệt

Chẩn đoán phân biệt căn nguyên bao gồm nhiễm nấm candida, ký sinh trùng, kích thích cục bộ do tiếp xúc với thuốc hoặc chất kích thích và các rối loạn tiên phát ở da vùng sinh dục như vảy nến, viêm da bã nhờn; viêm kẽ, hoặc liken xơ hóa và teo.

Phòng tránh

Hướng dẫn bệnh nhân vệ sinh vùng sinh dục thích hợp sau khi điều trị toàn thân hoặc tại chỗ.

Điều trị

Liệu pháp chung

Điều trị táo bón bằng các sản phẩm nhiều xơ (cây mã đề bọ chét Metamucil và các loại khác) có thể hữu ích. Hướng dẫn bệnh nhân dùng các giấy rất mềm và ẩm hoặc khăn bông thấm sau khi đại tiện và làm sạch vùng quanh hậu môn kỹ lưỡng bằng nước sạch. Nếu có thể, phụ nữ nên lau sau khi tiểu tiện. Hướng dẫn bệnh nhân về tác hại của việc gãi.

Liệu pháp tại chỗ

Có thể dùng kem pramoxin hay hydrocortison - pramoxin (Pramosone), kem 1% hoặc 2,5% để giảm ngứa ở vùng hậu môn sinh dục. Nên bôi kem hoặc mỡ trước và sau khi đại tiện. Cũng có thể dùng kem iodochlorhydroxyquin - hydrocortison nhưng thuốc này có thể làm dây bẩn màu ra quần lót. Nếu dùng corticosteroid bôi có fluorinat loại mạnh nhiều hơn một vài ngày có thể dẫn đến chứng teo và rạn. Ngâm rửa một ngày hai lần nitrat bạc, 1: 10000 - 1: 200; permanganat kali 1: 10000; hoặc dung dịch aluminum subacetat 1: 20 rất tốt nếu vùng bị ngứa bỏng rát và rỉ nước.

Cần phải thay đồ lót hàng ngày. Có thể dùng dung dịch Castellani để bôi vào chỗ ngứa. Đối với chứng ngứa hậu môn, dùng nước rửa, ngậm vùng quanh hậu môn hoặc miếng lót làm ẩm, mỡ hoặc kem Tucks (tất cả các chế phẩm Tuck có chứa nước chiết từ lá khô của cây Hamanmelis virginiana) rất tốt.

Tiên lượng

Mặc dù đây là bệnh lành tính nhưng ngứa vùng hậu môn sinh dục có thể kéo dài và tái phát.

Bài viết cùng chuyên mục

U mềm lây: chẩn đoán và điều trị

Các tổn thương có thể lan rộng do tự nhiễm. Trong hoạt động tình dục, chúng có thể giới hạn ở vùng sinh dục như dương vật, mu, và mặt trong đùi.

Nấm tay và chân

Nấm ở chân là loại bệnh da cấp hoặc mạn tính hay gặp. Một số cá thể hay bị bệnh hơn người khác. Hầu hết các trưồng hơn đều do Trichophyton và Epidemophyton gây nên.

Nhọt và nhọt độc

Có nổi bật lên cảm giác đau và nhậy cảm, và với nhọt độc thì dữ dội hơn nhọt thường. Áp xe nang lông hoặc là tròn hoặc là hình nón.

Bệnh Pemphigus: chẩn đoán và điều trị

Các tổn thương thường xuất hiện đầu tiên ở các màng niêm mạc miệng, và những tổn thương này nhanh chóng trở nên bị trợt da.

Bớt bẩm sinh, bớt loạn sản, bớt xanh

Một lần nữa, ta cần nhấn mạnh mục tiêu của các bác sĩ không chuyên khoa là xác định được các bớt không bình thường chứ không cần thiết phải xác định đây là loại bớt gì.

Loét cẳng chân thứ phát sau thiểu năng tĩnh mạch

Bệnh nhân thường có một tiền sử lâu dài bị thiểu năng tĩnh mạch. Viêm da thường xuất hiện sau phù nề mạn tính, và thường rất ngứa.

Bệnh Zona: chẩn đoán và điều trị

Bệnh zona là một bệnh da có bọng nước cấp tính do virus mà virus có hình thái giống như virus thủy đậu. Bệnh thường gặp ở người lớn. Hầu hết bệnh nhân chỉ bị zona một lần.

Các thương tổn ở da do động vật chân đốt

Trong các kẽ hở của giường và đồ gỗ, các vết cắn có xu hướng theo đường thẳng hoặc thành đám. Mày đay sẩn là một tổn thương đặc trưng cho các vết cắn của rệp.

Ung thư sắc tố

Tử vong do ung thư sắc tố đang tăng với tỉ lệ nhanh hơn so với tỉ lệ tử vong do các loại ung thư khác, trừ ung thư phổi. Tuổi trung bình chết do ung thư sắc tố ít hơn do các loại ung thư da khác.

Hạt cơm: chẩn đoán và điều trị

Một số tổn thương giống hạt cơm ở các vùng da tiếp xúc ánh mặt trời thực tế lại là các ung thư tế bào gai và dày sừng quá sản do ánh nắng.

Những hình thái bất thường của móng

Điều quan trọng là phải, phân biệt được giữa rối loạn móng do bẩm sinh, hay di truyền với bệnh móng do sang chấn, và môi trường.

Bệnh mày đay và phù mạch

Bệnh mày đay có thể được gây nên bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Cơ chế bệnh sinh có thể do cơ chế miễn dịch hoặc không do cơ chế miễn dịch.

Các thương tổn sắc tố da

Những bớt nghi ngờ là những bớt có bờ không đều, không đối xứng hoặc bờ có tua là nơi mà sắc tố thường phát triển lan ra cả phần da bình thường quanh nó.

Viêm da dị ứng tiếp xúc

Giai đoạn cấp tính thương tổn đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ li ti, chảy nước và đóng vảy, khi thương tổn xẹp hoặc thương tổn mạn tính sẽ biểu hiện bằng các vảy da, đỏ da và có thể có dày da.

Chốc: thương tổn ướt có vảy

Ngứa là triệu chứng duy nhất. Thương tổn lâm sàng là các dát, mụn nước, bọng nước, mụn mủ, và vảy tiết màu vàng sáp ong dính. Khi cậy bỏ vảy sẽ để lại vết trợt màu đỏ.

Ngứa: chẩn đoán và điều trị

Có nguyên nhân thông thường nhất của bệnh ngứa liên kết với bệnh toàn thân là tăng ure huyết liên quan đến bệnh tán máu.

Viêm da tiết bã nhờn và bệnh gàu

Có thể có ngứa nhưng không tồn tại hằng định. Các vùng da đầu, mặt, ngực, lưng, rốn, các nếp của da có thể nhờn hoặc khô với vảy khô hoặc vảy vàng nhờn. Bờ mi cũng có thể có tổn thương.

Luput ban đỏ dạng đĩa mạn tính

Khi ANA dương tính với hiệu giá cao, hoặc hình ảnh lâm sàng gợi có thương tổn nội tạng, có kháng thể chống ADN chuỗi kép và giảm bổ thể trong máu sẽ nghĩ tới luput ban đỏ hệ thống.

Tổ đỉa: chẩn đoán và điều trị

Các mụn nước trong, nhỏ, nằm rải rác ở hai bên của các ngón tay và ở lòng bàn tay, lòng bàn chân. Trông giống như hạt gạo tròn trong bột sắn. Các thương tổn này có thể rất ngứa.

Viêm nang lông

Viêm nang lông do vi khuẩn gram âm, bệnh thường phát triển ở những người đang điều trị trứng cá bằng kháng sinh, có thể bệnh biểu hiện như một đợt bột phát của trứng cá mủ và trứng cá nốt.

Vảy phấn hồng Gibert

Các thương tổn cổ điển của vảy phấn hồng Gibert không có biểu hiện như vậy. Lang ben, phát ban do virus, và dị ứng thuốc có thể giống vảy phấn hồng Gibert.

Rối loạn sắc tố da

Trước hết cần xác định thế nào là tăng sắc tố và giảm sắc tố. Mỗi loại có thể là tiên phát hay thứ phát sau một bệnh khác.

Viêm da do ánh nắng

Phản ứng viêm da cấp tính, nếu đủ nặng thường kèm theo đau, triệu chứng đường ruột, khó chịu và thậm chí kiệt sức, điều này ít xẩy ra.

Nhiễm nấm ở da

Nói chung, chỉ điều trị sau khi đã có chẩn đoán xác định bằng xét nghiệm soi tươi hoặc nuôi cấy nấm, đặc biệt khi dùng thuốc chống nấm toàn thân.

Lang ben: chẩn đoán và điều trị

Dát nhạt màu cần chẩn đoán phân biệt với bạch biến, dựa vào sự xuất hiện các thương tổn. Bạch biến thường khu trú ở vùng quanh hốc tự nhiên và đầu ngón tay.