Carbon Monoxide (CO): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

2019-05-28 12:44 PM
Carbon monoxide có thể đến từ bất kỳ nguồn nào đốt cháy nào, phổ biến là ô tô, lò sưởi, bếp củi, lò sưởi dầu hỏa, vỉ nướng than và các thiết bị gas

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

Xét nghiệm carbon monoxide máu được sử dụng để phát hiện ngộ độc carbon monoxide. Ngộ độc có thể xảy ra nếu hít phải không khí chứa quá nhiều carbon monoxide (CO). Khí này không có màu, mùi hoặc vị, vì vậy không thể biết khi nào thở phải chúng. Xét nghiệm này đo lượng huyết sắc tố trong máu có liên kết với carbon monoxide.

Carbon monoxide có thể đến từ bất kỳ nguồn nào đốt cháy nhiên liệu nào. Các nguồn phổ biến là ô tô, lò sưởi, bếp củi, lò sưởi dầu hỏa, vỉ nướng than và các thiết bị gas như máy nước nóng và lò nướng. Những điều này thường không gây ra vấn đề. Nhưng nếu chúng không được sử dụng hoặc lắp đặt đúng cách, carbon monoxide có thể tích tụ trong một không gian kín.

Khi hít phải khí carbon monoxide, nó sẽ thay thế oxy thường được mang theo bởi huyết sắc tố trong các tế bào hồng cầu. Kết quả là não và các mô khác nhận được ít oxy hơn. Điều này có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc tử vong.

Chỉ định xét nghiệm

Xét nghiệm này có thể được thực hiện nếu đã tiếp xúc với carbon monoxide hoặc nếu có các triệu chứng không giải thích được, chẳng hạn như:

Nhức đầu, chóng mặt, hoặc các vấn đề về thị lực.

Buồn nôn hoặc nôn mửa.

Yếu cơ.

Nhầm lẫn hoặc suy nghĩ khác thường.

Buồn ngủ cực độ.

Chuẩn bị xét nghiệm

Đừng hút thuốc trước khi làm xét nghiệm này. Khói thuốc lá có chứa carbon monoxide.

Nói chuyện với bác sĩ nếu có bất kỳ mối quan tâm nào về sự cần thiết của xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thức thực hiện hoặc kết quả có thể có ý nghĩa gì.

Thực hiện xét nghiệm

Chuyên gia y tế lấy mẫu máu sẽ:

Quấn một dải thun quanh cánh tay trên để ngăn dòng máu chảy. Điều này làm cho các tĩnh mạch bên dưới dải lớn hơn nên dễ dàng đưa kim vào tĩnh mạch.

Làm sạch vị trí kim bằng cồn.

Đặt kim vào tĩnh mạch. Có thể cần nhiều hơn một thanh kim.

Gắn một ống vào kim để làm đầy máu.

Tháo băng ra khỏi cánh tay khi thu thập đủ máu.

Đặt một miếng gạc hoặc bông gòn lên vị trí kim khi kim được lấy ra.

Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.

Cảm thấy khi xét nghiệm

Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay. Một dây thun được quấn quanh cánh tay trên. Nó có thể cảm thấy chặt. Có thể không cảm thấy gì cả từ kim, hoặc có thể cảm thấy đau nhói hoặc véo nhanh.

Rủi ro của xét nghiệm

Có rất ít khả năng xảy ra vấn đề khi lấy mẫu máu lấy từ tĩnh mạch.

Có thể co một vết bầm nhỏ tại nơi lấy máu. Có thể hạ thấp nguy cơ bầm tím bằng cách giữ áp lực trên nơi lấy máu trong vài phút.

Trong một số ít trường hợp, tĩnh mạch có thể bị sưng sau khi lấy mẫu máu. Vấn đề này được gọi là viêm tĩnh mạch. Có thể điều trị bằng cách sử dụng một miếng gạc ấm nhiều lần trong ngày.

Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm carbon monoxide máu được sử dụng để phát hiện ngộ độc carbon monoxide. Ngộ độc có thể xảy ra nếu hít phải không khí chứa quá nhiều carbon monoxide. Xét nghiệm này đo lượng huyết sắc tố có liên kết với carbon monoxide. Đây được gọi là mức carboxyhemoglobin.

Các kết quả được báo cáo là tỷ lệ phần trăm. Nó cho thấy lượng carbon monoxide liên kết với hemoglobin chia cho tổng lượng hemoglobin (nhân với 100). Tỷ lệ này càng cao, nguy cơ mắc các triệu chứng ngộ độc carbon monoxide càng cao. Một người có giá trị dưới 10% có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.

Những con số này chỉ là một hướng dẫn. Phạm vi "bình thường" thay đổi từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác. Phòng xét nghiệm có thể có một phạm vi khác nhau. Kết quả của phòng xét nghiệm sẽ hiển thị phạm vi mà phòng thí nghiệm sử dụng. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả dựa trên sức khỏe và các yếu tố khác. Vì vậy, một số nằm ngoài phạm vi bình thường ở đây vẫn có thể là bình thường.

Kết quả thường có sẵn ngay lập tức.

Bình thường

Những người không hút thuốc: Ít hơn 2% tổng số huyết sắc tố.

Người hút thuốc: 4% - 8% tổng số huyết sắc tố.

Giá trị cao

Giá trị carbon monoxide trong máu cao là do ngộ độc carbon monoxide. Các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn khi nồng độ carbon monoxide tăng.

Các triệu chứng liên quan đến giá trị carbon monoxide cao:

20% - 30% huyết sắc tố: Nhức đầu, buồn nôn, nôn và khó đưa ra quyết định.

30% - 40% huyết sắc tố: Chóng mặt, yếu cơ, vấn đề về thị lực, nhầm lẫn, tăng nhịp tim và nhịp thở.

50% - 60% huyết sắc tố: Mất ý thức.

Trên 60% huyết sắc tố: Động kinh, hôn mê, tử vong.

Phụ nữ và trẻ em thường có ít tế bào hồng cầu hơn nam giới. Vì vậy, phụ nữ và trẻ em có thể có các triệu chứng nghiêm trọng hơn ở mức độ thấp hơn.

Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm

Nếu hút thuốc, đã có một số carbon monoxide trong máu.

Những người thường xuyên tiếp xúc với khí thải xe hơi, chẳng hạn như tài xế taxi và cảnh sát giao thông, thường có nồng độ carbon monoxide cao (8% đến 12%).

Điều cần biết thêm

Bất cứ ai có thể đã tiếp xúc với carbon monoxide và có các triệu chứng nên được kiểm tra ngộ độc carbon monoxide. Ví dụ, nên được kiểm tra nếu sống trong một ngôi nhà có hệ thống sưởi ấm cũ và bị đau đầu liên tục.

Nếu nghĩ rằng có thể bị ngộ độc carbon monoxide, nên rời khỏi nơi có khả năng tiếp xúc và sử dụng oxy để thở trước khi được kiểm tra.

Cũng có thể có các xét nghiệm khác, chẳng hạn như xét nghiệm khí máu động mạch và công thức máu toàn bộ. Xét nghiệm khí máu có thể được thực hiện để tìm hiểu xem có bị ngộ độc carbon monoxide hay một bệnh khác gây ra các triệu chứng tương tự.

Bài viết cùng chuyên mục

Phốt phát máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Lượng phốt phát trong máu, ảnh hưởng đến mức độ canxi trong máu, canxi và phốt phát trong cơ thể, phản ứng theo những cách ngược lại

Glucose máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Định lượng nồng độ glucose máu sê cho các kết quả khác biệt khi xét nghiệm được thực hiện trên máu toàn phần hay trên huyết tương do các hồng cầu chứa rất ít glucose

Hormon kích thích tuyến giáp (TSH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Mặc dù có các dao động theo nhịp ngày đêm với một đỉnh bài tiết của TSH xảy ra ngay trước khi ngủ, song các giá trị của TSH thu được vẫn trong giới hạn bình thường

Amylase máu và nước tiểu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Thông thường, chỉ có nồng độ amylase thấp được tìm thấy trong máu hoặc nước tiểu, nhưng nếu tuyến tụy hoặc tuyến nước bọt bị tổn thương hoặc bị tắc, nhiều amylase thường được giải phóng vào máu và nước tiểu

Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm sàng lọc ung thư, kiểm tra xem ung thư có thể xuất hiện khi kết quả từ các xét nghiệm khác, và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt

Áp lực thẩm thấu niệu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm giúp để chẩn đoán phân biệt giữa tăng nỉtơ máu nguồn gốc trước thận với hoại tử ống thận cấp do thiếu máu cục bộ gây nên

Xét nghiệm Hormone vỏ thượng thận (ACTH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

ACTH được tạo ra trong tuyến yên để đáp ứng với việc giải phóng một loại hormone khác, được gọi là hormone giải phóng corticotropin, bởi vùng dưới đồi

Huyết thanh học chẩn đoán virus viên gan (A, B, C, D, E): ý nghĩa chỉ số xét nghiệm

Các viêm gan virus là các nhiễm trùng toàn thân với tác động ưu thế đối với tế bào gan gây các tổn thương viêm và các biến đổi thoái hóa của tế bào gan

Ethanlol: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Mỗi quốc gia phê chuẩn một giới hạn của riêng mình về nồng độ cồn trong máu được coi là ngưỡng gây độc

Xét nghiệm Prealbumin máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm prealbumin, cho thấy những thay đổi trong thời gian một vài ngày, bác sĩ sớm có thể nhìn thấy những thay đổi, về mức độ protein

Kháng thể kháng tuyến giáp (antithyroid): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Những xét nghiệm này không phải là xét nghiệm hormone tuyến giáp, nồng độ hormone tuyến giáp cao hay thấp cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề về tuyến giáp

Protein phản ứng C nhạy cảm cao (hs-CRP): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm Protein phản ứng C nhạy cảm cao khác với xét nghiệm CRP tiêu chuẩn, xét nghiệm tiêu chuẩn đo mức protein cao để tìm ra các bệnh khác nhau gây viêm

Cortisol: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Nồng độ creatinin trong mẫu nước tiểu 24h cũng thường được định lượng cùng với nồng độ cortisol niệu để khẳng định rằng thể tích nước tiểu là thỏa đáng

Ý nghĩa xét nghiệm tế bào, mô bệnh học, hormon

Xác định các rối loạn về hormon sinh dục và giới tính trong các trường hợp như: thiểu năng tinh hoàn, ­u nang tinh hoàn, thiểu năng buồng trứng, thiểu năng nhau thai, buồng trứng không phát triển, bế kinh do ­u nang nội tiết

Aspartate Aminotransferase (AST): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm men gan

Lượng AST trong máu liên quan trực tiếp đến mức độ tổn thương mô, sau khi thiệt hại nghiêm trọng, nồng độ AST tăng trong 6 đến 10 giờ và duy trì ở mức cao trong khoảng 4 ngày

Axít uríc: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm acid urique, uric acid

Trong trường hợp viêm khớp, định lượng axit uric trong dịch khớp hữu ích trong chẩn đoán phân biệt giữa viêm khớp do tăng axit uric trong máu

Carboxyhemoglobin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm trong ngộ độc CO

Có khoảng chồng chéo giữa giá trị nồng độ carboxyhemoglobin ở người nghiện thuốc lá mạn tính với giá trị nồng độ hemoglobin ở đối tượng bị ngộ độc khí CO

Bổ thể: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Bất kể được hoạt hóa theo con đường nào, sản phẩm cuối cùng được tạo ra sẽ là một phức chất protein có khả năng phá hủy màng tế bào của kháng nguyên

Gamma globulin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm globulin miễn dịch

Các gama globulin có tất cả các đặc tính cơ bản về khả năng phản ửng đối với các kháng nguyên đặc hiệu do đó chúng cũng có các đặc tính miễn dịch

Gastrin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm định lượng nồng độ gastrin cung cấp các thông tin hữu ích để chẩn đoán các bệnh lý gây bài tiết gastrin bất thường

Axit lactic: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm axit lactic, thường được thực hiện trên mẫu máu lấy từ tĩnh mạch ở cánh tay, nhưng cũng có thể được thực hiện trên mẫu máu lấy từ động mạch

Creatinine và thanh thải Creatinine: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Creatine được hình thành khi thức ăn được chuyển thành năng lượng thông qua một quá trình gọi là trao đổi chất, thận lấy creatinine ra khỏi máu và đưa nó ra khỏi cơ thể qua nước tiểu

Kháng thể bệnh Celiac: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Nếu xét nghiệm đang được sử dụng để giúp chẩn đoán các triệu chứng, thì nó phải được thực hiện trong khi vẫn đang ăn thực phẩm có chứa gluten

Estrogen: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Estrogen có mặt trong cơ thể dưới vài dạng, bao gồm estradiol, estriol và estron. Estrogen được sản xuất từ 3 nguồn là vỏ thượng thận, buồng trứng và tinh hoàn

Ammoniac máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Ammoniac là một sản phẩm phế thải được hình thành như hậu quả của sự thoái giáng nitrogen trong quá trình chuyển hóa protein tại ruột