Carbon Monoxide (CO): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

2019-05-28 12:44 PM
Carbon monoxide có thể đến từ bất kỳ nguồn nào đốt cháy nào, phổ biến là ô tô, lò sưởi, bếp củi, lò sưởi dầu hỏa, vỉ nướng than và các thiết bị gas

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nhận định chung

Xét nghiệm carbon monoxide máu được sử dụng để phát hiện ngộ độc carbon monoxide. Ngộ độc có thể xảy ra nếu hít phải không khí chứa quá nhiều carbon monoxide (CO). Khí này không có màu, mùi hoặc vị, vì vậy không thể biết khi nào thở phải chúng. Xét nghiệm này đo lượng huyết sắc tố trong máu có liên kết với carbon monoxide.

Carbon monoxide có thể đến từ bất kỳ nguồn nào đốt cháy nhiên liệu nào. Các nguồn phổ biến là ô tô, lò sưởi, bếp củi, lò sưởi dầu hỏa, vỉ nướng than và các thiết bị gas như máy nước nóng và lò nướng. Những điều này thường không gây ra vấn đề. Nhưng nếu chúng không được sử dụng hoặc lắp đặt đúng cách, carbon monoxide có thể tích tụ trong một không gian kín.

Khi hít phải khí carbon monoxide, nó sẽ thay thế oxy thường được mang theo bởi huyết sắc tố trong các tế bào hồng cầu. Kết quả là não và các mô khác nhận được ít oxy hơn. Điều này có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc tử vong.

Chỉ định xét nghiệm

Xét nghiệm này có thể được thực hiện nếu đã tiếp xúc với carbon monoxide hoặc nếu có các triệu chứng không giải thích được, chẳng hạn như:

Nhức đầu, chóng mặt, hoặc các vấn đề về thị lực.

Buồn nôn hoặc nôn mửa.

Yếu cơ.

Nhầm lẫn hoặc suy nghĩ khác thường.

Buồn ngủ cực độ.

Chuẩn bị xét nghiệm

Đừng hút thuốc trước khi làm xét nghiệm này. Khói thuốc lá có chứa carbon monoxide.

Nói chuyện với bác sĩ nếu có bất kỳ mối quan tâm nào về sự cần thiết của xét nghiệm, rủi ro của nó, cách thức thực hiện hoặc kết quả có thể có ý nghĩa gì.

Thực hiện xét nghiệm

Chuyên gia y tế lấy mẫu máu sẽ:

Quấn một dải thun quanh cánh tay trên để ngăn dòng máu chảy. Điều này làm cho các tĩnh mạch bên dưới dải lớn hơn nên dễ dàng đưa kim vào tĩnh mạch.

Làm sạch vị trí kim bằng cồn.

Đặt kim vào tĩnh mạch. Có thể cần nhiều hơn một thanh kim.

Gắn một ống vào kim để làm đầy máu.

Tháo băng ra khỏi cánh tay khi thu thập đủ máu.

Đặt một miếng gạc hoặc bông gòn lên vị trí kim khi kim được lấy ra.

Tạo áp lực lên nơi lấy máu và sau đó băng lại.

Cảm thấy khi xét nghiệm

Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay. Một dây thun được quấn quanh cánh tay trên. Nó có thể cảm thấy chặt. Có thể không cảm thấy gì cả từ kim, hoặc có thể cảm thấy đau nhói hoặc véo nhanh.

Rủi ro của xét nghiệm

Có rất ít khả năng xảy ra vấn đề khi lấy mẫu máu lấy từ tĩnh mạch.

Có thể co một vết bầm nhỏ tại nơi lấy máu. Có thể hạ thấp nguy cơ bầm tím bằng cách giữ áp lực trên nơi lấy máu trong vài phút.

Trong một số ít trường hợp, tĩnh mạch có thể bị sưng sau khi lấy mẫu máu. Vấn đề này được gọi là viêm tĩnh mạch. Có thể điều trị bằng cách sử dụng một miếng gạc ấm nhiều lần trong ngày.

Ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm carbon monoxide máu được sử dụng để phát hiện ngộ độc carbon monoxide. Ngộ độc có thể xảy ra nếu hít phải không khí chứa quá nhiều carbon monoxide. Xét nghiệm này đo lượng huyết sắc tố có liên kết với carbon monoxide. Đây được gọi là mức carboxyhemoglobin.

Các kết quả được báo cáo là tỷ lệ phần trăm. Nó cho thấy lượng carbon monoxide liên kết với hemoglobin chia cho tổng lượng hemoglobin (nhân với 100). Tỷ lệ này càng cao, nguy cơ mắc các triệu chứng ngộ độc carbon monoxide càng cao. Một người có giá trị dưới 10% có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.

Những con số này chỉ là một hướng dẫn. Phạm vi "bình thường" thay đổi từ phòng xét nghiệm đến phòng xét nghiệm khác. Phòng xét nghiệm có thể có một phạm vi khác nhau. Kết quả của phòng xét nghiệm sẽ hiển thị phạm vi mà phòng thí nghiệm sử dụng. Ngoài ra, bác sĩ sẽ đánh giá kết quả dựa trên sức khỏe và các yếu tố khác. Vì vậy, một số nằm ngoài phạm vi bình thường ở đây vẫn có thể là bình thường.

Kết quả thường có sẵn ngay lập tức.

Bình thường

Những người không hút thuốc: Ít hơn 2% tổng số huyết sắc tố.

Người hút thuốc: 4% - 8% tổng số huyết sắc tố.

Giá trị cao

Giá trị carbon monoxide trong máu cao là do ngộ độc carbon monoxide. Các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn khi nồng độ carbon monoxide tăng.

Các triệu chứng liên quan đến giá trị carbon monoxide cao:

20% - 30% huyết sắc tố: Nhức đầu, buồn nôn, nôn và khó đưa ra quyết định.

30% - 40% huyết sắc tố: Chóng mặt, yếu cơ, vấn đề về thị lực, nhầm lẫn, tăng nhịp tim và nhịp thở.

50% - 60% huyết sắc tố: Mất ý thức.

Trên 60% huyết sắc tố: Động kinh, hôn mê, tử vong.

Phụ nữ và trẻ em thường có ít tế bào hồng cầu hơn nam giới. Vì vậy, phụ nữ và trẻ em có thể có các triệu chứng nghiêm trọng hơn ở mức độ thấp hơn.

Yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm

Nếu hút thuốc, đã có một số carbon monoxide trong máu.

Những người thường xuyên tiếp xúc với khí thải xe hơi, chẳng hạn như tài xế taxi và cảnh sát giao thông, thường có nồng độ carbon monoxide cao (8% đến 12%).

Điều cần biết thêm

Bất cứ ai có thể đã tiếp xúc với carbon monoxide và có các triệu chứng nên được kiểm tra ngộ độc carbon monoxide. Ví dụ, nên được kiểm tra nếu sống trong một ngôi nhà có hệ thống sưởi ấm cũ và bị đau đầu liên tục.

Nếu nghĩ rằng có thể bị ngộ độc carbon monoxide, nên rời khỏi nơi có khả năng tiếp xúc và sử dụng oxy để thở trước khi được kiểm tra.

Cũng có thể có các xét nghiệm khác, chẳng hạn như xét nghiệm khí máu động mạch và công thức máu toàn bộ. Xét nghiệm khí máu có thể được thực hiện để tìm hiểu xem có bị ngộ độc carbon monoxide hay một bệnh khác gây ra các triệu chứng tương tự.

Bài viết cùng chuyên mục

Xét nghiệm bệnh Phenylketon niệu (PKU): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Xét nghiệm bệnh phenylketon niệu, được thực hiện để kiểm tra xem em bé sơ sinh, có enzyme cần thiết, để sử dụng phenylalanine, trong cơ thể hay không

Homocystein: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Cho đến hiện tại, vẫn chưa có các nghiên cứu điều trị có nhóm chứng chứng minh việc bổ sung axit folic giúp làm giảm nguy cơ vữa xơ động mạch

Alpha1 antitrypsin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Dù nguyên nhân là do di truyền hay mắc phải, thiếu hụt Alpha1 antitrypsin khiến cho các enzym tiêu protein có cơ hội gây tổn thương mô phổi

Đường huyết (máu) và HbA1c: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Thông thường, lượng đường trong máu tăng nhẹ sau khi ăn, sự gia tăng này làm cho tuyến tụy giải phóng insulin để mức đường huyết không quá cao

Aldolase: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Một số phòng xét nghiệm vẫn yêu cầu bệnh nhân nhịn ăn trước khi lấy máu xét nghiệm để làm tăng tính chính xác của kết quả xét nghiệm

Hormone Inhibin A: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm Hormone Inhibin A, được thực hiện cùng với các xét nghiệm khác, để xem liệu có khả năng xảy ra vấn đề về nhiễm sắc thể hay không

Kháng nguyên carcinoembryonic (CEA): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm ung thư

Xét nghiệm CEA được sử dụng để theo dõi một người trước và trong khi điều trị, cùng với các xét nghiệm khác, xét nghiệm này có thể được sử dụng để xem điều trị có hiệu quả

Kháng nguyên ung thư 125 (CA 125): ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Thông thường, xét nghiệm CA 125 được sử dụng để kiểm tra mức độ hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng hoặc để xem liệu ung thư buồng trứng đã quay trở lại

Khí máu động mạch: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Máu cho xét nghiệm xét nghiệm khí máu động mạch được lấy từ động mạch, hầu hết các xét nghiệm máu khác được thực hiện trên một mẫu máu lấy từ tĩnh mạch

Huyết thanh học chẩn đoán virus viên gan (A, B, C, D, E): ý nghĩa chỉ số xét nghiệm

Các viêm gan virus là các nhiễm trùng toàn thân với tác động ưu thế đối với tế bào gan gây các tổn thương viêm và các biến đổi thoái hóa của tế bào gan

Amylase: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Amylase là một enzym được sản xuất chủ yếu ở tụy và các tuyến nước bọt và với một lượng không đáng kể ở gan và vòi trứng

Hồng cầu máu: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Hồng cầu là các tế bào không nhân có dạng giống như một đĩa hai mặt lõm, được sinh ra trong tủy xương và bị phá hủy trong lách

Hormone kích thích nang trứng (FSH): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Mức hormone kích thích nang trứng có thể giúp xác định xem cơ quan sinh dục nam hay nữ, tinh hoàn hoặc buồng trứng có hoạt động tốt hay không

Carboxyhemoglobin: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm trong ngộ độc CO

Có khoảng chồng chéo giữa giá trị nồng độ carboxyhemoglobin ở người nghiện thuốc lá mạn tính với giá trị nồng độ hemoglobin ở đối tượng bị ngộ độc khí CO

Xét nghiệm bệnh Lyme: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Bệnh Lyme có thể khó chẩn đoán, vì các triệu chứng tương tự như bệnh khác, nếu nghĩ rằng mắc bệnh Lyme, bác sĩ sẽ kiểm tra lâm sàng và xét nghiệm

Sinh thiết hạch bạch huyết: ý nghĩa lâm sàng kết quả sinh thiết

Một số sinh thiết hạch, có thể được thực hiện bằng các công cụ đặc biệt, trong đó một ống soi nhỏ được sử dụng, để lấy hạch bạch huyết ra

Xét nghiệm vitamin D: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Cơ thể sử dụng ánh nắng mặt trời, để tự tạo ra vitamin D, Vitamin D có trong thực phẩm, như lòng đỏ trứng, gan và cá nước mặn

Canxi (Ca) máu: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Khi nồng độ canxi máu thấp, xương sẽ giải phóng canxi, khi nồng độ canxi máu tăng, lượng canxi dư sẽ được lưu trữ trong xương hoặc đi ra khỏi cơ thể qua nước tiểu và phân

Kháng thể bệnh Celiac: ý nghĩa lâm sàng kết quả xét nghiệm

Nếu xét nghiệm đang được sử dụng để giúp chẩn đoán các triệu chứng, thì nó phải được thực hiện trong khi vẫn đang ăn thực phẩm có chứa gluten

D-dimer: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Sự bình thường trở lại các giá trị của D dimer trong thời gian theo dõi chứng tỏ quá trình hình thành fibrin được cân bằng trở lại nhờ áp dụng điều trị

Estrogen: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Estrogen có mặt trong cơ thể dưới vài dạng, bao gồm estradiol, estriol và estron. Estrogen được sản xuất từ 3 nguồn là vỏ thượng thận, buồng trứng và tinh hoàn

Gamma glutamyl transferase: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm gamma GT

Gamma glutamyl transferase, gamma GT là một enzym của màng tham gia vào quá trình xúc tác chuyển các nhóm gamma-glutamyl giữa các axit amin qua màng tế bào.

Hemoglobin bị glycosil hóa (HbA1c): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Khi nồng độ glucose máu tăng cao hơn mức bình thường trong một khoảng thời gian đủ dài, glucose sẽ phản ứng với các protein mà không cần sự xúc tác của enzym

Protein phản ứng C nhạy cảm cao (hs-CRP): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Xét nghiệm Protein phản ứng C nhạy cảm cao khác với xét nghiệm CRP tiêu chuẩn, xét nghiệm tiêu chuẩn đo mức protein cao để tìm ra các bệnh khác nhau gây viêm

Kháng thể kháng tuyến giáp (antithyroid): ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Những xét nghiệm này không phải là xét nghiệm hormone tuyến giáp, nồng độ hormone tuyến giáp cao hay thấp cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề về tuyến giáp