Bài tiết nước tiểu cô đặc: vai trò của ống lượn xa và ống góp

Khi dịch ống thận rời khỏi quai Henle và chảy vào phần xoắn ống lượn xa trong vỏ thận, dịch được pha loãng, với độ thẩm thấu chỉ khoảng 100 mOsm / L.

Đoạn đầu ống lượn xa pha loãng hơn nữa dịch ống thận vì phân khúc này, giống như nhánh lên quai Henle, tích cực vận chuyển natri clorua ra khỏi ống lượn nhưng tương đối không thấm nước.

Như dịch chảy vào ống góp ở vỏ thận, lượng nước tái hấp thu phụ thuộc chặt chẽ vào nồng độ ADH trong huyết tương. Khi vắng mặt ADH, phân khúc này gần như là không thấm nước và không tái hấp thu nước nhưng vẫn tiếp tục tái hấp thu các chất tan và pha loãng hơn nữa nước tiểu.

Hình. Sự hình thành nước tiểu cô đặc khi nồng độ hormone chống bài niệu (ADH) cao. Lưu ý rằng dịch rời khỏi quai Henle được pha loãng nhưng trở nên cô đặc như nước được tái hấp thu từ các ống lượn xa và ống góp. Với nồng độ ADH cao, áp suất thẩm thấu của nước tiểu là khoảng giống như áp suất thẩm thấu của dịch kẽ vùng tủy thận trong nhú thận, đó là khoảng 1200 mOsm / L (giá trị bằng số trong milliosmoles mỗi lít.)

Khi có nồng độ cao ADH, các ống góp ở vỏ thận trở nên có tính thấm nước cao, nên một lượng lớn nước khi đó được tái hấp thu từ ống lượn vào vùng kẽ vỏ thận, nơi nó được cuốn đi bởi các mao mạch ở trước ống thận một cách nhanh chóng. Thực tế là một lượng lớn nước này được tái hấp thu vào vỏ thận, thay vì vào tủy thận, giúp bảo tồn áp suất thẩm thấu cao của dịch vùng tủy kẽ.

Khi dịch ống thận chảy dọc theo ống góp vùng tủy thận, có thêm sự tái hấp thu nước từ dịch ống thận vào khoảng kẽ, nhưng tổng lượng nước là tương đối nhỏ so với lượng được thêm vào khoảng kẽ vùng vỏ. Nước tái hấp thu được mang đi bởi “vasa recta” vào máu tĩnh mạch. Khi mức ADH cao có mặt, các ống góp trở nên thấm nước, vì vậy dịch ở phần cuối của các ống góp về cơ bản giống áp suất thẩm thấu như ở dịch kẽ của tủy thận-khoảng 1200 mOsm /L. Như vậy, bằng cách tái hấp thu càng nhiều nước có thể, thận tạo ra nước tiểu đậm đặc, bài xuất một lượng bình thường các chất tan trong nước tiểu trong khi đưa thêm nước trở lại dịch ngoại bào và bù đắp cho sự thiếu hụt nước trong cơ thể.