Covid-19: tổn thương các cơ quan ngoài tim phổi

2021-08-22 09:54 PM

ACE2 được biểu hiện nhiều ở hệ tiêu hóa, thận, cơ xương, mạch máu, đặc biệt là ở màng đỉnh của tế bào biểu mô ống lượn gần, cho thấy thận là một mục tiêu khác của SARS-CoV-2.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Tổn thương hệ tiêu hóa

Đường tiêu hóa, đặc biệt là ruột, dễ bị nhiễm trùng SARS-CoV và SARS-CoV-2. Các hạt SARS-CoV đã được phát hiện trong tế bào biểu mô của niêm mạc ruột, nhưng không có trong thực quản và dạ dày. Phát hiện bệnh lý chính ở ruột của bệnh nhân SARS là sự suy giảm mô bạch huyết niêm mạc. Chỉ phát hiện được viêm khu trú nhẹ ở đường tiêu hóa. Những phát hiện này có thể giải thích tại sao các biểu hiện tiêu hóa ở COVID-19 không nghiêm trọng và chỉ thoáng qua.

Nhiều bệnh nhân mắc COVID-19 có biểu hiện tăng nhẹ đến trung bình nồng độ alanin aminotransferase (ALT) và / hoặc aspartate aminotransferase (AST) trong huyết thanh trong quá trình nhiễm trùng. Khám nghiệm tử thi bệnh nhân SARS cho thấy thoái hóa mỡ, hoại tử tế bào gan và thâm nhiễm tế bào trong gan. Tuy nhiên, SARS-CoV không được phát hiện trong mô gan của hầu hết bệnh nhân được khám nghiệm tử thi. Cả phân tích hóa mô miễn dịch và phân tích RNA-seq tế bào đơn cho thấy tế bào gan, tế bào Kupffer và lớp nội mô của hình sin đều âm tính với ACE2; chỉ có tế bào mật dương tính với ACE2. Gamma-glutamyl transpeptidase (GGT), phản ánh tổn thương tế bào mật, đã tăng cao ở một số bệnh nhân COVID-19. Những phát hiện này chỉ ra rằng hầu hết tổn thương gan cấp tính có thể không phải do nhiễm vi rút, mà rất có thể do các nguyên nhân khác, chẳng hạn như nhiễm độc gan do thuốc, thiếu oxy và viêm toàn thân. Liệu SARS-CoV-2 có gây tổn thương đường mật do liên kết với ACE2 trên tế bào mật hay không thì cần phải điều tra thêm.

Tổn thương thận cấp tính

ACE2 được biểu hiện nhiều ở thận, đặc biệt là ở màng đỉnh của tế bào biểu mô ống lượn gần, cho thấy thận là một mục tiêu khác của SARS-CoV-2. Hơn nữa, sự mất cân bằng giữa Ang-II và angiotensin- (1–7) do thiếu ACE2 có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tổn thương của thận trước các yếu tố khác gây ra chấn thương thận cấp tính (AKI). SARS-CoV được phát hiện trong tế bào biểu mô của ống lượn xa, và trình tự virus được xác định trong mẫu nước tiểu của một số bệnh nhân. SARS-CoV-2 cũng đã được phân lập từ các mẫu nước tiểu. Một phân tích hồi cứu trên 536 bệnh nhân SARS cho thấy 6,7% bệnh nhân bị suy thận cấp tính trong suốt quá trình của bệnh. Một nghiên cứu thuần tập lớn từ New York cho thấy tỷ lệ AKI ở bệnh nhân COVID-19 có thể lên tới 36,6%.

Tổn thương tuyến tụy

Tế bào tuyến tụy biểu hiện rất cao ACE2, cho thấy COVID-19 có thể ảnh hưởng đến tuyến tụy. Người ta đã báo cáo rằng có đến 16% bệnh nhân bị COVID-19 nặng có nồng độ amylase và lipase huyết thanh tăng, với 7% cho thấy những thay đổi đáng kể ở tuyến tụy trên phim chụp CT. Biểu hiện lâm sàng của viêm tụy cấp đã được báo cáo ở bệnh nhân COVID-19. ACE2 / angiotensin- (1–7) đóng vai trò bảo vệ trong bệnh tiểu đường bằng cách cải thiện sự sống còn của tế bào β tuyến tụy, kích thích bài tiết insulin và giảm đề kháng insulin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, so với những bệnh nhân bị viêm phổi không do SARS, nhiều bệnh nhân SARS không bị tiểu đường trước đó và không được điều trị steroid đã phát triển thành bệnh tiểu đường cấp phụ thuộc insulin khi nhập viện. Hơn nữa, nồng độ glucose huyết tương và bệnh tiểu đường là những yếu tố dự báo độc lập về tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân SARS. Khám nghiệm tử thi một số bệnh nhân SARS cho thấy teo và thoái hóa amyloid ở hầu hết các đảo nhỏ của tuyến tụy, cho thấy vi rút gây tổn thương các đảo nhỏ. Do đó, COVID-19 cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến tụy, tương tự như SARS, và nồng độ glucose cần được theo dõi chặt chẽ, đặc biệt ở những bệnh nhân bị tiểu đường hoặc đang điều trị bằng glucocorticoid.

Tổn thương cơ xương

Yếu cơ và tăng nồng độ creatine kinase (CK) trong huyết thanh được quan sát thấy ở hơn 30% bệnh nhân SARS. Nồng độ CK tăng nhẹ đến trung bình cũng được quan sát thấy ở bệnh nhân COVID-19 khi nhập viện. Hoại tử và teo sợi cơ đã được quan sát thấy trong các mô cơ xương, nhưng không có hạt SARS-CoV nào được phát hiện bằng kính hiển vi điện tử. Các nghiên cứu gần đây cho thấy RAS đóng một vai trò quan trọng trong bệnh sinh của các rối loạn cơ xương khác nhau, và trục ACE2 / angiotensin- (1–7) / MAS có tác dụng bảo vệ chống lại chứng teo cơ. Tuy nhiên, liệu SARS-CoV-2 có tấn công các cơ hay không và liệu sự giảm điều hòa của ACE2 có liên quan đến bệnh cơ hay không vẫn chưa rõ ràng.

Tổn thương hệ thần kinh trung ương

ACE2 hiện diện rộng rãi trong não, chủ yếu ở các tế bào thần kinh và tham gia vào quá trình điều hòa thần kinh của các chức năng sinh lý rộng, chẳng hạn như các hoạt động tim mạch và trao đổi chất, phản ứng với căng thẳng và hình thành thần kinh. Trong mô hình chuột, SARS-CoV xâm nhập não qua khứu giác và sau đó lan truyền qua dây thần kinh đến các khu vực khác. Rối loạn chức năng khứu giác đã được báo cáo ở nhiều bệnh nhân bị COVID-19, cho thấy sự liên quan của khứu giác trong nhiễm trùng SARS-CoV-2. SARS-CoV được phân lập từ các mẫu mô não người. Khám nghiệm tử thi cho thấy phù nề và thoái hóa khu trú của tế bào thần kinh trong não của bệnh nhân SARS. Nhiều bệnh nhân (78/214) có biểu hiện thần kinh ở COVID-19, và SARS-CoV-2 được phát hiện trong dịch não tủy của một bệnh nhân bị viêm não. Xét rằng SARS-CoV-2 có ái lực với thụ thể của nó (ACE2) cao hơn nhiều so với SARS-CoV, thụ thể trước đây có thể có khả năng lây nhiễm và làm tổn thương hệ thần kinh trung ương.

Tổn thương mạch máu

ACE2 cũng được biểu hiện trong các tế bào nội mô của các mạch máu nhỏ và lớn, và lớp nội mạc mạch máu có thể tạo ra angiotensin- (1–7). Trục ACE2 / angiotensin- (1–7) / MAS gây ra tác dụng giãn mạch, chống tăng sinh và chống huyết khối trong hệ mạch. RNA SARS có thể được phát hiện trong nội mô của các tĩnh mạch nhỏ ở nhiều mô. Nồng độ D-dimer trong huyết tương tăng đáng kể ở những bệnh nhân bị bệnh nặng với COVID-19, và sự xuất hiện của đông máu nội mạch lan tỏa (DIC) ở giai đoạn đầu của bệnh không hiếm. Nhiễm virus và các phản ứng viêm làm hỏng tính toàn vẹn của nội mạc mạch máu, gây tăng tính thấm, kích hoạt đông máu và rối loạn vi tuần hoàn, có thể góp phần gây tổn thương cơ quan trong COVID-19.

Bài viết cùng chuyên mục

Giữa các lần phụ nữ mang thai: nên ít nhất một năm

Không thể chứng minh rằng, một khoảng thời gian mang thai ngắn hơn, đã trực tiếp gây ra các biến chứng được tìm thấy trong nghiên cứu

Nồng độ kháng thể IgG kháng SARS-CoV-2: sau tiêm chủng vắc xin Covid-19

Nồng độ kháng thể IgG kháng SARS-CoV-2 nằm trong khoảng từ 0 đến 38.400 BAU / mL được phân tích trong nghiên cứu. Nồng độ dưới 25,6 BAU / mL (kết quả âm tính) được tìm thấy ở những người không được tiêm chủng.

Tóc bạc tại sao căng thẳng lại gây ra

Khi có ít tế bào sắc tố trong nang tóc, sợi tóc sẽ không còn chứa nhiều melanin, và sẽ trở thành màu bạc, hoặc trắng như nó phát triển.

Lựa chọn thuốc mới điều trị bệnh tiểu đường

Khi bị tiểu đường, cơ thể gặp khó khăn trong việc sử dụng insulin. Insulin là một chất được sản xuất bởi tuyến tụy giúp cơ thể bạn sử dụng glucose (đường) từ thực phẩm ăn.

Rụng trứng: tất cả mọi thứ cần biết

Trong thời gian rụng trứng, chất nhầy cổ tử cung tăng thể tích và trở nên đặc hơn do nồng độ estrogen tăng lên, chất nhầy cổ tử cung đôi khi được ví như lòng trắng trứng

Các triệu chứng và xét nghiệm bệnh gan

Xét nghiệm chức năng gan đo lường mức độ của các enzym được tìm thấy trong gan, protein cần thiết để thực hiện các chức năng của gan

Sars CoV-2: các kháng thể có thể vô hiệu hóa một loạt các biến thể

Một trong những kháng thể khác được nghiên cứu, được gọi là S2H97, đã ngăn ngừa nhiễm trùng SARS-CoV-2 ở chuột đồng Syria khi những con vật này nhận được kháng thể dự phòng 2 ngày trước khi phơi nhiễm.

Hội chứng Guillain Barré (Guillain Barré Syndrome)

Hiện không có phương thức chữa trị hội chứng Guillain Barre, nhưng các liệu pháp điều trị có thể làm nhẹ bớt mức độ trầm trọng của bệnh và làm tăng quá trình hồi phục

Nhân cách quái dị: ảo tưởng về sự vĩ đại?

Các yếu tố văn hóa có thể ảnh hưởng đến nội dung của ảo tưởng của một người, điều này là do văn hóa ảnh hưởng đến kiến thức và những gì họ tin về thế giới

Covid 19: hệ thống miễn dịch có khả năng bảo vệ lâu dài sau khi phục hồi

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những kháng thể được tạo ra bởi các tế bào miễn dịch đã không ngừng phát triển, dường như là do tiếp tục tiếp xúc với tàn dư của virus ẩn trong mô ruột.

Ngộ độc thủy ngân: chăm sóc và tiên lượng

Điều trị sớm bất kỳ hình thức ngộ độc thủy ngân nào, cũng có cơ hội cải thiện tiên lượng, giảm tổn thương mô và ảnh hưởng thần kinh của chất độc

Ngay cả một điếu thuốc mỗi ngày cũng là quá nhiều

Sử dụng dữ liệu từ 141 nghiên cứu khác nhau, liên quan đến hàng triệu người tham gia, các nhà nghiên cứu so sánh những người hút thuốc lá một, năm, hoặc 20 điếu thuốc mỗi ngày

Rối loạn tâm thần sau đột quỵ: chẩn đoán và can thiệp

Rối loạn tâm thần sau đột quỵ, với ảo tưởng, và với ảo giác, có thể khó phân biệt rõ ràng, với chứng trầm cảm sau đột quỵ, và chứng mất trí nhớ sau đột quỵ

Nghiện là bệnh não?

Khoa học não bộ đằng sau các quá trình quan sát và đo lường được trong việc nghiện giúp làm sáng tỏ các mục tiêu điều trị.

Tại sao một số người bị muỗi đốt nhiều hơn

Muỗi cái sẽ săn lùng bất kỳ người nào, nhưng một số bị đốt nhiều hơn nhưng những người khác thì lại rất ít. Câu trả lời tại sao có thể ẩn trong làn da của chúng ta.

Kem đánh răng có Triclosan: có thể thúc đẩy ung thư đại tràng

Đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm của Triclosan, làm cho nó hữu ích trong kem đánh răng, chất tẩy rửa, xà phòng và nước súc miệng

Covid-19: thuốc chống huyết khối và tương tác thuốc

Chloroquine và hydroxychloroquine là những chất ức chế CYP2D6 và P-glycoprotein vừa phải. Chúng có ít tương tác với apixaban và rivaroxaban, nhưng cần thận trọng khi dùng chung với dabigatran và edoxaban.

Âm đạo: các loại âm đạo của phụ nữ

Hầu hết các biến thể âm đạo về hình dạng, kích thước, và màu sắc đều khỏe mạnh, tuy nhiên, nếu quan tâm, nên tham khảo ý kiến bác sĩ

Tại sao cánh tay bị tê vào ban đêm?

Trong bài viết này, hãy tìm hiểu những gì có thể gây ra cảm giác cánh tay bị tê vào ban đêm, làm thế nào để ngăn chặn, và những phương pháp điều trị có sẵn

Tại sao núm vú bị ngứa trong khi cho con bú?

Trong bài viết này, hãy tìm hiểu về nguyên nhân của núm vú bị ngứa trong khi cho con bú, cũng như làm thế nào để được cứu trợ

Kiểm soát bàng quang (Bladder management)

Bàng quang co cứng (phản xạ) là khi bàng quang của quý vị chứa đầy nước tiểu và khả năng phản xạ tự động kích hoạt bàng quang để thoát nước tiểu.

Đánh giá tính cách người dựa trên hình dạng cơ thể

Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Khoa học tâm lý, điều tra các đặc điểm tính cách mà mọi người có xu hướng liên kết với các hình dạng cơ thể cụ thể

Bệnh rỗng tủy sống, Cứng cột sống (Syringomyelia, Tethered Cord)

Tạo ảnh cộng hưởng từ Magnetic resonance imaging - MRI có thể dễ dàng phát hiện ra các u nang trong tủy sống, trừ khi tại đó có các thanh chốt, miếng mỏng hoặc các mảnh đạn.

Sars-CoV-2: có thể lây nhiễm sang tinh hoàn

Một số bệnh nhân đã báo cáo đau tinh hoàn và một số báo cáo cho thấy giảm testosterone, một loại hormone quan trọng được sản xuất trong tinh hoàn.

Quản lý quá mức bệnh tiểu đường: làm thế nào để biết

Trong khi một người có thể dùng thuốc tiểu đường uống, hoặc tiêm insulin để điều trị bệnh tiểu đường, cách thức hoạt động của những loại thuốc này rất khác nhau