Bạch sản, hồng sản và ung thư miệng

Bạch sản là thương tổn màu trắng, không giống như nấm candida trong miệng, không thể lấy đi bằng cách quệt thông thường lên niêm mạc, ở những vùng này thường tổn thương nhỏ nhưng có thể có đường kính vài cm. Về tổ chức học, bạch sản có thể chỉ là tăng sừng hóa đáp ứng với những kích thích mạn tính (do răng, thuốc lá...), tuy nhiên khoảng 2 - 6% thấy có loạn sản hoặc ở giai đoạn sớm của ung thư biểu mô.

Hồng sản cũng giống như bạch sản, ngoài ra được xác định bởi những ban đỏ rõ rệt. Sự phân biệt này rất quan trọng vì khoảng 90% các trường hợp hồng sản hoặc bị quá sản hoặc là ung thư.

Ung thư biểu mô chiếm khoảng 90% các trường hợp ung thư miệng. Rượu và thuốc lá là những yếu tố dịch tễ chính. Chẩn đoán phân biệt với nấm candida miệng, dị sản tuyến nước bọt hoại tử, quá sản giả biểu mô, viêm lưỡi giữa hình thoi (?), bệnh viêm nang trợt như đám địa y dẹt bị trợt loét. Không nên nhầm với những mảng hắc tố màu nâu đen ở lợi - lan tỏa hay lốm đốm, thường là những mảng không trắng, có màu xanh đen của hàm răng, hoặc những rối loạn toàn thân khác có những mảng sắc tố (bệnh xơ - thần kinh, bệnh polip có tính gia đình, bệnh Addison). U hắc tố trong miệng rất hiếm.

Bất cứ là hồng sản hoặc bạch sản lan rộng, các bác sĩ đều nên rạch sinh thiết hoặc làm tế bào tróc vì cần phải điều trị cho bệnh nhân. Nhập viện là đặc biệt cần cả cho chẩn đoán và điều trị sớm. Nhuộm khoang miệng bằng xanh toluidin 1% giúp cho việc chọn chỗ nghi ngờ nhất để sinh thiết. Thăm khám có hệ thống khoang miệng bao gồm bờ bên của lưỡi, sàn miệng, lợi, niêm mạc má, màn hầu, hốc amidan và sờ vùng cổ phát hiện hạch to; đây là những khám xét thường qui đặc biệt với những bệnh nhân trên 45 tuổi có hút thuốc và uống rượu quá mức. Khám trực tiếp hay soi ống mềm họng mũi, họng miệng, họng và thanh quản cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa phẫu thuật tai mũi họng đầu cổ hoặc bác sĩ chuyên điều trị tia. Chọc hút sinh thiết kín nhỏ có thể đựợc chỉ định nếu khám thấy có hạch to. Phát hiện sốm ung thư biểu mô là điểm mấu chốt để đạt kết quả tốt trong điều trị. Các tổn thương sâu dưới 4 mm thì khả năng bị di căn thấp. Hầu hết các bệnh nhân có khối u được phát hiện khi đường kính dưới 2 cm được chữa khỏi. Những tổn thương nhỏ điều trị tốt nhất bằng phẫu thuật cắt bỏ, thường dùng bằng laser. Điều trị bằng tia xạ có kết quả nhưng bệnh nhân có thể bị khô miệng, hoại tử xương hàm dưới, và không thể thực hiện được liều điều trị: lại với những trường hợp đó. Vì vậy những khối u to thường được điều trị bằng phối hợp cắt bỏ và tia xạ. Tạo hình lại nếu cần thiết thực hiện khi cắt bỏ khối u và có thể dùng vạt da cơ hoặc mảnh ghép tự do có nối mạch không có xương.