Trang chủ
Sách y học
Bài giảng sinh lý bệnh
Các chất qua hệ tiết niệu: lọc, tái hấp thu và bài tiết

Các chất qua hệ tiết niệu: lọc, tái hấp thu và bài tiết

2020-09-03 02:35 PM

Một số chất dinh dưỡng nhất định, chẳng hạn như axit amin và glucose, được tái hấp thu hoàn toàn từ ống thận và không xuất hiện trong nước tiểu mặc dù một lượng lớn được lọc bởi mao mạch cầu thận.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Nói chung, sự tái hấp thu ở ống quan trọng hơn về mặt định lượng so với sự bài tiết ở ống để tạo thành nước tiểu, nhưng sự bài tiết đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định lượng ion kali và hydro và một số chất khác được bài tiết qua nước tiểu. Hầu hết các chất phải đào thải ra khỏi máu, đặc biệt là các sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa như urê, creatinin, axit uric và urat, được tái hấp thu kém và do đó được thải ra ngoài một lượng lớn qua nước tiểu. Một số chất lạ và thuốc cũng được tái hấp thu kém nhưng lại được bài tiết từ máu vào ống thận nên tốc độ bài tiết cao. Ngược lại, các chất điện giải, chẳng hạn như ion natri, ion clorua và ion bicarbonat, được tái hấp thu rất cao nên chỉ xuất hiện một lượng nhỏ trong nước tiểu. Một số chất dinh dưỡng nhất định, chẳng hạn như axit amin và glucose, được tái hấp thu hoàn toàn từ ống thận và không xuất hiện trong nước tiểu mặc dù một lượng lớn được lọc bởi mao mạch cầu thận.

Mỗi quá trình - lọc ở cầu thận, tái hấp thu ở ống và bài tiết ở ống - được điều chỉnh theo nhu cầu của cơ thể. Ví dụ, khi có dư natri trong cơ thể, tốc độ natri được lọc thường tăng lên và một phần nhỏ hơn của natri được lọc sẽ được tái hấp thu, gây tăng bài tiết natri qua nước tiểu.

Đối với hầu hết các chất, tốc độ lọc và tái hấp thu là rất lớn so với tốc độ bài tiết. Do đó, ngay cả những thay đổi nhỏ của quá trình lọc hoặc tái hấp thu cũng có thể dẫn đến những thay đổi tương đối lớn trong quá trình bài tiết của thận. Ví dụ, sự gia tăng mức lọc cầu thận (GFR) chỉ 10 phần trăm (từ 180 đến 198 L / ngày) sẽ làm tăng lượng nước tiểu gấp 13 lần (từ 1,5 đến 19,5 L / ngày) nếu sự tái hấp thu ở ống thận không đổi. Trong thực tế, những thay đổi trong quá trình lọc ở cầu thận và sự tái hấp thu ở ống thận thường hoạt động phối hợp để tạo ra những thay đổi cần thiết trong quá trình bài tiết của thận.

Tại sao một lượng lớn các chất hòa tan được lọc và sau đó được thận hấp thu lại?

Người ta có thể đặt câu hỏi về sự khôn ngoan của việc lọc một lượng lớn nước và chất hòa tan như vậy rồi tái hấp thu hầu hết các chất này. Một lợi thế của GFR cao là nó cho phép thận loại bỏ nhanh chóng các chất thải ra khỏi cơ thể phụ thuộc chủ yếu vào quá trình lọc cầu thận để bài tiết chúng. Hầu hết các chất thải được tái hấp thu kém bởi các ống dẫn và do đó, phụ thuộc vào GFR cao để loại bỏ hiệu quả khỏi cơ thể.

Ưu điểm thứ hai của GFR cao là nó cho phép thận lọc và xử lý tất cả các dịch trong cơ thể nhiều lần mỗi ngày. Bởi vì toàn bộ thể tích huyết tương chỉ khoảng 3 lít, trong khi GFR là khoảng 180 L / ngày, toàn bộ huyết tương có thể được lọc và xử lý khoảng 60 lần mỗi ngày. GFR cao này cho phép thận kiểm soát chính xác và nhanh chóng thể tích và thành phần của dịch trong cơ thể.

Bài viết cùng chuyên mục

Cơ chế bệnh sinh của xơ vữa động mạch

Các mảng xơ vữa bám vào còn ảnh hưởng tới dòng máu chảy, bề mặt thô ráp của chúng làm cho các cục máu đông phát triển tại đó, tạo thành huyết khối tại chỗ hoặc cục máu đông.

Phản hồi cầu thận và tự động điều chỉnh mức lọc cầu thận

Phức hợp cầu thận bao gồm các tế bào điểm vàng ở phần ban đầu của ống lượn xa và các tế bào cạnh cầu thận trong thành của tiểu động mạch hướng tâm và tiểu động mạch ra.

Cường aldosterol nguyên phát và hội chứng Conn’s

Cường aldosterol nguyên phát là thỉnh thoảng có đợt liệt cơ do hạ kali huyết, tình trạng tê liệt là do tác dụng của thuốc làm nồng độ kali ngoại bào thấp trên hoạt động dẫn truyền sợi thần kinh.

Tính đặc hiệu của tế bào lympho B: miễn dịch dịch thể và kháng thể

Tế bào lympho B đặc hiệu ngay lập tức phóng đại kháng nguyên và giao cho sự xuất hiện của nguyên bào lympho. Một số nguyên bào Lympho đẩy mạnh biệt hóa để tạo thành tiền tương bào, đó là tiền chất của tương bào.

Ước tính mức lọc cầu thận: độ thanh thải inulin

Inulin không được sản xuất bởi cơ thể, được tìm thấy ở rễ một số loại thực vật và phải tiêm tĩnh mạch cho bệnh nhân để đo mức lọc cầu thận.

Ảnh hưởng cấp tính của suy tim mức độ trung bình

Khi cung lượng tim giảm tạm thời, nhiều phản xạ tuần hoàn nhanh chóng được kích hoạt. Phản xạ được biết đến nhiều nhất là phản xạ thụ thể áp lực, được kích hoạt khi áp lực tâm nhĩ thay đổi.

Kém hấp thu bởi niêm mạc ruột non - Sprue

Một số bệnh có thể gây ra giảm hấp thu bởi niêm mạc, chúng thường được phân loại cùng nhau dưới thuật ngữ chung là sprue, hấp thu kém cũng có thể xảy ra khi các phần lớn của ruột non đã bị loại bỏ.

Cơ chế bệnh sinh của rối loạn đại tràng

Bệnh rối loạn đại tràng bao gồm táo bón, bệnh tiêu chảy do tâm lý, bệnh tiêu chảy do viêm đại tràng và liệt đại tiện ở những người bị chấn thương tủy sống.

Bài giảng rối loạn chuyển hóa protid

Giảm protid huyết tương phản ánh tình trạng giảm khối lượng protid của cơ thể, một gam protid huyết tương đại diện cho 30 gam protid của cơ thể.

Nhắc lại sinh lý sinh hóa glucose máu

Tất cả các loại glucid đều được chuyển thành đường đơn trong ống tiêu hóa và được hấp thu theo thứ tự ưu tiên như sau: galactose, glucose, fructose và pentose.

Một số quan niệm chưa đầy đủ về bệnh nguyên

Do không phân biệt được nguyên nhân và điều kiện hoặc không phân biệt được vai trò của mỗi yếu tố trong quá trình gây bệnh

Tuần hoàn ngoài cơ thể: sử dụng trong phẫu thuật tim

Các hệ thống khác nhau đều gặp rất nhiều khó khăn, bao gồm tan máu, phát triển các cục máu đông nhỏ trong máu, khả năng các bong bóng oxy nhỏ hoặc các khối đệm nhỏ của chất chống tạo bọt đi vào động mạch.

Trọng lượng riêng của nước tiểu

Mối quan hệ giữa trọng lượng riêng và độ thẩm thấu thay đổi khi có một lượng đáng kể các đại phân tử trong nước tiểu, chẳng hạn như glucose, phương pháp cũ trong chẩn đoán xác định, hay một số thuốc kháng sinh.

Hệ thống đệm photphat mang H + dư thừa vào nước tiểu và tạo ra HCO3− mới

Trong điều kiện bình thường, phần lớn các phosphate được tái hấp thu và chỉ khoảng 30-40 mEq/ngày dành cho đệm H+. Do đó, phần lớn các bộ đệm với H+ dư trong dịch toan ở ống thận xảy ra thông qua hệ đệm ammoniac.

Các chỉ số cơ bản trong rối loạn cân bằng Acid Base

Các chỉ số cần theo dõi.(Giá trị bình thường) pH = 7,36 - 7,45. PaCO2 = 35 - 45 mmHg. HCO3- = 22 - 27 mmol/l. BE = (-1) đến (+2) mmol/l.

Hệ nhóm máu ABO và kháng nguyên trên màng hồng cầu

Trên màng hồng cầu, người ta tìm thấy khoảng 30 kháng nguyên thường gặp và hàng trăm kháng nguyên khác. Các kháng nguyên này đều có phản ứng kháng nguyên kháng thể.

Kích thích giải phóng ADH: do áp lực động mạch giảm và / hoặc thể tích máu giảm

Bất cứ khi nào huyết áp và lượng máu bị giảm, chẳng hạn như xảy ra trong xuất huyết, sự tăng tiết ADH dẫn đến tăng sự tái hấp thu dịch bởi thận, giúp khôi phục huyết áp và lượng máu về bình thường.

Ống thận: sự bài thiết H+ và sự tái hấp thu HCO3-

Khoảng 80-90% HCO3- tái hấp thu (và H+ bài tiết) được thực hiện ở ống lượn gần, chỉ một số ít HCO3- xuống ống lượn xa và ống góp. Ở đoạn dày của nhánh lên quai Henle, khoảng 10% HCO3- nữa được tái hấp thu, và phần còn lại được hấp thu ở ống lượn xa và ống góp.