Bài giảng ngộ độc nấm

Nấm ăn được là một loại món ăn đắt tiền vì có nguồn dinh dưỡng tốt cho cơ thể. Tuy nhiên nếu như nhầm lẫn ăn phải nấm độc (thường ở vùng núi và vào mùa mưa) sẽ rất nguy hiểm và nguy cơ tử vong cao do suy gan nặng.

Lâm sàng

Nhóm 1:

Nhóm nấm độc có triệu chứng sớm trong 3 giờ sau khi ăn ( , 6 giờ )(ít nguy hiểm).

Có thể có triệu chứng muscarin: tăng tiết nước bọt, phế quản, tiêu chảy, co đồng tử.

Chất độc nấm là coprin thì triệu chứng ngộ độc xuất hiện sớm trong vòng 30 phút: nôn, tiêu chảy, rối loạn nhịp tim.

Chất độc nấm là psilocybin gây ra ảo giác hay kích thích dạ dày ruột, yếu mệt, đau bụng, sốt, giãn đồng tử, co giật.

Nhóm 2:

Nhóm nấm độc có triệu chứng xuất hiện sau ăn từ 6 giờ - 40 giờ , trung bình là 12 giờ (nhóm này nguy hiểm và tỉ lệ tử vong cao).

Nấm có độc tố amatoxin, monomethylhydrazin thì xuất hiện triệu chứng từ 6 – 12 giờ sau ăn: nôn, tiêu chảy có thể giống tả kéo dài 2 - 3 ngày gây mất nước điện giải , trụy mạch, đau thắt bụng, co giật, tan máu, suy gan do viêm gan nhiễm độc có thể dẫn đến hôn mê gan, methemoglobin….

Nấm có độc tố allenic nocleucin, orellanin: xuất hiện triệu chứng từ 1 - 12 ngày sau ăn, gây ra suy thận cấp do viêm kẽ ống thận cấp.

Cận lâm sàng

Phát hiện độc tố nấm: khó xác định được.

Các xét nghiệm đánh giá mất nước và điện giải.

Các xét nghiệm chức năng gan và thận.

Điều trị

Đào thải chất độc

Gây nôn nếu bệnh nhân mới ăn nấm trong vòng 1 giờ.

Than hoạt (1 - 2g/kg) nếu bệnh nhân mới ăn nấm trong vòng 1 - 3giờ. Nếu biết chắc bệnh nhân ăn loại nấm nguy hiểm sau 6 giờ mới xuất hiện triệu chứng thì có thể cho than hoạt 2 - 3 lần/24 giờ vì chất độc amatoxin chuyển hóa theo vòng tuần hoàn gan ruột.

Rửa dạ dày khi bệnh nhân mới ăn trong vòng 1 - 2giờ.

Lọc máu ngoài thận khi có suy thận cấp hay hôn mê gan , không có tác dụng loại trừ độc tố đã gắn vào gan.

Điều trị hồi sức hỗ trợ

Ngộ độc nấm nhóm 1:

Có triệu chứng muscarin: atropin 0,5mg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch.

Có triệu chứng ảo giác: diazepam 10mg tiêm bắp hoặc tĩnh mạch.

Hạ huyết áp (cả hai nhóm):

Truyền dịch đẳng trương 10 - 20ml/kg.

Nếu truyền dịch không làm tăng huyết áp cần cho: Dopamin 2 - 5mg/kg/phút và tăng liều dần, song không hiệu quả có thể thêm Norepinephrin 0,1 - 0,2mg/kg/phút.