Phác đồ điều trị viêm phổi ở trẻ em trên 5 tuổi và người lớn

2024-07-03 11:15 AM

Viêm phổi ở trẻ em trên 5 tuổi và người lớn thực sự có thể do vi-rút, phế cầu khuẩn và Mycoplasma pneumoniae gây ra.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Viêm phổi ở trẻ em trên 5 tuổi và người lớn thực sự có thể do vi-rút, phế cầu khuẩn và Mycoplasma pneumoniae gây ra.

Đặc điểm lâm sàng

Ho có thể hoặc không có đờm mủ.

Sốt thường xuất hiện.

Đau ngực.

Thở nhanh.

Nghe phổi: Giảm âm thở, đờm đục, tiếng ran cục bộ, đôi khi có tiếng khò khè phế quản.

Khởi phát đột ngột với sốt cao: Cao hơn 39°C, đau ngực và herpes miệng gợi ý nhiễm trùng phế cầu khuẩn.

Các triệu chứng gây nhầm lẫn: Đặc biệt ở trẻ em, các triệu chứng như đau bụng và hội chứng màng não có thể gây nhầm lẫn.

Các dấu hiệu của bệnh nghiêm trọng

Tím tái môi, niêm mạc miệng và móng tay đổi màu xanh.

Lỗ mũi mở rộng khi thở.

Co rút liên sườn hoặc dưới đòn: Sự co rút các khoảng giữa các xương sườn hoặc bên dưới xương đòn trong khi thở.

Nhịp thở nhanh hơn 30 nhịp mỗi phút.

Nhịp tim cao hơn 125 nhịp mỗi phút.

Mức độ ý thức thay đổi: Buồn ngủ hoặc lú lẫn.

Bệnh nhân có nguy cơ

Người cao tuổi: Dễ mắc bệnh hơn.

Các tình trạng mãn tính: Suy tim, bệnh hồng cầu hình liềm, viêm phế quản mãn tính nặng.

Suy giảm miễn dịch: Suy dinh dưỡng nặng, nhiễm HIV với CD4 < 200.

Điều trị ban đầu

Ceftriaxone

Trẻ em: 50 mg/kg một lần mỗi ngày (tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch chậm trong 3 phút).

Người lớn: 1 g một lần mỗi ngày.

Dùng đường tiêm trong ít nhất 3 ngày. Nếu tình trạng lâm sàng cải thiện và có thể dung nạp được thuốc uống, hãy chuyển sang dùng amoxicillin:

Trẻ em: 30 mg/kg 3 lần mỗi ngày (tối đa 3 g mỗi ngày)  .

Người lớn: 1g 3 lần mỗi ngày.

Điều trị ban đầu thay thế

Ampicillin (tiêm bắp chậm trong 3 phút hoặc tiêm tĩnh mạch):

Trẻ em: 50 mg/kg mỗi 6 giờ.

Người lớn: 1 g mỗi 6 đến 8 giờ.

Tốt nhất nên chia liều thành 4 lần. Nếu không thể, hãy chia liều hàng ngày thành ít nhất 3 lần.

Sau 3 ngày, nếu tình trạng lâm sàng cải thiện, hãy chuyển sang dùng amoxicillin uống như trên để hoàn thành 7 đến 10 ngày điều trị.

Nếu tình trạng xấu đi hoặc không cải thiện sau 48 giờ. Tiếp tục dùng ceftriaxone như trên và thêm cloxacillin (truyền tĩnh mạch):

Trẻ em: 25 đến 50 mg/kg sau mỗi 6 giờ

Người lớn: 2 g sau mỗi 6 giờ

Sau khi cải thiện lâm sàng và không sốt trong 3 ngày, chuyển sang dùng amoxicillin/acid clavulanic (co-amoxiclav):

Trẻ em < 40 kg: 50 mg/kg 2 lần/ngày.

Trẻ em ≥ 40 kg và người lớn:

Tỷ lệ 8:1: 3000 mg/ngày (2 viên 500/62,5 mg 3 lần/ngày).

Tỷ lệ 7:1: 2625 mg/ngày (1 viên 875/125 mg 3 lần/ngày).

Nếu không cải thiện sau 48 giờ dùng Ceftriaxone + Cloxacillin.

Cân nhắc đến bệnh lao và tham khảo hướng dẫn chẩn đoán phù hợp.

Nếu không có khả năng mắc bệnh lao, hãy tiếp tục dùng ceftriaxone + cloxacillin và thêm azithromycin để điều trị viêm phổi không điển hình.

Liệu pháp bổ trợ

Sốt: Dùng paracetamol (uống).

Làm sạch đường thở: Rửa mũi bằng natri clorua 0,9% nếu cần.

Liệu pháp oxy: Cung cấp oxy để duy trì SpO2 ≥ 90% hoặc tối thiểu 1 lít/phút nếu không có máy đo độ bão hòa oxy trong máu.

Bù nước và dinh dưỡng: Đảm bảo bù nước và dinh dưỡng đầy đủ.

Viêm phổi không có dấu hiệu bệnh nặng

Amoxicillin (uống):

Trẻ em: 30 mg/kg 3 lần/ngày (tối đa 3 g/ngày) trong 5 ngày.

Người lớn: 1 g 3 lần/ngày trong 5 ngày.

Theo dõi

48 đến 72 giờ: Đánh giá lại bệnh nhân hoặc sớm hơn nếu tình trạng xấu đi.

Nếu cải thiện: Tiếp tục dùng cùng loại kháng sinh để hoàn thành quá trình điều trị.

Nếu không cải thiện sau 3 ngày: Thêm azithromycin (đối với bệnh viêm phổi không điển hình).

Nếu xấu đi: Nhập viện và điều trị như viêm phổi nặng.

Chú thích

Dung môi cho ceftriaxone tiêm IM có chứa lidocaine và không bao giờ được dùng theo đường IV. Sử dụng nước pha tiêm để tiêm IV.

Tiêu chí cải thiện bao gồm giảm sốt, giảm khó thở, cải thiện SpO2 và cải thiện cảm giác thèm ăn và/hoặc hoạt động.

Bài viết cùng chuyên mục

Định hướng phác đồ điều trị u trung thất nguyên phát

U tuyến ức giai đoạn III và IVa không thể phẫu thuật cắt bỏ, bắt đầu với hóa trị liệu, nếu đáp ứng tốt, thể trạng bệnh nhân cho phép.

Phác đồ điều trị viêm phế quản cấp

Viêm phế quản cấp tính thường bắt đầu bằng viêm mũi họng (viêm họng, viêm thanh quản, viêm khí quản). Ban đầu ho khan và sau đó ho có đờm. Sốt nhẹ.

Phác đồ điều trị viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản là một bệnh nhiễm trùng do vi-rút ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới. Vi-rút hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân phổ biến nhất, gây ra khoảng 70% các trường hợp.

Phác đồ điều trị tắc nghẽn đường hô hấp trên cấp do dị vật

Tắc nghẽn đường thở cấp tính, không có dấu hiệu cảnh báo, thường xuyên nhất ở đứa trẻ 6 tháng đến 5 tuổi chơi với đồ vật nhỏ hoặc ăn.

Phác đồ điều trị thiếu máu thiếu sắt

Thiếu máu được định nghĩa là mức độ hemoglobin thấp hơn giá trị tham khảo, nó là một triệu chứng thường gặp ở những vùng nhiệt đới.

Phác đồ điều trị cấp cứu Shock phản vệ

Corticosteroid không có hiệu quả trong giai đoạn cấp tính, phải được chỉ định ít nhất một lần cho bệnh nhân đã ổn định, để ngăn ngừa tái phát trong ngắn hạn.

Phác đồ điều trị viêm khí quản do vi khuẩn

Trái ngược với viêm nắp thanh quản, triệu chứng dần dần và đứa trẻ thích nằm phẳng, trong trường hợp nghiêm trọng, có nguy cơ tắc nghẽn đường thở hoàn toàn.

Phác đồ điều trị viêm tiểu phế quản

Trường hợp nặng có thể xảy ra, trong đó đứa trẻ có nguy cơ do kiệt sức, hoặc nhiễm khuẩn thứ phát, nằm viện là cần thiết khi các dấu hiệu triệu chứng nghiêm trọng.

Phác đồ xử trí viêm phổi không đáp ứng điều trị

Chỉ nên thay đổi kháng sinh sau 72 giờ điều trị, ngoại trừ những trường hợp bệnh nhân nặng, tình trạng lâm sàng không ổn định, tiến triển X quang nhanh.

Phác đồ điều trị cảm lạnh thông thường

Viêm mũi (viêm niêm mạc mũi) và viêm mũi họng (viêm niêm mạc mũi và họng) nói chung là lành tính, tự giới hạn và thường có nguồn gốc từ virus.

Phác đồ điều trị sán lá phổi

Biện pháp dự phòng bệnh tốt nhất là chỉ ăn, uống đồ đã nấu chín, rửa sạch tay, đồ dùng đun nấu ngay sau khi tiếp xúc với cá, tôm, cua sống.

Phác đồ điều trị viêm phổi cộng đồng

Thời gian dùng kháng sinh từ 7 đến 10 ngày nếu do các tác nhân gây viêm phổi điển hình, 14 ngày nếu do các tác nhân không điển hình, trực khuẩn mủ xanh.

Phác đồ điều trị bệnh sán máng phổi (Pulmonary Schistosomiasis)

Ngày nay, người ta còn phát hiện thấy nhiều trường hợp mắc schistosomiasis, ở cả những nước không có yếu tố dịch tễ, do tình trạng di cư và khách.

Phác đồ điều trị cơn động kinh co giật

Hầu hết các cơn động kinh tự hạn chế một cách nhanh chóng, sử dụng ngay thuốc chống co giật là không đúng phương pháp.

Phác đồ điều trị lao phổi

Bệnh lao phổi do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Lây lan qua việc hít phải các giọt hô hấp bị nhiễm bệnh từ bệnh nhân lao đang hoạt động.

Phác đồ điều trị co giật trong khi mang thai

Chỉ trong trường hợp không có sẵn magiê sulfate, sử dụng tĩnh mạch chậm diazepam 10 mg tiếp theo là 40 mg trong 500 ml glucose.

Phác đồ điều trị trạng thái động kinh co giật

Không bao giờ sử dụng phenobarbital bằng cách tiêm tĩnh mạch nhanh, giám sát hô hấp, và huyết áp, đảm bảo rằng hỗ trợ hô hấp.

Phác đồ điều trị shock mất nước cấp tính nặng do vi khuẩn, virus viêm dạ dày ruột

Khẩn trương khôi phục lại khối lượng tuần hoàn, sử dụng liệu pháp bolus tĩnh mạch, Ringer lactate, hoặc natri clorid.

Phác đồ điều trị tràn mủ màng phổi

Mủ màng phổi phải được điều trị nội trú tại bệnh viện, ở các đơn vị có khả năng đặt ống dẫn lưu màng phổi, các trường hợp nhiễm trùng, nhiễm độc nặng.

Phác đồ điều trị tắc nghẽn hô hấp trên cấp do viêm mũi sổ mũi

Theo dõi tình trạng tâm thần, tim và nhịp thở, SaO2 và mức độ nghiêm trọng của sự tắc nghẽn, duy trì đủ độ ẩm bằng miệng nếu có thể.

Phác đồ điều trị bệnh ho gà

Ho gà là một bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới rất dễ lây lan, kéo dài, do Bordetella pertussis.

Phác đồ điều trị tăng áp động mạch phổi

Thuốc chẹn kênh calci, thường chỉ định cho tăng áp động mạch phổi nguyên phát, các thuốc thường dùng là nifedipin 20mg 8 giờ 1 lần.

Phác đồ điều trị khó thở

Thông khí nhân tạo không xâm nhập qua mặt nạ nếu có chỉ định, thông khí nhân tạo qua ống nội khi quản mở khí quản, áp dụng cho các trường hợp suy hô hấp nặng.

Phác đồ điều trị hóa chất ung thư phổi nguyên phát

Tính nhạy cảm của u phổi và chu trình phát triển, các tế bào phân chia nhanh nhạy cảm hơn với điều trị hoá chất, đặc biệt, khi tế bào đang phân chia.

Phác đồ điều trị viêm phổi do tụ cầu

Viêm phổi do tụ cầu là một bệnh nhiễm trùng phổi do vi khuẩn Staphylococcus aureus. Loại viêm phổi này phổ biến hơn ở trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ đã không khỏe hoặc suy dinh dưỡng.