Giải phẫu bệnh hạch lympho

2012-12-01 10:12 AM

Bệnh Hodgkin được mô tả lần đầu tiên do Thomas Hodgkin, bởi sự quan sát đại thể hạch lymphô; Thuật ngữ bệnh Hodgkin được Wilks áp dụng (vào năm 1865).

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Tổng quan

Hạch lymphô to tại chỗ hoặc toàn thân.

Chẩn đoán: sinh thiết hạch.

Nguyên nhân: có thể do viêm, do phản ứng hoặc do u.

Ung thư hạch: nguyên phát hay thứ phát.

Viêm hạch không đặc hiệu

Viêm hạch cấp tính

Biểu hiện lâm sàng: hạch to, đau; liên quan đến viêm nhiễm các vùng lân cận, như viêm amidan, hô hấp trên, và nhiễm khuẩn răng, miệng.

Vi thể: nang lymphô tăng sinh, trung tâm mầm có nhiều đại thực bào.

Điểm quan trọng: hạch có thể chuyển sang áp xe, hoặc viêm mạn tính.

Viêm hạch mãn tính không đặc hiệu

Định nghĩa: là phản ứng miễn dịch của mô lymphô hạch, có thể thay đổi hình thái ở nhiều mức độ khác nhau.

Vi thể: bao gồm tăng sản nang, tăng sản mô limphô vùng cận vỏ, và tăng sản xoang.

Hạch viêm mạn tính đặc hiệu (Hạch viêm lao)

Thường gặp ở Việt Nam, hiếm gặp ở các nước phát triển.

Đại thể: hạch to, có hoại tử bã đậu.

Vi thể: tổn thương dạng nang, thoái bào, đại bào Langerhans và hoại tử bã đậu.

Bệnh Hodgkin

Bệnh Hodgkin được mô tả lần đầu tiên do Thomas Hodgkin (vào năm 1832), bởi sự quan sát đại thể hạch lymphô; Thuật ngữ bệnh Hodgkin được Wilks áp dụng (vào năm 1865). Vi thể bệnh này điển hình bởi sự hiện diện của tế bào Reed - Sternberg.

Bệnh Hodgkin chiếm 0,7% của tất cả các bệnh ung thư mới mắc ở Hoa Kỳ, với khoảng 7.400 mỗi năm. Đây là bệnh ác tính của hạch thường gặp; Có rất nhiều tiến bộ trong điều trị bệnh lý này trong nhiều thập kỷ qua, và bây giờ chữa trị được hầu hết các trường hợp.

Dịch tể học: nam nhiều hơn nữ, riêng bệnh Hodgkin loại xơ cục có xuất độ nữ nhiều hơn nam. Tuổi mắc bệnh có hai nhóm đỉnh tuổi, nhóm khoảng 20 tuổi và nhóm > 50 tuổi.

Triệu chứng Lâm sàng

Một phần ba bệnh Hodgkin có triệu chứng bao gồm: sốt, mồ hôi về đêm, và sụt cân (gọi là những triệu chứng " B ").

Ngứa toàn thân, gặp trong loại Hodgkin xơ cục.

Hạch cổ to, không đau là triệu chứng thường gặp nhất; hạch to đau sau uống rượu cũng là triệu chứng kinh điển, nhưng chỉ gặp ở một số ít bệnh nhân.

Điểm quan trọng:

Bệnh Hodgkin hạch: gặp ở các hạch liền kề nhau, nên có thể phẫu thuật cắt bỏ; hiện diện ở các hạch ngoại vi rất hiếm.

Hạch mắc bệnh thường gặp nhất là hạch cổ và hạch trung thất.

Hình thái học

Tế bào u là tế bào Reed - Sternberg (chiếm 1-5% tế bào); các tế bào lymphô, mô bào, bạch cầu ái toan và tế bào hạt là những tế bào phản ứng.

Hiện diện tế bào Reed-Sternberg là tiêu chuẩn chính cho việc chẩn đoán bệnh Hodgkin, bao gồm tế bào Reed-Sternberg “mắt cú” và các biến thể như tế bào Lacunar, tế bào " xác ướp ", và các tế bào H & L (Lymphohistocytic cells) nhân có dạng “bắp nổ”.

Phân loại lymphôm Hodgkin của WHO

Type I: bệnh Hodgkin nhiều lymphô bào.

Type II: bệnh Hodgkin dạng xơ cục.

Type III: bệnh Hodgkin hỗn hợp tế bào.

Type IV: bệnh Hodgkin ít lymphô bào.

Type V: bệnh Hodgkin lymphô bào chiếm ưu thế.

Type I-IV là các loại mô học kinh điển.

Các yếu tố tiên lượng xấu

Bệnh Hodgkin loại ít lymphô bào.

Nam giới, và > 40 tuổi, hạch to.

Sự hiện diện của triệu chứng "B".

Tuyp I.

Vi thể: hiện diện tế bào Reed-Sternberg điền hình, trên nền giàu lymphô bào; không thấy các tế bào phản ứng và sợi collagen.

Tuyp II.

Vi thể: mô đệm nổi bật các dãy xơ (sợi hóa), khu trú; hiếm thấy tế bào Reed-Sternberg điển hình; hiện diện tế bào Lacunar hay tế bào Reed-Sternberg dạng hốc.

Dịch tễ học: Nữ chiếm ưu thế. Loại mô học này thường gặp nhất (tỷ lệ 60-70% trường hợp bệnh Hodgkin).

Chất đánh dấu: các tế bào dương tính với CD15 và CD30, và tế bào Reed-Sternberg âm tính với EBV.

Tuyp III.

Vi thể: hiện diện nhiều tế bào Reed-Sternberg điển hình; các tế bào phản ứng bao gồm: bạch cầu ái toan, bạch cầu trung tính, và lymphô bào.

Dịch tễ học: tuổi mắc bệnh > 50 tuổi. Loại mô học này chiếm 25% bệnh Hodgkin.

Chất đánh dấu: Các tế bào dương tính với CD15 và CD30, 70% các tế bào

Reed-Sternberg dương tính với EBV.

Tuyp IV.

Vi thể: là loại hiếm gặp, hiện diện các tế bào u dị dạng, ít phản ứng lymphô bào.

Thường kèm với bệnh HIV.

Tiên lượng xấu.

Giai đoạn muộn: lâm sàng có các triệu chứng “B” trong hơn 70% bệnh nhân và hầu hết dương tính với EBV.

Tuyp V.

Vi thể: dạng nốt không rõ, tế bào Reed-Sternberg biến thể, và đặc biệt là hiện diện các tế bào L & H, hoặc tế bào “bắp nổ”.

Dịch tễ học: nam giới, trẻ 35 tuổi.

Chất đánh dấu: Các tế bào âm tính với CD15 và CD30, dương tính với CD20 và EMA.

Những điểm quan trọng:

Rất “lành tính” và thường được điều trị bằng cách cắt rộng tại chỗ.

Thường hiện diện ở hạch cổ hoặc hạch nách.

Bệnh Hodgkin loại mô học này, lan từ hạch này sang hạch khác và thường thì khu trú vào thời điểm phát hiện bệnh.

Phân giai đoạn bệnh: bệnh Hodgkin dựa trên số lượng hạch to và liên quan với cơ hoành.

Giai đoạn I: tổn thương 1 hạch.

Giai đoạn II: tổn thương hai hay nhiều hạch cùng phía của cơ hoành.

Giai đoạn III: tổn thương hai hay nhiều hạch ở phía đối diện của cơ hoành.

Giai đoạn IV: bệnh toàn thân.

(Ann Arbor: staging in Hodgkin disease)

Lympho không hodgkin

Định nghĩa: là ung thư hạch nguyên phát, khác với bệnh Hodgkin.

Phân loại dựa theo nguồn gốc giải phẫu học (trung tâm, ngoại vi), kiến trúc mô học (lan tỏa hay khu trú) và tế bào chiếm ưu thế (tâm bào, nguyên tâm bào, nguyên bào lymphô và nguyên bào miễn dịch.

Đa số tế bào u có nguồn gốc từ tế bào lymphô B.

Lymphôm loại tế bào T ít gặp, liên quan đến da có hai loại: fungoides mycosis và hội chứng Sézary.

Dịch tễ học: xuất độ rất khác nhau tùy vào loại mô học.

Hạch to: nhóm hạch không liên tục, do đó, điều trị không chỉ bằng phẫu thuật cắt hạch đơn thuần. Thường xuất hiện ở hạch và lách.

Các tế bào ung thư: hầu hết các tế bào lymphôm không Hodgkin có nguồn gốc từ các tế bào lymphô B, và số ít là tế bào lymphô T.

Điểm quan trọng

Lymphôm không Hodgkin thường lan xa tại thời điểm chẩn đoán; và có xu hướng xâm nhập não, tủy.

Biểu hiện lâm sàng

Hạch to, không đau: hay gặp ở hạch cổ, bẹn, và hạch nách.

Khoảng 20% bệnh nhân có triệu chứng “B”:

Hình ảnh tế bào

Tế bào nhỏ có khía: tâm bào

Tế bào lớn không khía: nguyên tâm bào, có vài hạt nhân ở ngoại vi.

Nguyên bào miễn dịch: tế bào nhân lớn, hạt nhân nội trội.

Cấu trúc của mô hạch

Cấu trúc của mô hạch là tiêu chuẩn rất quan trọng trong chẩn đoán và phân loại lymphôm không Hodgkin .

Cấu trúc bình thường bị xóa: tạo hình ảnh lan tỏa hay dạng nang.

Phân loại

Có rất nhiều thay đổi về phân loại lymphôm không Hodgkin trong những năm gần đây, đặc biệt là sự phát triển của hóa mô miễn dịch.

Phân loại lymphôm không Hodgkin dựa vào hai đặc điểm chính:

Dựa vào cấu trúc: lan tỏa hay dạng nang.

Hình thái tế bào

Bảng. Đặc điểm và danh pháp của các tế bào trung tâm mầm hay lymphôm tế bào B (hệ thống Kiel)

Đặc điểm tế bào	Danh pháp
Lymphô bào với nhân tròn nhỏ	Lymphô bào
Tế bào lớn hoặc nhỏ với nhân khía	Tâm bào
Tế bào lớn với nhân tròn và thường có nhiều hạt nhân	Nguyên tâm bào
Tế bào lớn với nhân tròn và hạt nhân lớn	Nguyên bào miễn dịch

Bảng: Bảng phân loại thực hành của lymphôm không Hodgkin

Lymphôm có độ ác tính thấp	A. loại lympho bào nhỏ
	B. Dạng nang, loại tế bào nhỏ có khía
	C. Dạng nang, loại hỗn hợp tế bào
Lymphôm có độ ác tính vừa	D. Dạng nang, loại tế bào lớn
	E. Dạng lan tỏa, loại tế bào nhỏ có khía
	F. Dạng lan tỏa, loại hỗn hợp tế bào
	G. Dạng lan tỏa, loại tế bào lớn
Lymphôm có độ ác tính cao	H. Nguyên bào miễn dịch
	I. Nguyên bào lymphô
	J. Loại tế bào nhỏ không khía

(Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ : Working Fomulation)

Lympho không hodgkin dạng nang

Dịch tễ học: bệnh nhân lớn tuổi; tỷ lệ nam/nữ là bằng nhau; chiếm tỷ lệ 40% trường hợp lymphôm không Hodgkin.

Chất đánh dấu: tế bào u dương tính với CD19, CD20, CD10.

Vi thể: các nang có kích thước khác nhau, xếp đâu lưng nhau; các tế bào bao gồm các tế bào kích thước nhỏ và lớn.

Biểu hiện lâm sàng

Hạch to, không đau.

Sốt, đổ mồ hôi ban đêm, và mệt mỏi.

Xâm nhập tủy xương 85% trường hợp.

Khoảng (80-90%) bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn III hoặc IV.

Không hodgkin dạng lympho bào nhỏ

Dịch tễ học: bệnh nhân lớn tuổi (50 – 70 tuổi), chiếm 5% các trường hợp.

Vi thể: cấu trúc hạch bị xóa, không còn nang lymphô và các xoang; Các tế bào bào lymphô nhỏ đồng dạng.

Lympho lan tỏa loại tế bào lớn

Dịch tễ học: bệnh nhân lớn tuổi (>60 tuổi).

Chiếm 15% lymphôm trẻ em và 50% trường hợp lymphôm ở người lớn; nam giới nhiều hơn nữ giới một ít.

Chất đánh dấu: các tế bào u dương tính với CD19, CD20, CD79a, và Ig bề mặt.

Vi thể : hiện diện các tế bào kích thước lớn, hạt nhân rõ.

Những điểm quan trọng:

Một số trường hợp kèm với bệnh nhân HIV hay suy giảm miễn dịch.

Kèm với Human herpesvirus 8 (HHV-8).

Lympho burkitt

Dịch tễ học: chiếm 30% trường hợp lymphôm ở trẻ nhỏ.

Xảy ra lẻ tẻ tại Hoa Kỳ; 15-20% kèm với nhiễm EBV.

Xảy ra hàng loạt ở châu Phi; kèm với nhiễm EBV.

Chất đánh dấu: các tế bào u dương tính với CD10, CD19, CD20, Bcl-6, và Ig bề mặt.

Vi thể: gồm những tế bào đơn dạng, nằm san sát nhau; nhân tế bào tròn không khía, kích trung bình, xen lẫn các tế bào nhỏ, các tế bào to, và xen lẫn các đại thực bào. Tạo nên hình ảnh "bầu trời sao".

Những điểm quan trọng: Hội chứng phân giải u

Đặc trưng bởi nhiễm toan chuyển hóa, tăng urê huyết, tăng kali máu, và tăng phosphate.

Suy thận cấp tính là biến chứng thường gặp nhất.

Lympho nguyên bào lympho

Dịch tễ học: thường gặp ở nam giới, tuổi từ 15-20.

Chiếm khoảng 30% các lymphôm không Hodgkin ở trẻ em và khoảng 5% ở người lớn.

Chất đánh dấu: các tế bào là dương tính với TDT, CD2, và CD7.

Đại thể: thường là khối u ở trung thất.

Vi thể: nguyên bào lymphô với bờ nhân không đều, hạt nhân nhỏ, và rất ít tế bào chất.

Những điểm quan trọng: xu hướng xâm nhập tủy xương và màng não.

Maltoma (Lymphôm MALT)

Định nghĩa: Lymphôm xuất phát từ mô lymphô ở niêm mạc.

Yếu tố đi kèm: nhiễm Helicobacter pylori ở, viêm tuyến giáp Hashimoto, và hội chứng Sjögren.

Những điểm quan trọng: lymphôm MALT có thể thoái triễn nếu tác nhân gây bệnh không còn nữa; lymphôm MALT khu trú tại chỗ một thời gian dài.

Mycosis fungoides và hội chứng Sezary

Định nghĩa: fungoides Mycosis là lymphôm loại tế bào T, thấm nhập ở da; hội chứng Sézary là viêm da tróc vãy toàn thân, là sự lan xa của bệnh bạch cầu cấp.

Vi thể: các tế bào Sézary và những ổ áp xe nhỏ.

Ung thư thứ phát của hạch

Thường gặp hơn ung thư hạch nguyên phát.

Biểu hiện lâm sàng: hạch to.

Vi thể: cấu trúc hạch còn giữ nguyên, một phần hạch bị thay thế bởi các tế bào u, có thể giống tế bào u nguên phát và đôi khi không thể nhận dạng được nguồn gốc tế bào, trong những trường hợp này cần phải nhuộm hóa mô miễn dịch mới tìm ra nguồn gốc tế bào u.

Bài viết cùng chuyên mục

Phân tích biểu đồ trong suy tim cấp và mạn còn bù

Trong suốt những giây đầu tiên sau cơn đau tim, đường cong cung lượng tim giảm xuống tới đường thấp nhất. Trong những giây này, đường cong máu tĩnh mạch trở về vẫn không thay đổi do tuần hoàn ngoại vi vẫn hoạt động bình thường.

Giải phẫu bệnh khớp xương

Thường do sự lan rộng của lao xương. Bệnh xảy ra chủ yếu ở trẻ em, hay gặp nhất ở khớp háng. Màng khớp rất dày với mô hạt viêm lao. Mặt khớp bị ăn mòn.

Giải phẫu bệnh ung thư phần mềm

U có nhiều thùy, đặc, 5-10cm hoặc lớn hơn. U thường lan dọc theo màng cân hoặc thớ cơ, vì vậy cho tỷ lệ tái phát cao. Mặt cắt màu xám hoặc trắng và thay đổi tùy theo dạng vi thể.

Giải phẫu bệnh u lành phần mềm

Hình ảnh vi thể đặc hiệu là có rất nhiều thực bào với không bào lớn chứa các chất dạng mỡ, ngoài ra còn có các tế bào hình thoi tạo sợi và đôi khi có đại bào đa nhân.

Giải phẫu bệnh tổn thương dạng u phần mềm

Bệnh sợi phát triển trong cơ ức đòn chũm của trẻ sơ sinh và trẻ lớn, lúc đầu là một khối nhỏ nếu không được cắt bỏ về sau sẽ gây chứng vẹo cổ.

Giải phẫu bệnh phần mềm

Việc chẩn đoán các u hiếm cần rất thận trọng và được hội chẩn liên khoa giải phẫu bệnh-lâm sàng-hình ảnh học y khoa.

Giải phẫu bệnh ruột non

Lớp thượng mô lót bởi các hốc khác với lớp thượng mô của nhung mao. Có 4 loại tế bào thượng mô của hốc: tế bào Paneth, tế bào không biệt hoá, tế bào đài và tế bào nội tiết.

Giải phẫu bệnh tuyến tiền liệt

Tổn thương viêm cấp có thể chỉ là các ổ áp xe nhỏ, nhiều chỗ, có thể là vùng hoại tử do khu trú, hoặc là tình trạng hoá mủ, sung huyết

Giải phẫu bệnh tinh hoàn

Tinh hoàn có các nang lao hoặc có phản ứng tế bào với thấm nhập bạch cầu đa nhân, tương bào, tế bào thượng mô tróc, tế bào đơn nhân, đại bào nhiều nhân và vi trùng lao.

Giải phẫu bệnh dương vật

U có dạng sùi như quả dâu hay như bông cải, thường nằm ở rãnh vòng đầu dương vật, có dạng một hay nhiều nhú. U mềm, màu hồng và có nhiều mạch máu.

Giải phẫu bệnh tụy tạng

Tụy của người trưởng thành dài khoảng 15 cm, nặng 60-100g, gồm đầu tụy, thân tụy và đuôi tụy. Ở đầu tụy có ống Wirsung dẫn dịch ngoại tiết vào tá tràng.

Giải phẫu bệnh tuyến giáp

U giả, được hình thành do sự tồn tại của mô ống giáp-lưỡi, tiến triển rất chậm, 1/3 trường hợp có từ lúc mới sinh, 2/3 trường hợp chỉ xuất hiện khi bệnh nhân lớn.

Giải phẫu bệnh Carcinom vú

Phụ nữ có tiền căn ung thư vú, ung thư buồng trứng hoặc ung thư nội mạc tử cung (ở phụ nữ có tiền căn ung thư cổ tử cung thì xuất độ ung thư vú ít hơn).

Giải phẫu bệnh u lành tuyến vú

Các đám tuyến tròn hoặc bầu dục, được lót bởi một hay nhiều lớp tế bào hình trụ hoặc đa diện. Màng đáy còn nguyên và rõ

Giải phẫu bệnh của tuyến vú

Trong lúc có thai, thay đổi sớm nhất là tuyến vú cứng chắc thêm, nẩy nở các tĩnh mạch dưới da, kèm theo hiện tượng tăng sắc tố ở quầng vú và núm vú.

Giải phẫu bệnh của tuyến nước bọt

Nước bọt có nhiều nước, mucin, glycoprotein giúp làm trơn thức ăn, làm dễ nuốt. Nước bọt có tính sát khuẩn và là một chất đệm tốt. Trong nước bọt cũng có enzym amylase (ptyalin) có khả năng biến đổi tinh bột thành maltose và phân giải glycogen, và nhiều loại enzym khác.

Giải phẫu bệnh u đường mật ngoài gan

Một số các tác nhân được xem như có liên quan đến sự hình thành loại ung thư này. Quan trọng nhất là sỏi mật và viêm, có trong 75-90% các carcinom túi mật.

Giải phẫu bệnh ung thư gan

Ngày nay người ta thấy có sự liên quan rõ ràng giữa ung thư này với bệnh xơ gan, với sự nhiễm virus viêm gan siêu vi B.

Giải phẫu bệnh u lành gan và đường mật

Dạng tổn thương một cục đơn độc cũng có tên là tăng sản cục khu trú, có lẽ là do khiếm khuyết phát triển dạng hamartom, nữ giới mắc bệnh nhiều hơn nam giới.

Giải phẫu bệnh của đường mật

Bệnh sỏi túi mật hay kèm với viêm túi mật mạn. Tuy vậy chỉ có 20% bệnh nhân sỏi mật có triệu chứng lâm sàng khi sỏi to, gây vàng da tắc mật.

Giải phẫu bệnh của gan

Các enzym SGOT (serum glutamic oxaloacetic transferase) và SGPT (serum glutamic pyruvic transferase) do gan tổng hợp

Giải phẫu bệnh u phúc mạc

Đó là những khối dạng bọc, to hoặc nhỏ, ở mạc treo ruột hoặc dính vào phúc mạc dọc theo thành bụng. Có thể chẩn đoán nhầm với các u khác trong bụng.

Giải phẫu bệnh u và giả u ruột

Thay vì gây viêm ruột thừa thì lại làm cho các chất nhầy tiết ra bị ứ đọng lại trong lòng ruột tạo nên bọc nhầy.

Giải phẫu bệnh u đại tràng

Bệnh có ở mọi tuổi, nhưng thường được chẩn đoán ở bệnh nhân 60 đến 70 tuổi, nhân lúc bệnh nhân được khám bằng soi đại tràng sigma

Giải phẫu bệnh của ruột thừa

Bệnh có thể có ở mọi tuổi nhưng xuất độ bệnh cao nhất xảy ra ở thanh niên và người trẻ. Nam giới có xuất độ bệnh cao gấp 5 lần nữ giới.

Giải phẫu bệnh viêm đại tràng

Như đã đề cập trong phần bệnh Crohn của bài trước, bệnh viêm loét đại tràng vô căn có một số đặc điểm chung với bệnh Crohn

Giải phẫu bệnh một số tổn thương đại tràng

Đại tràng có nhiều túi thừa, đặc biệt ở phần đại tràng sigma và trực tràng. Càng lớn tuổi, xuất độ bệnh càng cao và hiếm gặp ở người dưới 30 tuổi. Bệnh do lớp niêm mạc và lớp dưới niêm mạc ruột lồi ra ngoài qua những điểm yếu của lớp cơ.

Giải phẫu bệnh dị tật bẩm sinh đại tràng

Chẩn đoán dựa vào sự không có các tế bào hạch thần kinh giữa 2 lớp cơ trơn của đoạn hẹp trên các mẫu sinh thiết trực tràng.

Giải phẫu bệnh đại tràng

Trên thực tế lâm sàng, bệnh của đại tràng chiếm tỷ lệ khá cao trong các bệnh được phẫu trị. Ung thư đại tràng là nguyên nhân đứng hàng thứ 2 gây tử vong ở người lớn.

Giải phẫu bệnh ung thư dạ dày

Khoảng 90-95% các ung thư của dạ dày là carcinom. Khoảng 3% là limphôm và 2% là sarcom cơ trơn. Ngoài ra, còn có u tế bào ưa bạc (là u nội tiết của ống tiêu hoá). Bốn loại này chiếm 95-99% các ung thư dạ dày.

Giải phẫu bệnh u lành tính dạ dày

Dù chỉ có xuất độ 0,5% các trường hợp tử thiết, pôlíp cũng là loại u lành thường thấy nhất của dạ dày. Có 2 loại: pôlíp tăng sản và u tuyến dạng pôlíp.

Một số tổn thương giải phẫu bệnh dạ dày

Môn vị có thể bị nghẽn và tổn thương thực thể, có thể do mất trương lực của dạ dày và ruột trên bệnh nhân bị viêm phúc mạc làm liệt ruột.

Giải phẫu bệnh loét mạn tính dạ dày

Yếu tố di truyền dự phần quan trọng trong loét tá tràng nhưng không có vai trò quan trọng trong loét dạ dày.

Giải phẫu bệnh viêm dạ dày

Trong thể bệnh nhẹ, thượng mô bề mặt còn nguyên và lớp dưới có thấm nhập rải rác bạch cầu đa nhân.

Giải phẫu bệnh dị tật bẩm sinh dạ dày

Yếu hoặc thiếu hoàn toàn hay thiếu một phần cơ hoành, thường là bên trái, có thể gây ra thoát vị các bộ phận trong bụng vào lồng ngực. Dị tật này khác với thoát vị hoành (đã đề cập trong bài bệnh của thực quản).

Giải phẫu bệnh dạ dày

Các tế bào nội tiết phân bố rải rác trong các tuyến ở những vùng khác nhau của dạ dày. Ngoài ra, các tế bào này nằm rải rác khắp ống tiêu hoá và nếu tính tổng số các tế bào này thì ống tiêu hoá là cơ quan nội tiết lớn nhất cơ thể.

Giải phẫu bệnh ung thư buồng trứng do di căn

U có thể có các bọc lót bởi tế bào chế tiết nhầy, có chứa mô hoại tử và chất nhầy nhiều hơn carcinom tuyến bọc dịch nhầy của buồng trứng.

Giải phẫu bệnh u mầm bào buồng trứng

U mầm bào là nhóm u buồng trứng lớn thứ hai sau u thượng mô thông thường, với xuất độ là 20% u buồng trứng. Tỷ lệ này là tỷ lệ bên Âu Châu và Châu Mỹ, còn bên Á Châu và Phi Châu, nơi xuất độ u thượng mô thấp hơn.

Giải phẫu bệnh u mô đệm dây giới bào (u mô đệm dục) buồng trứng

Kích thước u cũng quan trọng, theo Fox, u có đường kính dưới 5cm sống 100% sau 10 năm, nếu u từ 6-15cm, tỷ lệ sống thêm 10 năm là 37%.

Giải phẫu bệnh u thượng mô thông thường buồng trứng

Thượng mô nẩy chồi là hậu quả sự tăng sản thượng mô nhiều so với tăng sản mô đệm, thượng mô xếp dạng nhú, dạng chồi.

Giải phẫu bệnh bệnh buồng trứng

Bệnh lý viêm rất hiếm gặp. U có thể sinh ra từ những mô phức tạp của buồng trứng trưởng thành hay của vết tích mô phôi của buồng trứng.

Giải phẫu bệnh u ác tính cổ tử cung

Tăng sản thượng mô với tế bào tương đối non, mất cực tính. Các tế bào dạng đáy hay dạng cận đáy chiếm từ 1/3 đến hầu hết bề dày lớp thượng mô.

Giải phẫu bệnh u lành cổ tử cung

Các khe tuyến tăng sản nhiều, sâu và đều, có nơi dãn nở thành nang, mô đệm tăng sản dạng pôlíp.

Giải phẫu bệnh tổn thương giả u cổ tử cung

Tổn thương thường gặp ở phụ nữ dùng viên thuốc ngừa thai, hay ở phụ nữ có thai hay sau sanh.

Giải phẫu bệnh viêm cổ tử cung

Viêm do vi khuẩn quan trọng vì có thể đi kèm với nhiễm khuẩn lên nội mạc tử cung, vòi trứng và phúc mạc chậu, hoặc lây qua nhau và thai hay bé sơ sinh.

Giải phẫu học cổ tử cung trong giải phẫu bệnh

Cổ tử cung được bao phủ bởi hai lớp thượng mô: thượng mô gai cổ ngoài và thượng mô trụ cổ trong.

Giải phẫu bệnh bệnh hệ thần kinh

Hệ thần kinh và những thành phần phụ của hệ thần kinh gồm nhiều loại tế bào hoặc mô cơ bản. Mặc dù những biến đổi bệnh lý của hệ thần kinh không khác biệt với nhiều vùng trong cơ thể.

Giải phẫu bệnh bệnh của tế bào nuôi

Về hoá mô miễn dịch, các tế bào nuôi không tiết ra nội tiết tố, các nội tiết tố như HCG và HPL

Giải phẫu bệnh u hỗn hợp trung bì tử cung

U Muller hỗn hợp là loại sarcom tử cung thường gặp nhất dù chỉ chiếm 1,5% u ác tử cung và là u có độ ác tính cao

Giải phẫu bệnh u mô đệm nội mạc tử cung

Đôi khi u hoá bọc, nhưng ít hoại tử xuất huyết. U thường nằm trong lớp cơ hay dưới thanh mạc nhưng không xâm nhập.

Sarcom cơ trơn tử cung

Hầu hết sarcom cơ trơn nằm trong lớp cơ, dưới dạng một khối đơn độc, đường kính trung bình là 9cm, bờ không rõ rệt, mềm hay chắc.

Giải phẫu bệnh u cơ trơn tử cung

Thường tử cung có nhiều u, hình cầu và chắc, lồi ra khỏi mô cơ lân cận. Mặt cắt trắng hoặc vàng, có dạng cuộn. U có thể có nhiều vị trí: dưới nội mạc, trong cơ và dưới thanh mạc.

Giải phẫu bệnh Carcinom nội mạc tử cung

Carcinom nội mạc tử cung có xuất độ cao nhất trong các ung thư đường sinh dục nữ ở Mỹ, với 39.000 trường hợp mới hàng năm (1984). Xuất độ carcinom nội mạc cao ở Canada và Âu Châu, thấp ở Á Châu, Phi Châu và Nam Mỹ.

Giải phẫu bệnh nội mạc tử cung và chuyển sản

Tăng sản dạng nang: Đây là dạng phổ biến nhất. Các tuyến dãn nở, kích thước thay đổi, được lót bởi một lớp thượng mô trụ cao, rải rác có hình ảnh phân bào. Thượng mô có thể xếp thành nhiều tầng.

Giải phẫu bệnh hội chứng Asherman

Mô nạo có ít mô nội mạc. Các vùng dính trong buồng tử cung là tổ chức sợi hay cơ trơn, với phản ứng viêm nhẹ.

Giải phẫu bệnh nội mạc tử cung và vòng tránh thai

Vòng có chất đồng ít gây ra viêm hơn. Bạch cầu thường chỉ tập trung trong lòng các ống tuyến, có xuất tiết ở bề mặt nội mạc tử cung còn mô đệm nội mạc bình thường.

Giải phẫu bệnh nội mạc tử cung và thuốc

Xuất huyết bất thường, và có tác dụng cộng hưởng với progesterone, giúp hạ liều progestin trong viên thuốc ngừa thai.

Giải phẫu bệnh u lành tử cung

Pôlíp teo đét: có lớp tuyến teo đét, tế bào tuyến vuông hay trụ thấp. Các tuyến dãn nở, lớn hơn bình thường

Giải phẫu bệnh vô sinh do tử cung

Ở tử cung, vô sinh có thể do viêm nội mạc mạn tính, u cơ trơn, dị tật bẩm sinh, và các giải dính trong lòng tử cung.

Giải phẫu bệnh rối loạn chức năng tử cung

Rối loạn chức năng phổ biến nhất là dứt estrogen trong các chu kỳ kinh nguyệt không phóng noãn

Giải phẫu bệnh viêm tử cung

Ổ lao nguyên phát ở phổi hay ở ống tiêu hoá. Bệnh thường gặp ở tuổi sinh đẻ và thường kèm vô sinh.

Giải phẫu bệnh dị tật bẩm sinh tử cung

Nếu teo đét ở một ống Mller, sẽ chỉ có loa vòi và một khối cơ ở thành chậu bên, hoặc có dạng tử cung hai sừng một cổ với một sừng thô sơ.

Phôi thai mô học và sinh lý học tử cung

Sau rụng trứng, các tuyến có hoạt động chế tiết ở đầu giai đoạn này, các tế bào tuyến có nhiều không bào chứa glycogen, và đội nhân hơi cao.

Giải phẫu bệnh bệnh thực quản

Thực quản có lớp niêm mạc là thượng mô lát tầng không sừng hoá, đoạn gần tâm vị có tuyến giống tuyến tâm vị. Lớp cơ thực quản có 2 loại: cơ vân ở 1/3 trên và cơ trơn 2/3 dưới.

Giải phẫu bệnh u và tổn thương dạng u xương

Có nhiều tổn thương phối hợp trong cùng một u. Bên cạnh chủ mô u, có thể thấy mô phản ứng, mô tái tạo tu bổ sau hoại tử, xuất huyết, phẫu thuật hoặc gãy xương bệnh lý.

Giải phẫu bệnh viêm xương

Bệnh viêm mủ xương-tủy có thể chia làm 3 giai đoạn diễn tiến liên tục và chuyển đổi từ từ không có ranh giới rõ rệt: cấp, bán cấp và mạn tính.

Đại cương giải phẫu bệnh bệnh xương

Xương xốp hay xương bè hoặc xương tủy giúp cho chức năng chuyển hóa chất khoáng. Xương xốp ở đầu xương còn có nhiệm vụ truyền lực đến vỏ thân xương.

Giải phẫu bệnh bệnh hốc miệng

Tác nhân gây bệnh được truyền từ người này sang người khác, thường do hôn nhau. Hơn ba phần tư dân số bị nhiễm, trong khoảng nữa cuộc đời.

Giải phẫu bệnh bệnh của miệng và xương hàm

Một loại không thường gặp là u nguyên bào cơ có hạt ở lưỡi, có hình thái giống u cùng tên ở nơi khác, gồm những tế bào to với bào tương có hạt.

Giải phẫu bệnh bệnh hô hấp

Carcinôm tế bào nhỏ vào thời điểm được chẩn đoán, thường đã di căn. Ngoài ra, còn có một số loại ung thư khác hiếm gặp như u trung mạc.

Giải phẫu bệnh bệnh tim và mạch máu

Bình thường, vào tuần thứ 4 của bào thai, 2 ống phôi tim mạch hòa nhập vào thành một với 4 buồng: xoang tĩnh mạch, tâm nhĩ, tâm thất và bầu thất.

Giải phẫu bệnh ung thư di căn đến não

Ung thư di căn não chiếm khoảng một phần tư đến một nửa khối u nội sọ, ở những bệnh nhân nhập viện. Các vị trí hay cho di căn nhất là phổi, vú, da (melanôm), thận, và đường tiêu hóa, chiếm khoảng 80% của tất cả các di căn.

Giải phẫu bệnh u hệ thần kinh

Hoại tử và tân sinh vi mạch, là đặc điểm quan trọng trong u nguyên bào đệm đa dạng (GBM); tế bào u xếp song song quanh ổ hoại tử.

Giải phẫu bệnh viêm não màng não

Ở trẻ em, Haemophilus influenzae là vi khuẩn thường gặp nhất gây viêm màng não; sự phát triển của vắc xin, làm giảm tỷ lệ viêm màng não rất nhiều.

Giải phẫu bệnh ung thư

Các ung thư thường gặp ở nam giới là ung thư của tuyến tiền liệt, phổi, và đại tràng. Ở nữ giới, các ung thư thường gặp là cổ tử cung, vú, phổi, và đại tràng.

Giải phẫu bệnh khối u

U là khối mô tân tạo. Các thuật ngữ lành tính và ác tính tương quan với quá trình tân sinh. U lành tính phát triển khu trú, tại chỗ; u ác tính xâm nhập mô, và có thể di căn đến cơ quan xa.

Giải phẫu bệnh viêm phong (cùi, hủi)

Việc gây bệnh phong thực nghiệm ở súc vật cũng được chú ý. Năm 1960 Shepard đã tiêm truyền gây bệnh trên gan bàn chân chuột T 900R

Giải phẫu bệnh sốc

Sốc là tình trạng suy giảm tuần hoàn cấp làm lưu lượng máu ở mô thiếu hụt, dẫn đến vô oxy tại tế bào. Sốc là một biến chứng tuần hoàn máu có nhiều biểu hiện đa dạng gây những rối loạn mô khác nhau.

Giải phẫu bệnh đông máu nội mạch lan tỏa

Nhiễm khuẩn gây tổn thương lan tỏa nội mạc mạchh máu (do virút, vi khuẩn Gram âm, Rickettsia, Aspergillosis, Histoplasmosis, ký sinh trùng sốt rét v.v....).

Giải phẫu bệnh tổn thương hoại tử máu

Khởi đầu, trong một thời gian ngắn, mô bị hoàn toàn thiếu máu, màu nhạt và khô. Rồi đột ngột sung huyết mạnh và tràn ngập máu kèm hoại tử.

Giải phẫu bệnh tổn thương huyết tắc

Huyết tắc là kết quả của quá trình di chuyển một vật lạ trong dòng huyết lưu, rồi ngưng chuyển để gây lấp kín lòng mạch (embolein: đẩy vào) taọ nên cục huyết tắc.

Giải phẫu bệnh tổn thương huyết khối

Khi có tổn thương nội mạc, tiểu cầu có điều kiện tiếp cận với chất nền ngoài tế bào (ECM) ở vách mạch

Giải phẫu bệnh tổn thương chảy máu

Chảy máu là tình trạng máu ra khỏi hệ tuần hoàn, có thể (a): khu trú tại một điểm trong cơ thể (b) lan tỏa (thường là biểu hiện của một bệnh hệ thống).

Giải phẫu bệnh tổn thương lấp mạch

Một vật cản lớn trong dòng huyết lưu có thể lấp toàn bộ lòng mạch và gây hiện tượng lấp kín, nhưng một vật cản nhỏ sẽ chỉ làm giảm thiểu lòng mạch và gây hiện tượng lấp hẹp.

Giải phẫu bệnh thiếu nước và sung huyết

Thiếu hụt nước sẽ gây tăng natrium máu làm tăng trương lực của dịch ngoài tế bào kèm thiếu nước trong tế bào. Ngược lại, thiếu hụt natrium hoặc hạ natrium sẽ cản trở việc chế tiết hormon chống lợi niệu làm nước thoát ra ngoài kèm nước nhập vào trong tế bào.

Giải phẫu bệnh phù

Phù là sự ứ đọng bất thường các dịch đó trong ở mô đệm kẽ, còn ứ đọng dịch ở trong tế bào là hiện tượng thũng đồng thẩm thấu. Hình thái đại thể và vi thể của phù thường khác biệt tùy thuộc vị trí và cấu trúc của tạng bị thương tổn.

Giải phẫu bệnh viêm lao

Trực khuẩn lao không có ngoại độc tố hoặc nội độc tố nhưng thành phần hóa học cấu tạo vi khuẩn đã tác động gây bệnh trên cơ thể người.

Giải phẫu bệnh viêm giang mai

Xoắn khuẩn chưa hề được nuôi cấy trong môi trường nhân tạo và rất yếu, dễ bị hủy hoại do hóa chất, hoặc do sức nóng, khô hanh, nhưng chịu được lạnh.

Lợi hại và phân loại viêm theo giải phẫu bệnh

Do giãn mạch tạm thời (động và tĩnh mạch), có thể biểu hiện dưới dạng hồng ban do nắng, ngoại ban (exanthema), tổn thương do nhiễm khuẩn.

Giải phẫu bệnh hoạt động đại thực bào

Đại bào có kích thước lớn và chứa tới hàng chục nhân, được hình thành do nhiều đại thực bào kết dính với nhau hoặc do đại thực bào có nhân chia nhưng bào tương không phân chia. Có thể phân biệt 2 dạng đại bào:

Giải phẫu bệnh nguyên nhân gây phù viêm

Khoảng 65% tổng số tế bào trong máu lưu thông là bạch cầu, 5 - 10% là bạch cầu nhân đơn, tỷ lệ còn lại là những loại tế bào khác. Bạch cầu chỉ di chuyển trong máu trong khoảng thời gian 6 giờ rồi bị hủy hoại ở lách.