Trang chủ
Sách y học
Sinh lý y học
Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

2022-09-27 10:55 AM

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể là một cơ chế điều nhiệt hữu hiệu hơn nhiều các nhà sinh lý học từng thừa nhận trước đây, nó là một cơ chế thực sự hữu hiệu để duy trì nhiệt độ trong các môi trường rất lạnh.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Bên cạnh các cơ chế điều hòa nhiệt độ thuộc về tiềm thức, cơ thể có một cơ chế khác để điều hòa nhiệt độ: điều nhiệt qua hành vi (behavioral). Bất cứ khi nào nhiệt độ bên trong quá cao, vùng kiểm soát nhiệt độ ở não sẽ gửi tới bản thân một tín hiệu cảm giác psychic báo về sự quá nhiệt. Ngược lại, khi nào cơ thể quá lạnh, các tín hiệu từ da hoặc các receptor ở sâu trong cơ thể sẽ báo cáo về sự khó chịu. Vì vậy, người đó sẽ điều chỉnh môi trường một cách thích đáng để thoải mái trở lại, như đi vào phòng ấm hay hay mặc thêm quần áo khi thời tiết lạnh. Điều nhiệt hành vi là một cơ chế điều nhiệt hữu hiệu hơn nhiều các nhà sinh lý học từng thừa nhận trước đây. Thật vậy, nó là một cơ chế thực sự hữu hiệu để duy trì nhiệt độ trong các môi trường rất lạnh.

Phản xạ nhiệt độ tại chỗ của da

Khi một người để bàn chân dưới đèn nóng một thời gian ngắn, xảy ra giãn mạch tại chỗ và chảy mồ hôi tại chỗ mức độ ít. Ngược lại, để chân trong nước lạnh gây co mạch và ngừng toát mồ hôi tại chỗ. Những phản xạ này là do tác dụng khu trú của nhiệt độ trực tiếp lên các mạch máu và đường phản xạ điều khiển từ receptor da tới tủy sống và trở lại tới cùng vùng da và các tuyên mồ hôi. Thêm vào đó, cường độ của phản xạ tại chỗ này lại được điều chỉnh bởi trung tâm điều hòa nhiệt độ trên não, nhờ đó mà có thể phối hợp hài hòa với các tín hiệu từ trung tâm thân nhiệt vùng dưới đồi trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể. Như thế, các phản xạ có thể giúp ngăn ngừa sự thay đổi nhiệt độ quá mức của những vùng bị nóng, lạnh của cơ thể.

Sự điều nhiệt bên trong yếu đi khi cắt bỏ tủy sống

Khi tủy sống bị cắt đứt ở cổ bên trên chỗ đi ra của dây giao cảm từ tủy sống, sự điều nhiệt trở nên rât yếu, bởi vùng dưới đồi không thể kiểm soát cả lượng máu qua da và mưc độra mồ hôi trên toàn cơ thể. Điều này đúng cả khi phản xạ nhiệt tại chỗ bắt nguồn từ các receptor ở da, tủy sống và trong ổ bụng vẫn tồn tại. Các phản xạ này rất yếu nếu so sánh với điều nhiệt vùng dưới đồi.

Ở người có tình trạng này, thân nhiệt phải được điều hòa bởi đáp ứng psychic của bệnh nhân đối với cảm giác nóng - lạnh ở vùng đầu - đó là điều nhiệt qua hành vi mặc quần áo và di chuyển tới môi trường ấm hoặc lạnh thích hợp.

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

Phản xạ nhiệt độ tại chỗ của da

Sự điều nhiệt bên trong yếu đi khi cắt bỏ tủy sống

Bài viết cùng chuyên mục

Hormone tăng trưởng (GH) gây các ảnh hưởng lên chuyển hóa

Sự tạo thành ảnh của thấu kính hội tụ: nguyên lý quang học nhãn khoa

Kênh cổng điện thế natri và kali

Sự tăng trưởng và phát triển của trẻ em

Sự dẫn truyền cảm giác: đặc điểm trong con đường trước bên

Chức năng của testosterone

Chức năng của tuyến tùng trong kiểm soát sinh sản theo mùa ở một số động vật

Mắt như cái máy ảnh: cơ chế quang học của mắt

Điều hòa thần kinh của lưu lượng máu ống tiêu hóa

Áp lực thủy tĩnh mao mạch

Sự lan truyền của áp lực đẩy máu ra các mạch máu ngoại biên

So sánh tế bào trong cơ thể người với những dạng sống dưới tế bào

Hệ thống Purkinje tâm thất của tim: dẫn truyền nhanh

Năng lượng yếm khí so với hiếu khí trong cơ thể

Áp dụng nguyên lý khúc xạ cho các thấu kính: nguyên lý quang học nhãn khoa

Sinh lý tiêu hóa ở miệng và thực quản

Di chuyển của các dòng điện trong ngực quanh tim trong suốt chu kỳ tim

Mối quan hệ giữa huyết áp dòng chảy và lực cản

Sóng hô hấp trong áp suất động mạch

Đường truyền thần kinh thính giác: cơ chế thính giác trung ương

Chức năng và ảnh hưởng của estrogen lên đặc tính sinh dục tiên phát và thứ phát

Khối lượng các thành phần của dịch trong cơ thể người

Điều hòa hoạt động của tim bằng cơ chế thần kinh

Điện tâm đồ: nguyên tắc phân tích trục điện tim

Cơ quan tiền đình: duy trì sự thăng bằng