Trang chủ
Sách y học
Sinh lý y học
Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

2022-09-27 10:55 AM

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể là một cơ chế điều nhiệt hữu hiệu hơn nhiều các nhà sinh lý học từng thừa nhận trước đây, nó là một cơ chế thực sự hữu hiệu để duy trì nhiệt độ trong các môi trường rất lạnh.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Bên cạnh các cơ chế điều hòa nhiệt độ thuộc về tiềm thức, cơ thể có một cơ chế khác để điều hòa nhiệt độ: điều nhiệt qua hành vi (behavioral). Bất cứ khi nào nhiệt độ bên trong quá cao, vùng kiểm soát nhiệt độ ở não sẽ gửi tới bản thân một tín hiệu cảm giác psychic báo về sự quá nhiệt. Ngược lại, khi nào cơ thể quá lạnh, các tín hiệu từ da hoặc các receptor ở sâu trong cơ thể sẽ báo cáo về sự khó chịu. Vì vậy, người đó sẽ điều chỉnh môi trường một cách thích đáng để thoải mái trở lại, như đi vào phòng ấm hay hay mặc thêm quần áo khi thời tiết lạnh. Điều nhiệt hành vi là một cơ chế điều nhiệt hữu hiệu hơn nhiều các nhà sinh lý học từng thừa nhận trước đây. Thật vậy, nó là một cơ chế thực sự hữu hiệu để duy trì nhiệt độ trong các môi trường rất lạnh.

Phản xạ nhiệt độ tại chỗ của da

Khi một người để bàn chân dưới đèn nóng một thời gian ngắn, xảy ra giãn mạch tại chỗ và chảy mồ hôi tại chỗ mức độ ít. Ngược lại, để chân trong nước lạnh gây co mạch và ngừng toát mồ hôi tại chỗ. Những phản xạ này là do tác dụng khu trú của nhiệt độ trực tiếp lên các mạch máu và đường phản xạ điều khiển từ receptor da tới tủy sống và trở lại tới cùng vùng da và các tuyên mồ hôi. Thêm vào đó, cường độ của phản xạ tại chỗ này lại được điều chỉnh bởi trung tâm điều hòa nhiệt độ trên não, nhờ đó mà có thể phối hợp hài hòa với các tín hiệu từ trung tâm thân nhiệt vùng dưới đồi trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể. Như thế, các phản xạ có thể giúp ngăn ngừa sự thay đổi nhiệt độ quá mức của những vùng bị nóng, lạnh của cơ thể.

Sự điều nhiệt bên trong yếu đi khi cắt bỏ tủy sống

Khi tủy sống bị cắt đứt ở cổ bên trên chỗ đi ra của dây giao cảm từ tủy sống, sự điều nhiệt trở nên rât yếu, bởi vùng dưới đồi không thể kiểm soát cả lượng máu qua da và mưc độra mồ hôi trên toàn cơ thể. Điều này đúng cả khi phản xạ nhiệt tại chỗ bắt nguồn từ các receptor ở da, tủy sống và trong ổ bụng vẫn tồn tại. Các phản xạ này rất yếu nếu so sánh với điều nhiệt vùng dưới đồi.

Ở người có tình trạng này, thân nhiệt phải được điều hòa bởi đáp ứng psychic của bệnh nhân đối với cảm giác nóng - lạnh ở vùng đầu - đó là điều nhiệt qua hành vi mặc quần áo và di chuyển tới môi trường ấm hoặc lạnh thích hợp.

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

Phản xạ nhiệt độ tại chỗ của da

Sự điều nhiệt bên trong yếu đi khi cắt bỏ tủy sống

Bài viết cùng chuyên mục

Nhịp nhanh kịch phát: rối loạn nhịp tim

Đặc điểm cấu trúc chức năng sinh lý của thận

Các sợi thần kinh cảm giác hướng tâm từ ruột

ACTH liên quan với hormon kích thích tế bào sắc tố, Lipotropin và Endorphin

Hệ số lọc của mao mạch

Tổn thương cơ tim: dòng điện tim bất thường

Vùng vỏ não vận động sơ cấp và nhân đỏ: sự hoạt hóa những vùng chi phối vận động ở tủy sống

Dịch ngoại bào: môi trường trong cơ thể

Các hormone hoạt động chủ yếu trên bộ máy gen của tế bào

Các vùng các lớp và chức năng của vỏ não: cảm giác thân thể

Hệ thống điều hòa của cơ thể

Phức bộ QRS: trục điện thế trung bình của tâm thất và ý nghĩa

Hình thành acid acetoacetic trong gan và sự vận chuyển trong máu

Phản xạ tư thế: dáng đi ở tủy sống

Giải phẫu sinh lý của hệ phó giao cảm: hệ thần kinh tự chủ

Cơ chế kích thích cơ bản các tuyến tiêu hóa

Cấu tạo tế bào cơ thể người

Đau thắt ngực trong bệnh mạch vành

Khả năng duy trì trương lực của mạch máu

Hấp thu ở đại tràng và hình thành phân

Điều chỉnh nhanh huyết áp: vai trò của hệ thống thần kinh

Chức năng thính giác của vỏ não: cơ chế thính giác trung ương

Cấu trúc chức năng tế bào của Phospholipid và Cholesterol - Đặc biệt đối với màng

Hệ thống Purkinje: vai trò gây ra co bóp đồng bộ của cơ tâm thất

Hoạt động chuyển hóa tế bào của Aldosterol