Trang chủ
Sách y học
Sinh lý y học
Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

2022-09-27 10:55 AM

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể là một cơ chế điều nhiệt hữu hiệu hơn nhiều các nhà sinh lý học từng thừa nhận trước đây, nó là một cơ chế thực sự hữu hiệu để duy trì nhiệt độ trong các môi trường rất lạnh.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Bên cạnh các cơ chế điều hòa nhiệt độ thuộc về tiềm thức, cơ thể có một cơ chế khác để điều hòa nhiệt độ: điều nhiệt qua hành vi (behavioral). Bất cứ khi nào nhiệt độ bên trong quá cao, vùng kiểm soát nhiệt độ ở não sẽ gửi tới bản thân một tín hiệu cảm giác psychic báo về sự quá nhiệt. Ngược lại, khi nào cơ thể quá lạnh, các tín hiệu từ da hoặc các receptor ở sâu trong cơ thể sẽ báo cáo về sự khó chịu. Vì vậy, người đó sẽ điều chỉnh môi trường một cách thích đáng để thoải mái trở lại, như đi vào phòng ấm hay hay mặc thêm quần áo khi thời tiết lạnh. Điều nhiệt hành vi là một cơ chế điều nhiệt hữu hiệu hơn nhiều các nhà sinh lý học từng thừa nhận trước đây. Thật vậy, nó là một cơ chế thực sự hữu hiệu để duy trì nhiệt độ trong các môi trường rất lạnh.

Phản xạ nhiệt độ tại chỗ của da

Khi một người để bàn chân dưới đèn nóng một thời gian ngắn, xảy ra giãn mạch tại chỗ và chảy mồ hôi tại chỗ mức độ ít. Ngược lại, để chân trong nước lạnh gây co mạch và ngừng toát mồ hôi tại chỗ. Những phản xạ này là do tác dụng khu trú của nhiệt độ trực tiếp lên các mạch máu và đường phản xạ điều khiển từ receptor da tới tủy sống và trở lại tới cùng vùng da và các tuyên mồ hôi. Thêm vào đó, cường độ của phản xạ tại chỗ này lại được điều chỉnh bởi trung tâm điều hòa nhiệt độ trên não, nhờ đó mà có thể phối hợp hài hòa với các tín hiệu từ trung tâm thân nhiệt vùng dưới đồi trong việc điều hòa nhiệt độ cơ thể. Như thế, các phản xạ có thể giúp ngăn ngừa sự thay đổi nhiệt độ quá mức của những vùng bị nóng, lạnh của cơ thể.

Sự điều nhiệt bên trong yếu đi khi cắt bỏ tủy sống

Khi tủy sống bị cắt đứt ở cổ bên trên chỗ đi ra của dây giao cảm từ tủy sống, sự điều nhiệt trở nên rât yếu, bởi vùng dưới đồi không thể kiểm soát cả lượng máu qua da và mưc độra mồ hôi trên toàn cơ thể. Điều này đúng cả khi phản xạ nhiệt tại chỗ bắt nguồn từ các receptor ở da, tủy sống và trong ổ bụng vẫn tồn tại. Các phản xạ này rất yếu nếu so sánh với điều nhiệt vùng dưới đồi.

Ở người có tình trạng này, thân nhiệt phải được điều hòa bởi đáp ứng psychic của bệnh nhân đối với cảm giác nóng - lạnh ở vùng đầu - đó là điều nhiệt qua hành vi mặc quần áo và di chuyển tới môi trường ấm hoặc lạnh thích hợp.

Kiểm soát hành vi đối với nhiệt độ cơ thể

Phản xạ nhiệt độ tại chỗ của da

Sự điều nhiệt bên trong yếu đi khi cắt bỏ tủy sống

Bài viết cùng chuyên mục

Đo lưu lượng máu não và tác động của hoạt động não bộ trên lưu lượng máu não

Sự phát triển của điện thế hoạt động

hCG của thể vàng và quá trình ngăn chặn chu kỳ kinh nguyệt

Tác dụng của insulin lên chuyển hóa protein và tăng trưởng

Lưu lượng máu đến ruột chịu ảnh hưởng của hoạt động và tác nhân chuyển hóa ruột

Khoảng các từ vật tới mắt: xác định chiều sâu

Rung thất: điện tâm đồ điển hình

Sự lan truyền điện thế hoạt động màng tế bào

Tiêu hóa Carbohydrate sau khi ăn

Trí nhớ dài hạn của con người

Vấn đề nội tiết ở trẻ sơ sinh

Soi đáy mắt: quan sát nhìn vào phía trong mắt

Đám rối thần kinh cơ ruột và đám rối thần kinh dưới niêm mạc

Rung nhĩ: nhịp thất không đều

Cơ chế hô hấp trong khi vận động

Sự bài tiết ở thực quản

Nguyên nhân tử vong sau khi tắc mạch vành cấp tính

Điều hòa thần kinh của lưu lượng máu ống tiêu hóa

Sóng hô hấp trong áp suất động mạch

Điều hòa bài tiết hormone chống bài niệu (ADH)

Điện tâm đồ: nguyên tắc phân tích trục điện tim

TSH từ thùy trước tuyến yên kiểm soát bài tiết hormon giáp

Nguồn gốc của điện thế màng tế bào nghỉ

Điều hòa bài tiết insulin

Các chuyển đạo trước tim (chuyển đạo ngực): các chuyển đạo điện tâm đồ