Kiểm soát di truyền của đáp ứng miễn dịch cơ thể người

2017-01-13 11:34 AM

Trong vùng di truyền xác định phức hợp kháng nguyên ghép chủ yếu, có những gen xác định tính khả năng làm tăng đáp ứng miễn dịch đặc hiệu.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Khả năng tăng đáp ứng miễn dịch đặc hiệu dưới sự kiểm soát trực tiếp của các gen phối hợp chặt chẽ trên cùng nhiễm sắc thể với các gen cấu trúc của những kháng nguyên ghép chủ yếu. Kháng nguyên ghép chủ yếu là những glycoprotein bề mặt tế bào (tìm thấy trên hầu hết các tế bào của cơ thể); mà sẽ gây ra phản ứng thải bỏ ghép mạnh nhất khi các mô được trao đổi giữa hai thành viên của một loài đặc biệt. Những phần tử này hoạt động để trình diện kháng nguyên với các tế bào có thẩm quyền miễn dịch khác nhau, ở loài người, vùng di truyền là phức hợp kháng nguyên bạch cầu người (human leucocyte antigen - HLA) vì các kháng nguyên này được phát hiện trước tiên ở lympho bào máu ngoại biên. Phức hợp bao gồm các kháng nguyên HLA - A, - B, - C, - DR và các kháng nguyên khác nữa, mỗi kháng nguyên lại có nhiều alen.

Phần lớn (98%) thời gian, phức hợp HLA không bị thay đổi di truyền như hai halotyp (mỗi halotyp từ mỗi cha hay mẹ) và trong bất kỳ gia đình đặc biệt nào con số những phối hợp khác nhau thấy được sẽ rất nhỏ (như anh em ruột chỉ có 1:4 có may là HLA giống nhau). Trái lại con số của những phối hợp khảng nguyên giữa những cá thể không có liên hệ là rất lớn dẫn đến có khả nâng ít hơn 1 trên vài nghìn phụ thuộc vào phenotyp liên quan, phụ thuộc vào những cá thể hoà hợp HLA tìm thấy trong quần thể người cho bất kỳ. Điều này đặc biệt quan trọng khi người cho hoà hợp rất cần cho những bệnh nhân bị mẫn càm đồng loại mà phải truyền tiểu cầu hay ghép cơ quan. Các thành viên trong gia đình có khả năng cao nhất là những người cho hoà hợp, trong khi tính hoà hợp HLA giữa hai cá thể không có liên hệ là rất thấp. Định typ HLA - A và - B hay phản ứng chéo (cross - matching) được dùng để chọn lọc cho dùng trong truyền tiểu cầu cho những người nhận bị mẫn cảm đồng loài, giảm tiểu cầu. Định typ cho những kháng nguyên lớp I này cũng như cho kháng nguyên HLA - D là quần trọng để xác định tính hoà hợp trong ghép cơ quan. Định typ cho các dấu ấn HLA cũng giá trị trong các kết hợp nghiên cứu giữa hệ thống HLA và kiểm tra di truyền của tính nhậy cảm bệnh.

Trong vùng di truyền xác định phức hợp kháng nguyên ghép chủ yếu, có những gen xác định tính khả năng làm tăng đáp ứng miễn dịch đặc hiệu. Chúng được gọi là gen đáp ứng miễn dịch hay gen Ir (Immune response). Mặc dù hiện nay cơ chế chính xác của tác dụng của các gen Ir chưa được biết nhưng rõ ràng là các gen này làm tổn thương khả năng nhận biết các kháng nguyên và khởi động sự phát triển các tế bào miễn dịch T và B đối với các kháng nguyên này. Các gen có hiệu quả mạnh như vậy trên tính đáp ứng miễn dịch đặc hiệu có thể được cho rằng có hiệu lực chính tùy tính đề kháng hay nhạy cảm với một số lớn nhiễm khuẩn, ung thư hay các bệnh tự miễn.

Các danh mục

Chẩn đoán và điều trị y học tuổi già

Tiếp cận bệnh nhân dự phòng và các triệu chứng chung

Chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư

Chẩn đoán và điều trị bệnh da và phần phụ

Chẩn đoán và điều trị bệnh mắt

Chẩn đoán và điều trị bệnh tai mũi họng

Chẩn đoán và điều trị bệnh hô hấp

Chẩn đoán và điều trị bệnh tim

Chẩn đoán và điều trị bệnh mạch máu và bạch huyết

Chẩn đoán và điều trị bệnh máu

Chẩn đoán và điều trị bệnh đường tiêu hóa

Chẩn đoán và điều trị bệnh tuyến vú

Chẩn đoán và điều trị bệnh phụ khoa

Chẩn đoán và điều trị sản khoa

Chẩn đoán và điều trị bệnh cơ xương khớp

Chẩn đoán và điều trị bệnh rối loạn miễn dịch và dị ứng

Đánh giá trước phẫu thuật

Chăm sóc giai đoạn cuối đời

Chẩn đoán và điều trị bệnh gan mật và tụy

Chẩn đoán và điều trị rối loạn nước điện giải

Chẩn đoán và điều trị bệnh nhân bị bệnh thận

Chẩn đoán và điều trị bệnh hệ niệu học

Chẩn đoán và điều trị bệnh hệ thần kinh

Chẩn đoán và điều trị bệnh rối loạn tâm thần

Chẩn đoán và điều trị bệnh nội tiết

Chẩn đoán và điều trị rối loạn dinh dưỡng

Chẩn đoán và điều trị bệnh truyền nhiễm

Chẩn đoán và điều trị bệnh do ký sinh đơn bào và giun sán

Chẩn đoán và điều trị các bệnh nhiễm trùng do nấm