Giẻ nam bộ, cây thuốc tăng sữa

Giẻ Nam bộ, Chập chại, Hoa dẻ lông đen - Desmos cochinchinensis Lour, thuộc họ Na - Annonaceae.

Mô tả

Cây nhỡ leo; nhánh non có lông sét hay trăng trắng. Lá có phiến bầu dục hay xoan ngược, có lông vàng nằm ở mặt dưới. Hoa ngoài nách lá, vàng tươi, thơm, cánh hoa dài, có lông; lá noãn có lông, cho ra chùm quả như xâu chuỗi có lông nhiều hay ít, khi chín có màu đỏ.

Hoa tháng 5 - 7, quả tháng 1.

Bộ phận dùng

Rễ lá - Radix et Folium Desmoris Cochinchinensis.

Nơi sống và thu hái

Loài phân bố ở Ân Độ, Trung Quốc, Lào. Việt Nam, Campuchia, Malaixia. Ở nước ta, cây mọc ở rừng từ bắc vào Nam, nhưng phổ biến ở các tỉnh Tây Nguyên. Thu hái rễ lá quanh năm, rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô dùng.

Tính vị, tác dụng: Vị cay, tính hơi ấm, có tác dụng trừ phong, giúp tiêu hoá, lợi thấp, nén sự đau đớn.

Công dụng, chỉ định và phối hợp

Quả có thể dùng ăn được. Lá hãm nước sôi dùng cho phụ nữ sinh đẻ uống để tăng lượng sữa.

Ở Trung Quốc, lá dùng chữa 1. Ăn uống không tiêu; 2. Dạ dày ruột trướng khí; 3. Viêm thận phù thũng; 4. Viêm phế quản. Liều dùng 20 - 40 g lá khô sắc uống. Cũng dùng chữa rắn cắn. Rễ dùng trị đau gân cốt do phong thấp. Liều dùng 20 - 40g sắc uống.

Ở Malaixia, rễ sắc uống dùng chữa sốt. Rễ có thể sắc uống chữa mụn nhọt, lở miệng.

Có nơi (ở Hoà Bình) nhân dân dùng rễ sắc uống làm thuốc chữa đẻ khó. Hoa hãm lấy nước uống an thần.