Sinh lý thần kinh dịch não tủy

2013-04-07 05:40 PM

Dịch não tủy là một loại dịch ngoại bào đặc biệt lưu thông trong các não thất và trong khoang dưới nhện do các đám rối màng mạch trong các não thất bài tiết.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Đại cương

Số lượng dịch não tủy ở người trưởng thành khoảng 140 ml và trong 24 giờ dịch não tủy được đổi mới từ 3 đến 4 lần.

Sự lưu thông của dịch não tủy

Từ 2 não thất bên ở 2 bán cầu đại não, dịch não tủy theo lỗ Monro đổ vào não thất III nằm ở gian não. Từ não thất III, dịch não tủy theo cống Sylvius đổ vào não thất IV nằm ở hành- cầu não. Từ đây, dịch não tủy theo các lỗ Magendie và Luschka đi vào khoang dưới nhện rồi bao bọc xung quanh não bộ và tủy sống.

Sau đó, dịch não tủy được các mao mạch hấp thu trở lại để đi vào tuần hoàn chung.

Khi các đường lưu thông này bị tắc, dịch não tủy sẽ ứ đọng lại trong các não thất gây nên bệnh não úng thủy (hydrocephalus).

Chức năng của dịch não tủy

Chức năng dinh dưỡng và đào thải

Dịch não tủy trao đổi vật chất 2 chiều với tổ chức thần kinh trung ương bằng cách cung cấp các chất dinh dưỡng và lấy đi các chất thải sinh ra trong quá trình chuyển hóa.

Chức năng bảo vệ

Dịch não tủy có tác dụng bảo vệ tổ chức thần kinh thông qua 2 cơ chế:

Ngăn cản không cho các chất độc lọt vào tổ chức thần kinh.

Đóng vai trò như một hệ thống đệm để bảo vệ não và tủy khỏi bị tổn thương mỗi khi bị chấn thương.

Ý nghĩa của việc xét nghiệm dịch não tủy

Dịch não tủy có mối liên hệ mật thiết với não và màng não. Vì vậy, nó được xem như một tấm gương phản ảnh tình trạng của não và màng não.

Bình thường, dịch não tủy có những tính chất và thành phần nhất định. Khi có bệnh lý ở não và màng não, các thành phần và tính chất này sẽ thay đổi.

Dựa vào sự thay đổi đó, ta có thể chẩn đoán một số bệnh về não và màng não.

Vì vậy, xét nghiệm dịch não tủy rất có giá trị để chẩn đoán một số bệnh như:

Viêm màng não mủ.

Viêm màng não lao.

Viêm màng não do virus.

Xuất huyết não màng não.

U não...

Sau đây là sự thay đổi của dịch não tủy trong một số bệnh thần kinh thường gặp (bảng).

Bảng: Sự thay đổi của dịch não tuỷ trong một số bệnh thần kinh thường gặp.

	Bình thường	Viêm màng não mủ	Viêm màng não do lao	Viêm màng não virus	Xuất huyết màng não
Màu sắc	Trong suốt	Hơi mờ hoặc đục như nước vo gạo	Trong, mờ hoặc vàng chanh	Trong hoặc hơi mờ	Hồng hoặc đỏ
Áp lực	Khoảng 12 cm nước	Tăng	Tăng	Bình thường hoặc tăng ít	Tăng
Bạch cầu	Dưới 5 lympho trong 1mm3 dịch não tủy	Rất tăng, có thể trên 1000 bc/mm3 Trung tính chiếm ưu thế	Tăng vừa dưới 500 bc/mm3 Lympho chiếm ưu thế	Tăng vừa 10 - 500/mm3 Lympho chiếm ưu thế	Có cả hồng cầu lẫn bạch cầu.
Protein	0,15-0,45 g/l	Tăng nhiều (5 g/l)	Tăng vừa (2 - 3 g/l)	Bình thường hoặc tăng ít (1 g/l)	Tăng
Glucose	0,5 - 0,7 g/l	Giảm	Giảm	Bình thường	Bình thường hoặc hơi tăng
NaCl	7 - 9 g/l	Bình thường	Giảm	Bình thường	Bình thường
Vi khuẩn	Không có	Soi tươi có thể thấy vi khuẩn (50%) Cấy 80% (+)	Soi: ít thấy Cấy: 50% tìm thấy BK	Không có	Không có

Sinh lý thần kinh dịch não tủy

Đại cương

Sự lưu thông của dịch não tủy

Chức năng của dịch não tủy

Ý nghĩa của việc xét nghiệm dịch não tủy

Bài viết cùng chuyên mục

Aldosterol kích tích vận chuyển Natri và Kali vào trong các tế bào tuyến

Shock điện khử rung thất: điều trị rối loạn nhịp tim

Hormone tăng trưởng (GH) kích thích phát triển sụn và xương

Hormone tăng trưởng (GH) điều khiển sự phát triển các mô cơ thể

Điều hòa vận động: vai trò thoi cơ trong các vận động chủ động

Trở kháng thành mạch với dòng máu của hệ tuần hoàn

Phản xạ tự chủ của tủy sống: hệ thần kinh tự chủ được tích hợp trong tủy sống

Bài tiết hormone tăng trưởng (GH) của vùng dưới đồi, hormone kích thích tiết GH, và somatostatin

Sự bài tiết ở thực quản

Cấu tạo tế bào cơ thể người

Cơn nhịp nhanh nhĩ: rối loạn nhịp tim

Đo lưu lượng máu não và tác động của hoạt động não bộ trên lưu lượng máu não

Xung lực của động mạch

Sự xâm nhập tinh trùng vào trứng: các enzyme thể đỉnh và phản ứng thể đỉnh

Glycogen được dự trữ tại gan và cơ trong cơ thể

Chức năng của Lipoproteins trong vận chuyển Cholesterol và Phospholipids

Sóng hô hấp trong áp suất động mạch

Cảm giác xúc giác: sự phát hiện và dẫn truyền

Miễn dịch ở trẻ sơ sinh

Hoàng thể và giai đoạn hoàng thể của chu kỳ buồng trứng

TSH từ thùy trước tuyến yên kiểm soát bài tiết hormon giáp

Khuếch tán qua màng mao mạch: trao đổi nước và các chất giữa máu và dịch kẽ

Dẫn truyền tín hiệu cường độ đau trong bó thần kinh: tổng hợp theo không gian và thời gian

Tăng huyết áp: gây ra bởi sự kết hợp của tăng tải khối lượng và co mạch

Cảm giác tư thế: cảm giác cảm thụ bản thể