- Trang chủ
- Sách y học
- Sinh lý y học
- Chức năng của testosterone
Chức năng của testosterone
Testosterone được tiết ra đầu tiên ở các tế bào mầm rãnh sinh dục và sau đó là tinh hoàn của thai nhi chịu trách nhiệm trong sự phát triển các đặc điểm cơ thể nam giới, bao gồm cả sự hình thành dương vật và bìu chứ không phải là âm vật và âm đạo.
Biên tập viên: Trần Tiến Phong
Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương
Nói chung, testosterone có tác dụng phân biệt đặc trưng của cơ thể nam giới. Trong suốt quá trình bào thai,tinh hoàn được kích thích bởi gonadotropin màng đệm nhau thai sinh ra 1 lượng vừa phải testosterone trong suốt thời kì phát triển của thai nhi đến khoảng 10 tuần hoặc nhiều hơn sau khi sinh; sau đó testosterone gần như không được sản xuất trong thời thơ ấu cho đến khoảng 10-13 tuổi. Sau đó sự sản xuất testosterone tăng nhanh dưới sự kích thích của hormone gonadotropin tiết ra ở thùy trước tuyến yên bắt đầu thời kỉ dậy thì và trong suốt phần lớn thời gian còn lại của cuộc sống, sau tuổi 50 suy giảm nhanh chóng và chỉ còn 20-50% ở tuổi 80.
Chức năng của testosterone trong quá trình phát triển thai nhi
Trong thời kì bào thai,testosterone bắt đầu được tiết ra bởi tinh hoàn vào khoảng tuần thứ 7. Ở nam giới có gen trên NST giới tính Y (SRY) mã hóa một protein gọi là yếu tố quyết định tinh hoàn (còn gọi là protein SRY). Các protein SRY bắt đầu 1 chuỗi kích hoạt gen tạo ra các té bào mầm rãnh sinh dục (genital rigde cells) của phôi biệt hóa thành các tế bào tiết ra testosterone và cuối cùng trở thành tinh hoàn, trong khi NST nữ tạo ra protein biệt hóa tế bào này thành tế bào tiết estrogen. Tiêm một lượng lớn hormone sinh dục nam cho động vật có thai gây ra sự phát triển cơ quan sinh dục nam mặc dù thai nhi là nữ. Ngược lại, loại bỏ tinh hoàn ở giai đoạn đầu hình thành thai nam gây ra sự phát triển của cơ quan sinh dục nữ. Như vậy, testosterone được tiết ra đầu tiên ở các tế bào mầm rãnh sinh dục và sau đó là tinh hoàn của thai nhi chịu trách nhiệm trong sự phát triển các đặc điểm cơ thể nam giới, bao gồm cả sự hình thành dương vật và bìu chứ không phải là âm vật và âm đạo. Nó cũng gây ra sự hình thành tuyến tiền liệt,túi tinh, ống dẫn tinh và bộ phận sinh dục nam đồng thời ức chế sự hình thành cơ quan sinh dục nữ.
Hình: Các giai đoạn khác nhau của chức năng sinh dục nam, thể hiện qua nồng độ testosterone trong huyết thanh( đường máu đỏ), và sự sản xuất tinh trùng (đường màu xanh) ở các lứa tuổi
Chức năng của testosteron trong nguyên nhân hạ tinh hoàn
Các tinh hoàn thường rơi xuống bìu trong khoảng 2-3 tháng cuối của thai kì khi số lượng testosterone được tiết ra vừa đủ. Nếu 1 đứa trẻ được sinh ra với tinh hoàn không được hạ xuống nhưng bất thường, testosterone thường tác động để hạ tinh hoàn xuống theo cách thông thường nếu ống bẹn đủ rộng cho phép tinh hoàn vượt qua
Hormone gonadotropin, hormone kích thích các tế bào Leydig của tinh hoàn trẻ sơ sinh để sản xuất testosterone, cũng có thể quyết định sự hạ tinh hoàn. Vì vậy, sự hạ tinh hoàn là do testosterone kích thích, một lần nữa cho thấy testosterone là một hormone quan trọng cho sự phát triển cơ quan sinh dục nam giới trong thời kì bào thai.
Ảnh hưởng của testosterone trong sự phát triển các đặc điểm tình dục nguyên phát và thứ phát ở người trưởng thành
Sau tuổi dậy thì, sự bài tiết testosterone tăng lên làm cho dương vật, bìu và tinh hoàn tăng kích thước khoảng 8 lần trước tuổi 20. Ngoài ra, testosterone cũng gây ra các đặc điểm sinh dục thứ phát trong sự phát triển của nam giới, bắt đầu ở tuổi dậy thì và kết thúc lúc trưởng thành. Những đặc tính sinh dục thứ phát, ngoài các cơ quan sinh dục, từ đó phân biệt được nam và nữ.
Ảnh hưởng dến sự tăng trưởng của lông tóc
Testosteron tác động đến sự tăng trưởng của lông (1) trên xương mu,(2) dọc theo đường giữa bụng đôi khi đến rốn và trên rốn, (3) trên mặt,( 4) hay gặp trên ngực, (5) các vùng khác ít gặp hơn, chẳng hạn lưng. Đó cũng là lí do lông có mặt trên hầu hết các phần của cơ thể và làm cho cơ thể sung mãn hơn
Chứng hói đầu ở đàn ông
Testosteron làm giảm sự sinh trưởng của tóc trên đỉnh đầu, một người đàn ông không có chức năng của tinh hoàn sẽ không bị hói. Tuy nhiên người đàn ông nhiều dương vật cũng không bao giờ bị hói vì chứng hói đầu là kết quả của 2 yếu tố: yếu tố di truyền và số lượng hormone androgen. Khi một khối u androgenic phát triển lâu dài trên 1 người phụ nữ có nền tảng di truyền đặc biệt cũng có thể bị hói như đàn ông
Ảnh hưởng đến giọng nói
Testosteron tiết ra bởi tinh hoàn hoặc được tiêm vào cơ thể gây phì đại niêm mạc và phát triển thanh quản. Ảnh hưởng đó ban đầu không cân đối, hiện tượng “vỡ giọng” dần thay đổi thành giọng nói nam tính điển hình.
Testosteron làm tăng độ dày của da và có thể góp phần phát triển mụn. Testosteron làm tăng độ dày da trên toàn cơ thể và độ chắc của các mô dưới da. Testosteron cũng làm tăng tiết các tuyến bã của cơ thể, đặc biệt là tuyến bã nhờn của khuôn mặt bài tiết quá mức có thể gây ra mụn trứng cá. Do vậy, mụn là một trong những đặc điểm thường thấy ở tuổi thanh niên nam khi cơ thể bắt đầu tăng sản xuất testosteron. Sau một thời gan tiết testosteron (có thể vài năm), da thường thích nghi với những biến đổi do testosterone và mụn trứng cá sẽ mất đi.
Testosteron làm tăng lượng protein và phát triển cơ
Một trong các đặc điểm quan trọng nhất ở cơ thể nam giới là sự phát triển cơ bắp sau tuổi dậy thì, cao hơn khoảng 50% khối lượng cơ bắp nhiều hơn so với ở nữ. Sự tăng khối lượng cơ bắp luôn kết hợp với tăng protein không tạo cơ. Nhiều thay đổi ở da là do lắng đọng các protein trong da và những thay đổi giọng nói cũng là kết quả 1 phần chức năng protein anabolic của testosteron. Do những ảnh hưởng to lớn mà testosterone và các androgen khác có trên hệ thống cơ, androgen tổng hợp được sử dụng rộng rãi để các vận động viên cải thiện hệ thống cơ bắp của họ. Thực tế thì điều này bị phản đối quyết liệt do tác hại của việc dư thừa androgen, liên quan đến sinh lý học thể thao. Testosteron và androgen tổng hợp đôi khi cũng được sự dụng ở tuổi già như một “hormone thanh niên” để cải thiện sức mạnh và sức sống, nhưng kết quả còn nhiều nghi vấn.
Testosterone trong sự phát triển cấu trúc xương và hàm lượng canxi trong xương
Sau khi tăng mạnh lưu hành testosterone ở tuổi dậy thì (hoặc sau khi tiêm testosterone kéo dài) xương dày và đặc thêm đáng kể các muổi canxi. Như vậy, testosteron làm tăng số lượng cấu trúc xương và căn nguyên lắng đọng canxi. Sự phát triển xương được cho là kết quả của protein chức năng đồng hóa chung của testosterone cùng với sự lắng đọng các muối canxi phản ứng với sụ tăng protein. Testosteron tác dụng trên xương chậu đến (1) thu hẹp khung chậu,(2) làm dài khung chậu, (3) hình ống thay vì hình hình bầu dục ngang như của nữ,(4) tăng sức mạnh và độ chịu lực của khung chậu. Trong trường hợp thiếu testosterone, xương chậu nam phát triển tương tự như của nữ. Bởi vì khả năng làm tăng kích thước và số lượng của xương, đôi khi nó được sử dụng để điều trị loãng xương cho những người đàn ông lớn tuổi.Khi một số lượng lớn testosterone (hoặc một androgen khác) được tiết ra bất thường ở trẻ đang phát triển, tỉ lệ tăng trưởng của xương tăng lên rõ rệt, tạo nên sự bứt phá về chiều cao của cơ thể. Tuy nhiên, testosterone cũng là nguyên do các đĩa sinh trưởng của xương liên hết với thân xương. Do đó, mặc dù tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, sự lien kết này của các đĩa sinh trưởng ngăn cản sự tăng chiều cao của người đàn ông đã trưởng thành và testosteron không được tiết ra tất cả. Ngay cả ở những người đàn ông bình thường, chiều cao cuối cùng không đạt được như những người đàn ông bị hoạn
Testosteron làm tăng chuyển hóa cơ sở
Tiêm một lượng lớn testosterone có thể làm tăng tỉ lệ trao đổi chất cơ bản khoảng 15%. Ngoài ra, ngay cả số lượng testosterone tiết ra bình thường trong thời kì thanh niên và thời gian đầu của tuổi trưởng thành làm tăng tỉ lệ trao đổi chất 5-10% so với khi tinh hoàn không hoạt động. Tỉ lệ trao đổi chất này có thể là kết quả gián tiếp của tác động testosterone trên quá trình đồng hóa protein, cùng với sự gia tăng của các protein-enzym đặc biệt- tăng các hoạt động của tất các tế bào.
Testosteron trong tăng số lượng hồng cầu
Khi số lượng thông thường testosterone được tiêm vào 1 người bị thiến, số lượng các tế bào hồng cầu mõi milimet khối máu tăng 15-20%. Như vậy, một người đàn ông trung bình có khoảng 700.000 tế bào hồng cầu mỗi milimet khối hơn so với một người phụ nữ bình thường. Mặc dù có sự liên quan chặt chẽ của testosteron và tăng hematocrit, testosterone không trực tiếp làm tăng nồng độ erythropoietin hoặc có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sản xuất hồng cầu. Ảnh hưởng của testosterone đến tăng sản xuất tế bào hồng cầu có thể góp phần gián tiếp do tăng tỷ lệ trao đổi chất sau khi tiêm testosterone
Ảnh hưởng trên cân bằng nước và điện giải
Nhiều hormone steroid có thể làm tăng tái hấp thu ở ống lượn xa của thận, Testosteron cũng có tác dụng như vậy, nhưng chỉ 1 mức độ thấp hơn so với corticoid khoáng ở tuyến thượng thận. Mặc dù vậy, sau tuổi dậy thì, máu và thể tích ngoại bào của nam giới lien quan đến trọng lượng cơ thể tăng đáng kể, khoảng 5-10%.
Bài viết cùng chuyên mục
Cung lượng tim: nghiên cứu định lượng
Tăng khả năng bơm máu cùng với tăng áp suất khoang màng phổi làm cung lượng tim đạt đỉnh vì tăng hoạt động tim nhưng đường cong lại dịch sang phải vì áp suất khoang màng phổi tăng.
Tế bào cơ thể người chết theo chương trình: Apoptosis
Ngay cả ở người trưởng thành, tỷ tế bào chết mỗi giờ trong các mô như ruột và tủy xương và được thay thế bằng tế bào mới. Lập trình chết tế bào, tuy nhiên, thường là sự cân bằng sự hình thành các tế bào mới ở người trưởng thành khỏe mạnh.
Hoàn thiện của tinh trùng là thụ tinh với trứng
Có rất nhiều biến đổi xảy ra trong giai đoạn hoàn thiện tinh trùng mà nếu không có chúng, tinh trùng không thể xâm nhập vào bên trong trứng cà thực hiện quá trình thụ tinh.
Thở ô xy toàn phần: tác động lên PO2 ở các độ cao khác nhau
SaO2 ở các độ cao khác nhau trong trường hợp thở oxy toàn phần. Chú ý rằng SaO2 luôn đạt mức trên 90% khi ở độ cao dưới 11900 m, và giảm nhanh xuống 50% ở độ cao 14330 m.
Sự phát triển của nang trứng giai đoạn nang của chu kỳ buồng trứng
Giai đoạn đầu tiên của sự phát triển nang trứng là sự phát triển ở mức trung bình của nang, đường kính tăng gấp đôi hoặc gấp ba. Sau đó theo sự lớn lên thêm vào của lớp tế bào hạt ở một số nang; những nang này được gọi là nang trứng nguyên phát.
Sinh lý phản xạ có điều kiện và không điều kiện
Bằng những công trình nghiên cứu trên hệ thần kinh trong nhiều năm, Pavlov đã phân biệt hai loại phản xạ: phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện.
Rung thất: rối loạn nhịp tim
Rung thất gây ra bởi nhịp phát nhịp trong khối cơ thất, gây ra khử cực toàn cơ thất, tiếp sau đó là 1 nhịp khác, rồi tiếp tục, và cuối cùng điều hòa ngược chính nó để tái khử cưc khối cơ thất liên tục không ngừng.
Điều hòa bài tiết hormone chống bài niệu (ADH)
Khi dịch ngoại bào trở nên quá ưu trương, do áp suất thẩm thấu nên dịch sẽ đi ra ngoài các tế bào receptor thẩm thấu, làm giảm kích thước tế bào và phát ra các tín hiệu lên vùng dưới đồi để tăng bài tiết ADH.
Chuyển động mắt theo đuổi: chú ý các đối tượng chuyển động
Nếu một đối tượng chuyển động lên xuống kiểu sóng với tốc độ vài lần mỗi giây, mắt đầu tiên có thể không chú ý vào nó. Tuy nhiên, sau một giây hoặc lâu hơn, mắt bắt đầu cử động bằng cách giật.
Cơ chế tác động nội bào của testosterone
Testosteron kích thích tăng sản xuất protein ở hầu hết các mô trong cơ thể, đặc biệt là ở các mô cơ quan chịu trách nhiệm cho sự phát triển đặc tính sinh dục nam nguyên phát hoặc thứ phát.
Tổng quan tác dụng của PTH
PTH kích thích tiêu hủy xương, giải phóng canxi vào dịch ngoại bào, làm tăng tái hấp thu canxi và giảm tái hấp thu phosphate của ống thận, dẫn đến giảm bài tiết canxi và tăng bài tiết phosphate.
Các sợi thần kinh: dẫn truyền các loại tín hiệu khác nhau và phân loại
Các sợi thần kinh đến có kích thước trung bình vào khoảng 0.5 đến 20 micromet; kích thước lớn hơn, tốc độ dẫn truyền cũng lớn hơn. Giới hạn tốc độ dẫn truyền trong khoảng 0.5 đến 120 m/giây.
Tốc độ cung cấp máu cho cơ
Sự thay đổi lưu lượng máu trong quá trình co cơ. Lưu lượng tăng và giảm với mỗi cơ. Ở cuối thời kì co cơ, tốc độ máu tăng cao một vài giây và quay trở lại trạng thái bình thường trong vài phút sau đó.
Ngừng tim trong rối loan nhịp tim
Giảm oxy máu khiến cho sợi cơ tim và sợi dẫn truyền mất điện thế màng bình thường và tính dễ kích thích này làm cho nhịp tự động biến mất.
Hoạt động điện của lớp cơ trơn ống tiêu hóa
Ở sợi cơ trơn đường tiêu hóa, các kênh chịu trách nhiệm cho điện thế hoạt động lại hơi khác, chúng cho phép 1 lượng lớn ion Canxi cùng 1 lượng nhỏ ion Natri đi vào, do đó còn gọi là kênh Canxi - Natri.
Hoạt động nhu động đẩy đi của đường tiêu hóa
Nhu động là một đặc tính cố hữu của nhiều ống cơ trơn hợp bào; kích thích tại bất cứ điểm nào tại ruột có thể tạo một vòng co cơ ở lớp cơ vòng sau đó di chuyển dọc theo ống ruột.
Chức năng của Mineralocorticoids Aldosterone
Aldosterol chiếm phần lớn hoạt tính mineralocorticoid của hormon vỏ thượng thận, nhưng corticoid là glucocorticoid chính được tiết ở vỏ thượng thận, cũng tham giá đáng kể vào hoạt tính của mineralocorticoid.
Áp suất thẩm thấu keo của dịch kẽ
Về mặt định lượng, người ta thấy trung bình áp suất thẩm thấu keo dịch kẽ cho nồng nồng của protein là khoảng 8 mmHg.
Kích thích và dẫn truyền xung động của tim
Nút xoang (còn gọi là nhĩ xoang hay nút SA) phát nhịp trong hệ thống tạo xung nhịp bình thường, theo đường dẫn xung từ nút xoang tới nút nhĩ thất (AV).
Sự tạo thành ảnh của thấu kính hội tụ: nguyên lý quang học nhãn khoa
Trong thực tế, bất cứ đồ vật gì đặt ở trước thấu kính, đều có thể xem như một nguồn phát ánh sáng. Một vài điểm sáng mạnh và một vài điểm sáng yếu với rất nhiều màu sắc.
Mối quan hệ giữa huyết áp dòng chảy và lực cản
Dòng máu qua mạch được quyết định bởi chênh lệch áp lực máu giữa 2 đầu của đoạn mạch, và sức cản chống lại dòng máu qua mạch, hay còn được gọi là sức cản thành mạch.
Sự bài tiết dịch tụy của tuyến tụy
Dịch tụy được bài tiết phần lớn là do đáp ứng với sự có mặt của dịch nhũ chấp tại phần trên của ruột non, và đặc tính của dịch tụy được xác định bởi mức độ có mặt của một số loại thức ăn trong nhũ chấp.
Ba chuyển đạo lưỡng cực chi: các chuyển đạo điện tâm đồ
Một “chuyển đạo” không phải là một dây dẫn duy nhất kết nối từ cơ thể nhưng một sự kết hợp của hai dây dẫn và các điện cực của chúng tạo ra một mạch hoàn chỉnh giữa cơ thể và máy ghi điện tim.
Tác dụng của corticoid lên chuyển hóa chất béo
Tăng huy động chất béo do cortisol giúp hệ thống chuyển hóa của tế bào sử dụng glucose từ sử dụng acid béo để sinh năng lượng trong khi đói hoăc các căng thẳng khác.
Tiêu hóa Carbohydrate sau khi ăn
Có 3 nguồn carbohydrate quan trọng là sucrose, disaccharide thường được biết như là đường mía, lactose, chúng là một disaccharide được tìm thấy trong sữa; và tinh bột.