Phụ thuộc các chất hỗn hợp và dung môi

2016-01-20 05:42 PM

Các kháng histamin trong một chừng mực nào đó gây sự ức chế hệ thần kinh trung ương do vậy nhiều khi nó được dùng như là một loại an dịu OTC. Trạng thái uể oải cũng thường thấy.

Biên tập viên: Trần Tiến Phong

Đánh giá: Trần Trà My, Trần Phương Phương

Các thuốc bán trôi nổi, không theo đơn (OTC - over the counter) đáng chú ý gồm có phenylpropanolamin và nhiều loại kháng histamin. Thường thường, những thuốc này được bán cùng với các thuốc giảm đau nhẹ như thuốc cảm (ví dụ, Dristan, Triaminic). Hầu hết các thuốc làm giảm ngon miệng đều là hỗn hợp của phenylpropanolamin và caffein; những thuốc này được bán trôi nổi khá nhiều, dưới cái tên “giữ tỉnh táo”, về cơ bản, tất cả những thuốc gọi là hỗ trợ cho giấc ngủ hiện nay đều là các chất kháng histamin. Scopolamin và các bromid nhìn chung đều là các sản phẩm xuất phát từ OTC.

Vấn đề chính khi sử dụng tất cả những thuốc này đều liên quan đến phenylpropanolamin có tất cả tác dụng phụ của bất kì chất kích thích nào, bao gồm thúc đẩy trạng thái lo âu, tăng tác dụng ức chế, tăng ảo thanh và ảo thị, ý tưởng paranoid và đôi khi có cả sảng. Cũng đã có những thông báo về tình trạng gây gổ và mất khả năng kiểm soát những hành vi bột phát. Rối loạn giấc ngủ cũng thường gặp thậm chí với liều thấp.

Các kháng histamin trong một chừng mực nào đó gây sự ức chế hệ thần kinh trung ương do vậy nhiều khi nó được dùng như là một loại an dịu OTC. Trạng thái uể oải cũng thường thấy. Dùng lẫn rượu với các thuốc kháng histamin làm trầm trọng thêm các tác động trên hệ thần kinh trung ương.

Lạm dụng thuốc nhuận tràng đôi khi cũng dẫn đến rối loạn điện giải và có thể dẫn đến sảng. Người già và người có rối loạn ăn uống thường có khuynh hướng sử dụng thuốc nhuận tràng nhiều. Cả hai nhóm người này đều rất kém chịu đựng đốỉ với những thay đổi sinh lí.

Các steroid đồng hoá thường cũng dễ bị những người muốn tăng khối cơ bắp lạm dụng vì lí do thẩm mỹ hoặc để khoẻ hơn. Ngoài những vấn đề nội khoa, trên thực tế còn xuất hiện những hiện tượng như thay đổi cảm xúc, hung hãn và hoang tưởng paranoid. Những người này cũng dùng rượu và các chất kích thích khác nhiều hơn bình thường. Những triệu chứng cai phụ thuộc steroid bao gồm: mệt mỏi, trầm cảm, bồn chồn, mất ngủ.

Nitrit amyl, một loại thuốc có tác dụng đối với chứng đau thắt ngực đã đườc sử dụng trong nhiều năm gần đây như là một loại “tăng cực khoái”. Việc sử dụng nó không nhằm mục đích điều trị dễ gây ra thay đổi nhận thức thời gian, “gấp gáp” và sảng khoái bệnh lý mức độ nhẹ. Hiểu biết phổ biến về các tác động của hút ngay trước cực khoái đã dẫn tới tăng nhu cầu sử dụng. Các tác động chủ quan kéo dài từ 5 giây đến 15 phút. Khả năng dung nạp tăng nhanh, tuy nhiên cũng chưa có thông báo nào về các triệu chứng cai. Sau khi dừng vài ngày, khả năng đáp ứng hồi phục ở mức độ như cũ. Tác động kéo dài có thể gồm tổn thương hệ miễn dịch và cản trở hoạt động của hệ hô hấp.

Hít dung môi hoặc ngửi các chất khí (bao gồm cả khí dung) tạo ra trạng thái say giống với các thuốc gây mê dễ bay hơi. Các tác nhân này bao gồm xăng dầu, toluen, ether, dầu mỏ, khí gas dùng cho bật lửa, các chất lỏng dùng để cọ rửa, dung môi pha sơn và những dung môi khác có trong nhiều sản phẩm gia dụng (ví dụ, dung dịch đánh móng tay, bút xoá). Trạng thái ngộ độc điển hình gồm sảng khoái bệnh lí, nói líu lưỡi, ảo giác, lú lẫn. Nếu dùng liều cao, có các biểu hiện cấp tính như mất ý thức, truy hoặc suy tim phổi; tiếp xúc dai dẳng, các triệu chứng biểu hiện nhiều hơn và thường liên quan đến gan, thận, tủy xương hoặc tim. Bệnh não do chì có thể liên quan đến việc ngửi xăng pha chì. Cũng cần phải nói thêm rằng những nghiên cứu ở công nhân phải thường xuyên tiếp xúc với xăng ô tô cho thấy, có sự gia tăng đáng kể các triệu chứng suy nhược thần kinh, bao gồm mệt mỏi lo âu, thay đổi cảm xúc, giảm sút trí nhớ và những phàn nàn về cơ thể. Ở những người lạm dụng dai dẳng chất dung môi cũng thấy có các vấn đề như vậy.

Cái gọi là thuốc giả cũng là những chất tổng hợp được sản xuất lén lút trong những phòng thí nghiệm nhỏ và được sử dụng làm thuốc tiêu khiển. Hầu hết các thuốc giả thông dụng đều là những tương tự methyl của fentanyl và được dùng thay thế Heroin. MDMA (Methyllenne - Dioxymethamphetamin) và dẫn xuất của Amphetamin đôi khi được gọi là “chất gây thư giãn” cũng là một loại thuốc giả với khả năng bị lạm dụng và ngộ độc thần kinh mức độ cao. Sản xuất và sử dụng những thuốc này đang là những vấn đề phức tạp về mặt pháp lí vì những thuốc mới nhất là những thuốc chưa được phép về mặt luật pháp và do vậy cũng chưa có các test để xác định. Hơn nữa chung khiến cho các bác sĩ phải đối mặt với những triệu chứng hoàn toàn chưa biết nguyên nhân.

Các danh mục

Chẩn đoán và điều trị y học tuổi già

Tiếp cận bệnh nhân dự phòng và các triệu chứng chung

Chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư

Chẩn đoán và điều trị bệnh da và phần phụ

Chẩn đoán và điều trị bệnh mắt

Chẩn đoán và điều trị bệnh tai mũi họng

Chẩn đoán và điều trị bệnh hô hấp

Chẩn đoán và điều trị bệnh tim

Chẩn đoán và điều trị bệnh mạch máu và bạch huyết

Chẩn đoán và điều trị bệnh máu

Chẩn đoán và điều trị bệnh đường tiêu hóa

Chẩn đoán và điều trị bệnh tuyến vú

Chẩn đoán và điều trị bệnh phụ khoa

Chẩn đoán và điều trị sản khoa

Chẩn đoán và điều trị bệnh cơ xương khớp

Chẩn đoán và điều trị bệnh rối loạn miễn dịch và dị ứng

Đánh giá trước phẫu thuật

Chăm sóc giai đoạn cuối đời

Chẩn đoán và điều trị bệnh gan mật và tụy

Chẩn đoán và điều trị rối loạn nước điện giải

Chẩn đoán và điều trị bệnh nhân bị bệnh thận

Chẩn đoán và điều trị bệnh hệ niệu học

Chẩn đoán và điều trị bệnh hệ thần kinh

Chẩn đoán và điều trị bệnh rối loạn tâm thần

Chẩn đoán và điều trị bệnh nội tiết

Chẩn đoán và điều trị rối loạn dinh dưỡng

Chẩn đoán và điều trị bệnh truyền nhiễm

Chẩn đoán và điều trị bệnh do ký sinh đơn bào và giun sán

Chẩn đoán và điều trị các bệnh nhiễm trùng do nấm